�ݺ�ߣ

Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelenmesi

SUNUM PLANISUNUM PLANI
 DERNEKLERİN VERGİ KANUNLARIDERNEKLERİN VERGİ KANUNLARI
KARŞISINDAKİ DURUMLARIKARŞISINDAKİ DURUMLARI
 Derneklere Ait İktisadi İşletmelerin KurumlarDerneklere Ait İktisadi İşletmelerin Kurumlar
Vergisi MükellefiyetiVergisi Mükellefiyeti
 Derneklerin Gelirlerinden Yapılacak VergiDerneklerin Gelirlerinden Yapılacak Vergi
KesintisiKesintisi
 Derneklerin Vergi Kesintisi SorumluluğuDerneklerin Vergi Kesintisi Sorumluluğu
 Kamuya Yararlı Derneklere Yönelik VergiselKamuya Yararlı Derneklere Yönelik Vergisel
AvantajlarAvantajlar
 MALİ TABLOLARIN ANALİZİ VE DİKKATMALİ TABLOLARIN ANALİZİ VE DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAREDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
İrfan VURALİrfan VURAL

DERNEKLERE AİT İKTİSADİDERNEKLERE AİT İKTİSADİ
İŞLETMELERİN KURUMLAR VERGİSİİŞLETMELERİN KURUMLAR VERGİSİ
MÜKELLEFİYETİMÜKELLEFİYETİ
KVK :KVK :
Verginin konusuVerginin konusu
MADDE 1-MADDE 1- (1)(1) Aşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlarAşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlar
vergisine tâbidir:vergisine tâbidir:
a) Sermaye şirketleri.a) Sermaye şirketleri.
b) Kooperatifler.b) Kooperatifler.
c) İktisadî kamu kuruluşları.c) İktisadî kamu kuruluşları.
ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler.ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler.
d) İş ortaklıkları.d) İş ortaklıkları.
(2)(2) Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelirKurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir
unsurlarından oluşur.unsurlarından oluşur.

DERNEKLERE AİT İKTİSADİDERNEKLERE AİT İKTİSADİ
İŞLETMELERİN KURUMLAR VERGİSİİŞLETMELERİN KURUMLAR VERGİSİ
MÜKELLEFİYETİMÜKELLEFİYETİ
KVK :KVK :
Verginin konusuVerginin konusu
MADDE 1-MADDE 1- (1)(1) Aşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlarAşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlar
vergisine tâbidir:vergisine tâbidir:
a) Sermaye şirketleri.a) Sermaye şirketleri.
b) Kooperatifler.b) Kooperatifler.
c) İktisadî kamu kuruluşları.c) İktisadî kamu kuruluşları.
ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler.ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler.
d) İş ortaklıkları.d) İş ortaklıkları.
(2)(2) Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelirKurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir
unsurlarından oluşur.unsurlarından oluşur.
 Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde
:
Dernek veya vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri
devamlı bulunan ve sermaye şirketleri ile
kooperatifler dışında kalan ticari, sınai ve zirai
işletmeler ile benzer nitelikteki yabancı işletmeler,
dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler olarak
tanımlanmıştır.

İKTİSADİ İŞLETMENİNİKTİSADİ İŞLETMENİN
BELİRLENMESİNDE ARANILANBELİRLENMESİNDE ARANILAN
UNSURLARUNSURLAR
1- İktisadi İşletmenin Dernek veya1- İktisadi İşletmenin Dernek veya
Vakfa Ait veya Bağlı OlmasıVakfa Ait veya Bağlı Olması

İktisadi işletme, dernek veya vakfa aitİktisadi işletme, dernek veya vakfa ait
veya tabi olmalıdır. Ait olma, sermayeveya tabi olmalıdır. Ait olma, sermaye
bakımından; bağlı olma ise idari bakımdanbakımından; bağlı olma ise idari bakımdan
ilişkiyi ifade etmektedir.ilişkiyi ifade etmektedir.

UNSURLAR - IIUNSURLAR - II
2- İktisadi İşletmenin Sermaye Şirketi veya2- İktisadi İşletmenin Sermaye Şirketi veya
Kooperatif Şeklinde Kurulmamış OlmasıKooperatif Şeklinde Kurulmamış Olması

Dernek veya vakfa ait veya tabi olan iktisadiDernek veya vakfa ait veya tabi olan iktisadi
işletmenin bu sıfatıyla kurumlar vergisi mükellefiişletmenin bu sıfatıyla kurumlar vergisi mükellefi
sayılabilmesi için diğer şartların yanı sıra,sayılabilmesi için diğer şartların yanı sıra,
sermaye şirketi veya kooperatif şeklindesermaye şirketi veya kooperatif şeklinde
kurulmaması gerekir. Aksi halde, sermaye şirketikurulmaması gerekir. Aksi halde, sermaye şirketi
ya da kooperatif olarak kurumlar vergisiya da kooperatif olarak kurumlar vergisi
mükellefi sayılacaklardır.mükellefi sayılacaklardır.

