![Ocena kosztu energetycznego
wicze fizycznych
KALORYMETRIA metoda do wyznaczenia wielkoci
wydatku energetycznego.
1 kliokaloria [kcal] = 1000 [cal]
1 kilojul [kJ] = 1000 [J]
1 [kcal] = 4,184 [j]](https://image.slidesharecdn.com/fizjologiawysiku-180228211235/85/Fizjologiawysiku-23-320.jpg)
![R坦wnowa甜nik energetyczne
1g biaka = 4,0 [kcal]
1g tuszczu = 9,0 [kcal]
1g wglowodan坦w = 4,0 [kcal]
1g alkoholu etylowego = 7,0 [kcal]](https://image.slidesharecdn.com/fizjologiawysiku-180228211235/85/Fizjologiawysiku-26-320.jpg)
![VO2max i progi metaboliczne
min
Intensywno
wysiku (P)
max
t
AT
TDMA
o niskiej intensywnoci
O umiarkowanej intensywno
maksymalnej intensywnoci
LA, pH const. beztlenowy
O2
50 60% VO2max
ok. 70% HR max
[LA] ok. 2 mmol/l
65 90% VO2max
ok. 85% HR max
[LA] ok. 4 mmol/l
LA, pH niekompensowanej kwasicy metabolicznej
O2 + O2
O2
Poziom VO2max, VE max, HR max (ok. 220 - wiek)
LT pr坦g mleczanowy](https://image.slidesharecdn.com/fizjologiawysiku-180228211235/85/Fizjologiawysiku-37-320.jpg)
Fizjologiawysiku
- 2. Wydolno fizyczna i wytrzymao wysikowa. Wpyw treningu na organizm czowieka
- 3. Wydolno fizyczna Jest to zdolno organizmu do wykonywania pracy fizycznej o mo甜liwie najwikszej mocy w zale甜noci od czasu trwania wysiku. Moc intensywno; im wicej jest pracy w czasie tym wiksza jest moc, szybszy bieg, wikszy ci甜ar. Dzielimy j na aerobow (tlenow) i anaerobow (beztlenow)
- 4. Wydolno aerobowa (tlenowa) To zdolno do wykonywania wysik坦w dugotrwaych o umiarkowanej (submaksymalnej) intensywnoci (mocy), czyli wysik坦w o charakterze wytrzymaociowym. Rozr坦甜niamy tu wysiki o intensywnoci: Maksymalnej to wytrzymao, przy kt坦rej zawodnik, osoba, osiga maksymalny pob坦r tlenu VO2max Submaksymalnej ni甜szej od maksymalnej Supramaksymalnej wikszej od maksymalnej
- 5. Wska添niki: Maksymalny minutowy pob坦r tlenu (VO2max) Progi metaboliczne - beztlenowy niekompensowanej kwasicy metabolicznej - mleczanowy
- 6. Wydolno anaerobowa (beztlenowa) Jest to zdolno organizmu do wykonywania wysik坦w kr坦tkotrwaych o maksymalnej i supramaksymalnej intensywnoci, czyli wysik坦w o charakterze szybkociowym. Wska添niki: Maksymalna moc anaerobowa (MAP) Czas osignicia i utrzymania MAP
- 7. Wytrzymao wysikowa Jest to zdolno organizmu do mo甜liwie dugiego wykonywania pracy fizycznej w okrelonym zakresie mocy.
- 8. Trening fizyczny Jest to proces adaptacyjny, kt坦ry poprzez systematyczne wiczenia fizyczne prowadzi do doskonalenia czynnoci poszczeg坦lnych narzd坦w i ukad坦w organizmu oraz do wzrostu zdolnoci wysikowych (wydolnoci fizycznej).
- 9. Superkompensacja Wykorzystywana jako efekt jojo w treningu. Jest to tendencja 甜ywego organizmu do nadmiernego wyr坦wnywania zaburze wywoanych czynnikami stresujcymi (np. wysikiem fizycznym). Im znaczniejsze s reakcje wywoane przez stresor, tym gbsze zmiany superkompensacyjne.
