Dy miq ekstrakt
- 1. 1 DY MIQ Dy miq Novela P谷rktheu nga origjinali Myzejen Shapllo Tiran谷, 2003 Ivan S. TURGENIEV
- 2. 7 DY MIQ Tre takime Kalo kodrinat, k谷shtu 谷mb谷lsisht E mos k谷rko dhe shum谷 njer谷zi Kur vjen, mendo p谷r mua fsheht谷sisht Q谷 udh谷s t谷 m谷 kesh n谷 shoq谷ri Passa quecolli e vieni alegramente; Non ti curar di tanta compagnia Vieni pensando a me segretamente Chio taccompagna per tutta la via. Dikur, nuk shkoja asgj谷kund kaq shpesh p谷r gjueti, gjat谷 ver谷s, sesa n谷 fshatin Glinnoje, nja nj谷zet vjorste larg fshatit tim. Pran谷 k谷tij fshati gjenden vendet m谷 t谷 mira, ndoshta, p谷r gjueti, n谷 t谷 gjith谷 krahin谷n ton谷. Pasi i kaloja t谷 gjitha g谷mushat dhe fushat e atyre an谷ve, n谷 fund t谷 dit谷s kthehesha, patjet谷r, te k谷neta,
- 3. 8 Ivan. S. TURGENIEV pothuajse e vetmja n谷 rrethin谷 dhe q谷 andej shkoja te pronari im i p谷rzem谷rt, kryeplaku i Glinnoj谷s, ku p谷rhere谷 b谷ja ndales谷n. Nga k谷neta deri te Glinnoje ishte jo m谷 shum谷 se dy vjorste, rruga kalonte n谷p谷r nj谷 lugin谷 dhe vet谷m n谷 gjysm谷 t谷 saj t谷 binte t谷 ngjiteshe n谷p谷r nj谷 kod谷r t谷 vog谷l. Lart, mbi k谷t谷 kod谷r, gjendej 巽ifligu q谷 kishte nj谷 sht谷piz谷 t谷 pabanuar zot谷rinjsh dhe nj谷 kopsht.. Mua m谷 q谷llonte pothuajse gjithmon谷 t谷 kaloja pran谷 saj kur muzgu kishte r谷n谷 i plot谷 dhe, m谷 kujtohet, 巽do her谷 kjo sht谷pi, me dritaret e mb谷rthyera cep m谷 cep, m谷 vinte n谷 p谷rfytyrim me plakun e verb谷r, q谷 dilte t谷 ngrohej n谷 diell. Rrinte ulur, i p谷rzem谷rt, pran谷 udh谷s; ka koh谷 q谷 shk谷lqimin e diellit e kish z谷n谷 err谷sira e p谷rjetshme, p谷r t谷; por ai e ndien at谷 t谷 pakt谷n n谷 fytyr谷n e ngritur paksa dhe t谷 t谷rhequr drejt diellit, n谷 faqet e ngrohura. Dukej sikur prej koh谷sh nuk banonte njeri n谷 k谷t谷 sht谷pi. Por n谷 ashefin e vock谷l n谷 oborr kish z谷n谷 vend njeriu i rr谷gjuar, nj谷 bujkrob i l谷n谷 n谷 liri, i gjat谷, supembledhur dhe i thinjur, me tiparet e fytyr谷s t谷 pal谷vizshme e shpreh谷se. Q谷llonte t谷 ulej n谷 stolin p谷rpara t谷 vetmes dritarez谷 t谷 ashefit, duke hedhur v谷shtrimin larg me nj谷 mendim t谷
- 4. 9 DY MIQ pik谷lluar, por sapo m谷 ndjente mua, ngrihej pak谷z dhe p谷rkulej me at谷 madh谷shti t谷 ngadal谷suar, q谷 i dallonte fisnik谷t e m谷parsh谷m, t谷 cil谷t u p谷rkisnin jo brezit t谷 et谷rve tan谷, por t谷 gjysh谷rve. Nisja t谷 flisja me t谷, por ai ishte fjal谷pak: un谷 mora vesh prej tij vet谷m q谷 巽ifligu ku ba- nonte i p谷rkiste mbes谷s s谷 zot谷riut plak, vejush谷s, e cila kishte nj谷 mot谷r m谷 t谷 vog谷l; se t谷 dyja jetojn谷 n谷 qytet p谷rtej detit, nd谷rsa k谷tu, n谷 sht谷pi nuk duken; se vet谷 ai ka d谷shir谷 ta mbyll谷 jet谷n sepse jeton njeriu, ngryset e gdhihet, t谷 kap m谷rzia. K谷t谷 plak e quanin Llukjanovi巽. Nj谷 her谷 se si q谷ndrova m谷 gjat谷 n谷 fush谷; gjahu m谷 kish ardhur i mbar谷, por dhe dita q谷lloi e p谷rshtatshme p谷r gjueti, q谷 n谷 m谷ngjes ishte e qet谷 si n谷 hi, sikur n谷 t谷 t谷 kish dep谷rtuar mbr谷mja. Un谷 u futa thell谷 dhe nd谷rkaq jo vet谷m u err谷sua fare, por doli edhe h谷na, nd谷rsa nata kishte koh谷 q谷 kish r谷n谷 n谷 qiell kur arrita te 巽ifligu i njohur. Mu desh t谷 ecja gjat谷 kopshtit P谷rreth mbret谷ronte nj谷 qet谷si Un谷 kap谷rceva n谷p谷r rrug谷n e gj谷r谷, u futa me kujdes p谷rmes hithr谷s s谷 pluhurosur dhe u mb谷shteta te gardhi i ul谷t. Para meje hapej nj谷
