2. Elektrik yElektrik y端端klerininklerinin 旦旦zelliklerizellikleri
≒ Maddenin temel yapMaddenin temel yap脹脹 tatalarlar脹脹
≒ 聴聴ki tki t端端r elektrik yr elektrik y端端kk端端
popozitifzitif
neganegatiftif
≒ Benzer yBenzer y端端kler birbirini iterkler birbirini iter
≒ ZZ脹脹t yt y端端kler birbirinikler birbirini 巽巽ekereker
≒ ElektrikElektrik yy端端kk端端 kuantumludurkuantumludur ((herhangi bir yherhangi bir y端端kk
temel birim ytemel birim y端端kk端端n tam katlarn tam katlar脹脹 olabilirolabilir))
e = 1.602e = 1.602 1010--1919 CC
Coulomb (C)Coulomb (C) SISI yy端端k birimik birimi
≒ Law of Conservation of ChargeLaw of Conservation of Charge:: KapalKapal脹脹 birbir
sistemde toplam ysistemde toplam y端端k daima sabittirk daima sabittir
4. +
+ ee粒
N旦tr bir fotonun elektron ve
pozitron 巽iftine bozunumu
(pozitif y端kl端 elektron) YE聴L
!!!
Par巽ac脹k fiziinde elektrik
y端k端n端n korunumu
5. Statik elektrik yStatik elektrik y端端k elde etme metoduk elde etme metodu
≒ NN旦旦tr ve iletken birtr ve iletken bir
kk端端rere 端端zerinde etkizerinde etki
ile pozitif yile pozitif y端端k eldek elde
etme yetme y旦旦ntemintemi..
≒ YalYal脹脹tt脹脹lmlm脹脹 birbir
iletkeniniletkenin
dokunmayla veyadokunmayla veya
etkiyleetkiyle
elektriklenmesielektriklenmesi
6. Maddelerin DavranMaddelerin Davran脹脹larlar脹脹
≒ YalYal脹脹tkantkan elektrik yelektrik y端端klerini malzemeklerini malzeme 端端zerindezerinde
(i(i巽巽inde) hareket ettirebilmek iinde) hareket ettirebilmek i巽巽inin 巽巽ok fazla birok fazla bir
kuvvet (enerji) gereklikuvvet (enerji) gerekli
rneklerrnekler:: aaaa巽巽,, plastiplastikk,, lastiklastik,, camcam,, kuru havakuru hava,,
bobolukluk
≒ 聴聴letkenletken -- elektrik yelektrik y端端klerini malzemeklerini malzeme 端端zerindezerinde
(i(i巽巽inde) hareket ettirebilmek iinde) hareket ettirebilmek i巽巽inin 巽巽ok az birok az bir
kuvvet (enerji) gereklikuvvet (enerji) gerekli
rneklerrnekler:: metallerinmetallerin 巽巽oouu,, iyonikiyonik 巽旦巽旦zeltilerzeltiler,, plazmaplazma
≒ YarYar脹脹--iletkeniletken -- elektrik yelektrik y端端klerini malzemeklerini malzeme
端端zerinde (izerinde (i巽巽inde) hareket ettirebilmek iinde) hareket ettirebilmek i巽巽in ortain orta
bb端端yy端端klkl端端kte bir kuvvet (enerji) gereklikte bir kuvvet (enerji) gerekli
rneklerrnekler:: germanium, silicongermanium, silicon
8. CoulombCoulomb KanunuKanunu ((聴聴ki yki y端端kk
arasaras脹脹ndaki kuvvet kanunundaki kuvvet kanunu))
≒ CharlesCharles AugusteAuguste CoulombCoulomb -- 17851785
