1. EKONOMIAE JAPONISE
Nje vezhgim i ekonomise te Japonise.
Nga
Adela Kalemi,Albina Qosja, Andri Abazi ,
Ilva Qendro,Elson Sejdini dhe Kejti Cela
2. HYRJE
Japonia eshte vendi me dendesine me te madhe te popullsise ne rajon. Sipas
BBC JAPAN numri I popullsise arrine ne 126,393,679 njerez.
Japonia eshte ekonomia e trete me e madhe ne bote. Per fat te keq ekonomia e
Japonise eshte mberthyer nga nje kurth likuiditeti nga 1989,faktoret te cilet kane
ndikuar ne kete “Luiqidity Trap” jane: Deficitet buxhetor ,Ulja e rritjes se normave te
interesit dhe nje stopim i inflacionit si edhe reduktimi I shpenzimeve qeveritare te
cilat kane pasur nje ndikim te paket ne rritjen ekonomike.
4. HISTORIKU
• Kontaktet e para me Europen(shek I XVI )
• Tregtia me Europen
• Periudha Edo
• Periudha Meji
• Shekulli I XX
• Militarizmi
• Periudha Post Luftes
• Vitet 1980
• Fundi i Luftes se Ftohte
ElsonSEJDINI
6. INDUSTRIA
Japonia , megjithese eshte nje vend I varfer persa I perket pasurive minerale ka nje
industri te fuqishme dhe shumedegeshe.Per numrin e ndermarrjeve industriale e
prodhimit si dhe shumellojshmerine e produkteve ajo ze vendin e pare ne Azi dhe te
dytin ne bote pas SHBA.
Industria Japoneze ka nje variacion te industrise te avancuar e cila eshte shume e
suksesshme.Industria perfshin 24% te GDP se vendit.Qendrat kryesore industriale
jane Tokyo,Osaka,Nagoya,Fukuoka.Industria e avancuar teknologjike perqendrohet
ne prodhimin e elektroshtepiakeve,automobileve,fibrave optike.
Japonia renditet e 3 ne bote per prodhimin e makinave.Kompania kryesore e cila
kryeson tregun eshte Toyota e me pas ndiqet nga Nissan,Honda,Suzuki,Mazda te cilat po
ashtu renditen si kompani shume te suksesshme ne tregun boteror.
7. FINANCA
Yen-I japonez eshte paraja qe perdoret ne Japoni.Monedhat japoneze jane
shume te lehta dhe shkojne nga 1 ¥ deri ne 500 ¥.Vlera me e larte e ¥ eshte
10 000 ¥.Monedha Japoneze eshte e 3 me tregetuara ne bote pas € (euros) dhe
$ (dollarit).
Tokyo Stock Exchange renditet e 4 ne bote per shit-blerjen e aksioneve dhe e 2
ne Azi me 2,292 kompani.Nikkei 225 dhe TOPIX jane dy indexet me te
fuqishme per shit-blerje.
8. AGROKULTURA
Sektori i agrokultures ben pjese ne 1.4% te GDP totale te shtetit.Vetem 12% e tokave
japoneze eshte e pershtatshme per kultivim.Sektori I vogel I agrokultures Japoneze
eshte shume I mbrojtur nga qeveria per te favorizuar kultivimin ne fermat private nga
ato ne platacione nje praktike e kundert e ndjekur ne Ameriken Veriore.Japonia po
ashtu renditet vendi i 2 per importin e agrokultures ne bote.Ajo duhet te importoje
50% te dritherave per te permbushur nevojat.
Japonia importon 50 % te produkteve bujqesore qe I nevojiten . Kulturat me te
perhapura jane orizi , caji , grupi , thekra , perimet , frutat etj. |
Blegtoria eshte specializuar ne rritjen e derrave , gjedhit , shpendeve etj.
9. TURIZMI
Vecorite e rralla natyrore , qyteterimi antik , historia e qeverisjes perandorake ,
tempujt , muzete e shumte etj jane disa nga faktoret qe kane shnderruar turizmin ne
nje dege te rendesishme per ekonomine japoneze.
Ne 2012 Japonia ishte vendi I 5 me I vizituar ne Azi me mbi 8.3 milione turiste.Ne
2013 per shkak te zhvleresimit te Yen dhe te lehtesimit te kritereve per aprovimin e
vizes per turistet Japonia kap numrin me te madh te vizitoreve duke tejkaluar
projektin e qeverise me 10 milione turiste duke arritur 11.25 milions turiste.Qellimi I
qeverise Japoneze eshte arritja e 20 milione turisteve ne vitin 2020 ne Summer
Olympics.Disa nga vendet turistike jane Shinjuku,Ginza,Shibuya,Asakusa si dhe
qytetet Osaka.Kobe,Kyoto.
