Elektri̇kte si̇stem anali̇zi̇ (ebru bayrak)
- 4. ASENKRON MOTOR NEDİR ? Motor sargılarına verilen alternatif akımın meydana getirdiği döner manyetik alanın dönme hızı ile rotorun dönme hızı aynı olmayan motorlara asenkron motor denir. Bu motorlara, indükleme prensibine göre çalıştıkları için indüksiyon motorları da denilmektedir. Asenkron motorlar ucuz olmaları, az bakım gerektirmeleri, çalışmaları sırasında ark oluşturmamaları, birkaç wattan 3500 kW’a kadar imal edilebilmeleri, çeşitli fazlarda yapılmaları, momentlerinin yüksek olması ve teknolojideki gelişmeler sonucunda devir sayılarının çok geniş sınırlar içinde değiştirilmesi nedeniyle endüstride en çok kullanılan motorlardır. Uygulamada onlarca çeşitte elektrikli motor karşımıza çıkmaktadır. Asenkron motorların kullanılma oranı yüksek seviyededir.
- 6. ASENKRON MOTORLAR NASIL ÇALIŞIR ? 3fazlı asenkron motorlarda, 3 fazlı stator sargıları gerilim ile beslendikleri zaman makinededöner manyetik alan oluşur. Bu manyetik alan senkron hızda döner. Bu hızda dönen manyetik alandan dolayı durmakta olan rotor iletkenlerinde bir gerilim indüklenir. Rotor uçları kısa devre edildiğinden rotorda bir akım akacaktır. Biot-Savart yasası gereği akım akan iletken, manyetik alan içerisinde olduğunda bu iletkenlere bir kuvvet etkir ve rotor dönmeye başlar. Rotorun hızı senkron hızdan küçüktür ve hiçbir zaman senkron hıza ulaşamaz.
- 14. Ancak bir fazlı asenkron motorlarda döner manyetik alan oluşmaz. 3 fazlı sargılara gerilim uygulandığında döner alan meydana gelir. Halbuki bir fazlı makinede hem sargıların hem de akımları bir fazlı olması gereği ancak sadece makinede alternatif manyetik alan oluşur. Değeri sadece zamanla ve akımın genliğine bağlı olarak değişir. Bir fazlı asenkron motorlarda döner alan olmadığı için rotor dönemez. Bu durumda bir fazlı asenkron motorlara döner alanı yaratacak yardımcı bir sistem gerekir. Bu durumda ya yardımcı sargı ya da kondansatör kullanılarak döner manyetik alan oluşturulur ve makine döner.
- 15. ASENKRON MOTORUN KONSTRÜKSİYONU VE ÇEŞİTLERİ Asenkron makinenin konstrüksiyonunu inceleyecek olursak; makinenin bir statoru bir de rotoru vardır. Sargılar bu yapılara sarılır. Stator makinenin hareketsiz kısmıdır. Rotor ise hareketli kısmıdır. Bunların üzerlerine sargılar yerleştirildiği için stator ve rotor silindirik yapıda üretilirler. Uzunlukları birbirine eşit olup oluşan manyetik alan, stator ve rotor arasındaki hava aralığını geçip rotora ulaşması sağlanır. Çalışma şekline göre statordaki sargı uçları üçgen veya yıldız bağlanır. Nasıl bağlı olması gerektiği motorun plakasında yazar.
- 20. ROTOR İKİ ÇEŞIT OLUP BU ÇEŞITLERE GÖRE ASENKRON MOTORLAR İKİYE AYRILIR: 1. Sincap Kafes Rotorlu Asenkron Motorlar: Sincap kafesli rotorda oluklara yerleştirilen sargılar, rotor silindirinin her iki ucunda bir çember ile kısa devre edilirler. Bu şekilde uçları kısa devre edilmiş rotor iletkenlerinden akım akarak makinenin dönmesi sağlanır. Bu motor çeşidine kısa devre çubuklu asenkron motorlar da denir.
- 24. BILEZIKLI ROTORLU ASENKRON MOTORLAR: 2. Rotoru sargılı olanlarda ise rotor üzerine açılmış oluklara aynen statorda olduğu gibi üç fazlı olarak sargılar sarılmıştır. Sargı uçları fırça ve bilezikler yardımıyla dışarı çıkarılarak motor gövdesi üzerindeki bağlantı kutusuna bağlanır. Rotordaki bilezik yapısı ise yol verme ve hız ayarında çok önemli bir yere sahiptir. Bazı durumlarda bilezikli asenkron motorlarda yol verme ve hız ayarı motorun bileziklerinden yapılır.
- 29. • Asenkron motorların ucuz olması, fazla bakım gerektirmemesi ve çalışma sırasında pek fazla ark yapmamasından dolayı son derece tercih edilen bir makinedir. Bir fazlı asenkron motorlar küçük güçlü olarak imal edilirler. Çamaşır makinesi, pompalar, buzdolabı gibi sistemlerde veya bir fazlı alıcılarda kullanılırlar. ASENKRON MOTORLARIN KULLANIM ALANLARI
- 34. Üç fazlı asenkron motorlar genelde fazlar arası gerilimin yüksek olduğu sanayi kuruluşlarında, fabrikalarda vs. kullanılır. Asenkron motorların avantajlarını sayacak olursak; önceden de belirttiğimiz gibi ucuzdurlar ve diğer motor çeşitlerine göre daha sağlamdırlar. Çalışma esnasında ark yapmaması en büyük özelliklerindendir. Yük altında devir sayıları çok değişmez. Güç elektroniği devreleri ile devir sayısı ayarı yapılabilir. Hem küçük güçler hem de büyük güçler için üretilebilirler.
- 40. KAYNAK: • Birsen Yayınevi, Prof. Dr. Faik Mergen, Elektrik Makineleri II • tr.wikipedia.org • bilgiustam.com • meb.gov.tr • elektrikport.com • elektrikrehberiniz.com