UNSURLAR - IIIUNSURLAR - III
3- İktisadi İşletmenin Ticari, Sınai3- İktisadi İşletmenin Ticari, Sınai
veya Zirai Alanda Devamlı Olarakveya Zirai Alanda Devamlı Olarak
Faaliyette BulunmasıFaaliyette Bulunması
 Dernek veya vakfa ait işletmenin kurumlarDernek veya vakfa ait işletmenin kurumlar
vergisi mükellefi sayılması için, sözvergisi mükellefi sayılması için, söz
konusu iktisadi işletmenin ticari, sınai veyakonusu iktisadi işletmenin ticari, sınai veya
zirai alandazirai alanda devamlı olarakdevamlı olarak faaliyettefaaliyette
bulunması gerekir.bulunması gerekir.

UNSURLAR - IIIUNSURLAR - III
3- İktisadi İşletmenin Ticari, Sınai3- İktisadi İşletmenin Ticari, Sınai
veya Zirai Alanda Devamlı Olarakveya Zirai Alanda Devamlı Olarak
Faaliyette BulunmasıFaaliyette Bulunması
 Dernek veya vakfa ait işletmenin kurumlarDernek veya vakfa ait işletmenin kurumlar
vergisi mükellefi sayılması için, sözvergisi mükellefi sayılması için, söz
konusu iktisadi işletmenin ticari, sınai veyakonusu iktisadi işletmenin ticari, sınai veya
zirai alandazirai alanda devamlı olarakdevamlı olarak faaliyettefaaliyette
bulunması gerekir.bulunması gerekir.
Devamlılık unsuru, bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet
alanlarında ticari mahiyet arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasını ifade
etmektedir. Aynı hesap döneminde tek işlem nedeniyle ticari faaliyetin
devamlılık unsurunun oluştuğunu kabul etmek mümkün olmamakla birlikte,
faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması durumunda
devamlılık unsurunun varlığı kabul edilmelidir.
Ekonomik faaliyetin yılda birden fazla tekrar etmesi halinde veya her yıl bir
defa olmakla beraber müteakip yıllarda tekrar etmesi ya da birkaç yıl arayla
yapılmasına karşılık periyodik olarak tekrar etmesi ve organizasyonu
gerektirmesi durumunda da bu faaliyetin devamlı olduğunun kabulü
gerekmektedir.
Devamlılık unsuru, bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet
alanlarında ticari mahiyet arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasını ifade
etmektedir. Aynı hesap döneminde tek işlem nedeniyle ticari faaliyetin
devamlılık unsurunun oluştuğunu kabul etmek mümkün olmamakla birlikte,
faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması durumunda
devamlılık unsurunun varlığı kabul edilmelidir.
Ekonomik faaliyetin yılda birden fazla tekrar etmesi halinde veya her yıl bir
defa olmakla beraber müteakip yıllarda tekrar etmesi ya da birkaç yıl arayla
yapılmasına karşılık periyodik olarak tekrar etmesi ve organizasyonu
gerektirmesi durumunda da bu faaliyetin devamlı olduğunun kabulü
gerekmektedir.

DEVAMLILIK UNSURUDEVAMLILIK UNSURU
Kanun gerekçesinde ve Tebliğde yapılan açıklamalardan anlaşılacağı
üzere, aşağıdaki durumlarda işletmede devamlılık unsurunun varlığı
kabul edilmektedir.
•Bir hesap dönemi içinde ticari mahiyet arz eden işlemlerin
birden fazla yapılması,
•Bir hesap döneminde tek işlem bulunması halinde, faaliyetin
organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması,
•Ekonomik faaliyetin her yıl bir defa olmakla beraber müteakip
yıllarda tekrar etmesi,
•Ekonomik faaliyetin birkaç yıl arayla yapılmasına karşılık
periyodik olarak tekrar etmesi ve organizasyonu gerektirmesi,

Yukarıdaki şartları taşıyan dernek veyaYukarıdaki şartları taşıyan dernek veya
vakıfların iktisadi işletmeleri;vakıfların iktisadi işletmeleri;
 Kazanç gayesi güdüp gütmediklerine,Kazanç gayesi güdüp gütmediklerine,
 Faaliyetin, kanunla verilmiş görevler arasında bulunupFaaliyetin, kanunla verilmiş görevler arasında bulunup
bulunmamasına,bulunmamasına,
 Tüzel kişiliğe sahip olup olmamalarına,Tüzel kişiliğe sahip olup olmamalarına,
 Bağımsız muhasebelerinin bulunup bulunmamasına,Bağımsız muhasebelerinin bulunup bulunmamasına,
 Kendilerine tahsis edilmiş sermaye veya iş yerlerinin olupKendilerine tahsis edilmiş sermaye veya iş yerlerinin olup
olmadığınaolmadığına
bakılmaksızın vergiye tabi tutulurlar.bakılmaksızın vergiye tabi tutulurlar.

