Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
1. DOÇ DR FATİH ÖZAN
AİBÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ
AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ A.D.
2. DÄ°L
 Ağız boşluğunda bulunan kassal yapıdır. İki kısma ayrılır:
1. Oral, hareketli kısım
2. Faryngeal, hareketsiz kısım
 Görevleri:
1. Çiğneme
2. Tat alma
3. KonuÅŸma
4. Yutkunma
ï‚— Kas tipleri:
1. Ekstrinsik kaslar= dile hareket saÄŸlayan kaslar
2. Intrinsik kaslar= dilin ÅŸeklini deÄŸiÅŸtiren kaslar
3. YAPI TANIMI GÖREVİ
ORAL KISIM
Dilin ön 2/3’lük kısmını
tanımlar
Keratinize çok katlı skuamoz
epitel ile örtülüdür
FARYNGEAL KISIM
Dilin arka 1/3’lük kısmını
tanımlar
Nonkeratize çok katlı
skuamoz epitel ile örtülüdür
SULCUS TERMINALIS
V ÅŸekilli, sirkumvallate
papillanın hemen arkasında
yer alan yapı
Dilin oral ve faryngeal
kısımlarının sınırıdır
FORAMEN CECUM
Thyroid bezin geliÅŸiminin
başladığı yerdir
V’nin köşesinde bulunur
MIDLINE SEPTUM Fibroz yapıdır Dili iki yarıma ayırır
LINGUAL TONSİLLER Lenfatik doku nodlarıdır Dilin faringeal yüzeyini örter
4. YAPI TANIMI GÖREVİ
DÄ°L ORAL KISMINDA
BULUNAN PAPÄ°LLALAR
Filiform
En çok sayıda bulunandır; fakat
tat tomurcuğu içermez
Fungiform- tat tomurcuğu içerir
Dil sırtında dağınık şekilde
bulunur
Foliate- tat tomurcuğu içerir
Ä°nsanda tam geliÅŸmemiÅŸ
ÅŸekildedir
Circumvallate- tat tomurcuÄŸu
içerir
Sulcus terminalis’in hemen
önünde bir hat şeklinde
dizilirler
GLOSSOEPIGLOTTIC
KATLANTI
Mükoz membrandır
Dilin faryngeal kısmının
posteriyorunu epiglottis ve
larynx’e bağlar
PALATOGLOSSAL ARKLAR
Damaktan dilin lateral kenarına
uzanan yapıdır
Aynı zamanda boğazın anteryor
kenarı olarak da bilinir
BEZLER Mükoz ve serözdür Oldukça fazla sayıdadır
7. VENTRAL YÃœZEYÄ°
YAPI TANIMI GÖREVİ
EPİTELYUM Nonkeratinize çok katlı
skuamoz epitel
Ventral yüzeyi örter
LİNGUAL FRENULUM Orta hat katlantısı Dilin ventral yüzeyin ağız
tabanına bağlar
SUBLİNGUAL PAPİLLA Dil tabanında lingual
frenulumun her iki tarafında
bulunan ÅŸiÅŸlikler
Submandibular bezden
gelen tükürüğün ağıza
boşaldığı yerdir
Sublingual bez üzerinde
bulunan sublingual katlantı
ÅŸeklinde devam eder
PLICA FIMBRIATA Püskül şeklindeki katlantıdır Lingual frenulum
lateralindedir
DEEP LINGUAL VEINS Plica fimbriata ve lingual
frenulum arasında görülür
10.  Dilin ekstrinsik kasları:
1. Genioglossus
2. Hyoglossus Hypoglossal n.
3. Styloglossus
4. Palatoglossus N. vagus
13.  Dilin intrinsik kasları
1. Superior longitudinal
2. Ä°nferior longitudinal Hypoglossal n.
3. Transverse
4. Vertical
16.  Genel duysal innervasyon: ağrı, ısı değişiklikleri ve
dokunma duyusunu içerir.
1. Lingual sinir: anteryor 2/3
2. Glossofaryngeal sinir: posteryor 1/3
3. Ä°nternal laryngeal sinir
 Özelleşmiş duysal innervasyon: tat alma duyusudur.
1. Chorda tympani: anteryor 2/3
2. Glossofaryngeal sinir: posteryor 1/3
3. Ä°nternal laryngeal sinir
18. TÃœKÃœRÃœK BEZLERÄ°
 MAJÖR TÜKÜRÜK BEZLERİ
1. PAROTÄ°S
2. SUBMANDÄ°BULAR
3. SUBLÄ°NGUAL
 MİNÖR TÜKRÜK BEZLERİ
 Dil sırtının orta bölgesinde, gingivada ve sert damağın 1/3 ön
bölgesinde tükürük bezleri yoktur.
19. PAROTÄ°S BEZ
 Stenson’s kanalı ile oral kaviteye açılır
ï‚— Parasempatik sekretor afferentleri= glossofarengeal
sinir, otic ganglion
ï‚— Post sinaptik lifleri= auriculotemporal sinir
 Fasiyal sinir bu bez içerisinde yer alır
20.  Konnektif doku kapsülü ile çevrili olup 2 lobtan oluşur.
1. Yüzeyel lobu kulağın hemen önünde
2. Derin lobu retromandibular fossayı doldurur.
 Iki lob fasiyal sinir altında birleşir
 Submandibular bezden stylomandibular ligament ile ayrılır
 Retromandibular uzanımı olan derin kısmı parafaringeal
boÅŸluk ile iliÅŸkilidir.
