Prezentacja przygotowana jest przez studentów medycyny na UWM w Olsztynie w ramach seminarium z Diagnostyki lekarskiej. Opiewa tematykę diagnostyki chorób żołądka i dwunastnicy.
1 of 32
Downloaded 34 times
More Related Content
Diagnostyka w chorobach żołądka i dwunastnicy
1. Diagnostyka seminarium 14 IV 2014
Katarzyna Patejuk,
Wojciech Jankiewicz,
Oskar Korczak
Diagnostyka
laboratoryjna
(testy, próby, analizy)
chorób żołądka i
dwunastnicy
2. 1. Diagnostyka chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego
2. Analiza soku żołądkowego
3. Próby czynnościowe żołądka
4. Inne oznaczenia wykonywane w diagnostyce schorzeń górnego
odcinka przewodu pokarmowego
5. Diagnostyka infekcji Helicobacter pylori
6. Oznaczanie stężenia gastryny we krwi
7. Oznaczanie poziomu przeciwciał przeciw komórkom
okładzinowym żołądka
8. Testy laboratoryjne w diagnostyce schorzeń dolnego odcinka
przewodu pokarmowego
9. Próby wchłaniania d-ksylozy
Plan prezentacji
3. Diagnostyka chorób górnego
odcinka przewodu pokarmowego
Laboratoryjna
diagnostyka
Badania funkcji
wydzielniczych
śluzówki żołądka
Górny odcinek
układu
pokarmowego
Jama ustna
Przełyk
Żołądek
6. • Najważniejsze znaczenie dla wydzielania soku
żołądkowego mają gruczoły właściwe żołądka.
Zbudowane są z 5 typów komórek:
Analiza soku żołądkowego
1. główne: pepsyna
2. okładzinowe: kwas solny, czynnik
wewnętrzny Castle’a
3. szyjkowe: grupa komórek szybko
dzielących się i zapewniających
szybką regenerację uszkodzonego
nabłonka
4. Niezróżnicowane
5. wewnątrzwydzielnicze (układ
APUD): wydzilają: gastrynę,
serotoninę , VIP, motylinę
7. • Pojemność żołądka
wynosi od 1 – 1.2 L.
• W ciągu doby wydziela
się od 1 do 3 L soku
żołądkowego (średnio
2.5 L).
• Na czaczo w żołądku
znajduje się od 0 – 100
mL soku.
• Wzrost objętości soku
żołądowego na czczo
powyżej 150 mL może
świadczyć o
zmniejszonej drożności
odźwiernika.
Analiza soku żołądkowego
8. • Zwiększone wydzielanie soku żołądkowego:
chroba wrzodowa dwunastnicy, zespół
Zollingera-Ellisona (ZE), nadczynność kory
nadnerczy.
• Obniżone wydzielanie soku żołądkowego:
nowotwory, choroba Addisona-Biermera,
przewlekłych zapaleniach błony śluzowej
żołądka, rozległym zwłónieniu ściany żołądka, po
wagotomii i w niedoczynności przysadki
Analiza soku żołądkowego
9. • Wartość pH soku żołądkowego na czczo utrzymuje się
w granicach 1.3 – 2.5.
• Jony wodorowe wydzielane są do wnętrza żołądka w
stałym stężeniu (0.15 mol/L), lecz w różnym tempie.
Dlatego, stężenie H+ zależy od szybkości neutralizacji
odczynu kwaśnego treści żołądka przez śluz i pokarm.
• Na szczycie trawienia pH = 1.7
• Bezkwaśność (achlorhydria) pH soku żołądkowego >
6.0 + spadek pH po podaniu histaminy wynosi mniej
niż jeden.
• Hipochlorhydria, to stan gdy pH 3.5 – 6.0 + spadek pH
po histaminie jest większy niż 1.
• Hipo- i achlorhydrię spotykamy w nowotworach
żołądka lub niedokrwistości złośliwej.
Analiza soku żołądkowego
10. Na czczo achlorhydriahipo-
Wartość pH soku żołądkowego na czczo utrzymuje się w granicach 1.3 – 2.5.
Jony wodorowe wydzielane są do wnętrza żołądka w stałym stężeniu (0.15 mol/L), lecz w różnym
tempie. Dlatego, stężenie H+ zależy od szybkości neutralizacji odczynu kwaśnego treści żołądka
przez śluz i pokarm.
Na szczycie trawienia pH = 1.7
Bezkwaśność (achlorhydria) pH soku żołądkowego > 6.0 + spadek pH po podaniu histaminy wynosi
mniej niż jeden.
Hipochlorhydria, to stan gdy pH 3.5 – 6.0 + spadek pH po histaminie jest większy niż 1.
