2. GEBELİKTE SIK GÖRÜLEN
ANEMİLER
Demir eksikliği ve diğer nütrisyonel (folik asit, vit
B12 ) anemiler
Kronik hastalıklara bağlı anemi
Kan kaybına bağlı anemi (kronik, ani)
Kemik iliği hasarına bağlı (aplastik anemi)
Eritrosit Yıkımı ve Hemoglobinopatilere bağlı
anemi
Talasemiler
Orak hücreli anemi
Diğerleri
Diğer
3. DEMİR EKSİKLİĞİ - GENEL BİLGİLER
Gebelikte en sık görülen yetersiz
beslenme sorunu (DSÖ)
Gebelikte kansızlığın en sık nedeni
(%92)
Sıklığı
Genel : %25-%50
Gelişmiş ülkeler : %18-%20
Az gelişmiş ülkeler : %35-%75
4. DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ (DEA)
KLİNİK YAKINMA VE BULGULAR
Halsizlik, üşüme, çarpıntı
Ciltte ve konjonktivada solukluk
Dikkat ve kısa süreli hafızada azalma
Enfeksiyonlara dirençte azalma
Vücut ısısını koruyamama
Kalp atımlarında hızlanma
Kan basıncında düşme
Gebelik: eylem süresinde uzama, kan
kaybında artma
5. DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
ANNE SAĞLIĞINA OLUMSUZ ETKİLERİ
Anne ölümlerinde artış (Hb < 9 g/dl)
Ciddi kansızlıkta (Hb ≤ 4 g/dl) anne ölümü: %25
Annede fiziksel ve zihinsel gelişim ve işlev
bozuklukları
Hücresel bağışıklıkta azalma
Mide-barsak işlevlerinde bozulma
Hormon işlevlerinde değişiklikler
Isı düzenleme kapasitesinde değişiklikler
6. FETUS VE YENİDOĞAN ÜZERİNE
OLUMSUZ ETKİLERİ
Erken doğum sıklığında artma
Düşük doğum ağırlığı sıklığında artma
Yenidoğanda kansızlık sıklığında
artma
7. DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ - TANI
Hb < 11 g/dl (DSÖ)
Hb < 11 g/dl (ilk ve son üçay), Hb < 10.5
g/dl (İkinci üçay) (CDC)
Sınıflama (DSÖ)
Hb, 10.0 - 12.0 g/dl ⇒ Hafif
Hb, 7.0 – 9.9 g/dl ⇒ Orta
Hb < 7.0 g/dl ⇒ Ciddi
8. TANI
Hb’de düşme geç bulgu
Ferritin ↓ ⇒ Serum demiri ↓ ⇒ Hb ↓
Ferritin demir depolarını güvenilir
olarak gösterir
Ferritin < 12 µg/l ⇒ DE anemisi
Ferritin < 20 µg/l ⇒ Demir eksikliği
9. TANI
Transferin doygunluğu (satürasyonu) < %15
Serum demir düzeyi < 12 µmol/l
Gün içinde geniş dalgalanma yapar
Demir alımı ve enfeksiyonlardan etkilenir
Hipokrom eritrosit tayini
Transferin reseptör düzeyi
Kemik iliği değerlendirmesi
Eritrosit protoporfirin
10. GEBELİKTE DEMİR
EKSİKLİĞİNİN ÖNLENMESİ
Beslenmenin düzenlenmesi
Besinlerin demir ile zenginleştirilmesi
Gebelikler arasında yeterli süre bırakılması
Enfeksiyon ve inflamasyon kontrolü
Parazit enf (kancalı kurt, şistozomiazis)
Gerektiğinde demir desteğinin yapılması
11. GIDALAR İLE ALINAN DEMİR
EMİLİMİNİN ARTTIRILMASI
C vitamininden zengin gıdalar ile birlikte
alınmalıdır.
Çay, kahve, çikolata gibi gıdalardan
kaçınılmalıdır.
Süt ve süt ürünleri gibi kalsiyumdan zengin
gıdalar farklı zamanda alınmalıdır
Gıdaların suda bekletilmesi, ısıya tabi
tutulması, fermente edilmesi demir
emiliminde azalma ile birliktedir.