Yukarıdaki şartları taşıyan dernek veyaYukarıdaki şartları taşıyan dernek veya
vakıfların iktisadi işletmeleri;vakıfların iktisadi işletmeleri;
 Kazanç gayesi güdüp gütmediklerine,Kazanç gayesi güdüp gütmediklerine,
 Faaliyetin, kanunla verilmiş görevler arasında bulunupFaaliyetin, kanunla verilmiş görevler arasında bulunup
bulunmamasına,bulunmamasına,
 Tüzel kişiliğe sahip olup olmamalarına,Tüzel kişiliğe sahip olup olmamalarına,
 Bağımsız muhasebelerinin bulunup bulunmamasına,Bağımsız muhasebelerinin bulunup bulunmamasına,
 Kendilerine tahsis edilmiş sermaye veya iş yerlerinin olupKendilerine tahsis edilmiş sermaye veya iş yerlerinin olup
olmadığınaolmadığına
bakılmaksızın vergiye tabi tutulurlar.bakılmaksızın vergiye tabi tutulurlar.
Ayrıca;
 Satılan mal veya hizmete ait bedelin sadece
maliyeti karşılayacak kadar olması,
 Kâr edilmemesi,
 Kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesi
bunların iktisadi işletme olma vasfını
değiştirmeyecektir.

Örnek 1 :Örnek 1 :
 Bir dernek tarafından (telif ve yayın hakkıBir dernek tarafından (telif ve yayın hakkı
elinde bulundurulmak suretiyle) bir kitabınelinde bulundurulmak suretiyle) bir kitabın
yayınlanarak satışa sunulması halinde, biryayınlanarak satışa sunulması halinde, bir
defada yapılmış olsa dahi piyasayadefada yapılmış olsa dahi piyasaya
sunularak birden fazla kişiye pazarlanmasısunularak birden fazla kişiye pazarlanması
nedeniyle devamlılık unsuru gerçekleşmişnedeniyle devamlılık unsuru gerçekleşmiş
olacaktır.olacaktır.
 Pazarlama işleminin bir defada herhangiPazarlama işleminin bir defada herhangi
bir dağıtım şirketi aracılığı ile yapılmışbir dağıtım şirketi aracılığı ile yapılmış
olması da durumu değiştirmeyecektir.olması da durumu değiştirmeyecektir.

Örnek 2:Örnek 2:
Bir dernek tarafından (daha önceBir dernek tarafından (daha önce
herhangi bir şekilde basım veherhangi bir şekilde basım ve
dağıtımı yapılmamış) bir kitabın telifdağıtımı yapılmamış) bir kitabın telif
ve yayın hakkının satılması halindeve yayın hakkının satılması halinde
iktisadi işletmeden söziktisadi işletmeden söz
edilemeyecektir.edilemeyecektir.

Örnek 3 :Örnek 3 :
 Aynı vergilendirme döneminde birdenAynı vergilendirme döneminde birden
fazla veya birden fazla vergilendirmefazla veya birden fazla vergilendirme
döneminde periyodik olarak,döneminde periyodik olarak, ticari birticari bir
organizasyon çerçevesindeorganizasyon çerçevesinde çay,çay,
yemek, tiyatro, kermes, konser gibiyemek, tiyatro, kermes, konser gibi
faaliyetlerin düzenlenmesi ve bufaaliyetlerin düzenlenmesi ve bu
faaliyetlerden dolayı gelir elde edilmesifaaliyetlerden dolayı gelir elde edilmesi
nedeniyle oluşacak olan iktisadi işletmenedeniyle oluşacak olan iktisadi işletme
için kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesisiçin kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis
edilmesi gerekecektir.edilmesi gerekecektir.

DERNEK GELİRLERİNDENDERNEK GELİRLERİNDEN
YAPILMASI GEREKENYAPILMASI GEREKEN
VERGİ KESİNTİSİVERGİ KESİNTİSİ
 Derneklerin bazı gelirleri vergiDerneklerin bazı gelirleri vergi
kesintisine tabidir.kesintisine tabidir.
 Kira gelirleriKira gelirleri
 Bazı menkul kıymet gelirleriBazı menkul kıymet gelirleri

DERNEK KİRA GELİRLERİNDENDERNEK KİRA GELİRLERİNDEN
YAPILMASI GEREKEN VERGİ KESİNTİSİYAPILMASI GEREKEN VERGİ KESİNTİSİ
 Kira gelirleri üzerindenKira gelirleri üzerinden %20%20 oranında vergi kesintisioranında vergi kesintisi
yapılır. (Kira ödemesi yapanın vergi kesintisiyapılır. (Kira ödemesi yapanın vergi kesintisi
yapmakla sorumlu olanlardan olması gerekir)yapmakla sorumlu olanlardan olması gerekir)
 İktisadi işletmelere dahil gayrimenkullerinİktisadi işletmelere dahil gayrimenkullerin
kiralanmasında vergi kesintisi söz konusu değildir.kiralanmasında vergi kesintisi söz konusu değildir.
 Vergi kesintisinin yapılmasında derneğin kamuyaVergi kesintisinin yapılmasında derneğin kamuya
yararlı dernek statüsünde olmasının bir önemiyararlı dernek statüsünde olmasının bir önemi
yoktur.yoktur.

