3. ŞEKER NEDİR ?
Şekerkamışı, şekerpancarı,
havuç, mısır, buğday, patates
gibi birçok bitkinin saplarının
ve köklerinin özsuyundan ya
da nişastasından çıkarılan
bileşiminde karbon(c)
oksijen(H) ve hidrojen bulunan
beyaz renkli, suda eriyen,
mayalanabilen ve genellikle
tatlı olan maddelerin ortak
adına ’şeker’ denir.
4. BEYAZ ŞEKERIN SAĞLIĞIMIZA ZARARLARI
NELERDIR ?
•Şekerin sindirimi çok kolay olduğundan hızlı bir şekilde kana
karışarak, kanda şeker dengesini bozuyor, bu dalgalanmalar da
insülin dengesini bozarak zamanla vücutta çeşitli hastalıklarla kendini
gösteriyor.
•Fazla şeker tüketimi kan şekerinde ani dalgalanmalar yarattığı için, bu
dalgalanmalar vücudumuza halsizlik, karamsarlık ve sinirlilik durumu
olarak yansıyor.
•Beyaz şeker kullanımı iştahı kapatır. Bu sebepten dolayı besin
tüketimini azaltıp, vücut için gerekli vitamin ve mineralleri alamamış
oluyoruz.
•Diş çürümeleri ve yaşlılığı hızlandıran şeker, vücuttaki E vitaminini de
azaltır.
5. TATLANDIRICI NEDIR?
Özellikle düşük enerjili veya sıfır enerjili ya da diş çürüklüğünden
koruyucu (kariyostatik etkili),gıdalara tatlılık katmak amacıyla
kullanılan gıda katkı grubudur.
6. ENDÜSTRIYEL TATLANDIRICILAR
1.ASESULFAM K (E950)
Asesulfam K, şeker hastaları için
gıdalar dahil geniş bir yelpazede
kullanılan yoğun tatlandırıcıdır.
İnsan vücudu tarafından metabolize
olmadığından , sindirim sisteminden
değişmeden geçer ve bu nedenle
tamamen ‘kalorisiz’dir. Lezzet
arttırıcı olarak da kullanılabilir.
Yaklaşık olarak sakkorozun 200 katı
kadar tatlıdır. Yoğurt, dondurma,
masa üstü tatlandırıcılar,
şekerlemeler, sakız gibi birçok
üründe kullanılır.
7. 2.ASPARTAM (E951)
Aspartam besleyici, kariyojenik olmayan yoğun bir tatlandırıcIdır.
Aspartamın tatlılık potansiyeli sakarozun 200 katıdır. Ayrıca , meyve
tatları ile en iyi arome arttırıcı olarak hareket eder. Aspartam vücutta
sindirilir ve şeker gibi 1g=4 kal değerine sahiptir.Ancak üründe çok
az katıldığından dolayı az kalori sağlar. Aspartam yoğun
tatlandırıcıların uygulandığı alanların hepsinde kullanılır. Özellikle
gazlı içecekler, sakız, puding, jelatinler ve masaüstü tatlandırıcılarda
kullanılır.
8. 3.SODYUM SAKARIN (E954)
Sakarin düşük kalorili ürünlerde şeker yerine kullanılan yoğun bir
tatlandırıcıdır. Sakarin şekerden yaklaşık 45 katıdır. İnsan vücudu
tarafından ya da diş çürümelerine neden olan bakteriler tarafından
metabolize edilemez. Büyük miktarda üretimde kullanılır ve maliyeti
düşüktür. Alkolsüz içecekler, reçeller, unlu mamüller, salata sosları,
konserve meyveler olmak üzere bir çok alanda düşük kalorili
ürünlerde kullanılır.
9. 4.SÜKRALOZ (E955)
Yoğun tatlandırıcıdır. Sükraloz suda ve düşük sıcaklıklarda çok
çözünür olduğundan, bu özelliği onun gıdalar ve içeceklerin içine
katılmasını kolay hale getirmektedir. Sükralozun en önemli teknik
avantajlarından biri yüksek sıcaklık gıda işleme ve gazlı içecekler gibi
üretimde düşük pH kullanılmasına hatta uzun süre depolanma
dayanma yeteneğidir.