12. GEBELİKTE DEMİR İHTİYACI
Gebelikte demir ihtiyacı : 680 mg
Temel kayıplar : 170 mg
Fetus : 270 mg
Plasenta ve göbek kordonu : 90 mg
Doğum ve sonrası kayıp :150 mg
Alınması gereken demir:
İlk üçay :0.8 mg
İkinci üçay :4mg
Üçüncü üçay :7 mg
Gebelikte artmış demir ihtiyacının besinler
ile karşılanması güç.
13. GEBELİKTE DEMİR DESTEĞİ
INGCG/WHO/UNICEF
Tüm gebelere demir desteği yapılmalıdır
Doğuma 6 aydan uzun süre var
60 mg demir + 400 mcg folik asit
Doğuma 6 aydan kısa süre var
120 mg demir + 400 mcg folik asit
Kansızlık sıklığı %40’dan fazla
Doğumdan sonra 3 ay desteğe devam
15. DEMİR TEDAVİSİ
Demir en iyi iki değerli ferröz formda emilir.
Emilme oranı: %10-%35
Emilimi azaltır
Tetrasiklin, gastrik asit baskılayıcı ilaçlar
(simetidin, nizatidin, omeprazol), alüminyum
hidroksid, çay, kahve, mısır gevreği, süt, yumurta
Emilimi arttırır
Askorbik asit
Demir öğünler arasında alınmalıdır
16. DEMİR TEDAVİSİN YAN
ETKİLERİ
Bulantı, kusma
İştahsızlık
Ağızda metalik tat
Midede rahatsızlık hissi
İshal
Kabızlık
17. TEDAVİYE CEVABIN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Klinik yakınmalarda düzelme
Hb artışı 0.1-0.2 g/dl/gün
Retikülosit ↑, MCV ↑, Ferritin ↑, TfR ↓
2. ve 4. Hf’da kontrol
Tedavi bırakılır
Ferritin > 30 µg/l
Demir desteğine devam edilir
18. AĞIZ YOLUYLA TEDAVİNİN
BAŞARISIZ OLDUĞU DURUMLAR
DE anemi tanısının yanlış konulması
Demirin uygun doz ve biçimde verilmemesi
Karışık tipte kansızlık varlığı
Demir emiliminde bozukluk
Tedaviye uyumun kötü olması
%50’ye kadar uyum sorunu var
19. TEDAVİYE UYUMU ARTTIRMAK İÇİN
ÖNERİLER
Doz azaltılır
Bölünmüş dozlar halinde, öğün
arasında verilir
Demir, yemekler ile birlikte alınır
Demir, mukoproteaz gibi mide
koruyucular ile birlikte alınır
Demir antasit, H2 antagonistleri ile
birlikte alınır
Demir gece yatmadan önce alınır
20. PARENTERAL TEDAVİ
Ağız yoluyla tedaviye üstünlüğü yok
Verildiği durumlar:
Ağız yoluyla demiri alamama
Demir emiliminde bozukluk
Ağız yoluyla tedavinin uygun olmaması
Ciddi kansızlık varlığı
Doğuma kısa süre kalması
İrritabl barsak hastalığı varlığı
Geçirilmiş gastrik bypss cerrahisi, subtotal gastik
rezeksiyon
21. PARENTERAL TEDAVİ
Demir sorbitol, İM
Beraberinde ağız yoluyla demir verilirse
baş ağrısı, bulantı, kusma görülebilir
Demir dekstran, İM, İV
Nadiren anaflaktik tepkime
Demir sükroz, İV
22. GEBELİKTE PARENTERAL DEMİR
TEDAVİSİ
Gebelikte oral tedaviyi tolere edememe: %50
Demir dextran «C» grubu; gebelikte yan
etkide artış bildirilmemiş
Parenteral Fe tedavisinin yaygın kullanımı
Gebelerde demir eksikliği anemisi ve demir
eksikliğini azaltır
Yenidoğanda demir eksikliğini azaltır
Yenidoğanda demir eksikliği
Gelişme geriliği
Çocuklarda davranış sorunlarında artış ile birlikte
26. MEGALOBLASTİK ANEMİ
Folik asit eksikliği
Diyet ile yetersiz alım
Gebede bulantı, kusma
Günlük folik asit ihtiyacı 50-100 mcg/gün,
gebelerde 400 mcg/gün
Fetusta nadiren kansızlık gelişir
Tedavi
Folik asit, diyet, demir
27. MEGALOBLASTİK ANEMİ
Vitamin B12 eksikliği
Gebelerde nadir görülür
Sıklıkla 40 yaşından sonra ortaya çıkar
Nedenleri
Chron hast
Midenin tam çıkarılması
İleum çıkarılması
İnce barsakta bakteri artışı
28. ORAK HÜCRELİ ANEMİ
Hb S: β zincirinde glutamik asit yerine
valin geçmiştir
Oksijen azlığı, soğuk, asidoz,
dehidratasyon vb oraklaşmaya neden
olur
Damar içi oraklaşma, damar tıkanıklığı
ve doku infarktlarına yol açar
Gebelikte nadir görülür.