10. PESHKIMI
Japonia eshte renditur e 4 ne 1996 per kapjen e peshkut.Prodhimi ne vitin
2010 arriti
ne 4,762,469 tone.Anijet e vogla arrijne te kapin 1/3 e prodhimit te
pergjithshem.Ujrat
ne Japoni lejojne rritjen e nje larmishmerie te llojeve te ndryshme te gjallesave
detare.Salmoni eshte kryesori me 30% te prodhimit te pergjithshem.Flota
detare
Japoneze eshte nje nga me kryesoret ne bote dhe 15% e prodhimit boteror te
peshkut
vjen nga Japonia
11. SEKTORIISHERBIMEVE
Sektori Japonez I sherbimeve lidhet me ¾ e outputit
ekonomik ne kete
sherbim.Bankat,kompanite e sigurimeve,transporti dhe
telekomunikacioni jane
industri kryesore nga ku dallohen Mitsubishi
UFJ,Nomura,TEPCO,Softbank,JR
East,Japan Airlines.
13. KERKESAAGREGATE
KONSUMI:
• Kohet e fundit qeveria japoneze ka ngritur taksat nga 5% ne 8% kjo rritje taksash
eshte e para e ketij lloji keto 17 vite, e parafundit ishte ne vitin 1997 ku taksa e
konsumit u rrit me nga 3% ne 5% , kjo eshte vendosur te rritet perseri ne vitin 2015
ne rreth 10%.
• Arsyeja pse kryeministri Shinzo Abe mori keto masa eshte sepse lindshmeria ne
Japoni eshte shume e ulet. Kjo do te thote se popullsia eshte e plakur. Te gjithe keto
faktore kontribuojne ne drejtim te nje norme me te ulet te konsumit dhe te varesise
se larte ndaj importeve.
14. KERKESAAGREGATE
SHPENZIMET E QEVERISE:
• Sipas faqes se internetit Trading Economics:” Shpenzimet e
qeverise ne Japoni jane rritur ne 102966.30 JPY miliarde ne tre
mujorin e pare te vitit 2014 nga 102836.80 JPY miliarde ne
tremujorin e katert te vitit 2013. Shpezimet e qeverise ne Japoni
variojne nga 88230.11 JPY miliarde nga 1994 deri ne 2014 duke
arritur gjate kesaj periudhe kohore shifren e larte prej 102966.30
JPY miliarde ne tre mujorin e pare te vitit 2014 dhe rekordin e
ulet prej 68733.80 JPY miliarde ne tremujorin e pare te vitit 1994.
15. KERKESAAGREGATE
Investimet:
• Japonia ka nje IHD te larte sepse shumica e kompanive te medha japoneze kane
kthyer syte per mundisite e investimeve te huaja, kjo per shkak se ekonomia e
vendit te tyre ka nje rritje te ngadalte.
• “Frika eshte se ulja e prodhimit do te coje ne renie te investimeve dhe humbje e
punesimit ne vendin e tyre.”- Izumi Devalier,ekonomist i Japonise ne HSBC
Holdings.
• Ne Japoni , parate ne dore dhe dispozitat perfaqesojne me shume se gjysmen e
totalit te aktiviteteve financiare shtepiake ( brenda shtetit), ndersa shifra ekuivalente
per SHBA dhe Europen eshte 16% dhe 30%. Gjithashtu nje nder arsyet pse Japonoia
nuk eshte nje investuese ideale eshte sepse ajo ka pagat me te larta.
16. KERKESAAGREGATE
EKSPORTET NETO:
• “Cmimet e importit nga Japonia ne SHBA ka rene 2.4% ne korrik krahasuar me nje
vit me pare.Kostoja e importeve nga Amerika, partneri i katert me i madh, kane
pesuar renie per gjashte muaj rresht.”(E.Morath)
• Njerezit me te pasur ne SHBA te paguar nga importet japoneze kane falimentuar
vitin e kaluar.