- 11. Wykorzystanie zjawiska superkompensacji w treningu sportowym Podczas przerw wypoczynkowych midzy poszczeg坦lnymi jednostkami treningowymi wystpuj trzy fazy: Faza zmniejszonej wydolnoci (bezporednio po wysiku) Faza zdolnoci do pracy na poziomie przedwysikowym Faza zwikszonych mo甜liwoci wysikowych (faza superkompensacji)
- 12. Wpyw treningu na ukad miniowy HIPERTROFIA przerost mini (powikszenie przekroju poprzecznego miocyt坦w), co prowadzi do zwikszenia masy miniowej Zwikszenie ukrwienia mini Zwikszenie zawartoci zwizk坦w energetycznych (ATP, PCr) i mioglobiny Zmiana waciwoci funkcjonalnych kom坦rek miniowych (w坦kna wolnokurczliwe i szybkokurczliwe)
- 13. Zwikszenie wytrzymaoci Zwikszenie szybkoci skracania Zwikszenie siy miniowej (anatomicznie hipertrofia i funkcjonalnie rekrutacja wikszej iloci jednostek motorycznych, aktywacja mini synergistycznych, hamowanie antagonistow)
- 14. Wpyw treningu na skad krwi Zmiana objtoci osocza (spadek w czasie wysiku i powikszenie w czasie restytucji) Obni甜enie poziomu 甜elaza (zmniejszenie wchaniania, utrata z moczem i potem) Powysikowa hemoliza (nasilony rozpad erytrocyt坦w wskutek kwasicy metabolicznej, hipoglikemii, wzrost st甜enia katecholamin) Wzrost liczby erytrocyt坦w (pojemnoci tlenowej krwi) podczas treningu w warunkach hipoksji (w wysokich g坦rach) Zwikszenie zawartoci hemoglobiny (u os坦b trenujcych.)
- 15. Wpyw treningu na ukad kr甜enia Zwikszenie efektywnoci pracy serca (wzrost objtoci wyrzutowej) Hipertrofia minia sercowego Bradykardia (zmniejszenie czstoci skurcz坦w serca) Serce sportowca (poczenie wymienionych wy甜ej czynnik坦w i pogrubienie lewej komory serca) Zwikszenie ukrwienia serca Zmniejszenie skurczowego i rozkurczowego cinienia krwi w spoczynku
- 16. Wpyw treningu na ukad oddechowy Zwikszenie pojemnoci 甜yciowej puc (maksymalny wdech i maksymalny wydech) Zwikszenie maksymalnej wentylacji minutowej puc i maksymalnej wentylacji dowolnej (w wyniku wzrostu siy mini oddechowych i ruchomoci klatki piersiowej) Zwikszenie pojemnoci dyfuzyjnej puc (w wyniku poprawy stosunku wentylacji do przepywu krwi) Zmniejszenie czstoci oddech坦w z r坦wnoczesnym ich pogbieniem Zwikszenie maksymalnego poboru tlenu (VO2max) jako efekt usprawnienia wszystkich mechanizm坦w zaopatrzenia tlenowego
- 17. Koszt energetyczny wysiku - sposoby oceny. Wydatek energetyczny w wysikach o r坦甜nej intensywnoci i czasie trwania.
- 18. Wewntrzustrojowe zapasy O2 1. O2 znajdujcy si we krwi, zwizany g坦wnie z hemoglobin i w innych pynach ustrojowych (750 800ml) 2. O2 zwizane z mioglobin, ok. 240ml (40 400ml) Maksymalna ilo O2 jaka mo甜e zosta pobrana podczas skrajnie ci甜kiej pracy nie przekracza 500 600ml.
- 19. Po kilku minutach wysiku dochodzi do stabilizacji wikszoci parametr坦w fizjologicznych (minutowy pob坦r tlenu, wentylacja minutowa puc, czsto skurcz坦w serca), a wic osigamy stan r坦wnowagi czynnociowej organizmu
- 21. Deficyt tlenowy Jest to wystpujcy podczas pracy wysikowej niedob坦r tlenu, stanowicy r坦甜nic midzy zapotrzebowaniem organizmu na tlen a jego aktualnym zu甜yciem.