30. ORAK HÜCRELİ ANEMİ
Perinatal ölüm 4-6 kat artar
Annede hastalık ve ölüm sıklığı artar
(%2.5)
Düşük, gelişme geriliği, erken doğum,
preeklampsi, sezaryen daha sık
Enfeksiyonlara yatkınlık artar
Tromboz, tromboemboli daha sık
31. ORAK HÜCRELİ ANEMİ
GEBELİK ÖNCESİ BAKIM
Hidroksiüre ve ACE inhibitörleri kesilir
Aşılama programı tamamlanır
Folik asit (5 mg/gün) başlanır; gebelik
süresince devam edilir
Gebenin eğitilmesi
32. ORAK HÜCRELİ ANEMİ TEDAVİSİ
Tüm gebelere folik asit verilir
Kriz ted: güçlü analjezik, sıvı, enf ted
Sezaryen gerektiğinde yapılır
Epidural anestezi tercih edilir
Doğum eyleminde vasküler
yüklenmeden kaçınılır.
Erken gebelikte düşük doz ASA ?
Gebe sıcak tutulur, iyi oksijenlendirilir
33. ORAK HÜCRELİ ANEMİ TEDAVİSİ
Transfüzyon gerekebilir
Ciddi anemi
Dalak sekestrasyonu,
Akut göğüs sendromu
Oraklaşma krizinin önlenmesi
Dehidratasyon -Enfeksiyon
Aşırı egzersiz -Hipertermi
Fe eksikliği halinde fe replasmanı
34. ALFA TALASEMİLER
Hb alfa zinciri 4 gen tarafından kodlanır
(αα/αα)
Homozigot α-talasemi (--/--, Hb Bart hastalığı)
Dört genin delesyonu ile oluşur
İmmün olmayan hidrops gelişir
Rahim içi veya yenidoğan ölümü
35. ALFA TALASEMİLER
Hb H hastalığı (--/-α)
üç genin delesyonu ile oluşur
Doğduğundan normal, yenidoğan döneminde
hemolitik kansızlık gelişir
Talasemi minör (--/αα veya –α/-α)
Gizli taşıyıcı (-α/αα)
36. BETA TALASEMİLER
β-globulin zincirinin hatalı yapımından
kaynaklanır
β-talasemi major (Homozigot beta talasemi,
Cooley kansızlığı)
Devamlı kan verilmesi gereklidir
Demir birikimi nedeniyle desferoksamin ile
şelasyon ted verilir
Tedavi için veya destek olarak demir verilmez
Genellikle infertilite ile birlikte
37. BETA TALASEMİLER
Β-talasemi minor (Heterozigon beta talasemi)
Gebelikte soruna yol açmaz
60 mg/gün demir ve 1 mg/gün folik asit verilir
Hb A2 ve Hb F düzeyi artmıştır.
Gebe ve eşi taşıyıcı ise prenatal tanı
Gebelikten önce/gebelikte desferoksamin
kesilir
İUGR, erken doğum, sezaryen sıklığında artış