3. Talasalitaan
Kayamanan
> pag-aari; mga mahalagang bagay na naipon o
naitago; bagay na mataas ang halaga; pagkaingat-
ingatan;
Karalitaan
> kahirapan; dalita; sakuna; bigkis
Indulgencia
> utang na loob
5. Mga Tauhan
Kabesang Tales
Simoun
Kapitan Basilio
Kapitana Tika (asawa ni Kapitan Basilio)
Sinang (anak ni Kapitan Basilio)
Manugang ni Kapitan Basilio (asawa ni
Sinang)
Hermana Penchang (manang na
pinagsisilbihan ni Juli)
6. Tagpuan
Sa tahanan ni Kabesang Tales sa
Sapang, pagitan ng mga bayang San
Diego at Tiyani
7. Buod
Pagkatapos ng masamang pangyayari kay Tandang Selo..
Nakituloy si Simoun sa tahanan ni Kabesang Tales sa
dahilang ito ang pinakamalaking bahay sa pagitan ng Sand
Diego at Tiyani.
Sa kanilang pag-uusap ay itinanong ni Simoun sa Kabesa
ang lagay ng mga daan sa lugar na ito sapagkat inalok niya
ang kanyang rebolber kay Kabesang Tales at sinabing
pwede niya itong maging pantanggol laban sa mga tulisan.
Umaabot ng 200 hakbang ang layo ng rebolber na ito
ngunit tinanggihan muna ng Kabesa.
8. Dumating sa tahanan ay ang pamilya ni Kapitan
Basilio na may dalang pera na naghahalagang 3,000
piso para sa mabibili nilang alahas mula kay Simoun.
Naroon din si Hermana Penchang na planong bumili
ng isang singsing na naipangako niya sa Birhen sa
Antipolo kung saan nabanggit din ng manang ang
pagbpapabasa niya ng aklat kay Juli.
Naparoon ang mga tao para tignan at bumili ng mga
alahas ni Simoun at kanya ng inilabas ang dalawang
maleta na naglalaman ng ibat-ibang alahas na may
kanya-kanyang kasaysayan at uri.
9. Inilabas ni Simoun lahat ng kanyang alahas kung saan
sa bawat hiyas, hikaw, kwintas at singsing ay
manghang-mangha ang mga tao lalo na si Kapitan
Basilio pagdating sa pinanggalingan ng mga ito.
(Kung saan nabanggit ng dalawa na sayang at walang
museo ang Pilipinas para itago ang mga
makasaysayang gamit na pag-aari nito)
Si Kapitana Tikaw ay bumili ng agnos na may maliit na
bahagi ng batong kinadiinan ng ating Panginoong
Hesukristo; Bumili naman ng isang pares ng hikaw si
Sinang at si Kapitan Basilio ay kumuha ng kairel para
sa alperes, pares ng hikaw para sa kura.
10. Tinanong ni Simoun kung hindi ba bibili ng alahas si
Kabesang Tales ngunit wala itong pero, at nabanggit ni
Sinang ang agnos ni Maria Clara na may brilyante at
esmeralda.
Dahil sa narinig ay ipinilit ni Simoun na bilhin ang
agnos na ito kay Kabesang Tales kahit sa halagang
500 piso. Napag-isip ang kabesa. Ngunit nabanggit ni
Hermana Penchang ang paghihirap ni Juli na ipaalila
ang sarili huwang lang maisanla ang agnos na iyon
kaya napahindi ang kabesa.
Nagpaalam Si Kabesang Tales sa mga tao na lalabas
muna ito para kausapin ang anak. Sa labas ay
natanaw niya ang isang prayle at isang tao na
nagsasaka na ngayon sa kanyang bukirin.
11. Nakita niyang nagtatawanan ang dalawang
magkasama ng siyay makita. Lalo na ng nakita ng isa
sa dalawa ang ginawa ng kanyang asawa ( na nakita
ang kanyang asawa na kasama ang ibang lalaki at
pumasok sa isang silid) at pinagtawanan pa lalo ang
kanyang pagkalalaki.
Sumilakbo ang galit sa loob ni Kabesang Tales.
Nalimot niya ang lahat, lumiko at tumungo ang landas
na nilalakaran ng lalaki at prayle na patungo sa
kanyang bukirin.
Bumalik ng bahay si kabesang Tales. Sinabi kay
Simoun na di niya nakausap ang anak.
12. Pag-gising ni Simoun ng umagang iyon ay wala na ang
kanyang rebolber at si Kabesang Tales na nag-iwan ng
sulat na humihingi ng paumahin sa pagkuha ng kanyang
baril ngunit ipinagpapalit naman niya ito sa agnos ni Maria
Clara.
At sa wakas ay natagpuan ko na rin ang aking hinahanap,
Simoun
Lalo pang sumigla si Simoun ng dakpin ng mga guwardiya
sibil si Tandang Selo at ang balita na tatlo agad ang
namatay kinagabihan na putol ang leeg at may buhangin
ang bibig.
Sa tabi ng isa sa tatlong bangkay ay may papel na
kinasusulatan ng Tales na isinulat ng daliring isinawsaw sa
13. Paghahambing
May mga pagkakataon ngayon na may mga tao paring
walang nakukuhang hustisya sa mga masasamang
nangyari sa kanilang buhay. Kaya maaring gustuhin
nilang maghiganti para maipaglaban ang sa tingin
nilang dapat noon ay natama na ngunit hindi sila
nabigyan ng sapat na pansin para iresolba ito.