 Müköz salgı
21. SUBMANDÄ°BULAR BEZ
SUPERÄ°OR MYLOHYOÄ°D KAS
Ä°NFERÄ°OR FASÄ°YA
MEDÄ°AL STYLOGLOSSUS, HYPOGLOSSUS,
DÄ°GASTRÄ°K KASLAR
 Wharton’s kanalı ile oral kaviteye açılır
ï‚— Parasempatik sekretor afferentleri fasiyal sinir, chordo
tympani, lingual sinir
ï‚— Post sinaptik lifleri submandibular ganglion
 Lingual ve hypoglossal sinir bu bezinderininde yer alır
23. SUBLÄ°NGUAL BEZ
ï‚— SUPERÄ°OR AÄžIZ TABANI
ï‚— Ä°NFERÄ°OR MYLOHYOÄ°D KAS
ï‚— LATERAL MANDÄ°BULAR KORPUS
 Bartolin kanalı ile oral kaviteye açılır
ï‚— Parasempatik sekretor afferentleri fasiyal sinir, chordo tympani,
lingual sinir
ï‚— Post sinaptik lifleri submandibular ganglion
 Lingual ve hypoglossal sinir bu bezin derininde yer alır
 Miks bir bez olup, müköz salgı daha fazla üretir.
24. MÄ°NOR TÃœKÃœRÃœK BEZLERÄ°
 Dudakların mukoza-submukozasında, dilin ventral lingual
yüzeyinde, sert damağın posterior kısmında ve bukkal
mukozadaki epitel dokusunun altında yer alırlar.
 Yanak veya dil submukozasındaki konnektif doku veya kas
dokusuyla karışmışlardır
 Direkt ağıza açılırlar
 Çevrelerinde belirgin bir kapsül yoktur.
 Dudak ve yanak tükürük bezleri müköz, diğerleri ise seröz salgı
üretir
25. XEROSTOMIA
ï‚— YAÅž
 İlerleyen yaşlarda bez dokusunda histolojik değişiklikler (konnektif dokunun
yaÄŸ dokusu ile yer deÄŸiÅŸtirmesi) izlenir.
ï‚— SÄ°STEMÄ°K HASTALIKLAR
 Anemiler, endokrin bozukluğu, Sjögren sendromu, epidemik parotitit,
otoimmun hastalık, lupus eritematozus
 NÖROLOJİK HASTALIKLAR
 Sekrotomotor situmülasyonda azalma yapmasına rağmen en yaygın neden
ilaçlardır (Antihistaminik, antidepresan, antihipertansif, sedatifler, trankilizanlar)
ï‚— KANAL ENFEKSÄ°YONU, OBSTRÃœKSÄ°YONU VE TRAVMA
ï‚— RADYOTERAPÄ°
26. Frey Sendromu
 Parotis bezinin enfeksiyonu, harabiyeti veya cerrahisi sonrasında
geliÅŸir
 Parotis bezi bölgesinde, kulağın ön tarafındaki deri yemek yerken
terler
ï‚— Bunun nedeni aurikulotemporal sinirin zedelenerek ter bezlerinin
uyarılmasıdır
 Tedavisi yoktur ancak hastanın rahatsızlığı durumunda timpanik
nörektomi yapılabilir.
30. Boyun;
• Her biri m. omohyoideus ve m.
digastricus ile daha küçük üçgenlere
bölünen,
• Yukarıda mandibula aşağıda clavicula ile
sınırlandırılmış,
• M. Sternocleidomastoideus tarafından
anterior ve posterior bölgelere ayrılır.
• Bu kasların yüzeysel belirleyici noktaları,
boyun üçgenlerinin sınırlarının dışarıdan
belirlenmesine yardım eder.
31.  Ense bölgesi hariç boynun her bir
yarısı m. sternocleidomastoideus
kitlesi ile ön ve arka iki bölgeye
ayrılır:
 Ön bölge;
1. Regio cervicalis anterior
(trigonum cervicale anterius)
 Arka bölge;
1. Regio cervicalis posterior
(trigonum cervicale posterius)
32. Regio sternocleidomastoideus
 M. sternocleidomastoideus’un
sınırlarına uyar
 Deri yüzeyinden gözlenen
kabarıklığına protuberentia
sternocleidomastoidea denir
33.  Derialtı dokusunda;
1. v. jugularis externa,
2. n. auricularis magnus,
3. n. transversus colli
bulunur
34. ï‚— Subfasyal katmanda;
 kasın derininde
vagina carotica
içinde damar-sinir
paketi içindeki
oluÅŸumlar bulunur
1. a. carotis communis,
2. v. jugularis interna,
3. n. vagus
35. Regio cervicalis anterior
(Trigonum cervicale anterius)
 Önde
1. Boyun orta hattı
ï‚— Arkada
1. M. sternocleidomastoideus’un
ön kenarı
ï‚— Ãœstte
1. Corpus mandibula’nın alt
kenarı
38.  Trigonum submandibulare’nin içerdiği oluşumlar
1. A. facialis
2. V. facialis
3. N. hypoglossus
4. N. glossopharyngeus
5. N. mylohyoideus
6. Gl. parotidea’nın alt parçası
7. Gl. submandibularis
8. Nodi lymphatici submandibulare
40.  Trigonum caroticum’un içerdiği oluşumlar
1. A. carotis communuis
2. A. carotis externa ve dalları
3. A. carotis interna
4. V. jugularis interna
5. Sinus caroticus
6. N. vagus
7. N. laryngeus externus ve internus
8. N. hypoglossus
9. N. accessorius
41. Trigonum cervicalis posterius
(lateralis)
 Önde
1. M. sternocleidomastoideus’un
arka kenarı
 • Arkada
1. M. trapezius’un ön kenarı
 • Aşağıda
1. Clavicula’nın 1/3 mediali’nin üst
kenarı
42.  M. omohyoideus’un venter inferior’u ile iki üçgen
alana bölünür
1. Trigonum omotrapezoideum (occipitale)
2. Trigonum omoclaviculare (subclavia)