�ݺ�ߣ

VERİTABANI I
Ünite 1. Temel Kavramlar
Ders 1.1. Veritabanı Kavramları
Hazırlayan:
Gülay EKREN
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Uzaktan Eğitim Anabilim Dalı
Mart, 2015

Bu ders sonunda aşağıdaki
hedeflere ulaşmak
amaçlanmaktadır:
 Veritabanı kavramlarını
tanımak
 Veritabanının temel yapısını
anlamak
Öğrenme Hedefleri

Veritabanı, herhangi birbiriyle ilişkili ve düzenli bilgiler
topluluğudur.
Örneğin;
 Öğrenci Bilgi Sistemi
 Hastane Otomasyon Sistemi
 Müşteri Takip Sistemi
 Stok Kontrol Sistemi
 Kütüphane Otomasyon Sistemi
 Alışveriş Siteleri
gibi sistemlerde veritabanları kullanılmaktadır.
Giriş

Veritabanı kavramı günümüzde hemen hemen tüm alanlarda
kullanılmaktadır.
Giriş

Aşağıda bir kütüphaneye ait veritabanı modeli örneği
verilmiştir.
Giriş

Veritabanı oluşturma ve kullanım sürecinde çeşitli kavramlarla
karşılaşılmaktadır. Bunlardan bazıları:
 Tablo
 Satır ve sütun
 Veri tipleri
 Anahtar
 Birincil Anahtar (Primary key)
 Yabancı Anahtar (Foreign key)
 Tekil Anahtar (Unique key)
 Null değer
Veritabanı Kavramları

Veritabanı içinde barındırmış olduğu verileri tablolar halinde
tutmaktadır. Tablolar veritabanlarında verilerin depolandığı
veritabanı elemanlarıdır.
Tablo

Yukarıdaki öğrenci tablosunda öğrencilerin kayıtları ogrencino,
ogrenci_adi, ogrenci_soyad, ogrenci_tel alanlarında
tutulmaktadır.
Tablo

Değerlendirme Sorusu
Bu tabloda sence kaç tane alan
ve kaç tane kayıt var?

Cevap
9Kayıt
4 Kayıt
Yanda görüldüğü gibi tabloda 9
kayıt, 4 alan var.

Bir veritabanı içinde birden fazla tablo bulunabilir.
Yukarıdaki örnek tablolar bir hastane sisteminin
veritabanından alınmıştır. Bu tablolar genellikle birbiri ile
ilişkili tablolardır.
Tablo

Örneğin yukarıdaki tablolar arasında ilişki olmazsa veritabanı
üzerinde hangi doktorun hangi hastaları nasıl muayene
ettiğine dair detaylara ulaşamayız.
Tablo
!!!!! Tablolar arasında nasıl ilişki kurulacağı konusu ilerleyen derslerde anlatılacaktır.

Tabloları oluşturan temel kavramlardır. Bir tablo satır ve
sütunlardan oluşmaktadır.
Sütun, tablo içinde tutulan her bir veri türüne verilen isimdir.
Bir tablo içinde birden fazla kullanılmaktadır.
Tablo içinde her sütun alanları gösterir. Yukarıdaki tabloda No,
Ad, Soyad, Sınıf adı, Eğitmen adında 5 alanımız vardır.
Satır ve sütun

Yandaki belgeye girilecek veriler bir
veritabanı içinde bir tabloda
tutulmak isteniyor. Bu verileri bu
tabloda tutmak için sence kaç sütun
oluşturulması gerekir?

Cevap
Başlangıçta 7 sütun (TC kimlik, adı, soyadı,
baba adı, anne adı, doğum tarihi, doğum
yeri) yeterli gibi gözüküyor ancak 1 sütunda
resim için gerekebilir. Bu nedenle toplam 8
sütuna ihtiyacımız var.

Satır, tablo içinde sütuna ait veri grubudur.
Yukarıdaki tabloda birinci kişinin no, ad, soyad, sınıf adı, ve
eğitmen bilgisinin tamamı satırı ifade etmektedir.
Satır, çoğunlukla kayıt olarak ifade edilmektedir. Tablo içinde
her satır bir kaydı temsil etmektedir.
Satır ve sütun

Bir veritabanı oluşturulurken önce tablolar sonra tablolardaki
alanların veri türlerinin ne olacağı tanımlanmak zorundadır.
Yukarıdaki tablo oluşturulmadan önce veri türleri tanımlanmış
ve bu veri türlerine uygun veriler girilmiştir.
Veri Tipleri

Yukarıda MS SQL Server programında müsteriler tablosunun
her bir sütunu (musterino, tcno, isim, soyisim, yas, telefon,
adres, kayittarihi) için farklı veri tipleri tanımlanmaktadır.
Veri Tipleri
!!!!! İlerleyen konularda kullanılan veritabanına göre kullanılabilecek veri tipleri anlatılacaktır.