- 5. 10 Ivan. S. TURGENIEV kopsht i vog谷l, i heshtur, i t谷ri i ndri巽uar dhe si i qet谷suar prej rrezeve t谷 argjendta t谷 h谷n谷s, tejetej er谷mir谷 dhe i vlag谷t; i cop谷zuar me t谷 vjetr谷n, ai kishte nj谷 巽eltin谷 me form谷 pak t谷 zgjatur. Shtigjet e drejta bashkoheshin n谷 mes t谷 saj n谷 nj谷 rrip toke t谷 rrumbullak谷t t谷 mbuluar dendur me lule, blir谷t e lart谷 e rrethonin si ndonj谷 dantell谷 nja dy metra e pak, dhe p谷rmes t谷 巽arave dukej nj谷 pjes谷 e sht谷pis谷 s谷 ul谷t me dy dritare, p谷r habin谷 time, t谷 ndri巽uara. Drur谷t e moll谷s s谷 njom谷 aty-k谷tu lart谷soheshin mbi 巽eltin谷. P谷rmes deg谷ve t谷 dendura l谷shonte nj谷 shk谷lqim blu t谷 谷mb谷l qielli i nat谷s, dridhej drita e p谷rgjumur e h谷n谷s. P谷rpara 巽do druri t谷 moll谷s, mbi barin q谷 zbardhonte, shtrihej hija e zbeht谷, e larme e saj. N谷 nj谷r谷n an谷 t谷 kopshtit blir谷t gjelb谷ronin vak谷t, nd谷rsa mbulosheshin nga nj谷 ndri巽im i zbeht谷 q谷 rrinte pezull; nga ana tjet谷r lartoheshin blir谷 t谷 padep谷rtuesh谷m q谷 nxinin. Nj谷 f谷rf谷rim谷 e 巽uditshme, e p谷rmbajtur p谷rftohej hera-her谷s n谷 t谷r谷 gjethnaj谷n. Ato sikur u b谷nin thirrje shtigjeve t谷 humbura, sikur joshnin n谷 shtrojen e tyre t谷 shurdh谷t. Qielli i gjithi ishte mbjell谷 me yje; magjish谷m derdhej nga lart谷sia shk谷lqimi i tyre i kalt谷r, i but谷. Ato, dukej, v谷shtronin me
- 6. 11 DY MIQ v谷mendje t谷 qet谷 tok谷n e larg谷t. Ret谷 e vogla, t谷 holla, duke u sulur mbi h谷n谷n, hera-her谷s e shnd谷rronin ndri巽imin e saj t谷 qet谷 n谷 nj谷 mjegull t谷 巽el谷t, ndon谷se jo fort t谷 dallueshme Gjith巽ka dremiste. Ajri ishte i ngroht谷, er谷mir谷, madje nuk l谷vizte; ai vet谷m m谷 t谷 rrall谷 dridhej, si dridhet uji i tronditur nga nj谷 deg谷 e rr谷zuar N谷 aj谷r gjith巽ka sikur ishte e etur, k谷rkonte leht谷sim. U p谷rkula p谷rmes deg谷ve t谷 g谷rshetuara: para meje lul谷kuqja e fush谷z nxori k谷rcellin e drejt谷 nga bari i eg谷r; nj谷 pik谷 e madhe vese nate, e rrumbullt, shndriste me nj谷 shk谷lqim t谷 err谷t n谷 fund t谷 lules s谷 巽elur. Gjith巽ka dremiste, gjith巽ka prehej; 巽do gj谷 dukej sikur shikonte lart, nga qielli, t谷rhiqej pa l谷vizur dhe n谷 pritje far谷 priste kjo nat谷 e ngroht谷, kjo nat谷 e pagjum谷? Nj谷 z谷 priste ajo, nj谷 z谷 t谷 gjall谷 priste kjo qet谷si e ndjeshme, por gjith巽ka heshtte. Bilbilat nuk k谷ndonin m谷 nd谷rsa zukatja e beft谷 e zhuzhunj谷s q谷 fluturonte aty pran谷, pllaquritja e leht谷 e peshkut t谷 vog谷l q谷 mbushte hurdh谷n n谷 fund t谷 kopshtit, prapa blir谷ve, f谷rsh谷llima e p谷rgjumur e zogut t谷 trembur, nj谷 klithm谷 e larg谷t n谷 fush谷, aq e larg谷t, sa veshi nuk mundi
- 7. 12 Ivan. S. TURGENIEV ta dallonte, a ishte vall谷 njeriu q谷 klithi, ndonj谷 eg谷rsir谷 apo zog, trok谷llima e shkurt谷r, e shpejt谷 n谷 rrug谷: t谷 gjith谷 k谷to z谷ra, shushuritje vet谷m e shtonin qet谷sin谷 Zemra ime vuante, mundohej nga ndjenja t谷 paqarta, q谷 i ngjanin her谷 pritjes, her谷 kujtimeve t谷 lumtura; un谷 nuk guxoja t谷 l谷vizja, po q谷ndroja i shtangur para k谷tij kopshti t谷 shtangur, t谷 derdhur me shk谷lqimin e h谷n谷s e ves谷s, dhe nuk e di as vet谷 pse, pa i hequr syt谷, shikoja ato dy dritare q谷 ndrisnin dob谷t n谷 gjysmerr谷sir谷n e but谷, kur befas u d谷gjuan n谷 sht谷pi tinguj muzikor谷, q谷 u derdh谷n dhe u rrokullis谷n si val谷 Ajri mes drithmave kumbuese shp谷rthen n谷 jehon谷 un谷 padashur u stepa. Pas tingujve t谷 muzik谷s u d谷gjua nj谷 z谷 fem谷ror I etur, mpreha vesh谷t t谷 d谷gjoj, dhe a mund t谷 shpreh habin谷 time? dy vjet m谷 par谷, n谷 Itali, n谷 Sorrento, e kisha d谷gjuar po k谷t谷 k谷ng谷, po k谷t谷 z谷 Po, por Vieni, pensando a me segretamente I njoha, jan谷 po ata tinguj Ja si ka ndodhur: Un谷 kthehesha n谷 sht谷pi pas nj谷 sh谷titjeje t谷 gjat谷 n谷 bregun e detit. Ecja me t谷 shpejt谷 n谷 rrug谷; tashm谷 kish r谷n谷 nata, nj谷 nat谷 e mrekullueshme e jugut. Jo! Ajo nuk ishte nj谷