DERNEK MENKUL KIYMETDERNEK MENKUL KIYMET
GELİRLERİNDEN YAPILMASI GEREKENGELİRLERİNDEN YAPILMASI GEREKEN
VERGİ KESİNTİSİVERGİ KESİNTİSİ
 Bazı menkul kıymet gelirleri vergiBazı menkul kıymet gelirleri vergi
kesintisine tabidir. (GVK Gç.Md.67)kesintisine tabidir. (GVK Gç.Md.67)
 Mevduat faizleriMevduat faizleri
 Repo gelirleriRepo gelirleri
 Hazine bonosu, tahvil faizleri vb.Hazine bonosu, tahvil faizleri vb.
 Vergi kesintisinin yapılmasındaVergi kesintisinin yapılmasında
derneğin kamuya yararlı dernekderneğin kamuya yararlı dernek
statüsünde olmasının bir önemistatüsünde olmasının bir önemi
yoktur.yoktur.

DERNEKLERİN VERGİDERNEKLERİN VERGİ
KESİNTİSİKESİNTİSİ
SORUMLULUKLARISORUMLULUKLARI
 GVK ve KVK’da yaptıkları bazı ödemelerden vergiGVK ve KVK’da yaptıkları bazı ödemelerden vergi
kesintisi yapma sorumluluğu olanlar sayılmıştır.kesintisi yapma sorumluluğu olanlar sayılmıştır.
 Gerek GVK’da, gerekse KVK’da; dernekler ve derneklereGerek GVK’da, gerekse KVK’da; dernekler ve derneklere
ait iktisadi işletmeler vergi kesintisi yapma sorumluluğuait iktisadi işletmeler vergi kesintisi yapma sorumluluğu
olanlar arasında sayılmıştır.olanlar arasında sayılmıştır.
 Bu nedenle; dernekler ve derneklere ait iktisadiBu nedenle; dernekler ve derneklere ait iktisadi
işletmeler GVK ve KVK kapsamında yapmış olduklarıişletmeler GVK ve KVK kapsamında yapmış oldukları
bazı ödemelerden vergi kesintisi yapmak zorundadırlar.bazı ödemelerden vergi kesintisi yapmak zorundadırlar.

DERNEKLERİN VERGİ KESİNTİSİDERNEKLERİN VERGİ KESİNTİSİ
SORUMLULUKLARI - IISORUMLULUKLARI - II
Kesintiye Tabi Ödemeler :Kesintiye Tabi Ödemeler :
 Ücret ödemeleriÜcret ödemeleri
 Serbest meslek erbaplarına (avukat, müşavirSerbest meslek erbaplarına (avukat, müşavir
vb.) yapılan ödemelervb.) yapılan ödemeler
 Kira ödemeleriKira ödemeleri
 Yıllara sari inşaat işleri yapanlara yapılanYıllara sari inşaat işleri yapanlara yapılan
ödemelerödemeler

KAMUYAYA YARARLI DERNEKLEREKAMUYAYA YARARLI DERNEKLERE
SAĞLANAN VERGİSENSAĞLANAN VERGİSEN
AVANTAJLARAVANTAJLAR Katma Değer Vergisi Kanununun 17. maddesinin 1 ve 2 numaralı fıkraları kapsamına girenKatma Değer Vergisi Kanununun 17. maddesinin 1 ve 2 numaralı fıkraları kapsamına giren
teslim ve hizmetleri için KDV istisnasından yararlanabilirler.teslim ve hizmetleri için KDV istisnasından yararlanabilirler.
 Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3. maddesinin (a) bendi uyarınca, veraset ve intikalVeraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3. maddesinin (a) bendi uyarınca, veraset ve intikal
vergisinden muaf tutulurlar.vergisinden muaf tutulurlar.
 Emlak Vergisi Kanununun 4/e ve 14/c maddeleri uyarınca, sahip oldukları bina ve arazileriEmlak Vergisi Kanununun 4/e ve 14/c maddeleri uyarınca, sahip oldukları bina ve arazileri
emlak vergisinden muaftır.emlak vergisinden muaftır.
 G.V.K.’nun 89/4.ve KVK’nın 10. maddesi uyarınca, kamu yararına çalışan derneklere yıllıkG.V.K.’nun 89/4.ve KVK’nın 10. maddesi uyarınca, kamu yararına çalışan derneklere yıllık
toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu)toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu)
aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar vergi matrahındanaşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar vergi matrahından
indirilebilir.indirilebilir.
 Kurumlar Vergisi Kanunu 5/ı maddesi uyarınca, kamu yararına çalışan derneklere bağlıKurumlar Vergisi Kanunu 5/ı maddesi uyarınca, kamu yararına çalışan derneklere bağlı
rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden, ilgili Bakanlığın görüşü alınmak suretiylerehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden, ilgili Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle
Maliye Bakanlığının belirleyeceği usûller çerçevesinde beş hesap dönemi itibarıyla eldeMaliye Bakanlığının belirleyeceği usûller çerçevesinde beş hesap dönemi itibarıyla elde
edilen kazançların kurumlar vergisinden istisna tutulur (İstisna, belirtilen okulların veedilen kazançların kurumlar vergisinden istisna tutulur (İstisna, belirtilen okulların ve
rehabilitasyon merkezlerinin faaliyete geçtiği hesap döneminden itibaren başlar.).rehabilitasyon merkezlerinin faaliyete geçtiği hesap döneminden itibaren başlar.).