17. OFERTAAGREGATE(AFATSHKURTER)
• NIVELET E TAKSAVE DHE SUBVENCIONEVE
KOSTOJA E PRODUKTEVE:
• Produktet industriale japonezes,prodhimi PMI dhe cmimi i konsumit jane rritur ndersa
numri i papunesise ka rene. Prodhimi industrial u rrit vetem me vetem 3.2% duke mos
arritur pritshmerite per rritjen prej 3.6%.
CMIMI I LENDEVE TE PARA:
• Cmimi i lendeve te para ne Japoni ka arritur lartesine e tij 143.0 ne janar te vitit 2014 ndersa
ne renie te qendrueshme ne 139.20 kete Prill.
PAGAT:
• Japonia ka pagat me te larta ne bote, sipas Laborsta.org totali i fituar nga meshkujt dhe
femrat ne sektorin e arsimit eshte 376800 JPY ndersa ne ndertim eshte 316700 JPY.
18. OFERTAAGREGATE(AFATSHKURTER)
Taksat e paguara nga individet ne Japoni ndahen ne 6 kategori
• Tatimi mbi te ardhurat: Paguhen cdo vit nga individet ne nivel kombeta; prefektura
dhe komuna.
• Taksa e ndermarrjeve: Taksa e prefektures paguhet cdo vit nga individe te
vetepunesuar te cilet jane te angazhuar ne aktivitet e biznesit.
• Taksa ne prone: Taksa komunale paguhet cdo vit nga individet te cilet posedojne
toke dhe strehim.
• Taksa e konsumit: Paguhet nga ana e konsumatoreve kur ata blejne mallra dhe
sherbime.
• Taksa e automjeteve: Paguhet cdo vit nga individe qe zoterojne nje makine, nje
kamion ose autobus.
• Taksa e pijeve,duhanit dhe e naftes: Paguhet nga konsumatoret kur ata blejne pije
alkolike, duhan apo nafte.
19. OFERTAAGREGATE(AFATGJATE)
Ne dispozicion te tokes dhe lendeve te para:
Per shkak se territori i Japonise perbehet nga malet vetem 15% e saj eshte ne dispozicion per bujqesi
dhe strehim. Japonia eksporton rere silici, alumini,sulfide, minerale hekuri,fluorid,material izolues
per ngrohje etj.
SASIA DHE PRODUKTIVITETI I PUNES:
Produktiviteti i punes eshte relativisht i larte per shkak te kualitetit prodhues ne shumicen e
industrive prodhuese japoneze. Prodhuesit perqendrohen ne produktivitet te larte sesa ne sasi.
SASIA DHE PRODUKTIVITETI I KAPITALIT:
Cilesia e kapitalit ne pergjithesi eshte me e rendesishme per rritjen e produktivitetit se
sasia e kapitalit.
20. OFERTAAGREGATE(AFATGJATE)
Niveli i ndermarresit ne ekonomi.
Ne vitet 2000-2009, Japonia regjistroi nje nga normat me te uleta te
veprimatrise sipermarrese. Sipermarresit perballen me veshtiresi kur duan te
hapin nje biznes. Disa nga keto veshtiresi jane: marrja e kredise ne
banka,presionet e deflacionit, kerkesa e dobet e brendshme dhe konkurenca
e ashper brenda vendit.
21. ARSYET
• Flluska ekonomike
• Oferta monetare e ngadalte
• Teknologjia e avancuar
• Mungesa e kerkeses
• Deflacion aktiv
• Rritje e importit
22. PERMIRESIMIIPPF
• Perdorimi i kompjuterave te kohes perfshire makinat
• Tregetia e makinave me Koreanet
• Trajtimi i studenteve per aftesi sipermarrese
23. POLITIKATEQEVERISE
• 1.Rritja e te ardhurave kapitale
• 2. Rritja e taksave
• 3. Limiti i zgjatjes se kontrates
Politika monetare
• Rritja e bazes monetare 70 trilion jen cdo vit
• Banka e Japonise do te permiresoje 150 trilion jen per ekonomine e Japonise ne dy vitet e
ardhshme .
• Politika ne oferte 1. Pushtojne furnizimin e kapitalit
• Shkembimi i normave politike
• Ndalojne rritjen e Yen-t ne kursin e kembimit
• Inernacionalizimi i Yen-t
24. EARDHMJAEKONOMIKE
• Planet për stimulimin e ekonomisë
• Japonia dëshiron të jetë "superfuqi“
• Vetëdija e re e Japonisë
• Aventura•e kolosit ekonomik
AdelaKALEMI
25. PLANETPËRSTIMULIMINEEKONOMISË
Paketa e re e kryeministrit japonez Shinzo Abe eshte quajtur sipas tij nje perpjekje e
drejtpërdrejt për rritjen ekonomike në të ardhmen.
