3. Mga Layunin
1. naipaliliwanag
ang pagkakaiba
at pagkakatulad
ng mitolohiya ng
Africa at
Persia (F10PN-IIIa-76);
2. nasusuri ang mga
kaisipang nakapaloob
sa mitolohiya batay
sa: - suliranin
ng akda - kilos at
gawi ng tauhan -
desisyon ng tauhan
(F10PB-IIIa-80);
3.napangangatuwiranan
ang sariling reaksiyon
tungkol sa akdang
binasa sa
pamamagitan ng
debate/pagtatalo (F10PS-
IIIa-78).
4. Mga Paksang
Pag-aaralan:
Mashya at Mashayana:
Mito ng Pagkalikha
Mitolohiyang Liongo
Pagsasaling-wika
Mga Katangiang Dapat Taglayin
ng Isang Tagapagsalin
Tungkol sa Africa
6. Mashya at Mashayana: Mito ng Pagkalikha
Mula sa primebal na hayop na Gayomart na hindi lalaki at
babae. Nagmula ang ikaanim na paglikha ni Ahura Ohrmuzd. Sa
kabilang banda, si Ahriman Mainyu na sinasabing espiritu ng
masama at naninirahan sa kadiliman ay naghangad na wasakin
ang lahat ng nilikha ni Ahura Ohrmuzd. Inisip naman ni Ahura
Ohrmuzd na patayin si Gayomard kaya nagpadala siya ng
demonesa sa katauhan ni Jeh.
7. Nagtagumpay ang demonesa, subalit nabihag siya ng buwan
na si Mah. Mula sa binhi ni Gayomard bago siya namatay ay
lumago at mula sa kaniyang bangkay ay may tumubong isang
puno na pinagmulan ng lahat ng may buhay na halaman. At dito
nanggaling sina Mashya at Mashyana. Tumulong si Mashya at
Mashyana sa pakikipaglaban kay Ahriman Mainyu. Nagkaroon ng
mga anak sina Mashya at Mashyana na tig-15 kambal na kumalat
sa buong daigdig at maging mga lahi ng sangkatauhan.
binanggit sa Panitikang Pandaigdig 10 at sinipi mula sa Elements of Literature nina Holt et al.
8. Mga Gabay na
Tanong:
2
Tungkol saan ang
mitolohiya?
Ilarawan ang ginawa nina
Ahriman Mainyu at Ahura
Ohrmuzd.
Ang pagpatay ba ni Ahura
Ohrmuzd kay Gayomard ang
pinagmulan ng suliranin
ng kuwento?
Bakit tumulong sina Mashya at
Mashyana sa pakikipaglaban
kay Ahriman Mainyu?
1 3
4
9. Ang Bansang KENYA Ang Republika ng Kenya
(internasyunal: Republic of Kenya),
ay isang bansa sa Silangang Aprika.
Napapalibutan ng Ethiopia sa hilaga,
Somalia sa hilaga-silangan,Tanzania
sa timog, Uganda sa kanluran, at
Sudan sa hilaga kanluran, kasama
ang Karagatang Indiyan sa timog-
silangan. Ang kabisera at
pinakamalaking lungsod nito ay
Nairobi.
10. Ang Africa ang pangalawang pinakamalaking kontinente sa daigdig at
pangalawa sa pinakamataong populasyon pagkatapos ng Asya. May sukat na mga
30,244,050 km族 (11,677,240 mi族) kasama ang mga karatig na mga pulo. Sa
pangkalahatan, tinatawag na mga Aprikano (lalaki) at Aprikana (babae) ang mga
naninirahan sa kontinente ng Aprika. Ang Africa ay tahanan ng ibat ibang etnisidad,
kultura, at wika. Noong ika-19 na siglo, ang mga bansa sa Europa ay sinakop ang
malaking bahagi ng Aprika. Karamihan sa mga modernong estado sa Aprika
ngayon ay nagmula sa proseso ng dekolonisasyon noong ika-20 siglo. Isa sa mga
bansa sa Africa na palagiang pinupuntahan ng mga turista ay ang bansang Kenya.
