Festas do San Xoán
- 1. Festas do San Xoán Tradición e ritos
- 2. INTRODUCIÓN - Noite do 24 de xuño -Antes de ser cristianízada, era unha relixión popular na que os espíritus do mal actuaban na escuridade con obxectivos malévolos na percura dalgunha victima. -0 dia no que o sol atinxe o maior tempo de esplendor dase o 21 de xuño , fenômeno natural coñecido como "solsticio vernal ou de verán". A partir de entón, o tempo da claridade solar vai diminuindo paseniñamente ate o solsticio "hienal ou invernal"
- 3. Elementos principais -ANIMISMO: espíritos -AUGA: elementos de limpeza "A chuva de San Xoán, tolle o viño e non colle pan" - LUME: O resplandor das labaradas no seo da noite, descobre os diaños ocultos na escuridade. A calor desprendida das lumaradas semella recualos ate facelos fuxir. - HERBAS: A ciencia popular soubo identificar moi ben aquelas nas que as divinidades transmitían os atributos milagreiros, outorgando a cada planta ou herba unha finalidade concreta e diferente. - PENEDOS, ENCRUCILLADAS, LAGOAS, CASTROS E OUTEIROS: Nestes sitios manifestábanse fisicamente os mutados en fadas, bruxas, diaños, cobras, santa compaña etc. etc. 0 mortal que conseguira miralos arriscábase a todo. Desde enriquecerse, na maioría dos casos, de acadar co desfeitizo, ata desaparecer ou morrer se non o lograba.
- 4. O Lume: as Cacharelas -A fogueira de San Xoán simboliza o astro solar -Ao redor dela saltan os nenos, mozos e persoas maiores, porque cren que, deste xeito, curan as doenzas, afastan os maleficios e evitan certos padecementos, sempre que o número de saltos sexa impar. Cacharela de San Xoán, debuxo feito por Castelao "Salto por enriba do lume de San Xoán pra que non me trabe nin cobra nin can"
- 5. As bromas: andar ás cancelas - Consiste en ir uns cantos xuntos, ou todos, polas casas dos veciños, entrar nos curros, nos pendellos e nas cortes, coller os carros, os xugos, os arados, grades, escadas e trebellos de toda caste, sen que os donos se enteren, e levalos. - O caso é facer rir á xente e que os donos leven ben traballo pra recoller as cousas e volvelas traer para o seu sitio
- 6. As herbas - Hai varias clases de herbas que se utilizan para isto: herba luísa, manzanilla, ortelá, fiúnchos herba de san Xoán, lirio, romeu, ourego, loureiro, allo, rosas, follas de nogueira, fento, silveira, hortensia … - Seleccionadas as herbas, amárranse nun feixe ou mollo e colócanse nun caldeiro cheo de auga. Déixanse fora pola noite, segundo crenzas cristiás, para que San Xoán os bendiga. Ao erguerse poda mañá, sácase un pouco de auga e lávase a cara, pés ou todo corpo, purificando a pel, e mesmo para protexerse das enfermidades pulmonares.
- 7. Refráns - En san Xoán, as bruxas fuxirán. - Sálvame lume de san Xoán, para que non me trabe, nin cadela nin can. - Se queres roubar un portal polo san Xoán, come moito e sobre todo pan. - A auga de san Xoán, tolle o viño e non da pan. - Os allos postos no san Xoán, son dentes de can. - Polo san Xoán, a sardiña pinga no pan. - Mañás de san Xoán unhas corren e outras van. - Na noite de san Xoán, fai o que todos fan. - Polo san Xoán, as nove co día darán. - Polo san Xoán, a vella preguntará, cando virá o verán. - O dia de san Xoán, o día máis longo do verán. - Polo san Xoán, calquera burro gaña o pan.