10. 5.KSILITOL (E967)
Ksilitol odun şekerinin hidrojenasyonu ile üretilmektedir. Ksitol
başlıca gıda ve ağız hijyen ürünlerinde kullanılan fermente olmayan
bir tatlandırıcı türüdür.ksilitol belli belirsiz sakaroza benzer bir tada
sahiptir. Ksilitol insülinden bağımsız metabolize olduğundan ve
tüketildikten sonra kan şekerini etkilemediğinden diyabetik gıdalarda
kullanıma uygundur. Sakız, nane şekeri, pastil, diş macunu gibi
ürünlerde kullanılır.
11. 6.TAUMATİN (E957)
Taumatin doğal tatlı proteindir. Şekerden 2500 kat kat daha tatlıdır.
Bu nedenle üründe oldukça az kullanılır.Kötü koku ve tadı gizlemede
özellikle narenciye ürünlerinde üretim ve depolama sırasında çıkan
lezzet sorunları için kullanılır. Düşük yağ veya düşük kalorili
ürünlerde de tadı geliştirmek amacıyla kullanılır. içecekler, dondurma,
tatlılar, sakız, düşük kalorili içeceklerde kullanılır.
12. DOĞAL TATLANDIRICILAR
1.BAL
Bal ağzımızı tatlandırmasının yanı
sıra, içine konulduğu çayın, tatlının
hatta yemeklerin tadına tat
katmasının dışında, besleyici
özelliğiyle de bilinmektedir. Bal
vücudumuzda bağışıklık sistemini
güçlendirici etkisiyle büyük rol
oynar. Doğal bir ilaç olan bal,
antibiyotik ve antiseptiktir. Enerji
seviyesini yükseltme etkisiyle
bilinen bal, vücudu güçlendirir,
idrar söktürücü özelliğiyle de
tanınır. Piyasada, tezgah altı
dediğimiz; katkı maddesi kullanılan
( şekerle tatlandırılan ) ballar
saymış olduğumuz özellikler
dışında kalır. Tercih edeceğiniz
ballar işlenmemiş ve organik
13. 2.STEVIA
Türkiye'de şeker otu olarak bilinen stevia, Paraguay ülkesine özgü bir bitkidir.
Doğal bir tatlandırıcı olan stevianın kalorisi olmadığı için, kilo problemi
yaşayanlar tarafından tercih edilmektedir. Şeker kullanmanız gereken her
yerde, stevia kullanabilirsiniz. Doğallığı sebebiyle herhangi bir yan etkisi
bulunmuyor.Cildi besleyerek, kırışıklık ve yaşlanma belirtilerini en aza indirir.
Bağırsak ve mide floransını koruduğu bilinen stevianın, vücudumuza sağladığı
faydalar saymakla bitmez.
14. 3.KAMIŞ PEKMEZI
Kamış balı olarak da bilinen kamış pekmezi, şeker kamışından elde edilir ve
yapı itibarıyla bala benzer. Fakat bala göre, daha koyu renkte ve tat olarak da
acıdır. Düzenli olarak tüketilmesi kansızlık hastalığını azaltarak, yorgunluk
ve stres gibi sorunları ortadan kaldırır.
15. 4.AKÇAAĞAÇ ŞURUBU
Akağaç gövdesinden sızarak akan şurubunu şeker yerine
kullanabilmeniz mümkündür. Özellikle sindirim sistemi ile bağışıklık
sisteminin güçlenmesi ile ilgili olumlu etkileri bulunmaktadır. Akağaç
şurubu A ve B olmak üzere iki kategoride incelenen bir şuruptur. A
sınıfı tat olarak daha tatlı olmakla birlikte daha koyudur, B sınıfı ise o
kadar koyu ve tatlı değildir ancak kalsiyum ve antioksidan etkileri
açısından çok daha zengindir. Özellikle diyet yaparken şeker yerine
kullanılan tatlandırıcılar arasında en çok tercih edilenlerden biridir,
yulaf, yoğurt ve akağaç şurubu ile karıştırdığınız doğal karışım ile çok
uyumlu olmaktadır. Sadece akağaç şurubunun en büyük dezavantajı
beyaz şekere oranla çok daha pahalı olmasıdır, bunun nedeni ise yılın
sadece 3 ayında belirli oranda ağaçlardan şurubun sızmasıdır.