13. Isinilang si Liongo sa isa sa pitong bayang nasa baybaying-dagat ng
Kenya. Siya ang nagmamay-ari ng karangalan bilang pinakamahusay na
makata sa kanilang lugar. Malakas at mataas din siya tulad ng
isang higante, na hindi nasusugatan ng ano mang mga armas. Ngunit kung
siyay tatamaan ng karayom sa kaniyang pusod ay mamamatay siya.
Tanging si Liongo at ang kaniyang inang si Mbwasho ang nakaaalam nito.
Hari siya ng Ozi at Ungwana sa Tana Delta, at Shangha sa Faza o isla ng
Pate.
14. Nagtagumpay siya sa pananakop ng trono ng Pate na unang napunta sa
kanyang pinsang si Haring Ahmad (Hemedi) na kinilalang kauna-unahang
namuno sa Islam. Ang pagbabago ay naging mabilis mula sa Matrilinear na
pamamahala ng mga kababaihan tungo sa Patrilinear na pamamahala ng mga
kalalakihan sa pagsasalin ng trono. Nais ni Haring Ahmad na mawala si Liongo
kaya ikinadena at ikinulong siya nito. Nakaisip si Liongo ng isang pagpupuri.
Habang ang parirala (Refrain) nito ay inawit ng mga nasa
labas ng bilangguan, bigla siyang nakahulagpos sa tanikala na hindi nakikita ng
bantay. Nang makita ito ng mga tao, tumigil sila sa pag-awit.
Tumakas siya at nanirahan sa Watwa kasama ang mga taong naninirahan sa
kagubatan.
15. Nagsanay siyang mabuti sa paghawak ng busog at palaso na
kinalaunan ay nanalo siya sa paligsahan ng pagpana. Ito palay
pakana ng hari upang siya ay madakip at muli na naman siyang
nakatakas. Kakaunti lang ang nakaaalam tungkol sa matagumpay na
pagwawagi ni Liongo sa digmaan laban sa mga Gala (Wagala). Kaya
naibigay ng hari ang kaniyang anak na dalaga upang ang bayaning si
Liongo ay mapabilang sa kaniyang pamilya. Nang lumaon si Liongo ay
nagkaanak ng isang lalaki na nagtraydor at pumatay sa kaniya.
16. Sikolohikal- dahil naging
pag-uugali ni Liongo ang
ibigay kaagad ang buong
tiwala niya sa mga taong
nakakasama niya na hindi
niya pa gaanong nakikilala
ng lubusan na kanya
namang ikinapahamak.
TEORYA
TUNGKOL SA AKDA
Ang layunin ng akda ay
kailangan kilalanin
natin ng mabuti ang
mga taong ating
nakasasalamuha bago
ibigay ang buong tiwala
sa kanila.
Layunin ng Akda
Moralistiko- dahil hindi
nagbalak gumanti si
Liongo sa pinsan niyang
nagkulong sa kanya
kahit na siya ay may
angking lakas.
17. SWAHILI kung saan
maraming nag-alay ng tula
kay Liongo
POKONIO ito ay
silangang bahagi ng
Kenya. Dito ay isang
mitolohikal na bayani si
Liongo.
TAGPUAN
TUNGKOL SA AKDA
Ang tema ng mitolohiyang
Liongo ay patungkol sa
katapangan ng isang
bayani na may kakaibang
mga katangian at
pinapakita rin dito ang
mga suliranin at
paglalakbay na kaniyang
pinagdaanan.
TEMA
KENYA sa lugar na ito
kung saan pinanganak at
naninirahan si Liongo.
OZI, UNGWANA, SHANGA
ang mga lugar kung saan
naghari si Liongo.
18. - Siya ang dating hari ng Ozi
at Ungwana Sa Tana Delta at
ng Shanga sa Fosa, isla ng
Pate.