≒ 聴聴ki noktasal yki noktasal y端端k arask aras脹脹ndaki elektriksel kuvvetndaki elektriksel kuvvet
yy端端klerin her biriyle doklerin her biriyle doru orantru orant脹脹ll脹脹dd脹脹rr
≒ 聴聴ki noktasal yki noktasal y端端k arask aras脹脹ndaki elektriksel kuvvetndaki elektriksel kuvvet
aralararalar脹脹ndaki uzaklndaki uzakl脹脹脹脹n karesiyle ters orantn karesiyle ters orant脹脹ll脹脹dd脹脹rr
≒ 聴聴kiden fazla noktasal ykiden fazla noktasal y端端kk端端n herhangi bir yn herhangi bir y端端kk
端端zerindeki kuvvet etkisizerindeki kuvvet etkisi 端端stst--端端ste binme ilkesineste binme ilkesine
uyaruyar ((vektvekt旦旦relrel toplamatoplama))
9. CoulombCoulomb KanunuKanunu ((noktasal ynoktasal y端端klerkler))
1 2
2
q q
F k r
r
=
r
k N m C= 8 99 109 2 2
. /
k =
1
4 0竜
竜0
12 2 2
8 85 10=
. /C N m
benzer y端kler
z脹t y端kler
10. rnekrnek 11
1.01.0 亮亮CC lukluk pozitif bir ypozitif bir y端端k orijine vek orijine ve --0.30.3 亮亮CC lukluk birbir
babaka yka y端端ktekte xx = 2.0= 2.0 cmcm noktasnoktas脹脹na yerlena yerletirilmitirilmitirtir..
Negatif yNegatif y端端kk 端端zerine etkiyen kuvvet nedirzerine etkiyen kuvvet nedir??
1.0 亮C
0.0 cm
-0.3 亮C
2.0 cm
1 2
2
q q
F k
r
=
( )
6 62
9
22
1.0 10 0.3 10
8.99 10
0.02
C CN m
F
C m
=
6.74F N=
r
F Ni= 6 74. $
11. rnekrnek 22
0.10.1 亮亮CC lukluk pozitif bir ypozitif bir y端端k orijinek orijine,, ++0.20.2 亮亮CC lukluk
babaka bir yka bir y端端kk (0.0 cm, 1.5(0.0 cm, 1.5 cm)cm) noktasnoktas脹脹nana,, veve --0.20.2
亮亮CC lukluk babaka bir yka bir y端端ktekte (1.0 cm, 0.0(1.0 cm, 0.0 cm)cm)
noktalarnoktalar脹脹na yerlena yerletirilmitirilmi olsunolsun.. Negatif yNegatif y端端keke
etkiyen toplam (net) kuvvet nediretkiyen toplam (net) kuvvet nedir??
1 2
2
q q
F k r
r
=
r
0.1 亮C
(0 cm. 0cm)
-0.2 亮C
(1.0 cm, 0.0 cm)
0.2 亮C
(0.0 cm, 1.5 cm)
11
33
22留留
12. 0.1 亮C
(0 cm. 0cm)
-0.2 亮C
(1.0 cm, 0.0 cm)
0.2 亮C
(0.0 cm, 1.5 cm)
11
33
22
1 2
21 2
21
q q
F k i
r
=
r
nce, her bir ynce, her bir y端端kk端端n negatif yn negatif y端端kk 端端zerindeki kuvvet etkisinizerindeki kuvvet etkisini
vektvekt旦旦relrel olarak negatif yolarak negatif y端端kk 端端zerinde gzerinde g旦旦sterin ve etkidisterin ve etkidiii
kuvveti hesaplaykuvveti hesaplay脹脹nn..
1 ve 2 y1 ve 2 y端端kleri araskleri aras脹脹ndaki elektriksel kuvvetndaki elektriksel kuvvet..
( )
6 62
9
21 22
0.1 10 0.2 10
8.99 10
0.01
C CN m
F i
C m
=
r
r
F Ni21 1 80= . $
13. 0.1 亮C
(0 cm. 0cm)
-0.2 亮C
(1.0 cm, 0.0 cm)
0.2 亮C
(0.0 cm, 1.5 cm)
11
33
22留留
3 ve 2 y3 ve 2 y端端kleri araskleri aras脹脹ndaki elektriksel kuvvetndaki elektriksel kuvvet..