Hipo- i achlorhydrię spotykamy w nowotworach żołądka lub niedokrwistości złośliwej.
11. Wprowadzeniu do
żołądka zgłębnika
poprzez nos lub usta
odsysaniu
zawartości
żołądkowej
PRÓBY CZYNNOŚCIOWE ŻOŁĄDKA
Metoda standardowa wydzielania
u człowieka polega na :
12. Wydzielanie bada się :
na czczo,
oraz po pobudzeniu
wydzielania
żołądkowego
przez pokarm
histamina
( 0,01 mg/kg m.c.)
betazol
(2 mg/kg m.c )
Pentagastryna
( 6 mg/kg m.c )
najczęstszy aktywator
insulina
13. W każdej
pobranej frakcji z
otrzymanej treści
oznacza się :
objętość pH
stężenie
kwasu
solnego
Stężenie
elektrolitów
Stężenie
hormonów
14. • Objętość soku żołądkowego – 25-340 ml/ godz.
• BAO (podstawowe wydzielanie soku
żołądkowego, czyli zawartość kwasu w
wydzielinie podstawowej) – 5 mmol / godz.
• MAO (maksymalne, czyli całkowite wydzielanie
kwasu solnego) wynosi :
– dla mężczyzn – 10-30 mmol/godz. (średnio 22-28),
– dla kobiet 5-30 mmol/godz. ( średnio 14-18 )
• Prawidłowy stosunek BAO do MAO wynosi 0,43
Prawidłowy wynik próby :
15. Wartość BAO/MAO › 0,6
przy wysokim BAO
( wydzielaniu
podstawowym kwasu
solnego )
Wskazuje na
możliwość
wystąpienia zespołu
Zollingera- Elisona
Interpretacja wyników
Prawidłowy stosunek BAO do MAO wynosi 0,43
16. MAO jest
zwykle dwa
razy wyższe niż
BAO
Zwiększenie
wydzielania
HCl
U 50 %
pacjentów z
wrzodem
dwunastnicy
Interpretacja wyników
MAO wyższe od BAO
17. MAO i BAO
obniżone < 0,43
Zmniejszenie
wydzielania
HCl
•Rak żołądka,
•Choroba wrzodowa żołądka
•Choroba Addisona –
Biermera
•Przewlekłe zapalenie błony
śluzowej żołądka
Interpretacja wyników
18. • Wykonanie wagotomii
nie wpływa na
wydzielania HCl pod
wpływem histaminy,
• Dlatego wydzielanie
HCl pod wpływem
histaminy, a brak
pobudzenia pod
wpływem
hipoglikemii świadczą
o radykalnym
leczeniu,
Podanie
insuliny w
dawce
0,1 U/kg m.c
Przy spadku glikemii
poniżej 2,2 mmol/l
powinno dojść do
wagalnego pobudzenia
wydzielania HCl
Jeżeli wykonano
całkowitą
wagotomię, to nie
stwierdza się
pobudzenia
wydzielania HCl
Próba insulinowa
Służy do oceny skuteczności leczenia operacyjnego
choroby wrzodowej metodą wagotomii
19. • W ostatnich latach do
użycia weszły testy z
oznaczeniem 24
godzinnego pH, przy
użyciu miniaturowych
elektrod szklanych
wprowadzanych do
żołądka i połączonych
z rejestratorem pH
pH-metria żołądkowa
20. • spiralna, beztlenowa
bakteria Helicobacter
pylori, która
• może istnieć w
kwaśnym środowisku
soku żołądkowego
• przebywa pod
warstwa śluzu
powodując
uszkodzenia zapalne
błony śluzowej.
Helicobacter pylori
21. • Infekcja H. pylori
występuje u ponad 50 %
ludzi bez dolegliwości
żołądkowych i u ponad
90% chorych z
wrzodami trawiennymi.
• Infekcja Helicobacter
pylori jest czynnikiem
etiologicznym stanów
zapalnych błony
śluzowej żołądka,
choroby wrzodowej
żołądka i dwunastnicy ,
raka żołądka
Diagnostyka infekcji
Helicobacter pylori
22. W praktyce
najczęściej
wykonywanymi
badaniami są :
Test
ureazowy
Wykrywanie
przeciwciał
przeciwko
H. pylori
• Badanie histopatologiczne
wycinka pobranego podczas
gastroskopii
• Test ureazowy bioptatu
pobranego podczas
gastroskopii
• Badanie serologiczne
wykrywające obecność
specyficznych przeciwciał
• Oznaczanie ilości
13C2/12CO2
• Wykrywanie H. pylori w
bioptacie za pomocą metod
biologii molekularnej
( metoda PCR )
Metody diagnostyczne wykrywania
obecności Helicobacter pylori
23. • TEST UREAZOWY
• Bioptat pobrany
podczas gastroskopii
inkubowany jest z
mocznikiem w
obecności barwnika
(fenoloftaleiny).