BİLANÇO VE GELİRBİLANÇO VE GELİR
TABLOSU ANALİZiTABLOSU ANALİZi

TANIMTANIM
 Finansal tablolar; muhasebe sistemi içindeFinansal tablolar; muhasebe sistemi içinde
kaydedilen ve toplanan bilgilerin, belirli zamankaydedilen ve toplanan bilgilerin, belirli zaman
aralıklarıyla bu bilgileri kullanacak olanlaraaralıklarıyla bu bilgileri kullanacak olanlara
iletilmesini sağlayan araçlardır.iletilmesini sağlayan araçlardır.
 Maliye idaresi açısından finansal tablolarınMaliye idaresi açısından finansal tabloların
önemi, vergi alınmasında ve denetlemede ortayaönemi, vergi alınmasında ve denetlemede ortaya
çıkar.çıkar.

MALİ TABLOLARMALİ TABLOLAR
 Temel Finansal Tablolar;Temel Finansal Tablolar;
 BilançoBilanço
 Gelir TablosuGelir Tablosu
 Satışların Maliyeti TablosuSatışların Maliyeti Tablosu
 Bilanço ve gelir tablosu dipnot ve ekleriBilanço ve gelir tablosu dipnot ve ekleri
 Diğer Finansal TablolarDiğer Finansal Tablolar
 Fon Akım TablosuFon Akım Tablosu
 Nakit Akım TablosuNakit Akım Tablosu
 Kar Dağıtım TablosuKar Dağıtım Tablosu
 Öz kaynak Değişim TablosuÖz kaynak Değişim Tablosu

BİLANÇOBİLANÇO
 Bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğuBilanço, bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu
varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösterenvarlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren
finansal tablodur.finansal tablodur.
 Bilançoda varlıklar ve kaynaklar aktif ve pasif olarakBilançoda varlıklar ve kaynaklar aktif ve pasif olarak
sınıflanır.sınıflanır.
 Aktif sahip olunan varlıkları, pasif bu varlıkların sağlandığıAktif sahip olunan varlıkları, pasif bu varlıkların sağlandığı
kaynakları gösterir.kaynakları gösterir.
 Bilançonun aktifinde yer alan varlıklar, paraya dönüşmeBilançonun aktifinde yer alan varlıklar, paraya dönüşme
hızlarına göre en likitten an az likit değere doğru,hızlarına göre en likitten an az likit değere doğru,
pasifinde yer alan kaynaklar ise en kısa vadeli kaynaktanpasifinde yer alan kaynaklar ise en kısa vadeli kaynaktan
en uzun vadeli kaynağa doğru sıralanır.en uzun vadeli kaynağa doğru sıralanır.

BilançoBilanço
Aktif Pasif
Dönen Varlıklar
Duran Varlıklar
TOPLAM VARLIKLAR
Borçlar
Sermaye
TOPLAM
KAYNAKLAR

BİLANÇO YAPISIBİLANÇO YAPISI
AKTİFLERAKTİFLER
 1-DÖNEN VARLIKLAR1-DÖNEN VARLIKLAR
 10.Hazır değerler10.Hazır değerler
 11.Menkul kıymetler11.Menkul kıymetler
 12.Ticari alacaklar12.Ticari alacaklar
 13.Diğer alacaklar13.Diğer alacaklar
 15.Stoklar15.Stoklar
 17.Yıl. Yaygın İnşaat Onarım Maliyeti17.Yıl. Yaygın İnşaat Onarım Maliyeti
 18.Gel. ay. ait gid. ve gel. tahakkukları18.Gel. ay. ait gid. ve gel. tahakkukları
 19.Diğer dönen varlıklar19.Diğer dönen varlıklar
 2-DURAN VARLIKLAR2-DURAN VARLIKLAR
 22.Ticari alacaklar22.Ticari alacaklar
 23.Diğer alacaklar23.Diğer alacaklar
 24.Mali duran varlıklar24.Mali duran varlıklar
 25.Maddi duran varlıklar25.Maddi duran varlıklar
 26.Maddi olmayan duran varlıklar26.Maddi olmayan duran varlıklar
 27.Özel tüken. tabi varlıklar27.Özel tüken. tabi varlıklar
 28.Gel. yıl. ait gider ve gelir tahakkukları28.Gel. yıl. ait gider ve gelir tahakkukları
 29.Diğer duran varlıklar29.Diğer duran varlıklar