- 22. Dug tlenowy Jest to spacany w fazie wypoczynku wysikowy niedob坦r tlenu stanowicy nadmiar zu甜ytego tlenu w stosunku do wartoci spoczynkowych.
- 23. Ocena kosztu energetycznego wicze fizycznych KALORYMETRIA metoda do wyznaczenia wielkoci wydatku energetycznego. 1 kliokaloria [kcal] = 1000 [cal] 1 kilojul [kJ] = 1000 [J] 1 [kcal] = 4,184 [j]
- 24. Kalorymetria bezporednia Polega na okreleniu iloci energii cieplnej produkowanej przez ustr坦j w warunkach eksperymentu oraz na zbadaniu bilansu azotowego. Ilo rozproszonej energii bada si przy u甜yciu kom坦r kalorymetr坦w.
- 25. Kalorymetria porednia Cao proces坦w energetycznych w ustroju zbilansowana jest iloci zu甜ytego O2. Znajc ilo skonsumowanego przez ustr坦j O2, kt坦ry m坦wi nam ile kalorii ciepa jest wyzwalanie podczas spalania substancji przy u甜yciu 1l. O2, mo甜liwe jest wyra甜enie wydatku energetycznego. Przy pobraniu 1l. O2 organizm wyzwala ok. 5 kcal energii
- 26. R坦wnowa甜nik energetyczne 1g biaka = 4,0 [kcal] 1g tuszczu = 9,0 [kcal] 1g wglowodan坦w = 4,0 [kcal] 1g alkoholu etylowego = 7,0 [kcal]
- 27. Cakowity wydatek energetyczny Skada si z trzech czci: 1. Podstawowej przemiany materii PPM 2. Specyficznego, dynamicznego (termogenicznego) dziaania pokarm坦w 3. Wydatkowania energii podczas pracy fizycznej.
- 28. Wyliczanie kosztu energetycznego wysiku 1. Wyznaczamy spoczynkowy pob坦r tlenu (okoo 0,3l) 2. Sumujemy wielko minutowego poboru tlenu od rozpoczcia wysiku do cakowitej spaty dugu tlenowego (do momentu zr坦wnowa甜enia si poboru tlenu z wielkoci spoczynkow).
- 29. 3. Odejmujemy od tej wartoci wielko spoczynkowego poboru tlenu w czasie wszystkich minut wysiku i spaty dugu tlenowego. 4. Wynik mno甜ymy przez ok. 5 kcal. 5. Dzielimy otrzymany wynik przez ilo minut wysiku.
- 30. Aktywno ruchowa Wydatkowanie energii podczas aktywnoci ruchowej zwizanej z codziennymi czynnociami lub podczas zaj rekreacyjnych mo甜e stanowi 15 30% cakowitego wydatku.
- 31. Trening siowy Umiarkowanie intensywny 8kcal / min Intensywny 10 kcal / min Wysoko intensywny 12 kcal / min Trening aerobowy (tlenowy) Ttno do 120 / min ok. 2 5 kcal / min Ttno 120 160 / min ok. 7 10 kcal / min Ttno powy甜ej 160 / min ok. 10 12 kcal / min
- 32. WYDOLNO AEROBOWA
- 33. Maksymalny pob坦r tlenu VO2max Jest to ilo tlenu, jak mo甜e pobra i zu甜y organizm w cigu 1 minuty, podczas maksymalnego wysiku fizycznego.