• Produkowana przez
H.pylori ureaza
rozkłada mocznik co
powoduje zmianę
barwy badanego
skrawka na czerwono.
TEST UREAZOWY
24. PACJENT DOSTAJE DO
WYPICIA 75 MG MOCZNIKA
ZNAKOWANEGO 13C
H.PYLORI ROZKŁADA
MOCZNIK I UWALNIA 13C
TO ZWIĘKSZA 13C2/12CO2 W
WYDYCHANYM POWIETRZU
TEST ODDECHOWY
Test wykorzystuje metodę spektometrii mas IRMS.
25. • Test oddechowy w kierunku zakażenia Helicobacter pylori,
ze względu na
– wysoką czułość (90–96%)
– swoistość (88–100%)
– przewyższa inne metody nieinwazyjne.
• Test oddechowy jest również nieporównywalnie bardziej
przyjazny i bezpieczny dla pacjenta niż endoskopia.
Test oddechowy - zalety
26. • Zalecane jest
wykonywanie
oznaczeń ilościowych,
ponieważ
– Umożliwiają one nie
tylko postawienie
rozpoznania,
– Ale też monitorowanie
efektów leczenia
( obniżenie poziomu
przeciwciał przynajmniej
do połowy miana
wyjściowego )
Badania
serologiczne
mogą być
badaniami
jakościowymi ilościowymi
Badania serologiczne wykrywające
przeciwciała przeciwko H.pylori
27. • Badanie wykonuje się w celu różnicowania
zespołu Zollinger-Ellisona.
• Stwierdza się wówczas znaczny wzrost poziomu
gastryny w osoczu
– do 1500 ng/l podczas gdy norma wynosi
– 100 ng/l na czczo
– i 150-200 ng/l po posiłku
Oznaczanie stężenia gastryny
we krwi
28. • Przeciwciała są obecne u około:
– 3% zdrowych osób
– i u 50% chorych na niedokrwistość złośliwą.
• Występują one niekiedy w:
– cukrzycy,
– niewydolności kory nadnerczy
– i niektórych chorobach będących wynikiem
autoimmunoagresji
Oznaczanie poziomu przeciwciał
przeciw komórkom okładzinowym
żołądka
29. • Schorzenia jelit najczęściej prowadzą do
upośledzenia wchłaniania produktów trawienia
pokarmów
• Ocena biochemiczna funkcji jelita cienkiego
opiera się na próbach czynnościowych jelit, dzięki
którym możliwe jest określenie zaburzeń
wchłaniania.
Testy laboratoryjne w diagnostyce
schorzeń dolnego odcinka
przewodu pokarmowego
30. • Próba ta jest uznawana za czuły test czynnościowy
służący do oceny funkcji proksymalnej części jelita
cienkiego
• Zmniejszenie wydalania d-ksylozy z moczem i jej
jednoczesny nieprawidłowy poziom w surowicy
sugeruje obecność schorzeń dwunastnicy lub jelita
czczego i w praktyce jest wskazaniem do biopsji
jelita cienkiego
• Wykonanie: pacjentowi podajemy doustnie 25 g d-
ksylozy, następnie oznaczamy:
– ilość d-ksylozy wydalonej z moczem w ciągu 5 godzin od
momentu jej spożycia
– poziom d-ksylozy we krwi po 2 godzinach od momentu
spożycia
Próba wchłaniania d-ksylozy
31. • Wynik prawidłowy próby: ilość d-ksylozy
wydalona z moczem mieszcząca się w granicach
od
– 20,0 do 43,0 mmol czyli 3,0-6,5 g,
– poziom we krwi 1,4-3,4 mmol/l
• Upośledzone wchłanianie jelitowe rozpoznajemy
w przypadku zmniejszenia wydalania d-ksylozy
poniżej
– 20 mmol, 3g/5 godz
– oraz poziomu we krwi w granicach 0,5-1,1 mmol/l
Próba wchłaniania d-ksylozy -
interpretacja
32. • Przyczyny upośledzonego wchłaniania d-ksylozy
– pierwotny zespół pośledzonego wchłaniania
– stan po gastrektomii i rozległej resekcji jelita lienkiego
– uchyłkowość jelit
– niedokrwistość megaloblastyczna
– enteritis regionalis
– wiek starczy
• Przy interpretacji wyników wchłaniania d-ksylozy w celu
wyeliminowania wyników fałszywie dodatnich testy należy
wykluczyć współistnienie:
– niedoczynności tarczycy
– cholestazy
– niewydolności nerek
– przewlekłego alkoholizmu
– terapii niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi
Próba wchłaniania d-ksylozy -
interpretacja