- Hindi siya nasasaktan o
nasusugatan ng anumang
sandata ngunit kapag itinurok
ang isang karayom sa kanyang
pusod, siya ay mamamatay.
TUNGKOL SA AKDA
Liongo
- Mitolohikal na bayani ng mga
mamamayan ng Swahili at
Pokonio sa silangan ng kenya.
-Ipinanganak sa isa sa pitong
bayan sa baybayin ng kenya,
siya aymay natatanging lakas
at kasing taas ng isang
higante.
TAUHAN
Mbwasho - Siya ang ina
ni liongo
19. Watwa
- Mga nananahan sa
kagubatan na nakasama ni
Liongo.
Anak na lalaki ni Liongo
- Anak niya na nagtaksil at
pumatay sa kaniya.
TUNGKOL SA AKDA
Sultan/Haring Ahmad-
- Siya ang pinsan ni Liongo
Ang hinirang na bagong
hari
ng buong pate.
- Nag pabilanggo at nag
pakadena kay liongo dahil
sa kagustuhan niyang
mawala ito.
TAUHAN
Hari ng Galla (Wagala)
- Ang nag pasyang ipakasal
ang kaniyang anak na
babae kay liongo upang
mapabilang ang bayani sa
kaniyang pamilya.
20. Ang estilo na ginamit sa
kwentong liongo ay pag
sasalaysay dahil sa kwento
sinalaysay ang kaniyang
buhay.
ESTILO
TUNGKOL SA AKDA
Dapat hindi tayo magpadalos dalos
sa ating gagawing desisyon.
Nararapat na isipin muna natin ito
ng maigi. Kilalanin muna ang tao na
ating nakasasalamuha bago ibigay
ang buong tiwala para sa huli ay
hindi tayo ang kaawa-awa at hindi
ito ang magiging dahilan ng ating
pagkalugmok.
KAISIPAN
21. Mga
TAN0NG
1.Ano ang suliranin ng tauhan?
2.Makatuwiran ba ang kaniyang
naging desisyon? Patunayan.
3.Sumasang-ayon ka ba sa
naging desisyon ni Liongo?
Ipaliwanag.
4.Ano ang naging kilos at gawi ni
Liongo?
5.Anong mahalagang aral ang
nais nitong ipabatid mula sa
iyong binasang akda?
22. Ang pangangatwiran ay isang uri ng pagpapahayag na ang
pangunahing layunin ay magpatunay ng katotohanan at pinaniniwalaan
at ipatanggap ang katotohanang iyon sa nakikinig o bumabasa. Ang
isang nangangatwiran ay dapat magtaglay ng sapat na kaalaman tungkol
sa paksang pinangangatwiran. Kailangang ang katwiran ay nakabatay sa
katotohanan upang ito ay makahikayat at makaakit nang hindi namimilit.
Gawain sa Pagkatuto Bilang 3:Basahin ang teksto at sagutin ang
Pamprosesong Tanong sa ibaba. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
23. Sa isang mabisang pangangatwiran, mahalagang isaalang-alang
ang mga sumusunod:
Malalim na kaalaman at pagkaunawa sa paksang
ipagmamatuwid
Dapat maging maliwanag at tiyak ang pagmamatuwid
May sapat na katwiran at katibayang nakapagpapatunay sa
pagmamatuwid
Dapat ay may kaugnayan sa paksa ang katibayan at katwiran
upang makapanghikayat
Pairalin ang pagsasaalang-alang, katarungan at bukas na
kaisipan sa pagpapahayag ng kaalamang ilalahad.
24. Samantala ang pakikipagdebate ay isang paraan upang
maipakita ang kasanayan sa pangangatwiran. Ito ay
binubuo ng pagtatalo ng dalawang koponan o pangkat na
nagbibigay-katwiran sa isang proposisyon o paksang
napagkasunduan nilang pagtalunan. Kadalasan, binibigkas
ang pagtatalo subalit mayroon din namang pasulat.