- 8. 13 DY MIQ nat谷 e qet谷 q谷 t谷 fuste n谷 mendime e trishtim si tek ne, por e ndritur, e pasur dhe e shk谷lqyer, si nj谷 grua e lumtur n谷 mosh谷n m谷 t谷 bukur. H谷na l谷shonte nj谷 drit谷 mjaft t谷 fort谷, yjet e m谷dhenj t谷 ndritsh谷m l谷viznin n谷 qiellin blu t谷 err谷t, hijet e zeza dalloheshin m谷 qart谷 sesa toka, aq shum谷 e ndri巽uar sa b谷hej e verdh谷. Nga t谷 dyja an谷t e rrug谷s zgjateshin gardhe prej guri t谷 kopshteve. Drur谷t e portokalleve ngrinin mbi ta deg谷t e tyre t谷 shtremb谷ra, rruzujt e art谷 t谷 kokrrave t谷 r谷nda, t谷 fshehura n谷 mes t谷 gjetheve t谷 ngat谷rruara her谷 mezi dalloheshin, her谷 duke- shin mjaft qart谷, t谷 drejtuara nga h谷na. N谷 shum谷 drur谷 k谷ndsh谷m zbardhonin lulet. Ajri ishte i t谷ri i mbushur me arom谷 t谷 fort谷 deh谷se, q谷 t谷 shponte hund谷t dhe pothuajse i r谷nd谷, megjith谷se i 谷mb谷l sa sthuhet. Un谷 ecja dhe, t谷 drejt谷n, i m谷suar me t谷 gjitha k谷to mrekullira, mendoja vet谷m si t谷 mb谷rrija sa m谷 par谷 te hoteli im, kur befas, nga nj谷 sht谷pi e vog谷l, e ngritur mbi murin e gardhit, gjat谷 t谷 cilit ecja me nxitim, u d谷gjua nj谷 z谷 fem谷ror.Ajo k谷ndo- nte nj谷 k谷ng谷 t谷 panjohur p谷r mua dhe n谷 tingujt e saj kishte di巽ka aq grish谷se, ky z谷 ishte aq shum谷 i mbushur me pritje t谷 pasionuara e t谷 g谷zuara, t谷 shprehura n谷 fjal谷t e k谷ng谷s, sa
- 9. 14 Ivan. S. TURGENIEV menj谷her谷 padashur qendrova dhe ngrita kok谷n. Sht谷pia kishte dy dritare, por tek t谷 dyja grilat ishin ulur dhe p谷rmes t谷 巽arave t谷 ngushta mezi futej drita pa shk谷lqim. Pasi p谷rs谷riti dy her谷 vieni, vieni, z谷ri pushoi. U d谷gjua nj谷 tingull i leht谷 telash si t谷 kitar谷s s谷 rr谷zuar mbi qilim, fustani f谷shf谷riti, dyshemeja k谷rciti leht谷. Fashot e drit谷s n谷 nj谷r谷n dritare u zhduk谷n Dikush nga brenda u afrua dhe u mb谷shtet tek ajo. Un谷 b谷ra dy hapa prapa. Papritur grila prej druri k谷rciti dhe u hap. Nj谷 grua trupderdhur, e veshur n谷 t谷 bardha, me t谷 shpejt谷 zgjati kok谷n e saj t谷 bukur nga dritarja dhe, duke i shtrir谷 duart drejt meje, foli: Sei tu?1 Un谷 e humba, nuk dija 巽t谷 thoshja, por po n谷 at谷 巽ast e panjohura me thirrje t谷 leht谷 u t谷rhoq prapa, grilat u mbyll谷n dhe drita n谷 dhom谷 u dob谷sua edhe m谷 shum谷, sikur e kaluan n谷 dhom谷n tjet谷r. Un谷 mbeta si i mpir谷 dhe p谷r nj谷 koh谷 t谷 gjat谷 nuk munda t谷 p谷rmendem. Fytyra e gruas q谷 mu shfaq aq papritur para meje ishte 巽udit谷risht e mahnitshme. Ajo kaloi shum谷 shpejt para syve t谷 mi, q谷 t谷 mund t谷 mbaja mend n谷 巽ast 巽do tipar, por mbresat ishin aq t谷 forta dhe t谷 thella sa nuk rr谷fehen At谷her谷 1 Ti je? (it.)
- 10. 15 DY MIQ ndjeva se k谷t谷 fytyr谷 nuk do ta harroj p谷rjet谷. H谷na binte drejt e n谷 murin e sht谷pis谷, n谷 at谷 dritare ku m谷 doli dhe, o per谷ndi! Sa madh谷risht shk谷lqyen n谷n drit谷n e saj syt谷 e m谷dhenj e t谷 zinj! Me 巽far谷 dallge t谷 r谷nd谷 ran谷 flok谷t e zinj谷 gjysm谷 t谷 l谷shuar mbi supet e ngritura e t谷 rrumbullta! Sa shum谷 k谷naq谷si t谷 drojtur kishte n谷 p谷rkuljen e but谷 t谷 shtatit, sa p谷rk谷dhelje n谷 z谷rin e saj kur m谷 thirri mua, n谷 at谷 p谷shp谷rim谷 t谷 shpejt谷, por ende ting谷lluese! Pasi kisha q谷ndruar p谷r nj谷 koh谷 mjaft t谷 gjat谷 n谷 nj谷 vend, u t谷rhoqa pak m谷njan谷, tek hija e gardhit p谷rkarshi dhe nisa t谷 v谷zhgoj q谷 andej sht谷pin谷, me nj谷far谷 dyshimi dhe pritjeje t谷 pahijshme. Un谷 d谷gjoja d谷gjoja i tendosur Her谷 sikur m谷 fanitej nj谷 frum谷marrje e qet谷 e panjohur prapa dritares s谷 err谷suar, her谷 d谷gjohej nj谷 f谷shf谷rim谷 dhe nj谷 e qeshur e qet谷. U d谷gjuan hapa n谷 larg谷si Ato u afruan. Nj谷 burr谷 n谷 trupin tim u duk n谷 fundin e rrug谷s, u afrua me t谷 shpejt谷 tek deri巽ka fare af谷r sht谷pis谷, t谷 cil谷n nuk e kisha v谷n谷 re m谷 p谷rpara, trokiti, pa shikuar andej-k谷tej, dy her谷 me rrethin prej hekuri t谷 deri巽k谷s, priti pak, i ra p谷rs谷ri dhe ia mori k谷ng谷s me gjysm谷z谷ri: Ecco ridente2 2 Ja, i g谷zuar (it).