- 34. Czynniki warunkujce VO2max Zwizane z funkcjonowaniem ukadu oddechowego : Maksymalna wentylacja minutowa puc Stosunek wentylacji pcherzykowej do perfuzji, sprawnoci dyfuzyjnej puc Zwizane z kr甜eniem: Maksymalna pojemno minutowa serca Poziom hemoglobiny we krwi, ilo erytrocyt坦w pojemno tlenowa krwi Powinowactwo hemoglobiny do tlenu Cinienie ttnicze krwi
- 35. Zwizane z przepywem miniowym: Przepyw krwi przez misie Gsto kapilar w miniach Sprawno dyfuzji tlenu do kom坦rek (mitochondriom) Czynniki zwizane z metabolizmem miniowym: Ilo mitochondri坦w w kom坦rce miniowej Masa mini i typ w坦kien miniowych Aktywno enzym坦w oksydacyjnych w kom坦rkach miniowych Dostarczenie substrat坦w energetycznych do kom坦rek
- 36. VO2max NIETRENUJCY TRENUJCY Kobiety l/min 2 2,5 5 6 Kobiety ml/kg/min 38 40 70 80 M甜czy添ni l/min 3,5 7 8 M甜czy添ni ml/kg/min 40 - 45 80 90 VO2max jest uwarunkowany genetycznie Jednak VO2max w 20 40 % jest wytrenowane
- 37. VO2max i progi metaboliczne min Intensywno wysiku (P) max t AT TDMA o niskiej intensywnoci O umiarkowanej intensywno maksymalnej intensywnoci LA, pH const. beztlenowy O2 50 60% VO2max ok. 70% HR max [LA] ok. 2 mmol/l 65 90% VO2max ok. 85% HR max [LA] ok. 4 mmol/l LA, pH niekompensowanej kwasicy metabolicznej O2 + O2 O2 Poziom VO2max, VE max, HR max (ok. 220 - wiek) LT pr坦g mleczanowy
- 38. Intensywno wysiku (P) moc Intensywno minimalna Intensywno maksymalna poziom przerwania wysiku z powodu skrajnego zmczenia odmowa wysiku, osignicie VO2max, VEmax (maksymalna minutowa wentylacja puc), HRmax AT pr坦g beztlenowy TDMA pr坦g niekompensowanej kwasicy metabolicznej LA - kwas mlekowy HR - ttno
- 39. Intensywno wysiku stopniowo wzrasta, co 2min. Na pocztku dominuj przemiany tlenowe. Po przekroczeniu pierwszego progu metabolicznego (beztlenowego) do energetyki wczaj si procesy beztlenowe (powoli podnosi si st甜enie kwasu mlekowego, bufory dziaaj we krwi, dlatego nie zmienia si pH, bo neutralizuj one kwas na bie甜co)
- 40. Wraz z dalszym wzrostem intensywnoci przekraczamy drugi pr坦g mleczanowy (niekompensowanej kwasicy metabolicznej) po przekroczeniu kwasica jest niekompensowana bufory krwi si wyczerpuj i nie nad甜aj z neutralizacj wzrasta st甜enie kwasu mlekowego i spada pH (procesy beztlenowe przewa甜aj) Prdko progowa im wy甜szy pr坦g tym wiksze szanse na wygran, zawodnik mo甜e pobiec cay dystans szybciej bo ma wy甜szy pr坦g
- 41. PRG MLECZANOWY Jest to taka intensywno wysiku (wielko generowanej mocy, prdkoci biegu, itp.), po przekroczeniu kt坦rej st甜enie mleczanu we krwi przekracza poziom spoczynkowy i systematycznie wzrasta. Przy wyznaczaniu prog坦w wybieramy tak form ruchu, kt坦ra jest zbli甜ona do startowej.
- 42. Kwas mlekowy (La) > 0,5 mmol / l Je甜eli st甜enie wzronie do tej wartoci, to na tej podstawie mo甜na wyznaczy pr坦g metaboliczny. Poprzednia intensywno jest intensywnoci progow.
- 43. Okrelenie progu mleczanowego stao si stosunkowo popularne w praktyce trenerskiej, ze wzgldu na wprowadzenie na rynek przenonych analizator坦w st甜enia mleczanu we krwi kapilarnej, umo甜liwiajcych pomiar st甜enia mleczanu w warunkach terenowych.
- 44. Systematyczna analiza zmian progu mleczanowego umo甜liwia monitorowanie procesu treningowego i su甜y do oceny aktualnego poziomu wydolnoci aerobowej zawodnika.
- 45. W badaniach stwierdzono ustalenie cisej zale甜noci midzy progow prdkoci biegu a redni prdkoci, jak jest w stanie utrzyma zawodnik podczas maratonu. Oznacza to, 甜e okrelenie prdkoci biegu na poziomie progu mleczanowego pozwala prognozowa redni prdko biegu w biegu maratoskim.
- 46. Na podstawie progu mo甜na okreli intensywno przemian beztlenowych w organizmie biegacza oraz poziom r坦wnowagi kwasowo zasadowej.
- 47. W momencie, gdy intensywno wysiku nie przekracza progu mamy do czynienia z wysikiem lekkim, po甜danym przy treningu wytrzymaoci i rehabilitacji. Gdy wysiek przekracza pr坦g okrela si go mianem ponadprogowego. Dochodzi w坦wczas do zakwaszenia organizmu, czego wynikiem jest zmniejszenie wydolnoci organizmu.
- 48. Pr坦g metaboliczny wystpuje, poniewa甜: Dostawa O2 do pracujcych mini nie zaspokaja rosncych potrzeb Tempo glikolizy osiga poziom, przy kt坦rym nie cay pirogronian mo甜e by zu甜yty w cyklu Krebsa. Zmniejsza si przepyw krwi przez wtrob, co skutkuje spowolnieniem tempa eliminacji mleczanu z krwi.
- 49. Zasady przeprowadzania pr坦b wysikowych, su甜cych do oceny wydolnoci aerobowych 1. Wysiek o stopniowo wzrastajcej intensywnoci, kontynuowany do odmowy do subiektywnego odczucia wyczerpania. 2. Pr坦ba wysikowa musi trwa minimum 3 5 minut. 3. Przyrosty obci甜e musz by tak dobrana aby nie spowodowa przerwania wysiku z innych powod坦w ni甜 skrajne zmczenie (np. z powodu lokalnego b坦lu miniowego lub przekroczenia zdolnoci szybkociowych).
- 50. 4. Wysiek musi by znany badanemu i nie mo甜e sprawia trudnoci technicznych. W przypadku sportowc坦w forma wysiku powinna by najbardziej zbli甜ona do wysiku startowego. 5. Wysiek powinien anga甜owa mo甜liwie najwiksze grupy miniowe, przede wszystkim koczyn dolnych i tuowia.
- 51. Wska添niki osignicia VO2max podczas pr坦by wysikowej Pod koniec wysiku (podczas kocowych obci甜e) powinno doj do zmniejszenia przyrost坦w poboru tlenu. Czsto skurcz坦w serca powinna by zbli甜ona do nale甜nej maksymalnej czstoci skurcz坦w serca Iloraz oddechowy (RQ) powinien by wikszy od 1 (wydalany CO2 do pobieranego O2) VCO2 / VO2 > 1
- 52. WYDOLNO ANAEROBOWA Jest to zdolno organizmu do wykonywania wysik坦w kr坦tkotrwaych o maksymalnej i supramaksymalnej intensywnoci (typu szybkociowego). Dzieli si j na wydolno anaerobow FOSFAGENOW oraz GLIKOLITYCZN. Miar wydolnoci beztlenowej jest maksymalna moc anaerobowa (MMA, MAP, MPO)
- 53. Udzia fosfokreatyny oraz glikolizy beztlenowej i proces坦w tlenowych w wysikach o r坦甜nym czasie FOSFO KREATYNA GLIKOLIZA BEZTLENOW A PROCESY TLENOWE 10s 53% 44% 3% 30s 28% 55% 17% 3 min 45% 55%
- 54. MMA MMA maksymalna wielko mocy osignita przez dan grup mini w czasie pr坦by wysikowej Czynniki majce wpyw na wielko MMA Stan energetyczny minia Temperatura wewntrzminiowa Szybko skracania Sia izometrycna
- 55. Sia mini zale甜y od: Szybkoci rekrutacji aktywnych jednostek motorycznych Czstotliwo wyadowa czynnych motoneuron坦w Przekr坦j fizjologiczny minia Dugo minia Masa minia Temperatura minia Wielko zasob坦w energetycznych oraz szybko reakcji enzymatycznych Typ w坦kien miniowych
- 56. Test Wingate Okrela: Pmax, wydolno anaerobow i wska添nik zmczenia. Przebieg: - rozgrzewka HR ok. 150 - 5 min odpoczynek - 30s max szybko pedaowania (op坦r 75 g/kg) Obliczenie mocy w 5s kolejnych odcinkach czasu (liczba obrot坦w). Pmax zwykle uzuskiwana jest w 2,5s odcinku czasu. Wc lub Pr przyjmuje si jako miar wydolnoci anaerobowej.
