3. Fiziksel Mobilitede Bozulma
Hemirelik Tan脹s脹
Tan脹m: mmobil olmayan, ancak fiziksel olarak hareket etmekte bir聴
s脹n脹rl脹l脹 脹 olan ya da bu riski ta脹yan bireydeki durumdur.
TANIMLAYICI KR TERLER聴
MAJR (%80-%100)
獣evrede ama巽l脹 olarak hareket etme (旦rn: yatak i巽inde mobilitede, transferler,
ambulasyon-gezinme) yetene inde zay脹flama
ROM (range-of-motion) yani eklem hareket a巽脹kl脹 脹nda s脹n脹rl脹l脹klar
M NR (%50-%80)聴
Hareket k脹s脹tlamas脹n脹n konulmas脹
Hareket etmeye g旦n端ls端zl端k
4. Yazar脹n notu
Fiziksel mobilitede bozulma tan脹s脹, kolunu/kollar脹n脹,
baca 脹n脹/bacaklar脹n脹 kullanmakta ya da kas g端c端nde baz脹
k脹s脹tl脹l脹klar olan bir bireyi tan脹mlar.
Fiziksel mobilitede bozulma tan脹s脹, tam olarak immobilite olan
durumlar脹 tan脹mlamakta kullan脹lmamal脹d脹r. Bunun yerine, bu
durumlar i巽in Disuse Sendromu tan脹s脹 daha uygundur.
Fiziksel hareket s脹n脹rl脹l脹klar脹 旦z-bak脹m eksikli i ya da travma
riski gibi di er baz脹 hemirelik tan脹lar脹n脹n etiyolojisi de olabilir.
Fiziksel mobilitede bozulma tan脹s脹na y旦nelik hemirelik
giriimleri; ilevi g端巽lendirmeye, iyiletirmeye ve bozulmay脹
旦nlemeye odaklan脹r.
6. 聴likili Fakt旦rler
Patafizyolojik
Aa 脹daki durumlara sekonder olarak, dayan脹kl脹l脹k ve g端c端n azalmas脹na
ba l脹;
N旦rom端sk端ler bozukluklar
Otoimm端n de iimler (旦rn: multiple sklerozis, artritis)
Sinir sistemi hastal脹klar脹 (旦rn: parkinsonizm, myestina gravis)
Musk端ler distrofi
K脹smi ya da total paralizler (旦rn: spinal kord travmas脹, fel巽)
Santral sinir sistemi t端m旦rleri
ntrakranial bas脹n巽ta artma聴
Duyusal defisitler
Kas iskelet bozukluklar脹
Frakt端ler
Kollajen doku hastal脹klar脹 (sistemik lupus eritematozis)
deme ba l脹 (synovial s脹v脹da artma)
7. 聴likili Fakt旦rler
Tedavi ile ilikili
Eksternal ara巽lara (al巽脹, tespit, ateller, intraven旦z t端pler/yollar)
ba l脹
Protez, koltuk de ne i, y端r端te巽 vb. ile hareket etmeye g端巽 ve
dayan脹kl脹l脹 脹n yetmemesine ba l脹
Durumsal
Yorgunlu a, motivasyonun azalmas脹na ya da a r脹ya ba l脹
8. 聴likili Fakt旦rler
Maturnasyonel
ocuklar
Aa 脹daki durumlara sekonder, anormal y端r端y端e-post端re
ba l脹;
Konjenital iskelet bozukluklar脹
Osteomyelitis
Konjenital kal巽a 巽脹k脹 脹
Legg-Calve-Peithes hastal脹 脹
Yal脹 Yetikin
Motor 巽evikli in azalmas脹na ya da kas zay脹fl脹 脹na ba l脹
9. Ama巽lar ve G旦stergeler
Ama巽lar
Kii, ekstrimitelerin g端c端nde ve dayan脹kl脹l脹 脹nda bir art脹
oldu unu bildirecektir.
G旦stergeler
Mobiliteyi art脹rmak i巽in uyumland脹r脹c脹 ara巽lar脹 kulland脹 脹n脹
g旦stermesi
Travma olas脹l脹 脹n脹 minimize edecek g端venlik 旦nlemlerini
kullanmas脹
Giriimlerin mant脹 脹n脹 a巽脹klamas脹/tan脹mlamas脹
Mobiliteyi art脹r脹c脹 旦nlemleri g旦stermesi
11. Genel Giriimler
mmobilitenin komplikasyonlar脹n脹 旦nleyici giriimler i巽in bak脹n脹z:聴
Disuse (kullanmama sendromu)
Etkilenmemi/sa l脹kl脹 ektremitede, g端nde en az d旦rt kez olmak
端zere, aktif ROM egzersizlerini yapmay脹 旦 retiniz:
Etkilenmi ekstremitede pasif ROM egzersizlerini uygulay脹n脹z
Yava yava uygulay脹n脹z
Ekstremiteyi ilgili eklemin 端st端nden ve alt脹ndan destekleyiniz.