- 11. 16 Ivan. S. TURGENIEV Deri巽ka u hap ai pa zhurm谷 rr谷shqiti brenda saj. Un谷 u shtanga, tunda kok谷n, hapa duart dhe, pasi rrasa ashp谷r kapelen te vetullat, i pak谷naqur u nisa p谷r n谷 sht谷pi. T谷 nes谷rmen fare kot dhe n谷 pisk t谷 vap谷s kalova nja dy or谷 n谷p谷r rrug谷n pran谷 asaj sht谷pie dhe po at谷 mbr谷mje u largova nga Sorrentoja, pa vizituar as edhe sht谷pin谷 e Tassos.3 Le ta imagjinojn谷 tani lexuesit at谷 ndjenj谷 habie q谷 m谷 pushtoi kur n谷 step谷, n谷 nj谷 nga viset m谷 t谷 humbura t谷 Rusis谷, d谷gjova po at谷 z谷, po at谷 k谷ng谷 Si at谷her谷, tani ishte nat谷, si at谷her谷, u d谷gjua nj谷 zhurm谷 e papritur nga dhoma e panjohur e ndri巽uar; si at谷her谷, un谷 isha vet谷m. Zemra m谷 rrihte fort. Mos 谷sht谷 谷nd谷rr? mendova. Dhe ja u d谷gjua p谷rs谷ri e fundit Vieni Mos vall谷 do t谷 hapet dritarja? A thua atje do t谷 dal谷 ajo grua? Dritarja u hap. Te dritarja doli gruaja. Un谷 e njoha menj谷her谷, edhe pse ndodheshim larg nj谷ri-tjetrit rreth pes谷dhjet谷 metra, edhe pse nj谷 re e leht谷 mb谷shtillte h谷n谷n. Ishte ajo, e panjohura ime nga Sorrento. Por ajo nuk i shtriu p谷rpara, si zakonisht duart e saj t谷 zbuluara: qet谷sisht i 3 B谷het fjal谷 p谷r sht谷pin谷 ku ka lindur poeti i njohur Italian Torkuato Tasso (1544-1595).
- 12. 17 DY MIQ kryq谷zoi dhe pasi u mb谷shtet me to te dritarja, nisi t谷 shikoj谷 n谷 heshtje dhe pa l谷vizur diku n谷 kopsht. Po, ishte ajo, ishin tiparet e paharruara t谷 saj, syt谷 e saj, t谷 till谷 skam par谷 kurr谷! Fustani i gj谷r谷 e i bardh谷 ia mb谷shtillte hijsh谷m edhe tani trupin. Dukej disi m谷 e mbushur se n谷 Sorrento. Gjith巽ka e saj ishte e pushtuar nga siguria dhe prehja dashurore, nga ngadhnjimi i bukuris谷, q谷 binte fash谷 n谷 lumturi. Ajo nuk l谷vizi p谷r shum谷 koh谷, pastaj ktheu kok谷n prapa, nga dhoma dhe, befas, pasi u drejtua tri her谷, thirri me nj谷 z谷 t谷 lart谷 dhe ting谷llues: Adio! Tingujt e mrekulluesh谷m u p谷rhap谷n larg, larg dhe dridheshin pa pushim, ata vinin m谷 t谷 dob谷t e shuheshin mbi blir谷t e kopshtit, edhe n谷 fush谷 prapa meje, edhe kudo. Gjith巽ka rreth meje p谷r disa 巽aste u mbush me z谷rin e k谷saj gruaje, gjith巽ka i kumbonte asaj si jehon谷, ajo ishte e t谷ra kumbim. Sapo erdha n谷 vete dhe kjo, e pranoj, nuk ndodhi shpejt, menj谷her谷 u nisa p谷rgjat谷 kop- shtit t谷 巽ifligut, u afrova te dyert e mbyllura dhe shikova p谷rmes gardhit. N谷 oborr nuk da- llohej asgj谷 e jasht谷zakonshme; n谷 nj谷rin k谷nd, n谷n mbules谷, rrinte karroca. Pjesa e p谷rparme,
- 13. 18 Ivan. S. TURGENIEV e sp谷rkatur me balt谷, zbardhonte fort n谷n h谷n谷. Kanatet n谷 sht谷pi ishin t谷 mbyllura si m谷 par谷. Harrova t谷 them se nja nj谷 jav谷 nuk u duka n谷 Glinnoje. M谷 shum谷 se gjysm谷 ore shkoja e vija para gardhit i pavendosur, sa t谷rhoqa v谷- mendjen e qenit plak t谷 oborrit, i cili, me- gjithat谷 lehu dhe nuk mu hodh, vet谷m m谷 shikoi m谷 nj谷 ironi t谷 pazakont谷, q谷 prapa t谷 巽ar谷s s谷 d谷rras谷s, me syt谷 e vegj谷l t谷 pic谷rruar dhe me sklepa. Un谷 e kuptova shenj谷n e tij dhe u largova. Nuk kisha b谷r谷 as edhe nj谷 gjysm谷 vjorsti, kur papritur d谷gjoj nga pas trokun e kalit pas disa 巽astesh kalor谷si i hipur mbi nj谷 kal谷 t谷 zi, m谷 kaloi pran谷 me revan dhe me t谷 shpejt谷 ktheu fytyr谷n nga un谷, nd谷rkaq munda t谷 v谷 re hund谷n-shkab谷 dhe mustaqe t谷 shk谷lqyera n谷n kasket谷n e rrasur, t谷 kthyer nga e djathta, dhe u zhduk n谷 巽ast prapa pyllit. Ja, ky 谷sht谷 ai, mendova dhe ndjeva t谷 m谷 l谷viz谷 zemra pak si 巽uditsh谷m. Mu duk se e njoha at谷. Figura e tij m谷 kujtonte me t谷 v谷rtet谷 at谷 burrin q谷 hyri n谷 der谷n e kopshtit kur isha un谷, n谷 Sorrento. Pas gjysm谷 ore erdha n谷 Glinnoje, te pronari im, e zgjova dhe, pa u vonuar, nisa ta pyes se kush ishte ai q谷 erdhi n谷 巽ifligun fqinj.Ai i sforcuar mu p谷rgjigj se kishin ardhur 巽ifligaret.