- 57. Maksymalny minutowy pob坦r tlenu pomiar metod bezporedni
- 58. VO2max VO2max maksymalna ilo tlenu, kt坦r organizm jest w stanie przyswoi przy skrajnym zmczeniu Jest to zdolno organizmu do wykonywania wysik坦w dugotrwaych, majcych charakter wytrzymaociowy Miar wydolnoci tlenowej jest maksymalny minutowy pob坦r tlenu (VO2max), popularnie okrelany jako puap tlenowy
- 59. Cykloergometr - pozycja siedzca ni甜sze o 4-7 % - pozycja le甜ca ni甜sze o 15 -18 % - podczas pracy rkami ni甜sze o 30 35 % ni甜 podczas biegu Pomiaru dokonuje si podczas wysiku o wzrastajcej co 1-3 min intensywnoci. Max 10-12 min -pocztek 100 W, zwikszamy o 50-100 W co 3 min u os坦b o wysokiej i redniej wydolnoci - niska wydolno: pocztek 50W, zwikszajc o 25-50 W
- 60. Bie甜nia Dobrze wytrenowani: - pocztek od szybkoci 10-15 km/h, kt nachylenia bie甜ni 3属 co 3 min zw. o 1,5属 Niska wydolno: -pocztek ok. 5 km/h, kt 1,4属, zwiksza si go co 1-2 min o 1,4属
- 61. Test PWC 170 wyznaczenie wielkoci mocy, przy kt坦rej czsto skurcz坦w serca osignie 170 ud./min. warto optymaln do oceny wydolnoci, Metoda bezporednia: wysiek cigy na ergometrze, przy stopniowym zwikszaniu obci甜enia. W momencie osignicia czstoci skurcz坦w serca HR = 170 ud./min., odczytujemy wielko mocy i to jest warto liczbowa pr坦by
- 62. Metoda porednia: - dwa 5-minutowe wysiki submaksymalne o r坦甜nej mocy na ergometrze (moc np. 100 W i 150 W, mo甜na podawa w W/kg masy ciaa) - mo甜na wprowadzi przerw midzy wysikami ok. 20 min. - rejestracja HR (rednia czsto skurcz坦w serca z 3, 4 i 5) Uwaga: I wysiek ttno max. 130 ud./min. II wysiek ttno max. 150 ud./min.
- 63. po naniesieniu wsp坦rzdnych obu pr坦b na wykres (ttno i moc) po przeprowadzeniu ekstrapolacji (linia przerywana - rzut na o mocy w punkcie HR=170) uzyskujemy warto liczbow pr坦by VO2max mo甜na wyznaczy wedug wzoru: VO2max = 1,7 PWC170 + 1240
- 64. Pr坦g anaerobowy AT Wystpuje przy wzrastajcych obci甜eniach. - To obci甜enie submaksymalne przy kt坦rym zwiksza si udzia proces坦w beztlenowych. - st甜enia mlaczanu i jon坦w wodorowych - wydalania CO2 spowodowany hiperwentylacj - we krwi ttniczej CO2 - poziomu zasad, amoniaku Oznaczamy na cykloergometrze lub bie甜ni po 5-6 seriach podwy甜szania obci甜e. Po ka甜dym obci甜eniu pr坦bka krwi kapilarnej Pr坦g 4 molarny
- 65. Osoby niewytrenowane AT przy 50-60% VO2max Dyscypliny wytrzymaociowe AT przy 80-90 % VO2max Obci甜enia treningowe aby byy skuteczne powinny przekracza AT!
