2. • Around 11:00PM, while we were getting ready for
bed, we heard shouts from somewhere near. May
nag-aaway. Babae at lalaki. Baka kako mag-
asawa. Domestic altercation. I looked out the
window and saw that onlookers were gathering
looking up a building. Inisip ko, ah baka sa
kabilang building. Nakatingala sila. So upper floor.
Maya-maya pa, sumisigaw na ang mga tao.
Tinawag ko si Ryan. 'Papa, may magsusuicide
yata. Baka bumabaybay sa roofdeck.'
3. • Maya-maya pa, nasa tapat na sila ng
building namin. Sumisigaw. Sunog! Umakto
na si Ryan. 'Magready ka, Ma. Sa taas
daw.' Nagbihis ako. Grounding. Presence.
Alin ang bibitbitin. Asan ang sunog.
• 'Ma! Sa katabi nating unit!' Kinuha ko si
Lakai. Nag-mask. Lumabas. Nagmasid.
• 'Si R, Ma!'
4. • Ambilis ng pangyayari. Bumaba si Kuya, nagtulong
sila ni Ryan. Binuhat ang drum para ipambuhos
habang ginigiba ng ibang tenant ang pinto ng unit.
Gasulito. May mga gamit na nakapatong, sinusunog.
Ang salarin, nakatago sa banyo. Naapula ang apoy.
• Bumaba si Sis. Inalalayan si Lakai. Nakasuporta ako
sa pares ko. Dumating ang Barangay. Dumating ang
Pulis. Sumisigaw ang mga tao. Galit ang
taumbayan. Tangina kung lumaki ang sunog patay
tayong lahat! May mga bata rito!
5. • Kinakalma ko ang sarii ko. Sa gabing ito, tatlo
lang kami ni Ryan sa bahay. Ako, siya, at si
Lakai. Katabi ng kwarto namin ang sunog. May
mga nag-evacuate na. Hindi ako umaalis.
Mabait silang kapit-bahay. Magagalang.
Matulungin. Naawa ako. Sa pandemyang ito,
awa ang nadama ko. Wala pa yatang trenta
años si R. Bago lang sila rito. Wala pang
tatlong buwan. Laging nagyayaya sa amin na
mangapitbahay. Dahil sa pandemya, hindi
namin napagbibigyan.
6. • Sinabihan ko ang admin na patayin muna
ang breaker ng unit. Baka magka-spark dahil
sa tubig na ibinuhos. Baka mag-short circuit
maging electrical fire. Nakinig naman sila.
• Hindi siya lumalabas ng banyo. Mataas ang
boses ng mga otoridad. Pumasok si Ryan.
'Ser, kapitbahay po kami, baka pwede kong
makausap.'
7. • Kinausap siya ni Ryan na parang kapatid.
Kaibigan. Inabutan ng damit. Inabutan ng
inumin habang nakakulong sa banyo si R.
• Habang galit ang nararamdaman ng mga
takot na tenant, awa ang nadama ko. Away
mag-jowa. Sinaltik si R. Pinagtangkaang
saktan si GF. Umalis ang babae. Sinunog
ang gamit ni GF. Nagkulong sa banyo.
Handang mamatay.
8. • 'Kuya', sabi niya kay Ryan, 'okay lang
sakin mamatay. Kahit barilin n’yo ko.'
• Wala na siya sa katinuan. Kay Ryan
lang siya nagtiwala makipag-usap.
inabutan ni Ryan ng posas.
Pinosasan niya sarili niya. Nadala na
siya sa pulis.
9. • Kami ang nag-sweep ng unit. Kami
ang nag-secure. Nag-disinfect ako ng
bahay ko pagtapos. Umiyak ako nung
makakalma na. Dahil naisip ko, sa
isang pagkakamali, maaari siyang
makasuhan ng frustrated murder,
arson, alarm and scandal. Pero ang
gusto niyang gawin -- suicide.
10. • Awang awa ako kasi gaano karami sa atin ang
nawawala sa katinuan dahil lang wala na tayong
makausap na kapatid, kaibigan, kapitbahay?
Dahil lang hindi na tayo makapag-isip.
• Awang awa ako kasi naapula ang apoy pero
sinunog niya na ang buhay niya. Ang
kinabukasan niya. Dahil sa isang saglit, inisip
niyang mag-isa siya. At gusto niya na lang
mamatay.
11. • Umiiyak pa rin ako. Paulit-ulit kong
naririnig sa isip ko yung 'Kuya, kuya.'
Naramdaman ko yung lungkot.