( ) ( )
6 62
9
23 2 22
0.2 10 0.2 10
8.99 10
0.01 0.015
C CN m
F
C m m
=
+
r
r
F N23 111= .
14. 0.1 亮C
(0 cm. 0cm)
-0.2 亮C
(1.0 cm, 0.0 cm)
0.2 亮C
(0.0 cm, 1.5 cm)
11
33
22留留
Her bir kuvvetin bileHer bir kuvvetin bileenlerini hesaplaenlerini hesapla..
r
F F i F j23 23 23= +cos $ sin $留 留
( ) ( ) ( ) ( )
r
F N
m
m m
i N
m
m m
j23
2 2 2 2
111
0 01
0 01 0 015
111
0 015
0 01 0 015
=
+
+
+
.
.
. .
$ .
.
. .
$
r
F Ni Nj23 0 62 0 92= +. $ . $
15. 0.1 亮C
(0 cm. 0cm)
-0.2 亮C
(1.0 cm, 0.0 cm)
0.2 亮C
(0.0 cm, 1.5 cm)
11
33
22留留
Kuvvetlerin bileKuvvetlerin bileenlerinin bileenlerinin bilekesini hesaplakesini hesapla..
r
F Ni Ni Nj= +180 0 62 0 92. $ . $ . $
r
F Ni Nj
F N
= +
=
2 42 0 92
2 59 o
159
. $ . $
. @ +x+x eksenindenekseninden
SonuSonu巽巽 (toplam) vekt(toplam) vekt旦旦rr端端nn端端 hesaplahesapla
16. rnek problem
a) 聴ki y端k aras脹ndaki kuvvetler
nelerdir?
b) A k端resi topraklan脹rsa kuvvet
ne olur?
17. Elektrik AlanElektrik Alan
Alan nedirAlan nedir????????
BazBaz脹脹 fiziksel olafiziksel olaanan端端stst端端 durumlar tarafdurumlar taraf脹脹ndan etkilenenndan etkilenen
uzaydaki buzaydaki b旦旦lgelge;; 旦旦rnerneinin,, ss脹脹caklcakl脹脹kk,, yeryer巽巽ekimiekimi,, elektrikelektrik,,
manyetikmanyetik davrandavran脹脹larlar
18. Elektrik AlanElektrik Alan
≒ Bir yBir y端端kk端端n ban baka bir yka bir y端端k yada yk yada y端端k dak da脹脹ll脹脹mm脹脹
taraftaraf脹脹ndan etkilenebildindan etkilenebildii uzay bi uzay b旦旦lgesilgesi
≒ Elektrik alanElektrik alan脹脹n birimin birimi Newton/CoulombNewton/Coulomb (N/C)(N/C)
≒ Elektrik AlanElektrik Alan vektvekt旦旦relrel bir niceliktirbir niceliktir..
≒ Elektrik alan daima pozitif yElektrik alan daima pozitif y端端kten dkten d脹脹arar脹脹 dodoruru
negatif ynegatif y端端kte ise ikte ise i巽巽eri doeri doru yru y旦旦nelirnelir
r
r
E
F
qq
=
lim
0 0 0
19. Noktasal yNoktasal y端端kk端端n alann alan脹脹
0
00
lim
q
F
E
q
r
r
=
0
2
0
0
0
4
1
lim
0 q
r
r
qq
E
q
竜
=
r
r
r
q
E
q
4
1
lim 2
0
00 竜
=
r
r
r
q
E
4
1
2
0竜
=
r
20. Sonlu bir test ySonlu bir test y端端kk端端nn端端n birn bir
iletkeniletken 端端zerindeki etkisizerindeki etkisi
