3. DE ROMEINSE KEUKEN
1. Antieke bronnen
2. Verschillen met onze keuken
3. Romeinse maaltijden
- rijken
- armen
4. Tafeletiquette
5. Zelf aan de slag
4. 1. A N T I E K E B R O N N E N
Archeologische bronnen:
-kruiken, voorraadpotten, afbeeldingen op
moza誰eken, vondsten in Herculaneum/Pompeii
Schriftelijke bronnen
- Gaius Marcus Apicius
- Petronius, Satyricon
- vermeldingen over maaltijden, banketten bij
andere auteurs
5. 1. A N T I E K E B R O N N E N
Romeins kookboek van Marcus Gaius Apicius
- leefde ten tijde van keizer Tiberius
(1ste eeuw n. C.)
- twee boeken over koken
1. een receptenboek: De re coquinaria
2. een boek over sauzen
- overgeleverd via manuscripten uit de
late 4de en vroege 5de eeuw n. C.
6. 1. A N T I E K E B R O N N E N
Cena Trimalchionis in Petronius Satyricon
7. Gaius Petronius Arbiter (1ste eeuw n. Chr.)
- vertrouweling van keizer Nero en zijn arbiter elegantiae
(= scheidsrechter in zaken van goede smaak)
- weinig over zijn leven geweten. Tacitus is de enige bron.
- pleegde in 66 n. Chr. zelfmoord om aan een vonnis te
ontkomen.
- Satyricon: avonturenroman
fragmentarisch overgeleverd
Cena Trimalchionis: bekendste en langste
passage uit het werk
9. 2. VERSCHILLEN MET ONZE KEUKEN
Basis van de Romeinse keuken:
- olijven
- olijfolie
- varkensvlees / lam / hert/ gevogelte
- vis (duurder)
-> makreel, inktvis, sardienen (kustwateren)
-> snoek, baars en steur (Tiber)
10. 2. VERSCHILLEN MET ONZE KEUKEN
Exotische of vreemde gerechten:
- muizen
- varkensoren
- vissenogen
- baarmoeder en uier van zeugen
-
11. 2. VERSCHILLEN MET ONZE KEUKEN
Bewaring :
- sterke kruiden
- gebruik van garum (pekel van ingewanden
en koppen van vissen)
- eten roken, drogen of in honing leggen
12. 3 . R O M E I N S E M A A LT I J D E N
Ontbijt (ientaculum)
- Snel : wat brood in melk gedoopt met honing, olijven,
rozijnen, kaas, fruit of noten
- Eventueel onderweg bij de bakker:
honing- of dadelbroodjes, bladerdeeghapjes of krentenbollen
Middageten (prandium)
- tussendoortjes zoals bij het ontbijt
- vaak in de taberna
13. 3 . R O M E I N S E M A A LT I J D E N
Avondeten (cena)
- Belangrijkste maaltijd van de dag
- Armen:
stamppot van granen, bonen of linzen met geroosterd
vlees of gehaktballetjes
- Rijken:
uitgebreid diner vanaf 5 uur tot zonsondergang
drie gangen
1) Gustatio (aperitief): mulsum (aperitiefwijn) en slakken,
paddenstoelen, kleine visjes, olijven en eiergerechten
2) Prima mensa (hoofdgerecht): vlees of vis
3) Secunda mensa (nagerecht): fruit, noten, gebak
15. 4 . TA F E L E T I Q U E T T E
-Triclinium (eetkamer):
bedden in een U-vorm
gerechten aangebracht op kleine tafels
voor de maaltijd: handen en voeten
wassen
16. 4 . TA F E L E T I Q U E T T E
- Beleefdheid: boeren en winden laten is ongepast
geen verspilling van eten
eten met de handen: vlees is gesneden door slaven
- Tijdens de maaltijd: zangers en danseressen
acrobaten
17. 5 . Z E L F A A N D E S L AG
Donderdag 27 maart