BİLANÇO YAPISIBİLANÇO YAPISI
PASİFLERPASİFLER
 3-KV YAB. KAYNAKLAR3-KV YAB. KAYNAKLAR
 30.Mali borçlar30.Mali borçlar
 32.Ticari borçlar32.Ticari borçlar
 33.Diğer borçlar33.Diğer borçlar
 34.Alınan avanslar34.Alınan avanslar
 35.Yıl. Yay. İnş. On. Hakedişl.35.Yıl. Yay. İnş. On. Hakedişl.
 36.Öd. Vergi ve Diğ. Yük.36.Öd. Vergi ve Diğ. Yük.
 37.Borç ve gid. karşılıkları37.Borç ve gid. karşılıkları
 38.Gel. Ayl. Ait gel. ve gid. ta.38.Gel. Ayl. Ait gel. ve gid. ta.
 39.Diğer KV yab. kaynaklar39.Diğer KV yab. kaynaklar
 4-UV YAB. KAYNAKLAR4-UV YAB. KAYNAKLAR
 40.Mali borçlar40.Mali borçlar
 42.Ticari borçlar42.Ticari borçlar
 43.Diğer borçlar43.Diğer borçlar
 44.Alınan avanslar44.Alınan avanslar
 47.Bor. Ve gid. karşılıkları47.Bor. Ve gid. karşılıkları
 48.Gel. yıl. Ait. gel. ve gid. Ta.48.Gel. yıl. Ait. gel. ve gid. Ta.
 49.Diğer UV yab. Kaynaklar49.Diğer UV yab. Kaynaklar
 5-ÖZ KAYNAKLAR5-ÖZ KAYNAKLAR
 50.Ödenmiş sermaye50.Ödenmiş sermaye
 52.Sermaye yedekleri52.Sermaye yedekleri
 54.Kar yedekleri54.Kar yedekleri
 57.Geçmiş yıl karları57.Geçmiş yıl karları
 58.Geçmiş yıl zararları(-)58.Geçmiş yıl zararları(-)
 59.Dönem net karı(zararı)59.Dönem net karı(zararı)

BİLANÇO TÜRLERİBİLANÇO TÜRLERİ
 Hesap tipiHesap tipi
 Aktif sol tarafta, pasif sağ tarafta yer alır.Bu şekildeAktif sol tarafta, pasif sağ tarafta yer alır.Bu şekilde
işletmenin dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancıişletmenin dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı
kaynakları ve özkaynakları kolaylıklakaynakları ve özkaynakları kolaylıkla
karşılaştırılabilir.karşılaştırılabilir.
 Ülkemizde daha çok hesap tipi bilançolarÜlkemizde daha çok hesap tipi bilançolar
kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.
 Rapor tipiRapor tipi
 Rapor tipi bilanço dönemler itibariyle karşılaştırmaRapor tipi bilanço dönemler itibariyle karşılaştırma
imkanı sağlar. Bu bilançoda aktif ve pasif alt alta yerimkanı sağlar. Bu bilançoda aktif ve pasif alt alta yer
alır.alır.

BİLANÇO DİPNOTLARIBİLANÇO DİPNOTLARI
Bilançonun anlaşılabilirliğini sağlamak açısından bazı bilanço kalemleriBilançonun anlaşılabilirliğini sağlamak açısından bazı bilanço kalemleri
için ek açıklamaya ihtiyaç bulunabilir. Bu nedenle yaklaşık 30 adet bilançoiçin ek açıklamaya ihtiyaç bulunabilir. Bu nedenle yaklaşık 30 adet bilanço
dip not başlığı bulunmaktadır. Bazı önemli dipnotlar aşağıda çıkartılmıştır.dip not başlığı bulunmaktadır. Bazı önemli dipnotlar aşağıda çıkartılmıştır.
 YK Başkan ve üyeleri, genel müdür, genel koordinatör GM yardımcısı,YK Başkan ve üyeleri, genel müdür, genel koordinatör GM yardımcısı,
genel sekreter gibi üst düzey yöneticilere cari dönemde verilen her çeşitgenel sekreter gibi üst düzey yöneticilere cari dönemde verilen her çeşit
avans, ve borç tutarı, bakiyesiavans, ve borç tutarı, bakiyesi
 Yabancı kaynaklar için verilmiş ipotek ve teminatların toplam tutarıYabancı kaynaklar için verilmiş ipotek ve teminatların toplam tutarı
 Kasa ve bankadaki döviz mevduatlarıKasa ve bankadaki döviz mevduatları
 Yurtdışı alacakları (Avans dahil)Yurtdışı alacakları (Avans dahil)
 Yurtdışına borçlar (Avans dahil)Yurtdışına borçlar (Avans dahil)
 Cari ve gelecek dönemlerde yararlanılacak yatırım indirimiCari ve gelecek dönemlerde yararlanılacak yatırım indirimi
 İşletme sahibinin ve sermayesinin %10 fazlasına sahip ortaklar, iştirakler,İşletme sahibinin ve sermayesinin %10 fazlasına sahip ortaklar, iştirakler,
bağlı ortaklıklarbağlı ortaklıklar
 Stok değerleme yöntemi, önceki dönem uygulanan yöntemStok değerleme yöntemi, önceki dönem uygulanan yöntem
 Cari dönem MDV hareketleriCari dönem MDV hareketleri
 Ana kuruluş, bağlı ortaklık ve iştiraklerin alacak ve ticari borç içindeki payıAna kuruluş, bağlı ortaklık ve iştiraklerin alacak ve ticari borç içindeki payı
 Menkul kıymetler içinde yer alıp, işletmenin ortakları, iştirakleri vsMenkul kıymetler içinde yer alıp, işletmenin ortakları, iştirakleri vs
tarafından çıkarılmış menkul kıymetler ve bunları çıkaranlartarafından çıkarılmış menkul kıymetler ve bunları çıkaranlar