Sipas Abe , shpenzimet shtesë ne te ardhmen do të arrijnë në mbi 28 trilionë Yen apo
rreth 265 miliardë dollarë amerikanë. dhe këto shuma përfshijnë shpenzime buxhetore të
shtetit, si dhe mbështetje për investimet e kompanive.
Fjala kyçe për paketën e re ekonomike është : - investime për të ardhmen, zhvillim
industrish kryesisht atë të bujqësisë dhe të turizmit dhe investimet në rritjen e kujdesin e
fëmijëve për krijimin e një të ardhmeje ku çdokush mund të jetë i suksesshëm. “Shpresoj
të ketë një politikë ekonomike që do të japë një shtysë të fuqishme drejt një të ardhmeje
të ndritur.” – ka thene ai.
Ekonomia japoneze, ekonomia e tretë në botë, ka vite në recesion dhe deri tani nxitjet
masive monetare dhe stimujt nga qeveria nuk kanë dhënë efekt për rimëkëmbjen
ekonomike
Sh. Abe ka thene se qellimi i tij eshte të mund inflacionin dhe do t’i jepte gjallëri
ekonomisë,prandaj ai shpreson qe me këtë plan të vërë në lëvizje aktivitetin ekonomik.
26. JAPONIADËSHIRONTËJETË"SUPERFUQI"
• Japonia lufton te jete e para – me larte në Azinë Lindore. Përmes një forcimi të partneritetit
me SHBA, Tokio synon të sigurojë statusin e saj në rajon.
• Para 120 vitesh Japonia u “largua” nga Azia dhe u pozicionua në krah të fuqive të mëdha
perëndimore. Japonia bëri për vete edhe ideologjinë e imperializimit: në 1 gusht 1894 qeveria
në Tokio i shpalli luftë Kinës dhe i dëboi trupat e saj nga Koreja. Dhjetë vjet më vonë në luftën
kundër Rusisë, Japonia u bë me fitoren ndaj saj i pari vendi aziatik i historisë së kohës së re
dhe deri më sot, që ka mundur një fuqi perëndimore,
• Megjithë disfatën në Luftën e Dytë Botërore, Japonia ia doli me ndihmën e një marrëveshjeje
sigurie me SHBA të mbetej në kampin perëndimor. Nën patronazhin bërthamor dhe ushtarak
të SHBA, Japonia u zhvillua megjithë mungesën e burimeve natyrore në ekonominë e dytë
më të madhe në botë. Tani ngjitja e Kinës në një fuqi dominuese ushtarake dhe ekonomike,
po e detyronin Japoninë, të zgjedhë përsëri mes Azisë dhe Perëndimit.
27. VETËDIJAEREEJAPONISË
Për kryeministrin Shinzo Abe përgjigja është e qartë. Japonia duhet t'i tregojë ballin
Kinës duke u lidhur edhe më fort në aleancë me SHBA. Shtetet e Bashkuara janë e
vetmja fuqi që mund të përballet me Kinën. Për këtë arsye kabineti i Abes e ka
interpretuar në mënyrë të re nenin paqësor numër nëntë të Kushtetutës në 60 vjetorin
e themelimit të forcave të armatosura japoneze. Deri tani ushtarët japonezë mund të
bëheshin aktivë vetëm në rast të një sulmi direkt kundër territorit të tyre. Tani së
bashku me kombe të tjera, pra me SHBA, ata mund të luftojnë kur preken interesat e
Japonisë.
Ministri i Mbrojtjes Itsunori Onodera në fillim të korrikut (11.07.2014) bëri të qartë në
Uashington se cfarë nënkupton orientimi i ri i politikës japoneze. Japonia do të
zgjerojë dukshëm angazhimin e saj në politikën e sigurisë dhe mbrojtjes në Azinë
Lindore. "Për një superfuqi si Japonia është krejt e natyrshme të luajë një rol të
përgjëgjshëm në rajon në sfondin e situatës së tensionuar të sigurisë", deklaroi
Onodera.
28. ARSYETESTANJACIONIT
• E ardhmja e ekonomisë japoneze nuk është fort e qartë në këtë kohë.Ka dy arsye kryesore që
shkaktojnë stanjacionin e gjatë të ekonomisë japoneze sot.