- 14. 19 DY MIQ - Cilat 巽ifligare? ia ktheva me padurim. - Dihet se cilat, zonjat, - p谷rgjigjej pa gjall谷ri. - Po, 巽zonja jan谷 k谷to? - Dihet se 巽zonja. - Ruse? - Po 巽t谷 jen谷 tjet谷r, ruse. - Nuk jan谷 t谷 huaja? - Si? - Kan谷 koh谷 q谷 kan谷 ardhur? - Kjo nuk dihet. - A jan谷 t谷 pasura? - K谷t谷 nuk mund ta di. Ndoshta edhe jan谷 t谷 pasura. - Me to ska ardhur edhe ndonj谷 zot谷ri? - Zot谷ri? - Po, zot谷ri. Plaku u mbush me frym谷. - O, oh zot! tha duke gog谷situr. J-jo, zot谷ri jo zot谷ri, m谷 duket, jo. Si dihet! shtoi papritur. - Cil谷t fqinj谷 banojn谷 k谷tu? - Cil谷t? Dihet cil谷t t谷 ndrysh谷m. - T谷 ndrysh谷m? Si quhen? - Cil谷t, 巽ifligaret apo fqinj谷t? - ifligaret.
- 15. 20 Ivan. S. TURGENIEV Plaku p谷rs谷ri u mbush me frym谷. - Si i quajn谷, - m谷rm谷riti. Nj谷 zot e di se si quhen! T谷 madhen, m谷 duket,Anna Fjodoro- vna, nd谷rsa tjetr谷n jo, at谷 nuk e di si e quajn谷. - Po mbiemrin si e kan谷, t谷 pakt谷n? - Mbiemrin? - Po, mbiemrin ose nofk谷n. - Nofk谷n po. P谷r zotin, nuk e di. - T谷 reja jan谷? - Jo, nuk jan谷. - Po sa vje巽 jan谷? - M谷 e vogla 谷sht谷 dyzet e ca. - Ti m谷 g谷njen. Plaku heshti. - Mir谷, at谷her谷, ju e dini m谷 mir谷. Ne nuk dim谷 gj谷. - Ohu, po ajo fjal谷, n谷 nj谷 vrim谷 i bie fyellit, - brita me keqardhje. Duke e ditur nga p谷rvoja q谷 rusit, duke i folur n谷 k谷t谷 m谷nyr谷, nuk ka asnj谷 mund谷si ti nxjerr谷sh ndonj谷 gj谷 me mend (aq m谷 tep谷r q谷 pronari im sapo b谷hej gati t谷 flinte dhe para 巽do p谷rgjigjeje p谷rkulej leht谷sisht p谷rpara, nd谷rsa syt谷 i zgjeroheshin me habin谷 e nj谷 t谷 riu dhe me mundim 巽ngjitte buz谷t e lyera me mjaltin e gjumit t谷 par谷 t谷 谷mb谷l). Un谷 ia b谷ra
- 16. 21 DY MIQ me dor谷, spranova t谷 ha dark谷 dhe shkova n谷 haur. P谷r nj谷 koh谷 t谷 gjat谷 nuk m谷 zinte gjumi. Kush 谷sht谷 ajo? vazhdoja ta pyesja veten. - Ruse? N谷 qoft谷 se 谷sht谷 ruse, pse flet italisht? plaku thot谷 se nuk 谷sht谷 e re g谷njen ai Dhe kush 谷sht谷 ai fatlumi? Asgj谷 nuk merret vesh far谷 aventure e 巽uditshme!Amund t谷 ndodh谷 dy her谷 me radh谷? Megjithat谷, do ta marr vesh, patjet谷r, kush 谷sht谷 ajo dhe pse ka ardhur k谷tu I shqet谷suar nga mendime t谷 tilla t谷 巽rregullta, t谷 shk谷putura, m谷 zuri gjumi von谷 dhe shihja 谷ndrra t谷 巽uditshme Her谷 m谷 dukej sikur endem n谷 err谷sir谷 n谷 mes t谷 vap谷s s谷 drek谷s dhe papritur shoh para meje si vrapon nj谷 njoll谷 e madhe hijeje n谷p谷r r谷r谷n e verdh谷 t谷 p谷rv谷luar ngre kok谷n - ajo, bukuroshja ime, rend n谷p谷r aj谷r, e t谷ra e bardh谷, me krah谷 t谷 gjata t谷 bardha dhe m谷 josh. L谷shohem pas saj por ajo fluturon leht谷 dhe shpejt, nd谷rsa un谷 nuk mund t谷 ngrihem nga toka dhe m谷 kot zgjas duart e pap谷rmbajtura Addio, m谷 thot谷, nd谷rsa po fluturonte. Pse nuk ke krah谷? Addio Dhe ja, nga t谷 gjitha an谷t d谷gjohet: Addio. do grimc谷 r谷re
- 17. 22 Ivan. S. TURGENIEV th谷rret dhe l谷shon piskam谷: Addio me nj谷 dridhje t谷 padurueshme, ther谷se ting谷llon kjo i Un谷 largohem prej saj si prej mushkonj谷s, e k谷rkoj me sy, por ajo ishte kthyer n谷 re dhe ngrihet drejt qiellit. Dielli dridhet, l谷kundet, qesh, shtrin drejt saj fije ari t谷 gjata, dhe ajo shkrin n谷 to, dhe, ja, e mb谷shtoll谷n at谷 me k谷to fije, nd谷rsa un谷 th谷rras m谷 t谷 gjith谷 forc谷n e z谷rit tep谷r i acaruar: Ky nuk 谷sht谷 dielli, s谷sht谷 dielli, kjo 谷sht谷 merimanga italiane, kush ia dha pasaport谷n p谷r n谷 Rusi? Un谷 do ta b谷j p谷r uj谷 t谷 ftoht谷, e pash谷, si vjedh portokalle n谷 kopshtet e t谷 tjer谷ve Her谷 m谷 b谷hej sikur eci n谷 nj谷 shteg t谷 ngusht谷 malor nxitoj, duhet t谷 arrij sa m谷 par谷 diku, mua m谷 pret nj谷 lumturi e papar谷; papritur, nj谷 shkall谷 e st谷rmadhe po ngrihet p谷rpara meje. Un谷 k谷rkoj rrug谷dalje: eci djathtas, eci majtas, dhe ska kalim! Po, ja, nga prapa shkall谷s befas d谷gjohet nj谷 z谷: passa, passa quei colli ai m谷 th谷rret mua, p谷rs谷rit thirrjen e tij t谷 trishtuar. Endem i d谷shp谷ruar, k谷rkoj t谷 pakt谷n t谷 巽ar谷n m谷 t谷 vog谷l por ah! Kudo mur i varur, granit Passa quei colli, p谷rs谷rit nj谷 z谷 i pak谷naqur. Zemra m谷 shpon, un谷 hidhem me gjoks mbi gur t谷 l谷muar dhe me zem谷rim e g谷rvisht me
- 18. 23 DY MIQ thonj Kalimi i err谷t hapet befas para meje I shtangur nga g谷zimi, l谷viz p谷rpara Tallesh! th谷rret dikush, - nuk do t谷 kalosh Shikoj. Para meje q谷ndron Llukjani巽i, edhe m谷 k谷rc谷non, edhe ma b谷n me duar Me t谷 shpejt谷 g谷rmoj n谷p谷r xhepa; dua ta b谷j p谷r vete, por xhepat jan谷 bosh Llukjani巽, - i them, - Llukjani巽, m谷 l谷r t谷 kaloj, pastaj do t谷 ta shp谷rblej. Gaboheni, sinjor, - m谷 p谷rgjigjet Llukjani巽i, dhe fytyra e tij merr nj谷 pamje t谷 巽uditshme: - Un谷 nuk jam njeri i oborrit; tek un谷 do t谷 gjeni Don Kishotin e Lamansh谷s, kalor谷sin e njohur shtegtar. Gjith谷 jet谷n kam k谷rkuar Dylqin谷n time dhe nuk kam mundur ta gjej dhe nuk do ta duroj q谷 ju ta gjeni tuaj谷n Passa quei colli - d谷gjohet p谷rs谷ri nj谷 z谷 gati ngash谷ryes. Hapuni, sinjor!, th谷rras dhe jam gati t谷 sulem, por shigjeta e gjat谷 e kalor谷sit m谷 godet mu n谷 zem谷r un谷 bie p谷r vdekje, jam shtrir谷 n谷 kurriz nuk l谷viz dot dhe ja, shoh ajo hyn me fenerin n谷 dor谷, e ngre bukur at谷 m谷 lart kok谷s, shikon n谷 err谷sir谷 t谷 gjitha an谷t dhe pasi u afrua tin谷z me kujdes, u p谷rkul mbi mua Ja, tek 谷sht谷 ai, loloja! thot谷 me nj谷 t谷 qeshur plot urrejtje. Ja, ai desh t谷 merrte vesh se kush jam un谷-
- 19. 24 Ivan. S. TURGENIEV dhe vaji p谷rv谷lues i fenerit m谷 kullon drejt e mbi zemr谷n e plagosur Psikeja!4 b谷rtas me forc谷 dhe zgjohem Edhe pse gjith谷 nat谷n fjeta keq, para se t谷 zbardhte isha m谷 k谷mb谷. Pasi u vesha dhe u armatosa shpejt e shpejt, u nisa drejt e n谷 巽iflig. Padurimi im ishte aq i madh sa sapo agimi kishte zbardhur kur u afrova te portat e njohura. P谷rreth k谷ndonin laureshat, laraskat krak谷llinin mbi m谷shtekna. Por n谷 sht谷pi gjith巽ka kridhej ende n谷 nj谷 gjum谷 t谷 r谷nd谷 m谷ngjesor. Qeni g谷rhinte p谷rtej gardhit. I cfilitur nga pritja, gati i inatosur, ecja n谷p谷r barin me ves谷 dhe pareshtur v谷shtroja sht谷piz谷n e ul谷t pa ndonj谷 pamje, q谷 kish mbyllur n谷 muret e veta at谷 krijes谷 enigmatike Befas deri巽ka e kopshtit k谷rciti dob谷t, u hap dhe doli te pragu Llukjani巽i, me nj谷 k谷mish谷 kozake me vija. Fytyra e zhubrosur, e zgjatur, mu duk edhe m谷 e grysur se kurdoher谷. Pasi m谷 shikoi disi me habi, u b谷 gati ta mbyllte prap谷 deri巽k谷n. - I dashur, i dashur! thirra me t谷 shpejt谷. 4 Sipas legjend谷s, Psikeja ishte nj谷 vajz谷 shum谷 e bukur e nj谷 mbreti, t谷 cil谷n Kupidi e dashuroi dhe e 巽oi n谷 nj谷 pallat, ku nimfat i sh谷rbenin. Rreth saj 谷sht谷 thurur nj谷 mit, si personifikim i shpirtit njer谷zor q谷 forcohet nga v谷shtir谷sit谷 dhe p谷rgatitet p谷r lumturin谷 e v谷rtet谷.
- 20. 25 DY MIQ - far谷 k谷rkoni q谷 pa gdhir谷? - M谷 thuaj, t谷 lutem, thom谷ni, tek ju ka ardhur zonja juaj? Llukjani巽i heshti. - Ka ardhur.. - Vet谷m? - Me motr谷n. - A kishin miq mbr谷m谷? - Nuk kishin. Dhe e t谷rhoqi deri巽k谷n nga vetja. - Prit, prit, i dashur M谷 b谷j nj谷 t谷 mir谷 Llukjani巽i u kollit dhe u mblodh nga t谷 ftohtit. - Po 巽far谷 k谷rkoni? - M谷 thuaj, t谷 lutem, sa vje巽 谷sht谷 zonja jote? Llukjani巽i m谷 pa me dyshim. - Sa vje巽 谷sht谷 zonja? Nuk e di. Mbi dyzet vje巽. - Mbi dyzet! Po e motra sa do t谷 jet谷? - Ajo m谷 pak se dyzet. - V谷rtet! Dhe a 谷sht谷 e mir谷 n谷 t谷 par谷? - Kush, e motra? - Po, e motra. Llukjani巽i vuri buz谷n n谷 gaz. - Nuk e di. - Si duket?
- 21. 26 Ivan. S. TURGENIEV - Ashtu, nuk duket gj谷 fare. Pak e mang谷t. - Ja se si! Dhe p谷rve巽 atyre, nuk ka ardhur tjet谷r kush? - Asnjeri. Kush duhet t谷 vij谷! - sht谷 e pamundur! Un谷 - E, zot谷ri, me ju sia gjen dot fundin fjal谷s, - v谷rejti plaku me keqardhje. Shiko sa ftoht谷 b谷n. M谷 falni. - Prit prit na, merri - Dhe i zgjata p谷rpara ca par叩 t谷 b谷ra gati, por ai ma shtyu dor谷n nd谷rsa p谷rplasi me t谷 shpejt谷 deri巽k谷n. Monedha e argjendt谷 ra n谷 tok谷, u rrokullis dhe q谷ndroi te k谷mb谷t e mia. A, dinak plak, mendova. Don Kishoti i Lamansh谷s! Ty, me sa duket, t谷 kan谷 th谷n谷 t谷 hesht谷sh Dale, se sma hedh dot Un谷 i dhash谷 fjal谷n vetes q谷 me 巽do m谷nyr谷 tia dal mban谷. Rreth gjysm谷 ore vija v谷rdall谷 sa lart posht谷, pa e ditur si ta zgjidh. N谷 fillim vendosa t谷 marr vesh n谷 fshat se kush kishte ardhur te 巽ifligu dhe i kujt 谷sht谷, pastaj t谷 kthehem dhe, si巽 i thon谷, ti qepem, deri sa t谷 sqarohet puna. Do t谷 dal谷 nga sht谷pia e panjohura, do ta shoh, m谷 n谷 fund, dit谷n, nga af谷r, si grua t谷 gjall谷, jo si fantaz谷m. Deri n谷 fshat ishte larg nj谷 vjorst谷 dhe un谷 u nisa
- 22. 27 DY MIQ menj谷her谷 p谷r atje me nj谷 hap t谷 leht谷 dhe plot gjall谷ri. Nj谷 guxim i 巽uditsh谷m mu zgjua dhe u ndez n谷 gjakun tim. Freskia e sh谷ndetshme e m谷ngjesit m谷 nervozonte pas nj谷 nate t谷 shqet谷suar. Prej dy muzhik谷ve q谷 ishin nisur p谷r n谷 pun谷, n谷 fshat m谷sova gjith巽ka q谷 munda t谷 marr vesh prej tyre dhe, pik谷risht, m谷sova se 巽ifligu me gjith谷 fshatin ku kam ardhur quhej Mihajllovskoje, se i p谷rkiste vejush谷s, majorel谷s Anna Fjodorovna Shllikov谷s, se ajo kishte nj谷 mot谷r, vajz谷 e pamartuar, Pellageja Fjodorovna Badajeva, q谷 t谷 dyja n谷 mosh谷, t谷 pasura, n谷 sht谷pi pothuajse nuk banojn谷, gjith谷 koh谷n jan谷 t谷 ikura dhe nuk marrin njeri me vete, p谷rve巽 dy vajzave t谷 oborrit dhe kuzhinierit, seAnna Fjodorovna k谷to dit谷 谷sht谷 kthyer nga Moska vet谷m me t谷 motr谷n Kjo rrethan谷 e fundit m谷 shqet谷soi mjaft: smund t谷 mendoje se edhe muzhiku e kishte t谷 ndaluar t谷 fliste p谷r t谷 panjohur谷n time. T谷 pranoja se Anna Fjodorovna Shllikova, vejusha dyzetepes谷vje巽are edhe ajo e reja, gruaja e hijshme, q谷 pash谷 mbr谷m谷 jan谷 e nj谷jta fytyr谷, ishte krejt e pamundur. Pellageja Fjodorovna, sipas p谷rshkrimeve, edhe ajo nuk dallohej p谷r bukuri dhe, mbi t谷 gjitha, me t谷 vetmin mendim
- 23. 28 Ivan. S. TURGENIEV se gruaja q谷 kisha par谷 n谷 Sorrento mund ta kish emrin Pellageja, madje edhe Badajeva, mblidhja supet dhe qeshja me inat. E megjithat谷, un谷 e pash谷 at谷 mbr谷m谷, n谷 k谷t谷 sht谷pi e pash谷, me syt谷 e mi e pash谷, mendoja. I d谷shp谷ruar, i t谷rbuar, por edhe i pap谷rkulsh谷m n谷 vendimin tim, do t谷 isha kthyer n谷 at谷 巽ast n谷 巽iflig por pash谷 or谷n: as gjasht谷 skishte shkuar. Vendosa t谷 pres. N谷 巽iflig, si duket, ende flinin por q谷 tani t谷 bridhja rreth sht谷pis谷, do t谷 thoshte t谷 zgjoja m谷 kot dyshim, nd谷rkaq para meje shtriheshin g谷musha, prapa tyre dukej nj谷 pyll shelgu 谷sht谷 e v谷rteta, me gjith谷 mendimet q谷 m谷 shqet谷sojn谷, pasioni fisnik p谷r gjueti ende nuk 谷sht谷 shuar tek un谷. Ndoshta, mendova, t谷 zbuloj zo巽kat e vogla, dhe ora do t谷 shkonte. U futa midis g谷mushave. Por me th谷n谷 t谷 drejt谷n, ecja fare pa kujdes dhe jo sipas rregullave t谷 artit: nuk e ndiqja me sy qenin, nuk turfulloja mbi ka巽uben e dendur, me shpres谷 se q谷 andej do t谷 dilte gjith谷 zhurm谷 e k谷rcitje zogu i madh i zi e me rrath谷 t谷 kuq p谷rqark syve dhe vazhdimisht shikoja or谷n, gj谷 q谷 sshkonte fare. Po afrohej ora n谷nt谷. Erdhi koha! thirra un谷 me z谷 t谷 lart谷 dhe u b谷ra gati
- 24. 29 DY MIQ t谷 kthehesha n谷 巽iflig, kur befas nj谷 zog i zi i st谷rmadh po dridhej si n谷 ethe n谷 barin e dendur dy hapa larg meje. Un谷 q谷llova mbi zogun e mrekulluesh谷m dhe e plagosa n谷n krah; ai p谷r pak sa sra, por ia doli n谷 krye, mblodhi forcat duke l谷vizur krah谷t shpesh dhe duke u kredhur n谷 aj谷r; n谷 pyll u p谷rpoq t谷 ngjitej m谷 lart shel- gjeve t谷 para, por i ran谷 fuqit谷 dhe u rrokullis n谷 zabel si nj谷 lod谷r. Ta lije nj谷 gjah t谷 till谷 do t谷 ishte e pafalshme; u l谷shova me rr谷mbim pas zogut, u futa n谷 pyll, i b谷ra me shenj谷 qenit tim, Dian谷s, dhe pas disa 巽astesh d谷gjova kakarisjen e mekur dhe rrahjen e krah谷ve. Ishte zogu i zi fatkeq q谷 kish r谷n谷 n谷 kthetrat e qenit t谷 ndjesh谷m. Un谷 e ngrita, e vura n谷 巽ant谷n e gjahtarit, shikova andej-k谷tej dhe, si i mb谷rthyer me gozhda mbeta n谷 vend Pylli ku isha futur ishte shum谷 i dendur dhe kish pllakosur heshtja, k谷shtu q谷 me v谷shtir谷si arrita deri tek vendi ku kishte r谷n谷 zogu; por jo shum谷 larg meje dredhonte nj谷 udh谷 karrocash dhe n谷p谷r t谷 kal谷ronin n谷 nj谷 hap dhe pran谷 meje bukuroshja ime dhe ai burri q谷 m谷 kish arritur nj谷 dit谷 m谷 par谷. E njoha at谷 nga mustaqet. Ata ecnin qet谷 dhe n谷 heshtje mbi
- 25. 30 Ivan. S. TURGENIEV kuajt e tyre, t谷 kapur p谷rdore, kuajt e tyre ishin pak m谷 p谷rpara meje, duke u l谷kundur me p谷rtaci sa nga nj谷 an谷 n谷 tjetr谷n dhe duke t谷rhequr qafat e gjata. Pasi u p谷rmenda nga frika e par谷, pik谷risht nga frika: nuk mund ta quaj ndryshe k谷t谷 ndjenj谷 q谷 m谷 pushtoi papritur un谷 ia ngula syt谷 asaj. Sa e hijshme ishte! Sa magjish谷m rendte drejt meje, midis gjelb谷rimit si smerald shtati i saj i derdhur! Hije t谷 buta, vegime t谷 谷mbla rr谷shqisnin qet谷sisht n谷p谷r t谷, n谷p谷r fustanin e saj t谷 gjat谷 t谷 hirt谷, n谷p谷r qaf谷n e holl谷, lehtas t谷 m谷njanuar, n谷p谷r fytyr谷n roz谷 t谷 zbeht谷, n谷p谷r flok谷t e zez e t谷 shndritsh谷m, q谷 i dilnin si t谷 fryra nga kapelja e ul谷t. Po si ta p谷rshkruaj at谷 shprehje t谷 nj谷 k谷naq谷sie t谷 plot谷, t谷 pasionuar deri n谷 heshtje, me t谷 cil谷n merrnin frym谷 tiparet e saj! Koka sikur i m谷njanohej n谷n pesh谷n e vet. Shk谷ndija t谷 arta, t谷 saposhkrepura, u p谷rndrit谷n n谷 syt谷 e saj t谷 err谷t, t谷 mbyllur p谷rgjysm谷 prej qerpik谷ve; ato asgj谷kundi nuk shikonin; ato sy t谷 lumtur, dhe vetullat e holla ishin ulur mbi to. Nj谷 buz谷qeshje e pap谷rcaktuar, buz谷qeshje foshnjarake, buz谷qeshja e nj谷 g谷zimi t谷 thell谷 sh谷tiste n谷 buz谷t e saj. Dukej sikur nj谷 lumturi e tep谷rt e lodhte dhe sikur e thyente leht谷sisht,