GELİR TABLOSU (ÖZET)GELİR TABLOSU (ÖZET)
 A-BRÜT SATIŞLARA-BRÜT SATIŞLAR
 B-SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)B-SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
 C-NET SATIŞLARC-NET SATIŞLAR
 D-SATIŞLARIN MALİYETİ (-)D-SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARIBRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
 E-FAALİYET GİDERLERİ (-)E-FAALİYET GİDERLERİ (-)
FAALİYET KARI VEYA ZARARIFAALİYET KARI VEYA ZARARI
 F-DİĞER FAAL. OLAĞAN GEL. VE KARLARF-DİĞER FAAL. OLAĞAN GEL. VE KARLAR
 G-DİĞER FAAL. OAĞAN GİD. VE ZARARLAR (-)G-DİĞER FAAL. OAĞAN GİD. VE ZARARLAR (-)
 H-FİNANSMAN GİDERLERİ (-)H-FİNANSMAN GİDERLERİ (-)
OLAĞAN KAR VEYA ZARAROLAĞAN KAR VEYA ZARAR
 İ-OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLARİ-OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR
 J-OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR(-)J-OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR(-)
DÖNEM KARI VEYA ZARARIDÖNEM KARI VEYA ZARARI
 K-DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞ. YAS. YÜK. KARŞ. (-)K-DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞ. YAS. YÜK. KARŞ. (-)
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARIDÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
*Dipnotlar*Dipnotlar

GELİR TABLOSU HESAPLARIGELİR TABLOSU HESAPLARI
 A-BRÜT SATIŞLARA-BRÜT SATIŞLAR
 Yurtiçi satışlarYurtiçi satışlar
 Yurtdışı satışlarYurtdışı satışlar
 Diğer gelirlerDiğer gelirler
 B-SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)B-SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
 Satıştan iadelerSatıştan iadeler
 Satış iskontolarıSatış iskontoları
 Diğer indirimlerDiğer indirimler
 C-NET SATIŞLARC-NET SATIŞLAR
 D-SATIŞLARIN MALİYETİ (-)D-SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
 Satılan mamul maliyetiSatılan mamul maliyeti
 Satılan ticari mal maliyetiSatılan ticari mal maliyeti
 Satılan hizmet maliyetiSatılan hizmet maliyeti
 Diğer satışların maliyetiDiğer satışların maliyeti
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARIBRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
 E-FAALİYET GİDERLERİ (-)E-FAALİYET GİDERLERİ (-)
 Ar-Ge giderleriAr-Ge giderleri
 Paz. Sat. Dağ. GiderleriPaz. Sat. Dağ. Giderleri
 Genel yönetim giderleriGenel yönetim giderleri

GELİR TABLOSU HESAPLARIGELİR TABLOSU HESAPLARI
 DİĞER FAAL. OLAĞAN GELİR VE KARLARDİĞER FAAL. OLAĞAN GELİR VE KARLAR
 İştiraklerden temettü gelirleriİştiraklerden temettü gelirleri
 Bağlı ortaklıklardan temettü gelirleriBağlı ortaklıklardan temettü gelirleri
 Faiz gelirleriFaiz gelirleri
 Komisyon gelirleriKomisyon gelirleri
 Konusu kalmayan karşılıklarKonusu kalmayan karşılıklar
 Menkul kıymet satış karlarıMenkul kıymet satış karları
 Kambiyo karlarıKambiyo karları
 Reeskont faiz gelirleriReeskont faiz gelirleri
 Diğer olağan gelir ve karlarDiğer olağan gelir ve karlar
 B-DİĞER FAAL. OLAĞAN GİDER VE ZARARLARB-DİĞER FAAL. OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR
 Komisyon giderleriKomisyon giderleri
 Karşılık giderleriKarşılık giderleri
 Menkul kıymet satış zararlarıMenkul kıymet satış zararları
 Kambiyo zararlarıKambiyo zararları
 Reeskont faiz giderleriReeskont faiz giderleri
 Diğer olağan gider ve zararlarDiğer olağan gider ve zararlar
 FİNANSMAN GİDERLERİFİNANSMAN GİDERLERİ
 Kısa vadeli borçlanma giderleriKısa vadeli borçlanma giderleri
 Uzun vadeli borçlanma giderleriUzun vadeli borçlanma giderleri
 Diğer olağan gelir ve karlarDiğer olağan gelir ve karlar

Finansal Analiz YöntemleriFinansal Analiz Yöntemleri
 Karşılaştırmalı Tablolar AnaliziKarşılaştırmalı Tablolar Analizi
 Finansal Oran AnaliziFinansal Oran Analizi
 Dikey Yüzde AnaliziDikey Yüzde Analizi

BAZI BİLANÇO VEBAZI BİLANÇO VE
GELİR TABLOSUGELİR TABLOSU
HESAPLARININHESAPLARININ
DENETİMİDENETİMİ

KASA HESABIKASA HESABI
 Kasa hesabının negatif bakiye vermesiKasa hesabının negatif bakiye vermesi
 Sorun var…Sorun var…
 Nedeni…Nedeni…
 Sonuç…Sonuç…
 Kasa hesabında yüksek bakiyeKasa hesabında yüksek bakiye
bulunmasıbulunması
 Sorun var…Sorun var…
 Nedeni…Nedeni…
 Sonuç…Sonuç…

BANKA HESABIBANKA HESABI
 Bankalar hesabında yüksekBankalar hesabında yüksek
meblağlar olduğunda;meblağlar olduğunda;
 Bankalar ile defter kayıtları uyumlu mu?Bankalar ile defter kayıtları uyumlu mu?
 Vadeli hesaplar, yatırım hesapları vb. var mı?Vadeli hesaplar, yatırım hesapları vb. var mı?
Gerekli değerlemeler yapılmış mı? FaizGerekli değerlemeler yapılmış mı? Faiz
gelirleri kayıtlara alınmış mı?gelirleri kayıtlara alınmış mı?