Naramdaman ko yung kabaliwan.
Naramdaman ko yung sakit. Ramdam
ko rin ang trauma ng GF niya. Ang
bangungot. Ramdam ko ang pighati ng
magulang niya.
12. •Binabaliw tayo ng pandemyang
ito sa loob ng sarili nating bahay.
•Mental break muna ako bukas.
Sasabog yata ang puso ko.
Bumalik sa akin lahat ng
pakiramdam ng kawalan.
16. DISKURSO
• Magsulat o magsalita nang may katagalan o
kahabaan.
• Isang pormal na pagtalakay sa isang paksa,
pasulat man o pasalita.
• Pakikipagtalastasan, pakikipag-usap o ano
mang paraan ng pagpapahayag ng ideya
tungkol sa isang paksa.
17. DALAWANG ANYO NG DISKURSO
• PASALITA - Karaniwang magkaharap ang
mga partisipant kung kaya't bukod sa
kahalagahan ng mga salitang sinasambit,
pinagtutuunan din ng bawat kasapi ang
ibang sangkap ng komunikasyon tulad ng
paraan ng pagbigkas, tono, diin, kilos,
kumpas ng kamay, tinig, tindig, at iba pang
salik ng pakikipagtalastasan.
18. DALAWANG ANYO NG DISKURSO
• PASULAT - Higit na pag-iingat ang
isinasagawa ng manunulat. Sa sandaling
ang mensaheng nakapaloob sa isang isinulat
na diskurso ay nakarating sa tagatanggap at
ito'y kanyang nabasa, hindi na maaaring
baguhin ng manunulat ang kanyang mga
nasulat.
19. PAGLINANG NG IDEYA
• PAKSA. Ang imbensyon ay mula sa salitang Latin na
invenire na nangangahulugang to find. Ito ay
nakatuon sa kung ano ang sasabihin. Ano ang
paksa?
–PAGPILI NG PAKSA
•Naaangkop sa sitwasyon, sa mga kasapi ng
talakayan, napapanahon at nararapat ay
interesante sa bawat kasapi. Dapat may saysay.
May sapat na kaalaman.
20. PAGLINANG NG IDEYA
• LAYUNIN. Sa bawat bagay na ating ginagawa, lagi itong
may kalakip na layunin.
• PAGSASAWIKA NG IDEYA. Ang ideya ay ang kaisipan ng
isang tao tungkol sa isang paksa at ito ay mananatiling
kaisipan lamang hangga't hindi ito nalalapatan ng mga
kongkretong salita na siyang magbibigay-kabuuan dito.
• TAGATANGGAP. Sa isang diskurso o anomang proseso
ng pakikipagtalastasan, laging may dalawa o higit pang
bilang ng partisipant. Tagahatid at tagatanggap.
21. APAT NA BATAYANG URI NG DISKURSO
• Ang pagsusuri at pag-aaral ng diskurso ay isang
larangang pinagtutuunan ng pansin ng mga dalubwika.
Sa ating pag-aaral ng masining na pagpapahayag, ating
pagtutuunan ng higit na pansin ang apat na batayang uri
ng diskurso:
–Paglalarawan/Deskriptibo
–Pagsasalaysay/Naratibo
–Paglalahad/Ekspositori
–Pangangatuwiran/Argumentatibo
24. 1. PAGLALARAWAN/DESKRIPTIBO
• Nagpapahayag ng sapat na detalye o
katangian ng isang tao, bagay, pook,
damdamin o teorya upang ang isang
mambabasa o tagapakinig ay
makalikha ng isang larawang mental
kung anoman ang inilalarawan.
25. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• WASTONG PAGPILI NG PAKSA.
–Hindi maaaring sabihin na may wasto at
maling paksa sa paglalarawan.
–Maging maingat sa pagpili ng paksang
ilalarawan.
–Piliin ang paksang mayroon kang sapat na
kaalaman.
26. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
–Magsimula sa mga bagay na kalimitang
nakikita sa araw-araw.
–Ilarawan ang mga bagay na ang
tagapagpahayag mismo ang unang
nakamalas sa halip na ibase ang
paglalarawan sa impormasyon mula sa iba.
27. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• PAGBUO NG ISANG PANGUNAHING LARAWAN.
–Madalas nating sinasabi na first impression last, kaya
dapat tayong bumuo ng isang malinaw at mabisang
pangunahing larawan sa isipan ng ating tagatanggap.
–Mahalagang makabuo kaagad ng isang malinaw na
kakintalan sa isipan ng ating tagapakinig o mambabasa.