Mula sa https://tl.wikipedia.org/wiki/Pangangatwiran
25. 1. Ano ang kahulugan ng pagbibigay-katwiran?
2. Ano ang kaugnayan ng pagbibigay-katwiran sa
debate o pagtatalo?
3. Paano mo maipakikita ang paggalang sa kapwa
habang ikaw ay nagbibigay ng iyong katwiran
tungkol sa isang isyu?
29. Paglalapat
Sa pamamagitan ng isang talata, bigyang
katwiran ang paksang:
Dapat ba o hindi dapat ipatupad sa ating
bansa ang pagpapataw ng parusang
kamatayan sa mga gumawa ng karumal-
dumal na krimen?
30. Mga Layunin
1. nabibigyang-puna
ang napanood na
video clip
(F10PD-IIIa-74);
2. nagagamit nang
angkop ang mga
pamantayan sa
pagsasaling-wika
(F10WG-IIIa-71)
32. Ang pagsasaling-wika ay ang paglilipat sa
pinagsasalinang wika ng pinakamalapit na
katumbas na diwa at estilong nasa wikang
isasalin. Ang isinasalin ay ang diwa ng talata at
hindi ang bawat salita na bumubuo rito.
(Santiago, 2003).
33. Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang
Tagapagsalin
1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot.
Nakukuha niya ang kahulugan ng kaniyang isinasalin o
siyay mahusay na. Kumokonsulta sa diksyonaryo.
Nauunawaan niya ang maliit na himaymay ng kahulugan at
halagang pandamdamin taglay ng mga salitang gagamitin.
34. Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang
Tagapagsalin
2. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin.
Ang kaalaman sa gramatika ng dalawang wika sa
pagsasalin ay kailangang-kailangan ng tagapagsalin sa
pagsusuri ng diwang nais ipabatid ng awtor, gayundin sa
wastong paggamit ng mga salita, wastong pagkakabuo, at
pagsusunod-sunod.
35. Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang
Tagapagsalin
3. Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng
pagpapahayag.
Ang kakayahang magsalita sa dalawang wikang kasangkot sa
pagsasalin at kaalaman sa gramatika ay hindi sapat para
makapagsalin. Kaya kung ang lahat ng salin ay patas, nagiging
higit na mahusay na tagapagsalin ang manunulat.
36. Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang
Tagapagsalin
4. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
Marapat na ang tagapagsalin ay may higit na kaalaman sa
paksa. Sapagkat siya ay higit na nakaaalam at nakauunawa
sa mga konseptong nakapaloob dito.
37. Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang
Tagapagsalin
5. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang
kaugnay sa pagsasalin.
Walang higit na mabisa kaysa ibang wika. Ang lahat ng wika
ay may sariling bisa at kakayahan bilang kasangkapan sa
pagpapahayag ng kulturang Pilipino at ng
ibang bansa.
38. Gabay sa Pagsasaling-wika
1. Isagawa ang unang pagsasalin. Isaisip na ang
isasalin ay diwa ng isasalin at hindi salita.
2. Basahin at suriing mabuti ang pagkakasalin.
Tandaang ang pagdaragdag, pagbabawas, pagpapalit, o
pagbabago sa orihinal na diwa ng isinasalin nang walang
napakalaking dahilan ay isang paglabag sa tungkulin ng
tagapagsalin.
39. Gabay sa Pagsasaling-wika
3. Rebisahin ang salin upang itoy maging totoo sa diwa ng orihinal.
Ayusin ang bahaging hindi malinaw at nagbibigay ng kalituhan. Bigyang-
pansin din ang aspektong panggramatika ng dalawang wikang kasama sa
pagsasalin.
Kung gagamit ng diksiyonaryo ay isaalang-alang ang ibat ibang
kahulugan ng isang salita. Kakailanganin ng isang mag-aaral ang
pagsasanay upang makuha ang kahulugang angkop sa konteksto ng
pangungusap.