E para është sasia e madhe e borxhit të keq që bankat japoneze ende nuk e kanë
sqaruar. Pa dyshim që stanjacioni i gjatë i ekonomisë japoneze e ka përkeqësuar problemin e
borxhit të keq, por nga ana tjetër ky problem ka ngadalësuar rritjen e ekonomisë japoneze.
E dyta është një lloj ndjenje gjumi, që po mbizotëron mendjet e biznesmenëve dhe
konsumatorëve, duke pasur një ndikim negativ në ekonominë reale. Ekonomia ka qenë në
stanjacion për një kohë kaq të gjatë sa që bizneset dhe konsumatorët mund të kenë vetëm një
pamje shumë pesimiste për të ardhmen e Japonisë. Kushtet më të fundit ekonomike bëhen të
dukshme në një numër falimentimesh të bizneseve.
• Japonia pritet ta financojë rindërtimin duke shitur bono thesari. Por ekspertët thonë se një
gjë e tillë do të ketë ndikim afat-gjatë mbi të ardhmen e ekonomisë së vendit, duke rritur
çmimin e mallrave japoneze dhe duke e thelluar borxhin e vendit që aktualisht përllogaritet
në rreth dyfishin e prodhimit të brendshëm bruto.
29. Kjo rritje ekonomike u mbështet nga:
1) një zgjerim i shpejtë i investimeve kapitale në sektorin privat, burimet financiare
për të cilat u siguruan nga ritmet e larta të kursimeve personale;
2) nga fuqia e bollshme punëtore e kualifikuar, e mundësuar dhe nga zhvendosja e
popullsisë së aftë për punë nga sektori i industrisë primare tek ai sekondar , nga
ritmet e larta të rritjes së popullsisë;
3) nga rritja e produktivitetit e realizuar nga importet agresive të teknologjisë së
huaj dhe përmirësimeve të saj.
Adela Kalemi
30. FAKTEINTERESANTEPEREKONOMINE
JAPONEZE(NEGATIVE)
• Optimizmi per te ardhmen e ekonomise dhe nje permiresim te saj
ra 2016.
• 2/3 e popullit japonez e shikojne borxhin publik si nje problem I
madh.
• Popullsia aktive per pune pritet te bie nga 81.2 milion qe ishte ne
2010 ne 50.2 milion qe llogaritet ne 2050.
• 8 ne 10 japoneze e shohin procesin e plakjes se popullsise si nje
problem kryesor.
• 14 % e japonezeve mendojne se femijet e tyre do te jene me mire
financiarisht ne te ardhmen se ata vet tani.
31. FAKTEINTERESANTEPEREKONOMINE
JAPONEZE(POZITIVE)
• Ekonomia e Japonise eshte e treta me e madhe ne bote duke u
bazuar ne GDP
• Produktiviteti ne Japoni eshte shume I madh.
• Eksportet me te medha se importet.
• Tregtia me shumicen e vendeve te botes.
• E 13-ta ne bote per GDP/fryme.
• Prania e ujrave termike dhe gejzereve.
• 8 milion turiste vizitojne cdo vit vendin.
• Investimet e huaja jane sa 3 % e GDP-se.
32. RREZYMEEPERGJITHSHME
• Japonia eshte ekonomia e trete me e madhe ne bote pas Shba-se dhe
Kines.Gjate viteve 50 qe filloi rimekembja ekonomike pas luftes boterore
dhe deri ne vitet 1980 ekonomia pesoi nje rritje vertete te shpejte me hapa
galopante le ta quajme.Permiresimi dhe zhvillimi ne teknologji I dhane
hov nje zhvillimi te metejshem periudhes moderne. Ndërkohë që Japonia
ka mbetur në stranjacion dhe deflacion për 2 dekadat e fundit. Decisive në
politikat ekonomike ka qënë ndërrimi i shpeshtë i liderëve, pasi janë
emëruar 6 kryeministra në në 5 vite. Duke parë përtej kësaj Japonia po
vuan edhe një tsunami demografik, pasi është një popullsitë më të
plakura në botë dhe me një nivel shumë të ulët të lindjeve.
Megjithatë standardi i jetësës ne Japoni eshte nder me te lartet jo vetem
ne rajon por ne te gjithe boten.Por përmasat e ekonomisë nuk japin një
pamje vetëm të influencës ekonomike të një shteti, por gjithashtu edhe të
sferës politike.