TİCARİ ALACAKLARTİCARİ ALACAKLAR
 Ticari alacaklar işletme büyüklüğü ile orantılı mı?Ticari alacaklar işletme büyüklüğü ile orantılı mı?
 Yıllar itibariyle alacakların seyri nasıl?Yıllar itibariyle alacakların seyri nasıl?
 Ticari alacağın karşı tarafları (borçlular) kimler, ilişkiliTicari alacağın karşı tarafları (borçlular) kimler, ilişkili
kişiler mi?kişiler mi?
 Alacak değerlemesi VUK’a uygun mu?Alacak değerlemesi VUK’a uygun mu?
 Şüpheli alacak var mı? Varsa şartlar sağlanmış mı?Şüpheli alacak var mı? Varsa şartlar sağlanmış mı?
 Alacaklar için vade farkı, fiyat farkı alınması gereken birAlacaklar için vade farkı, fiyat farkı alınması gereken bir
durum var mı?durum var mı?

DİĞER ALACAKALARDİĞER ALACAKALAR
 İşletmelerin esas faaliyet konusu dışındakiİşletmelerin esas faaliyet konusu dışındaki
işlemler nedeniyle doğan alacaklarınınişlemler nedeniyle doğan alacaklarının
izlendiği hesaptır. (Ortaklardan,izlendiği hesaptır. (Ortaklardan,
iştiraklerden, personelden alacak vb.)iştiraklerden, personelden alacak vb.)
 Alacak değerlemesi VUK’a uygun mu?Alacak değerlemesi VUK’a uygun mu?
 Karşı taraf ilişkili kişi mi?Karşı taraf ilişkili kişi mi?
 Faiz alınmış mı? Emsallere uygun mu?Faiz alınmış mı? Emsallere uygun mu?
 Dönem sonu bakiye yok, peki ya dönem içi!Dönem sonu bakiye yok, peki ya dönem içi!

STOKLARSTOKLAR
 Kayıtlara göre stoklar çok yüksekse; fiiliKayıtlara göre stoklar çok yüksekse; fiili
duruma uygun mu.duruma uygun mu.
 Kayıtlarda görülen stoklar fiili stoklardanKayıtlarda görülen stoklar fiili stoklardan
yüksekse,yüksekse,
 Kayıtlarda görülen stoklar fiili stoklardanKayıtlarda görülen stoklar fiili stoklardan
düşükse,düşükse,
 Kıymeti düşen mal var mı, gerekliKıymeti düşen mal var mı, gerekli
değerlemeler yapılmış mı?değerlemeler yapılmış mı?

BORÇLARBORÇLAR
 Banka kredileri gerçeği yansıtıyor mu?Banka kredileri gerçeği yansıtıyor mu?
 Yapılan borçlanmalar işletme büyüklüğü ileYapılan borçlanmalar işletme büyüklüğü ile
uyumlu mu?uyumlu mu?
 Borçlanmalar kimlerden yapılmış, ilişkiliBorçlanmalar kimlerden yapılmış, ilişkili
kişilerden yapılan borçlanmalar söz konusu mu?kişilerden yapılan borçlanmalar söz konusu mu?
 Örtülü sermaye söz konusu mu?Örtülü sermaye söz konusu mu?
 Bir taraftan yüksek tutarlarda borç alınıpBir taraftan yüksek tutarlarda borç alınıp
finansman giderlerine katlanılırken, diğerfinansman giderlerine katlanılırken, diğer
taraftan da yüksek tutarlarda borç verilmiş mi?taraftan da yüksek tutarlarda borç verilmiş mi?

GİDERLERGİDERLER
 Yapılan giderler işletme büyüklüğü ileYapılan giderler işletme büyüklüğü ile
orantılı mı? (Genel yönetim giderleri, Ar-orantılı mı? (Genel yönetim giderleri, Ar-
Ge giderleri, pazarlama satış ve dağıtımGe giderleri, pazarlama satış ve dağıtım
giderleri makul mü?)giderleri makul mü?)
 Finansman giderleri tutarlı mı?Finansman giderleri tutarlı mı?
 Karşılık giderleri ne için ayrıldı, mevzuataKarşılık giderleri ne için ayrıldı, mevzuata
uygun mu?uygun mu?
 Kambiyo zararları ve kambiyo karlarınaKambiyo zararları ve kambiyo karlarına
ilişkin değerlemeler doğru yapılmış mı?ilişkin değerlemeler doğru yapılmış mı?

TEŞEKKÜRLER…
irfan.vural@gelkont.gov.tr

�ݺ�ߣ

Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelenmesi

More Related Content

Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelenmesi