ders_1
- 1. BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM 1 (OTP203) Yazar: Y.Doç.Dr. Murat ÖZSOY S1
- 2. OTP203H012 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Adapazarı Meslek Yüksekokulu Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi’ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Copyright © 2008 by Sakarya University All rights reserved No part of this course content may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without permission in writing from the University. Sürüm 2 Sakarya........ 2008 S1
- 3. OTP203H012 BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM 1 / GİRİŞ Bu Haftan ın Hed efi: Bu Haftan ın Mater y aller i Bu haftaki dersimizde kullanacağımız bir materyal bulunmamaktadır. Ku llan ılan semboller Animasyon Soru Veritabanı Simülasyon Püf Noktası Bağlantılı Soru 1
- 4. OTP203H012 1. GİRİŞ Gelişen teknoloji ile piyasadaki rekabet koşulları gittikçe zorlaşmaktadır. Taleplerin kısa sürededeğerlendirilmesi,maliyetlerindüşürülmesi,kaliteninarttırılması,bilgibirikimininetkin şekildekullanılabilmesidahadaönemkazanmaktadır.Buyüzdenfirmalarbuşartlarauymak için bilgisayar teknolojilerindeki gelişmeleri yakından takip etmek ve bu teknolojileri yaygın olarak kullanmak zorundadırlar. Aksihaldepiyasa içindekipayları gittikçedüşecek belki de firmalarınıkapatmakzorundakalacaklardır. Bilgisayar destekli uygulamalar genel olarak Bilgisayar Destekli Tasarım (Computer Aided Design–CAD), Bilgisayar Destekli Mühendislik (Computer Aided Engineering– CAE) ve Bilgisayar Destekli İmalat (Computer Aided ManufacturingCAM) başlıkları altında ele alınmıştır. Bu çağdaş sistemler bilgisayar ile mühendislik uygulamalarının bütünleşmesine imkansağlar. Kişisel bilgisayarların kullanımının yaygınlaşması ile bilgisayar desteğiyle çalışan sistemler kişisel bilgisayarlarda da uygulanabilir hale gelmiştir. Gelişen ve yaygınlaşan bilgisayar teknolojisi ile küçük sanayi sistemlerinde kişisel bilgisayarlar bazında uygulamalar giderek artmaktadır. Bilgisayar yazılımlarının küçük sanayi sistemlerinin ihtiyaçlarına cevapverecek şekildeoluşturulmasıilegünümüzdebilgisayarkullanımınıdahaaktifhalegetirmektedir. 2. BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM (CAD) NEDİR? BilgisayarDestekliTasarım,(B.D.T)imalatınınyapılmasıdüşünülenbirparçanınveyabir konstrüksiyonunun ortaya çıkarılmasında yardımcı olmak için bilgisayar sistemlerinin kullanılmasıdır. Daha basit olarak da imalatı düşünülen parçanın ilk olarak bilgisayar ortamındaoluşturulmasıdır. Bilgisayar Destekli Tasarım sayesinde tasarımcılar ve mühendisler tasarımlarını elektronik ortamlarda gerçekleştirebilirler. Bu sayede yaptıkları tasarımlar üzerinde çok daha hızlı şekildedeğişiklikleryapabilmekteveistediklerizamanyazıcıdanbuelektronikbilgilerikağıda dökebilmektedirler. Tamamladıkları parçaları montaj edebilmekte ve böylece yaptıkları tasarımınbütünhalindedüzgünçalışıpçalışamayacağınırahatlıklakontroledebilirler. Üstelik tümbunları yapabilmek içinbir bilgisayar programcısı olmanıza gerek yoktur. Fakat bilgisayar sistemlerini daha önceden kullanıyor olmanız komutları daha hızlı girmenizi sağlayacağındansizekolaylıksağlayacakvehızkazandıracaktır. 2
- 5. OTP203H012 Tasarımcıçalışmalarısırasındabilgisayarıntümözelliklerinikullanacaktır.Yapılançalışmalar Sabitdisklerdeveyayedeklemeünitelerindesaklanacakgerektiğizamanbuçalışmalartekrar açılacak üzerlerinde değişiklikler yapılacak bu değişiklikler sonrası belki tekrar yazıcıdan çıktılar alınacak ve çalışmalar tekrar kaydedilip saklanacaktır. Bu yüzdenB.D.T çalışmaları içinikianagereksinimbulunmaktadır. Donanım : BukısımB.D.Tyazılımlarınınçalışmasıiçingerekliparçalardanibarettir.Bunlar bilgisayarıoluşturananaparçaların(Kasa,sabitdisk,anakart,işlemci,v.s)yanındayazıcı, tarayıcıgibiçeşitlibirimlerdir. Yazılım:Bukısımdonanımıkontroledenprogramlarınbütünüdür.Bilgisayarınçalışmasıiçin ilk olarakbir işletim sistemi gereklidir. İşletim sisteminin yanındaB.D.T içinözel programlar gereklidir.Örneğin:ProENGINEER,CATIA,SolidWorksgibi. ProENGINEER Wildfire 3.0 yazılımı Merkezi Amerika’ da bulunan PTC şirketine aittir. Bu programınTürkiyedağıtıcısıİNFORMATİKA.Ş’dir. PTCwebsayfası www.ptc.com INFORMATIKwebsayfası www.infoma.biz ProENGINEER Wildfire 3.0 programı sanayinin bir çok kesiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Programın kullanımını iyi kavrayan ve kendini geliştiren arkadaşlar kendilerinerahatlıklaişbulabilirler. Program çok geniş kullanım amacına sahip olduğundan programın kullanımıyla ilgili tüm bilgileriders süresince sizeaktarmamız mümkün olmamaktadır. DersboyuncasadecePart Modelingyaniparçamodellemekısmıanlatılacaktır. Programın çalıştırılabilmesi için bilgisayarınızda Ethernet Kartı bulunmalıdır. Ethernet kartı olmayanbilgisayardaprogramçalıştırılamaz.Bununiçinheröğrencininbilgisayarınabiradet Ethernetkartıtaktırmasıgerekir. Programın kullanımı sırasında üç tuşlu Mouse kullanımına gereksinim bulunmaktadır. Bu yüzdenmouse’larıüçtuşluolmayanarkadaşlarkendilerineüçtuşlumousealmalıdırlar. 3
- 6. OTP203H012 3.TEORİKBİLGİLER BilgisayarDestekliTasarımdaçalışmalarüçboyutluolur.YaniyapılançalışmalarX,YveZ eksenlerindeölçüleresahiptirler.B.D.T’detasarımyapmaişleminemodellemededenir.Üç çeşitmodellemetekniğivardır. TEL KAFES MODELLEME (wireframe): Bu yöntemde köşeler X,Y,Z eksenlerin deki konumlarına göre bilgisayara girilir. Girilen bu noktalar daha sonra çizgilerle birleştirilir. Bu şekilde üç boyutlu fakat sadece sınırları belli olan çizgisel bir model oluşturulur. İşte bu modele tel kafes model denir. Bu tür modellerdeyüzeybilgileriyoktur. TelKafesModellemeÖrneği YÜZEYMODELLEME(surfacemodeling): Bu modelleme tekniği tel kafes modelleme tekniğinin bir üst seviyesidir. Tel kafes modelin üzerine yüzey bilgileri de ilave edilir. Örnekolarak bir küp tel kafes olarak modellenirse yukarıdaki şekildekigibi gözükecektir. Yüzeybilgileri de ilave edildiğindemodelaşağıdakişekildekihalegelir.Bu modellemede yüzey bilgisi mevcuttur. Fakat yüzeylerin birbirine bağlantı durumları belirsizdir. Yani yüzey modellemede, tasarlanan parçanın YüzeyModellemeÖrneği belirsizliği hala sürmektedir. Parçanın içi, dışı, hacmi, kütlesi gibi bilgiler bu tür modellerde bulunmaz. 4
- 7. OTP203H012 KATIMODELLEME(SolidModeling): Bu modelleme tekniği en gelişmiş ve en çok kullanılan modelleme tekniğidir. Bu teknikle oluşturulan modeller tam anlamıyla bir bütündür. Yani parçanın tüm fiziksel ve mekanik özelliklerini taşırlar. Bu yöntemle modellenen parçaların bir hacmi, bir yoğunluğu, bu yoğunluk ve hacme bağlı olarakbirkütlesivebazımekaniközellikleriotomatik olarakhesaplanır.Örnekolarakbirküptelkafesve yüzey modelleme ile modellendiğinde kullanılan B.D.T programı bu parçaya ait fiziksel ve mekanik özellikleri otomatik olarak hesaplayamaz. Katı KatıModellemeÖrneği modelleme yöntemi ile oluşturulursa bu işlemler otomatikolarakyapılır. 5
- 8. OTP203H012 Katımodellemeyöntemindemodeloluşturmakiçinçeşitliyöntemlerkullanılabilir.Bunlardan bazıları aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Ayrıca bu konular uygulama yazılımı olan ProENGINEERprogramınınkullanımanlatımındatekrarlanacaktır. ExtrudeYöntemi(YükseltmeYöntemi) Bu yöntemde katı model çizilen kesitin yükseltilmesi ile oluşturulur. Örneğin 30x30x30 mm ebatlarındakibirkübünkatımodelinioluşturmakiçin30x30mmölçülerindebirkareçizilirve dahasonrabukare30mmyükseltilirböyleceküpoluşturulmuşolur. RevolveYöntemi(DöndürmeYöntemi) Bu yöntemde katı model çizilen kesitin bir eksen etrafında istenilen açıda döndürülmesi ile oluşur.Örneğinbirdikdörtgenibirkenarıetrafında360derecedöndürürsekortayabirsilindir çıkar. SweepYöntemi(SürüklemeYöntemi) Buyöntemdekatımodelçizilenbirkesitinyineçizilenbiryörüngeüzerindesürüklenmesiile oluşur.ÖrneğinUşeklindekibirkesitiSşeklindekibiryörüngeüzerindesürüklersekortayaS şeklindebirUprofilçıkar. BlendYöntemi(KesitBirleştirmeYöntemi) Buyöntemde katı model çizilen iki ayrı kesitinbirleştirilmesi ileoluşur.Örneğin birdaire ve dikdörtgençizilirseblendyöntemiiledairedendikdörtgenegeçenbirkatımodeloluşturulmuş olur. 6
- 9. OTP203H012 4. Pro/Engineer Wildfire 3.0 Verisyonunun Kurulumu 1. İlk olarak kayıt sırasında verilen Pro/Engineer kurulum CD lerinden ilki Bilgisayarın CD ROM sürücüsüne takılır. Kurulum Otomatik olarak başlar. Eğer kurulum otomatik olarak başlamaziseCDiçerisindeSetup.exedosyasınaçifttıklanarakkurulumbaşlatılır.Buadımda aşağıdakişekildegörülenpencereaçılacaktır.Nextbutonunatıklanır. Pencereninsolaltköşesindegörüldüğügibiethernetkartınınfizikseladresnumarasıgörülür. Eğerbu kısımda rakamlar yerine “No network Card Detected” gibi bir yazı var ise kurulum yapılanbilgisayardaEthernetkartıyokturveyatanımlanmamıştır.Budurumdabiruzmandan yardımalmakgerekir. 2. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi ilk olarak lisans işlemlerinin kabul edildiğine dair boş kutucuktıklanır.DahasonraNexttıklanır. 7
- 11. OTP203H012 5. Lisans işlemi için Add btonuna tıklanır. Daha sonra açılan pencerede License Server kısmınasanalofis.adamyo.sakarya.edu.tryazılırOktıklanır.Nexttıklanır. 9
- 12. OTP203H012 6.AşağıdakişekildegörüldüğügibiDesktopveStartmenukısımlarınınönündekikutucuklar tıklanır. Sabit diskin içinde C veya D fark etmez working adında bir klasör oluşturulur ve StartupDirectorykısmınayazılır.Nexttıklanır. 10
- 14. OTP203H012 9.KurulumtamamlanıncaaşağıdakişekildegörüldüğügibiNexttıklanır. 10. Açılan pencerede Exit ve daha sonra diğer pencerede Yes tıklanır. Böylece kurulum tamamlanır.MasaüstündekiPro/ENGINEERsimgesineçifttıklanarakprogramçalıştırılır. 12
- 15. OTP203H012 NOT :Kurulumileilgiliteknikproblemleriniziforumaveyaozsoy@sakarya.edu.trmail adresineyazabilirsiniz. Pro/ENGINEER yazılımı ile çalışmak için ilk olarak www.adamyo.sakarya.edu.tr adresine kullanıcı adı ve parola ile bağlanılarak Dersler kısmının altındaki Pro/ENGINEER başlığına tıklayıp ne kadar süre çalışılmak istenildiğinin belirtilmesi gerekir. Bu işlem yapılmaz ise Kampus içerisinde bulunan Ana bilgisayardan lisans izni verilmeyeceği için program çalışmayacaktır. Son olarak derste anlatlacak konular pekiştirmek ve geliştirmek için Pro/ENGINEER Wildfire 3.0 ile Tasarm(BarşBOSTANCIOĞLU)isimlikitabalmanztavsiyeediyorum.BilgisayarDestekliTasarmII ders konularn da içine alan ve bundan sonraki hayatnzda Pro/ENGINEER kullanrken yannzda takldğnzda size yardmc olabilecek bir kaynak. Fiyat 20 YTL. Kitap ile ilgili ayrntl bilgiyi http://www.degisimyayinlari.net/kitap.aspx?s=96linkindenedinebilirsiniz. DeğişimYaynlarYaynevi Adres:ÇatalçeşmeSok.No:52/2Cağaloğlu/İSTANBUL Tel:02125142971 Fax:02125144231 DeğişimYaynlarKitabevi Adres:SemercilerMah.PttSok.No:3Adapazar/SAKARYA Tel:02642785639 Fax:02642735299 13