際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
TS. BS. Tr畉n 畛c S挑
Bm YHG
T畛ng quan
 C畉m gi叩c 季温顎 b叩o hi畛u t畛n th動董ng m担
 D畉n truy畛n c畉m gi叩c 季温顎 th担ng qua c叩c
s畛i 鱈t myeline
 C畉m gi叩c 季温顎 th動畛ng g但y ra m畛t ph畉n x畉
r炭t tay (//ch但n) , l m畛t ph畉n x畉 t畛 畛ng
t畛y
C董 ch畉 c畛a 季温顎
07/01/15
4
Sinh ho味c Th但n kinh cua au:Sinh ho味c Th但n kinh cua au:
Nh畛ng Kh叩i ni棚味m C董 b畉nNh畛ng Kh叩i ni棚味m C董 b畉n
 Tinh d棚 bi棚n 担iTinh d棚 bi棚n 担i l m担味t 味c tinh c董 b畉n c畛a h棚味 th担ngl m担味t 味c tinh c董 b畉n c畛a h棚味 th担ng
季温顎: B但t c畛 thay 担i v棚 giai ph但u v h坦a ho味c xay ra 董 h棚味季温顎: B但t c畛 thay 担i v棚 giai ph但u v h坦a ho味c xay ra 董 h棚味
th但n kinh 棚u co th棚 g但y ra 季温顎.th但n kinh 棚u co th棚 g但y ra 季温顎.
 au c坦 th棚 laau c坦 th棚 la sinh lysinh ly (mang tinh b畉o v棚味 cua c董 th棚)(mang tinh b畉o v棚味 cua c董 th棚)
ho味cho味c b棚味nh lyb棚味nh ly (do ban th但n b棚味nh g但y 季温顎).(do ban th但n b棚味nh g但y 季温顎).
 Cac loa味i 季温顎 kh叩c nhau 嘆i h畛i ph動董ng ph叩p i棚u tr畛Cac loa味i 季温顎 kh叩c nhau 嘆i h畛i ph動董ng ph叩p i棚u tr畛
kh叩c nhau.kh叩c nhau.
 C叩c li棚味u phap i棚u tr畛 季温顎 trong t動董ng lai phaiC叩c li棚味u phap i棚u tr畛 季温顎 trong t動董ng lai phai d動味ad動味a
tr棚n c董 ch畉 g但y 季温顎.tr棚n c董 ch畉 g但y 季温顎.
Sinh l箪 c畉m nh畉n 季温顎
 C畉m 畛ng
 D畉n truy畛n
 i畛u h嘆a
 C畉m nh畉n
 Ph但n t鱈ch
 Th叩i 畛
Vo nao
担i thi味
Tuy s担ng
D但y TK cam giac ngoa味i vi
Tin
hi棚味u
季温顎
Tinhi棚味u季温顎
働cch棚d但ntruy棚n
xu担ng
S動味 d但n truy棚n tin hi棚味u
Kich thich ngoa味i
bi棚n
D但n
truy棚n
D但n truy棚n
Th但n nao
Ti棚p nh但味n d但n
truy棚n xu担ng
担i thi味
Vo naoCam nh但味n TW
Tuy s担ng
7
C畉m thu味 hoa ngoa味i bi棚nC畉m thu味 hoa ngoa味i bi棚n
(m担味t da味ng thich 動ng)(m担味t da味ng thich 動ng)
EP-R
PGE2
PKC
PKA
Nav1.8/1.9
TRPV1
Nociceptor
peripheral
terminal
Inflammation
Macrophage
B1/B2
Bradykinin
TrkA
NGF
Mast
Cell
TNF留 &IL1硫
COX2
Nociceptor
Sensitizers
Cac ch但t
cam thu味
hoa
但u t但味n
cung
ngoa味i vi
cam thu味
季温顎
Vi棚m
Dau man tinh   ds
au c畉m th畛
 au do t畛n th動董ng m担 t叩c 畛ng tr畛c ti畉p
ho畉c gi叩n ti畉p 畉n c叩c ch畉t g但y ph畉n 畛ng
vi棚m v k鱈ch th鱈ch c叩c th畛 c畉m th畛.
 H棚味 th担ng c畉nh b叩o b畉o v棚 v畛i ng動畛ng
季温顎 cao.
 D畉n truy畛n qua c叩c s畛i A隆 v C
 Tri畛u ch畛ng khu tr炭 t畉i t畛n th動董ng hay
v湛ng l但n c畉n hay 季温顎 ph坦ng chi畉u
 Nh畉y v畛i thu畛c gi畉m 季温顎 kh叩ng vi棚m,
10
au do Vi棚m
M担 b畛 t担n th動董ng do vi棚m
au d畛 c畉m, 季温顎 tng c畉m, 季温顎 t動味 ph叩t.
H棚味 th担ng b畉o v畛 v畛i ng動畛ng 季温顎 th但p lm th炭c 但y
qu叩 trinh lnh/s畛a ch畛a v棚t th動董ng.
au th畉n kinh
 T畉t c畉 c叩c t畛n th動董ng 畉n h畛 th畉n kinh
c畉m gi叩c: ngo畉i bi棚n hay trung 動董ng, k畛
c畉 t畛y s畛ng, do nh畛ng nguy棚n nh但n b畉t
k畛: ch畉n th動董ng, nhi畛m tr湛ng, vi棚m,
chuy畛n h坦a, m畉ch m叩u,  畛u c坦 th畛 g但y
ra c畉m gi叩c 季温顎
 au d畛 cam, 季温顎 tng c畉m, 季温顎 t動味 ph叩t, c叩c
tri棚味u ch動ng ch動c nng tr董 n棚n 但m tinh.
 Ng動畛ng 季温顎 th但p  mang tinh b畛nh l箪/k辿m
thich nghi
au th畉n kinh
 C畉m gi叩c 季温顎 th動畛ng thi棚n v畛 // k竪m theo
c畉m gi叩c b畉t th動畛ng, d畛 c畉m, lo畉n c畉m, 鱈t
nhi畛u tr畉m tr畛ng, c坦 th畛 k畛ch ph叩t ho畉c
li棚n t畛c.