16. 5.PANELA
Latin Amerika ülkelerinde oldukça yaygın olarak tüketilen Panela adı
verilen tatlandırıcı, bal gibi olumlu etkilere sahiptir. Özellikle bazı
hastalıklar için etkisi oldukça fazladır. Soğuk algınlığı, grip, boğaz
ağrısı gibi hastalıklara iyi gelmektedir. Kalsiyum, potasyum gibi
önemli mineralleri panela içeriyor, beyaz şekerde bu mineraller
bulunmuyor.
17. 7.MONK MEYVESI ÖZÜTÜ
Monk meyvesi ülkemizde çok
bilinen bir meyve olmamakla
birlikte özellikle son dönemlerde
bazı aktarlarda bulunabilen bir
meyvedir. Anavatanı Güneydoğu
Asya olan monk meyvesinin hiç
kalori içermemesi, şeker kadar tatlı
olması ve diyet sırasında kan
şekerinizi dengeleyici özellikleri ile
şeker yerine kullanılan besinler
arasında yer almaktadır.
18. 6.HURMA ŞEKERI
Hurma hem en doğal tatlılardan bir olmakla birlikte hem de içeriğindeki
vitaminlerin zenginliği açısından çok değerli bir besindir. Beyaz şeker yerine
kullanılan yiyecekler içerisinde önemli bir rol oynamakla birlikte toz haline
getirilmiş hurmanın demir, B6, magnezyum ve lif içerikleri ile bilinir.
Kahvaltıda hazırlayacağınız süt, yulaf ve bir tutam hurma ile birlikte
tüketecek olursanız hem çok lezzetli olur hem de kilo aldırıcı etkilerini çok
fazla azaltmış olursunuz.
19. 8.HINDISTAN CEVIZI PALMIYESI
Dünyanın pek çok noktasında
günümüz şartlarında hindistan
cevizinden elde edilmiş olan bir çok
farklı ürünün neredeyse tüm
eczanelerde sorunsuz şekilde
bulunabilmektedir. Şeker yerine
kullanılan tatlandırıcılar arasında
yer alan hindistan cevizi şurubunun
hazırlanabilmesi için öncelikle
palmiyenin çiçeğinden elde edilen
özün kaynatılması sonucu elde
edilen karamele benzeyen şurubun
öğürülmesi ve toz haline getirilmesi
sonucu elde edilmektedir.
İçeriğinde yer alan B vitaminleri,
magnezyum, demir açısından
zengin olmakla birlikte içeriğinde
yer alan glisemik indeksin beyaz
şekere oranla seviyesi daha
düşüktür.
21. 9.AGAVE ŞURUBU
Başlıca üreticisi Meksika olan agave, Agave
tequiliana (tekila) bitkisinden elde edilen bir
şuruptur. Normal şekere göre 1.5 kat daha
tatlıdır ve yemek kaşığı başına yaklaşık 60
kaloriye karşılık gelmektedir ki bu da aynı
miktardaki sofra şekerinden yaklaşık 20 kalori
daha fazladır. Kalori bakımından daha yoğun
olmasına rağmen, sözde düşük glisemik
endeksi (belirli bir gıdanın bir kişinin kan
şekeri üzerindeki etkisini temsil eden rakam)
nedeniyle agave üreticileri doğrudan şeker
hastalığı pazarlamaktadır.Bununla birlikte, bu
iddialar geçerli bilimsel gerçeklere dayalı
görünmemektedir. Artan sayıda kaynak,
“bunu destekleyen yeterli sayıda araştırma
OLMADIĞI ve gerçekleştirilen çalışmalardan
birinin insanlar değil laboratuvar hayvanları
üzerinde gerçekleştirildiğini” söyleyerek
kimsenin hakkında konuşmak istemediği
sorunu gündeme getirmektir.