Komplikasyonlar脹 旦nlemek i巽in uygun-do ru pozisyonu veriniz:
Ayak tahtas脹 kullan脹n脹z.
Uzun s端re ayn脹 pozisyonde oturma ve yatmay脹 旦nleyiniz.
Her 2-4 saatte bir omuz eklemlerinin pozisyonunu de itiriniz.
Fowler pozisyonda iken k端巽端k yast脹klar kullan脹n脹z ya da hi巽 yast脹k kullanmay脹n脹z.
El ve bile i do al pozisyonda destekleyiniz.
12. ROM (Range of Motion)
Ama巽: Yatak istirahati gerekliyse
veya immobilite varsa v端cudu en
iyi olas脹 fiziksel kond端syonda
tutmak ve egzersiz yapma
PROM- Pasif ROM Hasta
ba 脹ms脹z hareket edemiyorsa ve
eklem hareketleri hemire veya
cihaz taraf脹ndan yapt脹r脹l脹yorsa
AROM- Aktif ROM Hasta
eklem hareketi yapma yetisine
sahipse
13. Genel Giriimler
E er birey supine (s脹rt 端st端) ya da prone (y端z端 koyun) pozisyonda ise; bel
kavisinin alt脹na ya da g旦 端s kafesinin bitti i yerin alt脹na rulo yap脹lm脹 bir havlu
ya da k端巽端k bir yast脹k yerletiriniz.
Kal巽a ve 端st uyluk b旦lgesinin yanlar脹na torokanter simidi ya da kum torbalar脹
yerletiriniz.
Birey lateral pozisyonda ise; baca 脹n脹 kas脹ktan ayaklara kadar desteklemek i巽in
yast脹klar yerletiriniz. Omuz ve dirse i hafif巽e gevetmek i巽in bir yast脹k
koyunuz. Gerekiyorsa, dorsal fleksiyonda iken aya 脹n脹n alt脹n脹 kum torbas脹 ile
destekleyiniz.
El ve bilek tespitleri kullan脹n脹z.
15. Genel Giriimler
Mobilizasyonu ilerletmesini sa lay脹n脹z:
Yava yava oturma pozisyonuna ge巽mesine yard脹m ediniz.
Aya a kalmadan 旦nce birka巽 dakika yata 脹n kenar脹ndan ayaklar脹n脹 sark脹tmas脹 i巽in
olanak sa lay脹n脹z.
Yatak d脹脹nda ge巽irilen zaman脹, ilk defas脹nda birka巽 dakika olmak 端zere, g端nde 端巽
kez 15 dakika ile s脹n脹rlay脹n脹z.
Tolere edildik巽e, kiinin yatak d脹脹nda ge巽irdi i zaman脹 15 dakika-15 dakika
art脹r脹n脹z.
Yard脹mc脹 ara巽lar kullanarak ya da kullanmadan ambulasyonu ilerletiniz.
E er y端r端yemiyorsa bireyin bir tekerlekli sandalye ya da normal sandalyede
oturmas脹n脹 sa layarak yatak d脹脹na ge巽mesine yard脹m ediniz.
K脹sa s端reli ve s脹k aral脹klarla (g端nde en az 3 kez) y端r端y端lerle, denge
sa lanam脹yorsa yard脹mla ambulasyona tevik ediniz.
Y端r端y端 mesafesini her g端n ilerleterek art脹r脹n脹z.
16. Genel Giriimler
Aa 脹daki ara巽-gere巽lerin kullan脹m脹n脹 旦 retiniz ve
g旦zleyiniz.
Koltuk de nekleri
Y端r端te巽ler
Tekerlekli sandalye
Protezler
Ask脹lar
Bandajlar
17. Genel Giriimler
G端venlik 旦nlemleri e itimi
Duyarl脹l脹 脹 azalm脹 alanlar脹 a脹r脹 s脹cak ve so uktan
koruyunuz
Transfer veya ambulasyonda d端me ve d端t端kten sonra
nas脹l kalk脹laca 脹 konusunda uygulama yap脹n脹z
Tekerlekli sandalyede posizyon de itirmeyi, her 15 dkda
bir kal巽ay脹 kald脹rmay脹, manevra yapmay脹, transfer s脹ras脹nda
sandalyeyi kilitlemeyi 旦 retiniz.
18. Genel Giriimler
Aa 脹daki uygulamalar脹 kiinin uygulayarak
g旦stermesini sa lay脹n脹z:
G端巽lendirici/dayan脹kl脹k art脹ran egzersizler
ROM egzersizleri
Yard脹mc脹 / uyumland脹r脹c脹 ara巽lar脹n bak脹m脹
G端venlik 旦nlemlerini uygulama
19. Hemirelik Giriimleri (旦zet)
yi beslenme聴
Uygun s脹v脹 al脹m脹
脹kard脹 脹n脹 takip et
Deri b端t端nl端 端n端 de erlendir
Uykuyu takip et
Stimulasyonu sa la
Yard脹mc脹 ara巽lar脹 kullan
Ba 脹ms脹z hareket edebilmeye tevik et