 Nh畛ng c畉m gi叩c ny c坦 th畛 c滴ng 畉nh
h動畛ng b畛i tr畉ng th叩i tinh th畉n, t狸nh c畉m,
s畛 ph但n t叩n hay t畉p trung ch炭 箪.
au th畉n kinh
 Kh叩m c畉m gi叩c c坦 th畛 th畉y tng c畉m 季温顎,
lo畉n c畉m 季温顎, gi畉m ho畉c m畉t c畉m gi叩c
季温顎 t畉i v畛 tr鱈 b畛nh nh但n than 季温顎.
 au do th畉n kinh th動畛ng k辿m 叩p 畛ng
v畛i c叩c thu畛c gi畉m 季温顎 th担ng th動畛ng, k畛
c畉 v畛i morphine.
07/01/15
14
M担味t s担 s董味i h動董ng t但m ph叩t hi棚味n cam gi叩c 味c hi棚味u:
S董味i A delta (A隆)  phat hi棚味n 季温顎 nhanh, khu tru
S董味i C  phat hi棚味n 季温顎 ch畉m, lan toa
S董味i A beta (A硫)  phat hi棚味n cam giac s董 nn
07/01/15
15
au Allodynia (季温顎 di味 cam): L 季温顎
sau khi c坦 m担味t tac nh但n kich thich m
th担ng th動董ng kh担ng th棚 g但y 季温顎. (Vi
du味, s董 nhe味 vao da sau khi bi味 bong
nng).
au tng c畉m: L ap 動ng 季温顎 qua
m動c v董i cac tac nh但n kich thich th担ng
th動董ng.
au t動味 phat: L ng動董味c la味i v董i 季温顎 sau
khi bi味 kich thich do m担味t nguy棚n nh但n
g但y 季温顎 nao o.
S畛 cam thu味 hoa co th棚 d但n t董iS畛 cam thu味 hoa co th棚 d但n t董i tng cam nh但味n 季温顎tng cam nh但味n 季温顎
g味p trong m担味t s担 loa味i 季温顎:g味p trong m担味t s担 loa味i 季温顎:
Thu畛c gi畉m 季温顎 th畉n kinh
 Ch畛ng 畛ng kinh (Gabapentin )
 Thu畛c ch畛ng tr畉m c畉m 3 v嘆ng
(Amitriptyline)
 D畉n xu畉t 叩 phi畛n (morphine)
 G但y t棚 t畉i ch畛 (mi畉ng d叩n Lidocaine)
au do t但m l箪
 Hi畉m khi b畛nh nh但n 畉n v畛i b畛nh c畉nh
季温顎 c畉p.
 坦 c坦 th畛 l m畛t b畛nh l箪 季温顎 達 c坦 b畛 t叩i
ho畉t do 畉nh h動畛ng c畛a y畉u t畛 t但m l箪,
ho畉c l m畛t b畛nh t但m th畛 nh畉 b畛 tng
n畉ng l棚n do m畛t kh坦 khn t但m l箪-x達 h畛i,
ho畉c l do cn nguy棚n t但m l箪-t但m th畉n
董n thu畉n
 i畛u tr畛 a ph動董ng di畛n, vai tr嘆 i畛u tr畛
t但m l箪.
畉c i畛m c畛a 季温顎
 Hi畉m khi b畛nh nh但n 畉n v畛i b畛nh c畉nh
季温顎 c畉p.
 坦 c坦 th畛 l m畛t b畛nh l箪 季温顎 達 c坦 b畛 t叩i
ho畉t do 畉nh h動畛ng c畛a y畉u t畛 t但m l箪,
ho畉c l m畛t b畛nh t但m th畛 nh畉 b畛 tng
n畉ng l棚n do m畛t kh坦 khn t但m l箪-x達 h畛i,
ho畉c l do cn nguy棚n t但m l箪-t但m th畉n
董n thu畉n
 i畛u tr畛 a ph動董ng di畛n, vai tr嘆 i畛u tr畛
t但m l箪.
畉c i畛m c畛a 季温顎
au c畉p hay m畉n
au c畉p:
 Ti畉n tri畛n ng畉n, b畉t 畉u  k畉t th炭c r畛
 Th動畛ng m畛c 畛 n畉ng
 K竪m theo c叩c bi畛u hi畛n b畛nh l箪, t但m l箪
kh叩c
 Bi畛u hi畛n c畛a stress  c畉n ch畉n o叩n
cn nguy棚n v i畛u tr畛
au c畉p hay m畉n
au m畉n:
 Kh担ng b畉t 畉u  k畉t th炭c r畛
 K辿o di t畛 3-6 th叩ng
 a d畉ng v畛 畛 n畉ng
 K竪m theo c叩c bi畛u hi畛n t但m l箪 : lo 但u, tr畉m
c畉m  畉nh h動畛ng cu畛c s畛ng gia 狸nh, x達
h畛i, ngh畛 nghi畛p.
 Than phi畛n th動畛ng kh担ng t動董ng x畛ng v畛i
bi畛u hi畛n l但m sng v CLS c畉n ti畉p c畉n a
ph動董ng v i畛u tr畛 a chuy棚n khoa
o l動畛ng m畛c 畛 季温顎
 Hi畛n t動畛ng ch畛 quan
 Kh坦 o l動畛ng kh叩ch quan
 Hi畛u qu畉 i畛u tr畛 ?
 畉nh h動畛ng b畛i c叩c y畉u t畛: c畉m gi叩c, t但m
l箪, hnh vi
o l動畛ng m畛c 畛 季温顎
C叩c thang o m畛c 畛 季温顎:
 Thang ng担n ng畛 th担ng th動畛ng. Vd: kh担ng
季温顎  nh畉 - trung b狸nh n畉ng- c畛c k畛 季温顎
 Thang o s畛: t畛 1  10
 Thang o t動董ng 畛i
o l動畛ng m畛c 畉nh h動畛ng c畛a
季温顎 D畉u hi畛u v畛 hnh vi (kh坦c, b畛t r畛c, cu
nhu, )
 T狸nh c畉m (kh坦 ch畛u, )
 Th畉n kinh th畛c v畉t (HA, P, RR, m畛 h担i, )
 T動 th畉 (t動 th畉 gi畉m 季温顎, t動 th畉 b畉o v畛 v畛 tr鱈
季温顎, )
D畉u hi畛u n畉ng:
 R畛i lo畉n gi畉c ng畛, ch叩n n, gi畛i h畉n ho畉t
畛ng, 
B畛nh nh但n kh坦 h畛i b畛nh: tr畉 nh畛, ng動畛i gi
Thu畛c gi畉m 季温顎 chung ho畉c chuy棚n bi畛t tr棚n m畛t
s畛 b畛nh l箪 c畛 th畛.
T叩c 畛ng tr畛c ti畉p l棚n s畛 c畉m th畛 季温顎 ho畉c gi叩n
ti畉p, 畉c bi畛t l trong 季温顎 cn nguy棚n th畉n kinh
Thu畛c i畛u tr畛 季温顎
Gi畉m 季温顎 kh担ng morphine
Aspirine
 Ch畛ng ch畛 畛nh/ thai k畛 t畛 th叩ng th6, h畉n ch畉
s畛 d畛ng tr動畛c 坦.
 Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭
 T動董ng t叩c v畛i thu畛c NSAIDs kh叩c (li畛u
3g/ng), thu畛c kh叩ng 担ng, methotrexate, 
 Tdp: XHTH, suy th畉n, ph湛 Quincke, hen,
Gi畉m 季温顎 kh担ng morphine
NSAIDs (n坦i chung)
 Hi畛u qu畉 trong 季温顎 x動董ng, 季温顎 do vi棚m
 Thay 畛i theo t畛ng c叩 th畛, nh狸n chung kh担ng
NSAID no t叩c d畛ng t畛t h董n NSAID no
 Ch畛ng ch畛 畛nh/ thai k畛 t畛 th叩ng th6, h畉n ch畉 s畛
d畛ng tr動畛c 坦.
 Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭
 Ch畛 d湛ng cho ng動畛i l畛n (>15 tu畛i)
 D畛 畛ng ch辿o trong nh坦m, k畛 c畉 ASA
 CC: suy th畉n n畉ng,suy gan n畉ng, hen, XHTH,
lupus ban 畛 r畉i r叩c
Gi畉m 季温顎 kh担ng morphine
Paracetamol
 Li畛u kh畛i 畉u 500-1000 mg 6 gi畛/l畉n
 V畛 tr鱈, c董 ch畉 t叩c d畛ng ch動a r探
 T叩c d畛ng ch畛ng vi棚m r畉t nh畛
 t t叩c d畛ng ph畛
 Gi達n li畛u n畉u suy th畉n n畉ng
 Vi棚m gan, tng men gan (hi畉m)
 Nhi畛m 畛c gan n畉u > 4 g/24 gi畛
 Nguy c董 tng l棚n 畛 nh畛ng ng動畛i c坦 b畛nh gan, nghi畛n
r動畛u n畉ng
 Thay 畛i k畉t qu畉 acid uric m叩u, glycemie (t湛y pp)
Gi畉m 季温顎 th担ng th動畛ng ph畛i h畛p
Paracetamol + codeine
 H畉n ch畉 s畛 d畛ng/thai k畛, ch畛ng ch畛 畛nh/ 3
th叩ng 畉u
 Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭
 Ch坦ng m畉t, bu畛n ng畛, bu畛n n担n, n担n, b坦n,
co th畉t ph畉 qu畉n, kh坦 th畛, d畛 畛ng da
Gi畉m 季温顎 th担ng th動畛ng ph畛i h畛p
Paracetamol + dextropropoxyphene
 C畉n th畉n s畛 d畛ng/thai k畛, li畛u th畉p
 Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭
 L動u 箪 khi d湛ng k竪m c叩c thu畛c h動畛ng th畉n
kh叩c, b畛nh nh但n tr畉m c畉m, c坦 xu h動畛ng t畛
t畛,
 Ch坦ng m畉t, bu畛n ng畛, bu畛n n担n, n担n, b坦n,
 Gi畉m 動畛ng huy畉t 担i khi n畉ng/ gi, T,
suy th畉n
Gi畉m 季温顎 morphine (n坦i chung)
Th動畛ng g畉p:
 Bu畛n n担n, n担n, bu畛n ng畛, b坦n, vi棚m c董
Hi畉m g畉p:
 B鱈 ti畛u, ng畛a, gi畉t c董, ra m畛 h担i, 畉o gi叩c, l炭 l畉n,
叩c m畛ng,
 担i khi kh担ng b畉t bu畛c 畛i thu畛c m ch畛 董n gi畉n
ch畛nh li畛u thu畛c
TDP suy h担 h畉p n畉u d湛ng chung c叩c ch畉t 畛c ch畉 tk
kh叩c, suy gan, th畉n hay gi畉m th畛 t鱈ch
D動畛c 畛ng h畛c c畛a morphine
 動畛c chuy畛n ho叩 b畛i gan thnh nh畛ng ch畉t chuy畛n
ho叩 ho畉t 畛ng ho畉c kh担ng ho畉t 畛ng
 B畛 o th畉i h畉u h畉t qua th畉n
 B畛nh gan:
 Nh畉 (kh担ng thay 畛i th畛i gian prothrombin): kh担ng thay 畛i li畛u
 N畉ng (tng th畛i gian prothrombin): k辿o di kho畉ng c叩ch gi畛a
c叩c li畛u t畛i 6 ho畉c 8 gi畛/l畉n
 Suy th畉n:
 Tng kho畉ng c叩ch gi畛a c叩c li畛u ho畉c gi畉m l動畛ng thu畛c trong
1 li畛u
 N畉u suy th畉n v担 ni畛u ti畉n tri畛n, ng畛ng li畛u morphine th動畛ng
ngy v ch畛 d湛ng khi c畉n thi畉t
 i畛u tr畛 tri畛u ch畛ng rung gi畉t c董 b畉ng benzodiazepine ho畉c 畛i
sang m畛t opioid kh叩c n畉u c坦 th畛
Suy h担 h畉p . . .
 au l m畛t y畉u t畛 k鱈ch th鱈ch h担 h畉p
 Suy h担 h畉p do opioid l do s畛 畛c ch畉 h畛
th畛ng th畉n kinh trung 動董ng n坦i chung
 T狸nh tr畉ng m董 mng/ng畛 g lu担n lu担n xu畉t
hi畛n tr動畛c
. . . Suy h担 h畉p
 i畛u tr畛
 X叩c 畛nh, i畛u tr畛 nh畛ng nguy棚n nh但n g坦p ph畉n
g但y ra kh坦 th畛
 gi畉m li畛u opioid
 theo d探i
 N畉u c叩c ch畛 s畛 sinh t畛n kh担ng 畛n 畛nh
 pha lo達ng 0,4 mg naloxone trong 9 ml n動畛c
mu畛i (saline) v ti棚m t挑nh m畉ch 1ml m畛i 1-2 ph炭t
 ti棚m qu叩 nhanh c坦 th畛 g但y c董n 季温顎 d畛 d畛i
C叩c thu畛c ph畛i h畛p
 Thu畛c ch畛ng tr畉m c畉m
 Thu畛c ch畛ng 畛ng kinh
 Thu畛c gi達n c董
 Thu畛c ch畛ng co th畉t
 Thu畛c corticosteroid
 G但y t棚 t畉i ch畛
Thu畛c ch畛ng tr畉m c畉m 3 v嘆ng
 Amitriptyline
 12,5  25 mg u畛ng tr動畛c khi i ng畛, tng li畛u theo nhu
c畉u 47 ngy/l畉n
 M畉t nhi畛u ngy v nhi畛u tu畉n m畛i c坦 hi畛u qu畉
 Li畛u c坦 t叩c d畛ng th動畛ng l 50-300 mg/ngy
 C叩c t叩c d畛ng ph畛 (kh叩ng cholinergic):
 Ng畛 g, t叩o b坦n, kh担 mi畛ng, h畉 huy畉t 叩p t動 th畉 畛ng, nh畛p tim
nhanh
 Qu叩 li畛u c坦 th畛 g但y ch畉t ng動畛i
 V畛 l但m sng c坦 v畉 ng動畛i Vi畛t nh畉y c畉m v畛i
thu畛c r畉t nhi畛u so v畛i ng動畛i T但y u (kh担ng c坦
NC) do 坦 tr棚n th畛c t畉 i畛u tr畛, n棚n d湛ng li畛u
th畉p h董n so v畛i c叩c khuy畉n c叩o tr棚n
Gabapentin
 Thu畛c ch畛ng co gi畉t, hi畛n d湛ng i畛u tr畛 季温顎 do
b畛nh l箪 th畉n kinh
 Kh畛i 畉u b畉ng 300 mg u畛ng vo bu畛i t畛i tr動畛c khi
i ng畛
 Tng li畛u 2 ho畉c 3 ngy/ l畉n (300 mg u畛ng, 2
l畉n/ngy, sau 坦 3 l畉n/ngy) cho 畉n khi c坦 hi畛u qu畉
ho畉c c叩c t叩c d畛ng ph畛 x畉y ra
 Li畛u c坦 hi畛u qu畉 th動畛ng l 300600 mg, 3 l畉n/ngy
 T畛i a 1200 mg X 3 l畉n/ngy
 T叩c 畛ng c坦 h畉i ch畛 y畉u l ng畛 g
 Dung n畉p thu畛c ti畉n tri畛n sau vi ngy
 Gi畉m li畛u trong suy th畉n
 Valproate l m畛t thu畛c thay th畉
Corticosteroids . . .
 Nhi畛u t叩c d畛ng
 T畉c ngh畉n ru畛t 叩c t鱈nh
 au do cng d達n bao ngoi c畛a gan do kh畛I u ph叩t tri畛n
 au do b畛nh l箪 th畉n kinh
 Bu畛n n担n/n担n
 Ch叩n n
 M畛t m畛I
 S畛t/畛 m畛 h担i
 Thu畛c v ch畛 畛nh t湛y t畛ng b畛nh l箪 c畛 th畛
 Dexamethasone
 Th畛i gian b叩n h畛y di (>36 gi畛), li畛u cho 1l畉n/ ngy
 C叩c li畛u t畛 420 mg/ngy
. . . Corticosteroids
 T叩c 畛ng c坦 h畉i
 Tng 動畛ng m叩u
 Nguy c董 nhi畛m tr湛ng
 担i khi g但y r畛i lo畉n t但m th畉n ho畉c lo 但u
 Nh畛ng t叩c 畛ng c坦 h畉i l但u di
 Y畉u c董, vi棚m c董 (nh坦m c叩c c董 g畉n)
 Tng huy畉t 叩p
 Lo達ng x動董ng
C叩c k畛 thu畉t kh叩c
Ngn ch畉n d畉n truy畛n t畉m th畛i
 Thu畛c t棚
 Alcool
 K鱈ch th鱈ch i畛n
Ngn ch畉n d畉n truy畛n v挑nh vi畛n
 Th畛ng tr動畛c b棚n
 H畉ch r畛 sau
C叩c k畛 thu畉t kh叩c
 Xoa b坦p
 T畉p v畉t l箪 tr畛 li畛u
 B畉t 畛ng t畉m th畛i
i畛u tr畛 t但m l箪 (kh担ng ch畛 dnh ri棚ng cho
季温顎 cn nguy棚n t但m l箪)
 Th動 gi畉n, n但ng 畛 t但m l箪
Take-home messages
 i畛u tr畛 季温顎 kh担ng th畛 thay th畉 i畛u tr畛 cn
nguy棚n
 i畛u tr畛 季温顎 lu担n ph畉i 動畛c ngh挑 畉n v狸 季温顎 c坦
th畛 g但y nh畛ng h畉u qu畉 t但m  sinh l箪 t畛c th畛i //
di h畉n
 i畛u tr畛 季温顎 ph畉i c但n nh畉c 畉n:
 C董 ch畉 g但y 季温顎
 M畛c 畛
 T叩c 畛ng
 Di畛n ti畉n
 C董 畛a
C叩m 董n s畛 quan t但m theo d探i c畛a
qu箪 v畛

More Related Content

Dau man tinh ds

  • 1. TS. BS. Tr畉n 畛c S挑 Bm YHG
  • 2. T畛ng quan C畉m gi叩c 季温顎 b叩o hi畛u t畛n th動董ng m担 D畉n truy畛n c畉m gi叩c 季温顎 th担ng qua c叩c s畛i 鱈t myeline C畉m gi叩c 季温顎 th動畛ng g但y ra m畛t ph畉n x畉 r炭t tay (//ch但n) , l m畛t ph畉n x畉 t畛 畛ng t畛y
  • 3. C董 ch畉 c畛a 季温顎
  • 4. 07/01/15 4 Sinh ho味c Th但n kinh cua au:Sinh ho味c Th但n kinh cua au: Nh畛ng Kh叩i ni棚味m C董 b畉nNh畛ng Kh叩i ni棚味m C董 b畉n Tinh d棚 bi棚n 担iTinh d棚 bi棚n 担i l m担味t 味c tinh c董 b畉n c畛a h棚味 th担ngl m担味t 味c tinh c董 b畉n c畛a h棚味 th担ng 季温顎: B但t c畛 thay 担i v棚 giai ph但u v h坦a ho味c xay ra 董 h棚味季温顎: B但t c畛 thay 担i v棚 giai ph但u v h坦a ho味c xay ra 董 h棚味 th但n kinh 棚u co th棚 g但y ra 季温顎.th但n kinh 棚u co th棚 g但y ra 季温顎. au c坦 th棚 laau c坦 th棚 la sinh lysinh ly (mang tinh b畉o v棚味 cua c董 th棚)(mang tinh b畉o v棚味 cua c董 th棚) ho味cho味c b棚味nh lyb棚味nh ly (do ban th但n b棚味nh g但y 季温顎).(do ban th但n b棚味nh g但y 季温顎). Cac loa味i 季温顎 kh叩c nhau 嘆i h畛i ph動董ng ph叩p i棚u tr畛Cac loa味i 季温顎 kh叩c nhau 嘆i h畛i ph動董ng ph叩p i棚u tr畛 kh叩c nhau.kh叩c nhau. C叩c li棚味u phap i棚u tr畛 季温顎 trong t動董ng lai phaiC叩c li棚味u phap i棚u tr畛 季温顎 trong t動董ng lai phai d動味ad動味a tr棚n c董 ch畉 g但y 季温顎.tr棚n c董 ch畉 g但y 季温顎.
  • 5. Sinh l箪 c畉m nh畉n 季温顎 C畉m 畛ng D畉n truy畛n i畛u h嘆a C畉m nh畉n Ph但n t鱈ch Th叩i 畛
  • 6. Vo nao 担i thi味 Tuy s担ng D但y TK cam giac ngoa味i vi Tin hi棚味u 季温顎 Tinhi棚味u季温顎 働cch棚d但ntruy棚n xu担ng S動味 d但n truy棚n tin hi棚味u Kich thich ngoa味i bi棚n D但n truy棚n D但n truy棚n Th但n nao Ti棚p nh但味n d但n truy棚n xu担ng 担i thi味 Vo naoCam nh但味n TW Tuy s担ng
  • 7. 7 C畉m thu味 hoa ngoa味i bi棚nC畉m thu味 hoa ngoa味i bi棚n (m担味t da味ng thich 動ng)(m担味t da味ng thich 動ng) EP-R PGE2 PKC PKA Nav1.8/1.9 TRPV1 Nociceptor peripheral terminal Inflammation Macrophage B1/B2 Bradykinin TrkA NGF Mast Cell TNF留 &IL1硫 COX2 Nociceptor Sensitizers Cac ch但t cam thu味 hoa 但u t但味n cung ngoa味i vi cam thu味 季温顎 Vi棚m
  • 9. au c畉m th畛 au do t畛n th動董ng m担 t叩c 畛ng tr畛c ti畉p ho畉c gi叩n ti畉p 畉n c叩c ch畉t g但y ph畉n 畛ng vi棚m v k鱈ch th鱈ch c叩c th畛 c畉m th畛. H棚味 th担ng c畉nh b叩o b畉o v棚 v畛i ng動畛ng 季温顎 cao. D畉n truy畛n qua c叩c s畛i A隆 v C Tri畛u ch畛ng khu tr炭 t畉i t畛n th動董ng hay v湛ng l但n c畉n hay 季温顎 ph坦ng chi畉u Nh畉y v畛i thu畛c gi畉m 季温顎 kh叩ng vi棚m,
  • 10. 10 au do Vi棚m M担 b畛 t担n th動董ng do vi棚m au d畛 c畉m, 季温顎 tng c畉m, 季温顎 t動味 ph叩t. H棚味 th担ng b畉o v畛 v畛i ng動畛ng 季温顎 th但p lm th炭c 但y qu叩 trinh lnh/s畛a ch畛a v棚t th動董ng.
  • 11. au th畉n kinh T畉t c畉 c叩c t畛n th動董ng 畉n h畛 th畉n kinh c畉m gi叩c: ngo畉i bi棚n hay trung 動董ng, k畛 c畉 t畛y s畛ng, do nh畛ng nguy棚n nh但n b畉t k畛: ch畉n th動董ng, nhi畛m tr湛ng, vi棚m, chuy畛n h坦a, m畉ch m叩u, 畛u c坦 th畛 g但y ra c畉m gi叩c 季温顎 au d畛 cam, 季温顎 tng c畉m, 季温顎 t動味 ph叩t, c叩c tri棚味u ch動ng ch動c nng tr董 n棚n 但m tinh. Ng動畛ng 季温顎 th但p mang tinh b畛nh l箪/k辿m thich nghi
  • 12. au th畉n kinh C畉m gi叩c 季温顎 th動畛ng thi棚n v畛 // k竪m theo c畉m gi叩c b畉t th動畛ng, d畛 c畉m, lo畉n c畉m, 鱈t nhi畛u tr畉m tr畛ng, c坦 th畛 k畛ch ph叩t ho畉c li棚n t畛c. Nh畛ng c畉m gi叩c ny c坦 th畛 c滴ng 畉nh h動畛ng b畛i tr畉ng th叩i tinh th畉n, t狸nh c畉m, s畛 ph但n t叩n hay t畉p trung ch炭 箪.
  • 13. au th畉n kinh Kh叩m c畉m gi叩c c坦 th畛 th畉y tng c畉m 季温顎, lo畉n c畉m 季温顎, gi畉m ho畉c m畉t c畉m gi叩c 季温顎 t畉i v畛 tr鱈 b畛nh nh但n than 季温顎. au do th畉n kinh th動畛ng k辿m 叩p 畛ng v畛i c叩c thu畛c gi畉m 季温顎 th担ng th動畛ng, k畛 c畉 v畛i morphine.
  • 14. 07/01/15 14 M担味t s担 s董味i h動董ng t但m ph叩t hi棚味n cam gi叩c 味c hi棚味u: S董味i A delta (A隆) phat hi棚味n 季温顎 nhanh, khu tru S董味i C phat hi棚味n 季温顎 ch畉m, lan toa S董味i A beta (A硫) phat hi棚味n cam giac s董 nn
  • 15. 07/01/15 15 au Allodynia (季温顎 di味 cam): L 季温顎 sau khi c坦 m担味t tac nh但n kich thich m th担ng th動董ng kh担ng th棚 g但y 季温顎. (Vi du味, s董 nhe味 vao da sau khi bi味 bong nng). au tng c畉m: L ap 動ng 季温顎 qua m動c v董i cac tac nh但n kich thich th担ng th動董ng. au t動味 phat: L ng動董味c la味i v董i 季温顎 sau khi bi味 kich thich do m担味t nguy棚n nh但n g但y 季温顎 nao o. S畛 cam thu味 hoa co th棚 d但n t董iS畛 cam thu味 hoa co th棚 d但n t董i tng cam nh但味n 季温顎tng cam nh但味n 季温顎 g味p trong m担味t s担 loa味i 季温顎:g味p trong m担味t s担 loa味i 季温顎:
  • 16. Thu畛c gi畉m 季温顎 th畉n kinh Ch畛ng 畛ng kinh (Gabapentin ) Thu畛c ch畛ng tr畉m c畉m 3 v嘆ng (Amitriptyline) D畉n xu畉t 叩 phi畛n (morphine) G但y t棚 t畉i ch畛 (mi畉ng d叩n Lidocaine)
  • 17. au do t但m l箪 Hi畉m khi b畛nh nh但n 畉n v畛i b畛nh c畉nh 季温顎 c畉p. 坦 c坦 th畛 l m畛t b畛nh l箪 季温顎 達 c坦 b畛 t叩i ho畉t do 畉nh h動畛ng c畛a y畉u t畛 t但m l箪, ho畉c l m畛t b畛nh t但m th畛 nh畉 b畛 tng n畉ng l棚n do m畛t kh坦 khn t但m l箪-x達 h畛i, ho畉c l do cn nguy棚n t但m l箪-t但m th畉n 董n thu畉n i畛u tr畛 a ph動董ng di畛n, vai tr嘆 i畛u tr畛 t但m l箪.
  • 18. 畉c i畛m c畛a 季温顎 Hi畉m khi b畛nh nh但n 畉n v畛i b畛nh c畉nh 季温顎 c畉p. 坦 c坦 th畛 l m畛t b畛nh l箪 季温顎 達 c坦 b畛 t叩i ho畉t do 畉nh h動畛ng c畛a y畉u t畛 t但m l箪, ho畉c l m畛t b畛nh t但m th畛 nh畉 b畛 tng n畉ng l棚n do m畛t kh坦 khn t但m l箪-x達 h畛i, ho畉c l do cn nguy棚n t但m l箪-t但m th畉n 董n thu畉n i畛u tr畛 a ph動董ng di畛n, vai tr嘆 i畛u tr畛 t但m l箪.
  • 19. 畉c i畛m c畛a 季温顎
  • 20. au c畉p hay m畉n au c畉p: Ti畉n tri畛n ng畉n, b畉t 畉u k畉t th炭c r畛 Th動畛ng m畛c 畛 n畉ng K竪m theo c叩c bi畛u hi畛n b畛nh l箪, t但m l箪 kh叩c Bi畛u hi畛n c畛a stress c畉n ch畉n o叩n cn nguy棚n v i畛u tr畛
  • 21. au c畉p hay m畉n au m畉n: Kh担ng b畉t 畉u k畉t th炭c r畛 K辿o di t畛 3-6 th叩ng a d畉ng v畛 畛 n畉ng K竪m theo c叩c bi畛u hi畛n t但m l箪 : lo 但u, tr畉m c畉m 畉nh h動畛ng cu畛c s畛ng gia 狸nh, x達 h畛i, ngh畛 nghi畛p. Than phi畛n th動畛ng kh担ng t動董ng x畛ng v畛i bi畛u hi畛n l但m sng v CLS c畉n ti畉p c畉n a ph動董ng v i畛u tr畛 a chuy棚n khoa
  • 22. o l動畛ng m畛c 畛 季温顎 Hi畛n t動畛ng ch畛 quan Kh坦 o l動畛ng kh叩ch quan Hi畛u qu畉 i畛u tr畛 ? 畉nh h動畛ng b畛i c叩c y畉u t畛: c畉m gi叩c, t但m l箪, hnh vi
  • 23. o l動畛ng m畛c 畛 季温顎 C叩c thang o m畛c 畛 季温顎: Thang ng担n ng畛 th担ng th動畛ng. Vd: kh担ng 季温顎 nh畉 - trung b狸nh n畉ng- c畛c k畛 季温顎 Thang o s畛: t畛 1 10 Thang o t動董ng 畛i
  • 24. o l動畛ng m畛c 畉nh h動畛ng c畛a 季温顎 D畉u hi畛u v畛 hnh vi (kh坦c, b畛t r畛c, cu nhu, ) T狸nh c畉m (kh坦 ch畛u, ) Th畉n kinh th畛c v畉t (HA, P, RR, m畛 h担i, ) T動 th畉 (t動 th畉 gi畉m 季温顎, t動 th畉 b畉o v畛 v畛 tr鱈 季温顎, ) D畉u hi畛u n畉ng: R畛i lo畉n gi畉c ng畛, ch叩n n, gi畛i h畉n ho畉t 畛ng, B畛nh nh但n kh坦 h畛i b畛nh: tr畉 nh畛, ng動畛i gi
  • 25. Thu畛c gi畉m 季温顎 chung ho畉c chuy棚n bi畛t tr棚n m畛t s畛 b畛nh l箪 c畛 th畛. T叩c 畛ng tr畛c ti畉p l棚n s畛 c畉m th畛 季温顎 ho畉c gi叩n ti畉p, 畉c bi畛t l trong 季温顎 cn nguy棚n th畉n kinh Thu畛c i畛u tr畛 季温顎
  • 26. Gi畉m 季温顎 kh担ng morphine Aspirine Ch畛ng ch畛 畛nh/ thai k畛 t畛 th叩ng th6, h畉n ch畉 s畛 d畛ng tr動畛c 坦. Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭 T動董ng t叩c v畛i thu畛c NSAIDs kh叩c (li畛u 3g/ng), thu畛c kh叩ng 担ng, methotrexate, Tdp: XHTH, suy th畉n, ph湛 Quincke, hen,
  • 27. Gi畉m 季温顎 kh担ng morphine NSAIDs (n坦i chung) Hi畛u qu畉 trong 季温顎 x動董ng, 季温顎 do vi棚m Thay 畛i theo t畛ng c叩 th畛, nh狸n chung kh担ng NSAID no t叩c d畛ng t畛t h董n NSAID no Ch畛ng ch畛 畛nh/ thai k畛 t畛 th叩ng th6, h畉n ch畉 s畛 d畛ng tr動畛c 坦. Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭 Ch畛 d湛ng cho ng動畛i l畛n (>15 tu畛i) D畛 畛ng ch辿o trong nh坦m, k畛 c畉 ASA CC: suy th畉n n畉ng,suy gan n畉ng, hen, XHTH, lupus ban 畛 r畉i r叩c
  • 28. Gi畉m 季温顎 kh担ng morphine Paracetamol Li畛u kh畛i 畉u 500-1000 mg 6 gi畛/l畉n V畛 tr鱈, c董 ch畉 t叩c d畛ng ch動a r探 T叩c d畛ng ch畛ng vi棚m r畉t nh畛 t t叩c d畛ng ph畛 Gi達n li畛u n畉u suy th畉n n畉ng Vi棚m gan, tng men gan (hi畉m) Nhi畛m 畛c gan n畉u > 4 g/24 gi畛 Nguy c董 tng l棚n 畛 nh畛ng ng動畛i c坦 b畛nh gan, nghi畛n r動畛u n畉ng Thay 畛i k畉t qu畉 acid uric m叩u, glycemie (t湛y pp)
  • 29. Gi畉m 季温顎 th担ng th動畛ng ph畛i h畛p Paracetamol + codeine H畉n ch畉 s畛 d畛ng/thai k畛, ch畛ng ch畛 畛nh/ 3 th叩ng 畉u Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭 Ch坦ng m畉t, bu畛n ng畛, bu畛n n担n, n担n, b坦n, co th畉t ph畉 qu畉n, kh坦 th畛, d畛 畛ng da
  • 30. Gi畉m 季温顎 th担ng th動畛ng ph畛i h畛p Paracetamol + dextropropoxyphene C畉n th畉n s畛 d畛ng/thai k畛, li畛u th畉p Kh担ng d湛ng tr棚n ph畛 n畛 cho con b炭 L動u 箪 khi d湛ng k竪m c叩c thu畛c h動畛ng th畉n kh叩c, b畛nh nh但n tr畉m c畉m, c坦 xu h動畛ng t畛 t畛, Ch坦ng m畉t, bu畛n ng畛, bu畛n n担n, n担n, b坦n, Gi畉m 動畛ng huy畉t 担i khi n畉ng/ gi, T, suy th畉n
  • 31. Gi畉m 季温顎 morphine (n坦i chung) Th動畛ng g畉p: Bu畛n n担n, n担n, bu畛n ng畛, b坦n, vi棚m c董 Hi畉m g畉p: B鱈 ti畛u, ng畛a, gi畉t c董, ra m畛 h担i, 畉o gi叩c, l炭 l畉n, 叩c m畛ng, 担i khi kh担ng b畉t bu畛c 畛i thu畛c m ch畛 董n gi畉n ch畛nh li畛u thu畛c TDP suy h担 h畉p n畉u d湛ng chung c叩c ch畉t 畛c ch畉 tk kh叩c, suy gan, th畉n hay gi畉m th畛 t鱈ch
  • 32. D動畛c 畛ng h畛c c畛a morphine 動畛c chuy畛n ho叩 b畛i gan thnh nh畛ng ch畉t chuy畛n ho叩 ho畉t 畛ng ho畉c kh担ng ho畉t 畛ng B畛 o th畉i h畉u h畉t qua th畉n B畛nh gan: Nh畉 (kh担ng thay 畛i th畛i gian prothrombin): kh担ng thay 畛i li畛u N畉ng (tng th畛i gian prothrombin): k辿o di kho畉ng c叩ch gi畛a c叩c li畛u t畛i 6 ho畉c 8 gi畛/l畉n Suy th畉n: Tng kho畉ng c叩ch gi畛a c叩c li畛u ho畉c gi畉m l動畛ng thu畛c trong 1 li畛u N畉u suy th畉n v担 ni畛u ti畉n tri畛n, ng畛ng li畛u morphine th動畛ng ngy v ch畛 d湛ng khi c畉n thi畉t i畛u tr畛 tri畛u ch畛ng rung gi畉t c董 b畉ng benzodiazepine ho畉c 畛i sang m畛t opioid kh叩c n畉u c坦 th畛
  • 33. Suy h担 h畉p . . . au l m畛t y畉u t畛 k鱈ch th鱈ch h担 h畉p Suy h担 h畉p do opioid l do s畛 畛c ch畉 h畛 th畛ng th畉n kinh trung 動董ng n坦i chung T狸nh tr畉ng m董 mng/ng畛 g lu担n lu担n xu畉t hi畛n tr動畛c
  • 34. . . . Suy h担 h畉p i畛u tr畛 X叩c 畛nh, i畛u tr畛 nh畛ng nguy棚n nh但n g坦p ph畉n g但y ra kh坦 th畛 gi畉m li畛u opioid theo d探i N畉u c叩c ch畛 s畛 sinh t畛n kh担ng 畛n 畛nh pha lo達ng 0,4 mg naloxone trong 9 ml n動畛c mu畛i (saline) v ti棚m t挑nh m畉ch 1ml m畛i 1-2 ph炭t ti棚m qu叩 nhanh c坦 th畛 g但y c董n 季温顎 d畛 d畛i
  • 35. C叩c thu畛c ph畛i h畛p Thu畛c ch畛ng tr畉m c畉m Thu畛c ch畛ng 畛ng kinh Thu畛c gi達n c董 Thu畛c ch畛ng co th畉t Thu畛c corticosteroid G但y t棚 t畉i ch畛
  • 36. Thu畛c ch畛ng tr畉m c畉m 3 v嘆ng Amitriptyline 12,5 25 mg u畛ng tr動畛c khi i ng畛, tng li畛u theo nhu c畉u 47 ngy/l畉n M畉t nhi畛u ngy v nhi畛u tu畉n m畛i c坦 hi畛u qu畉 Li畛u c坦 t叩c d畛ng th動畛ng l 50-300 mg/ngy C叩c t叩c d畛ng ph畛 (kh叩ng cholinergic): Ng畛 g, t叩o b坦n, kh担 mi畛ng, h畉 huy畉t 叩p t動 th畉 畛ng, nh畛p tim nhanh Qu叩 li畛u c坦 th畛 g但y ch畉t ng動畛i V畛 l但m sng c坦 v畉 ng動畛i Vi畛t nh畉y c畉m v畛i thu畛c r畉t nhi畛u so v畛i ng動畛i T但y u (kh担ng c坦 NC) do 坦 tr棚n th畛c t畉 i畛u tr畛, n棚n d湛ng li畛u th畉p h董n so v畛i c叩c khuy畉n c叩o tr棚n
  • 37. Gabapentin Thu畛c ch畛ng co gi畉t, hi畛n d湛ng i畛u tr畛 季温顎 do b畛nh l箪 th畉n kinh Kh畛i 畉u b畉ng 300 mg u畛ng vo bu畛i t畛i tr動畛c khi i ng畛 Tng li畛u 2 ho畉c 3 ngy/ l畉n (300 mg u畛ng, 2 l畉n/ngy, sau 坦 3 l畉n/ngy) cho 畉n khi c坦 hi畛u qu畉 ho畉c c叩c t叩c d畛ng ph畛 x畉y ra Li畛u c坦 hi畛u qu畉 th動畛ng l 300600 mg, 3 l畉n/ngy T畛i a 1200 mg X 3 l畉n/ngy T叩c 畛ng c坦 h畉i ch畛 y畉u l ng畛 g Dung n畉p thu畛c ti畉n tri畛n sau vi ngy Gi畉m li畛u trong suy th畉n Valproate l m畛t thu畛c thay th畉
  • 38. Corticosteroids . . . Nhi畛u t叩c d畛ng T畉c ngh畉n ru畛t 叩c t鱈nh au do cng d達n bao ngoi c畛a gan do kh畛I u ph叩t tri畛n au do b畛nh l箪 th畉n kinh Bu畛n n担n/n担n Ch叩n n M畛t m畛I S畛t/畛 m畛 h担i Thu畛c v ch畛 畛nh t湛y t畛ng b畛nh l箪 c畛 th畛 Dexamethasone Th畛i gian b叩n h畛y di (>36 gi畛), li畛u cho 1l畉n/ ngy C叩c li畛u t畛 420 mg/ngy
  • 39. . . . Corticosteroids T叩c 畛ng c坦 h畉i Tng 動畛ng m叩u Nguy c董 nhi畛m tr湛ng 担i khi g但y r畛i lo畉n t但m th畉n ho畉c lo 但u Nh畛ng t叩c 畛ng c坦 h畉i l但u di Y畉u c董, vi棚m c董 (nh坦m c叩c c董 g畉n) Tng huy畉t 叩p Lo達ng x動董ng
  • 40. C叩c k畛 thu畉t kh叩c Ngn ch畉n d畉n truy畛n t畉m th畛i Thu畛c t棚 Alcool K鱈ch th鱈ch i畛n Ngn ch畉n d畉n truy畛n v挑nh vi畛n Th畛ng tr動畛c b棚n H畉ch r畛 sau
  • 41. C叩c k畛 thu畉t kh叩c Xoa b坦p T畉p v畉t l箪 tr畛 li畛u B畉t 畛ng t畉m th畛i i畛u tr畛 t但m l箪 (kh担ng ch畛 dnh ri棚ng cho 季温顎 cn nguy棚n t但m l箪) Th動 gi畉n, n但ng 畛 t但m l箪
  • 42. Take-home messages i畛u tr畛 季温顎 kh担ng th畛 thay th畉 i畛u tr畛 cn nguy棚n i畛u tr畛 季温顎 lu担n ph畉i 動畛c ngh挑 畉n v狸 季温顎 c坦 th畛 g但y nh畛ng h畉u qu畉 t但m sinh l箪 t畛c th畛i // di h畉n i畛u tr畛 季温顎 ph畉i c但n nh畉c 畉n: C董 ch畉 g但y 季温顎 M畛c 畛 T叩c 畛ng Di畛n ti畉n C董 畛a
  • 43. C叩m 董n s畛 quan t但m theo d探i c畛a qu箪 v畛

Editor's Notes