Tablolardaki kayıtları birbirinden ayırt etmek için kullanılır.
Ayırt etme işlemi sütunlar üzerinden yapılmaktadır.
Örneğin öğrenci bilgilerinin tutulduğu yukarıdaki tabloda
öğrencileri birinden ayırmayı sağlayan ne öğrencinin adı,
soyadı ne de sınıf kodu yada cinsiyetidir. Burada benzersiz
olması gereken alan (birincil anahtar) öğrenci numarasıdır.
Anahtar

Tabloda tutulan kayıtların benzersiz yani aynı değeri iki kez
içermeyecek olan sütunu birincil anahtar olarak belirlenir. Bir
tabloda sadece bir sütun birincil anahtar (PK) olarak tanımlanır.
Yukarıdaki tabloda no sütunu birincil anahtardır. 4 nolu kayda
ulaşmak istediğimizde no sütunu birincil anahtar olduğu için 4 nolu
tek kayıt vardır ve yanlışlıkla diğer kayıtlara ulaşılması söz konusu
değildir.
Birincil Anahtar (Primary Key)

Aşağıdaki tabloda tanımlanmış
alanlar görülmektedir. Bu
tablodaki alanları birbirinden
ayırmak gerekirse hangi alan
birincil anahtar olarak
tanımlanmalıdır?

Cevap
Tabloda personel_no birincil anahtar olarak
tanımlanmalıdır. Çünkü kayıtları birbirinden
ayırmak için en uygun alandır. Aynı ada, soyada,
konuma, maasa, dereceye sahip kişiler olabilir
ancak aynı personel numarası bir diğerine
verilmezse personel_no birincil anahtar olur.

Bu anahtar türü tablolar arasında ilişki kurulacağı zaman
kullanılır. Bir tabloda bir veya birden fazla sütun yabancı
anahtar (FK) olarak tanımlanabilir.
Yukarıdaki tablolar arasında ilişki kurmak için Reyonlar
tablosundaki grup_no sütunu PK olarak, Ürünler tablosundaki
grup_no sütunu FK olarak tanımlanmıştır.
Yabancı Anahtar (Foreign Key)

Yabancı anahtar bir tabloya girilebilecek değerleri
sınırlandırmak için de kullanılır.
Yukarıdaki Hastalar tablosunda tanımlanmamış bir hastanın
muayene olması bu yöntemle engellenebilir.
Yabancı Anahtar (Foreign Key)

Tekil anahtar olarak tanımlanan sütunlara girilen değerler
birincil anahtar da olduğu gibi benzersizdir.
Yukarıdaki tabloda ogrenci_no birincil anahtar olarak
tanımlanır. Tabloya öğrencilerin TC kimlik numaralarını
yazabileceğimiz bir alan daha açalım. Bu durumda bu alanı
tekil anahtar olarak tanımlarız. Çünkü bu alana girilen
değerlerin de benzersiz olması gerekir. Bu kontrolü ancak tekil
anahtar yapabilir.
Tekil Anahtar (Unique Key)

Tablo içinde bir sütuna hiçbir değer girilmediği durumda
oluşur.
Birincil anahtar ve tekil anahtar olarak tanımlanan bir alan boş
geçilemez yani NULL değer içeremez.
Yukarıdaki tabloda 5. kayıtta No alanı NULL değer
içermektedir. Bu tabloda No alanı birincil anahtar olarak
tanımlanmamıştır.
Null Değer

Veritabanı sistemleri günümüzdeki yazılım projelerin
tamamında kullanılmaktadır. Veritabanları içerisinde
barındıracağı verilere göre gruplandırılarak tablolar ve
sütunlara bölünür. Oluşturulacak sütunlara özgü veri tipleri
tanımlanır. Daha sonra bu tablolara satır satır veriler girilerek
kayıtlar oluşturulur. Kayıtların birbirine karışmaması için
birincil anahtar, benzersiz olması için birincil anahtarın yanı
sıra tekil anahtar, tablolar arasında ilişki kurmak için yabancı
anahtar kullanılır.
ÖZET

ÖZSEVEN, T. (2012). Veritabanı Yönetim Sistemleri 1 (3. baskı).
Trabzon: Murathan Yayıncılık.
E-learning methodologies - A guide for designing and
developing e-learning courses, 6. Creating storyboards, Sayfa:
62-89.
KAYNAKLAR

�ݺ�ߣ

E-ders Örneği [1]

More Related Content

E-ders Örneği [1]