–Upang mapukaw ang kanilang interes, magbigay ng
kabuuan ng inilalarawan bago ang maliliit na detalye.
28. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• SARILING PANANAW O PERSPEKTIBO.
–Bagama't iisa ang tinitingnan natin, maaaring
iba-iba ang ating nakikita, ito ay dahil hindi pare-
pareho ang ating mga panlasa.
–Ang pagkiling ng naglalarawan ay mapapansin
sa pananaw na kanyang pinili sa paglalarawan.
29. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
–Maaaring ang pananaw sa paglalarawan
ay ayon sa kinalalagyan ng naglalarawan,
maaaring siya ay malapit o malayo sa
inilalarawan.
–Maaari ding ang kanyang sariling palagay o
damdamin ang mangibabaw sa kanyang
paglalarawan.
30. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• SARILING PANANAW O PERSPEKTIBO.
–Maaari ding makaapekto sa paglalarawan
ang pagkatao ng mismong naglalarawan.
–Maaaring ang inilalarawan niya ay isang
bagay o kaisipan na higit na malapit sa
kanya dahil sa sariling kadahilanan.
31. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
–Maaari ding maging tila teknikal ang
kanyang paglalarawan kung hindi niya
lubusang pinahahalagahan ang
inilalarawan.
–Maaari ding ang kanyang pananaw ay
maapektuhan ng mga impormasyong
kanyang nakalap o narinig.
32. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• KAISAHAN.
–Hindi dapat lilihis ang mga detalyeng
ipahahayag sa pangunahing larawang nabuo sa
simula.
–Ang mga salitang pipiliin upang maging sangkap
ng paglalarawan ay nararapat na naaayon sa
kabuuan ng inilalarawan upang matiyak ang
kaisahan ng diwa.
33. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• PAGPILI NG MGA SANGKAP.
–Mahalaga ang mga maliliit na sangkap o
detalye dahil ito ang siyang nagiging
basehan ng tagapakinig o mambabasa
upang mapag-iba ang bagay na
inilalarawan sa iba pang bahay.
34. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
–Sa pagpili ng sangkap o detalye, kailangang
tiyakin ng naglalarawan na magiging daan ito sa
pagkakalikha ng mental na larawan sa isipan ng
tagapakinig at mambabasa.
–Tiyaking may kaugnayan ang sangkap sa
pangunahing larawan na nabuo sa simula. Hindi
maaaring sumalungat sa pangunahing kaisipan
ang mga sangkap.
35. MGA KATANGIAN NG EPEKTIBONG DESKRIPSYON
• PAGPILI NG ANGKOP NA PANANALITA.
–Salita ang sandata ng isang tagapaglarawan upang
makalikha ng imahen.
–May kasanayan sa pagpili ng mga salitang maaaring
magpagalaw ng imahinasyon ng kanyang tagatanggap.
–Epektibo ang mga salitang nakakikiliti sa isipan.
–Ang piniling salita ay angkop sa pandamang
inilalarawan.
36. LAYUNIN NG PAGLALARAWAN
• Ang layunin ang siyang magtutulak sa atin
upang gawin ang isang bagay at kung paano
ito gawin.
• Nagiging masigasig tayo sa ating ginagawa.
37. DALAWANG URI NG DESKRIPSYON
• KARANIWANG DESKRIPSYON. Ordinaryo o
palasak. Kung karaniwan ang isang bagay, hindi
ito nakatatawag-pansin o hindi gaanong
mahalaga.
*Ngunit sa paglalarawan, ang karaniwang
deskripsyon ay yaong ang pangunahing layunin ay
makapagpabatid o makapagbigay ng dagdag na
kaalaman.
38. DALAWANG URI NG DESKRIPSYON
- Nakatuon sa pangunahing katangian ng
inilalarawan.
- Obhetibo ang paglalarawan na ito at hindi
kakikitaan ng anomang bahid ng pagkiling
ng manunulat o tagapagsalita sa
inilalarawan.
39. DALAWANG URI NG DESKRIPSYON
• MASINING NA DESKRIPSYON. Pumipili ang
naglalarawan ng mga salitang higit na magbibigay-
buhay sa kanyang inilalarawan. Ang mga salitang
kanyang ginagamit ay yaong kikiliti sa guni-guni ng
kanyang mambabasa o tagapakinig.
- Nakapupukaw ng isipan at damdamin.
- Sa pagkakataong ito, ang kakayahang lingguwistik ng
isang tagapagpahayag ay higit na aktibo.
- Gumagamit ng mga tayutay at mga idyoma.