- 67. Hipoksja anoksyczna (hipobaryczna) Niedotlenienie spowodowane zmniejszon pr甜noci tlenu w powietrzu atmosferycznym (np. w warunkach wysokog坦rskich)
- 68. Rodzaje hipoksji Hipoksja histotoksyczna - niedotlenienie spowodowane toksycznym wpywem r坦甜nych zwizk坦w na noniki tlenu (np. CO) Hipoksja zastoinowa niedtlenienie spowodowane nagromadzeniem si krwi w jednych czciach cia kosztem innych Hipoksja anemiczna niedotlenienie spowodowane anemi (zbyt maa liczb krwinek czerwonych i hemoglobiny)
- 69. Przyczyny obni甜enia wydolnoci fizycznej na wysokoci Obni甜enie pr甜noci tlenu wraz ze wzrostem wysokoci, wpywa na obni甜enie pr甜noci tlenu w powietrzu pcherzykowym, co z kolei powoduje obni甜enie pr甜noci tlenu we krwi ttniczej, przez co nastpuje obni甜enie gradientu dyfuzyjnego na obwodzie (w tkankach), co z kolei powoduje obni甜enie zaopatrzenia tkanek w tlen
- 70. Czy do warunk坦w hipoksji hipobarczynej mo甜na si przystosowa? Hipoksja anoksyczna (hipobaryczna) powoduje spadek poziomu O2 w tkance nerkowej. Nastpuje stymulacja czujnika tlenowego w nerkach, kt坦ry stymuluje z kolei biosyntez erytropoetyny (EPO). Ta wpywa na stymulacj erytropoezy w szpiku kostnym, co powoduje zwikszenie liczby erytrocyt坦w i w konsekwencji powikszenie pojemnoci tlenowej krwi.
- 71. Wpyw treningu wysokociowego na wykorzystanie tlenu w miniach Zwikszenie gstoci naczy wosowatych Zwikszenie zawartoci mioglobiny w miniach Zwikszenie liczby mitochondri坦w w kom坦rkach miniowych Zwikszenie aktywnoci enzym坦w oksydacyjnych w mitochondriach kom坦rek miniowych
- 72. Na jakiej wysokoci nale甜y trenowa? Wysoko maa do 1000m n.p.m. Wysoko rednia 1000 2500m n.p.m. Wysoko du甜a 2500 3000m n.p.m. WYSOKO EFEKTYWNA 1600 3000m n.p.m.
- 73. Powy甜ej 3000m n.p.m. mog wystpi efekty uboczne. Lekkie dolegliwoci: b坦le gowy, nudnoci, bezsenno, utrata apetytu, ze samopoczucie Ci甜kie powikania: choroba wysokociowa z obrzkiem puc i m坦zgu wcznie
- 74. Jak dugo powinien trwa trening wysokociowy? 3 4 tygodnie Nale甜y go powt坦rzy po kilku tygodniach przerwy.
- 75. Jak dugo utrzymuj si efekty treningu wysokociowego? Pozytywne efekty utrzymuj si przez okres okoo 8 tygodni. Zaczynaj si zmniejsza po upywie 4 tygodni.
- 76. Metody treningu wysokociowego Trening mieszkaj wysoko trenuj wysoko Trening mieszkaj wysoko trenuj nisko Trening mieszkaj nisko trenuj wysoko
- 77. Trening mieszkaj wysoko trenuj wysoko Polega na mieszkaniu i trenowaniu na umiarkowanej wysokoci 2000 3000m n.p.m. przez okres ok. 3-4 tygodni. Podczas treningu na wysokoci 2500 2800m n.p.m. uzyskiwana jest r坦wnowaga pomidzy pozytywnymi efektami wynikajcymi ze stymulacji EPO i erytropoezy, a efektami negatywnymi.
- 78. Trening mieszkaj wysoko trenuj nisko Celem jest uniknicie ujemnych nastpstw treningu na wysokoci (wiksza intensywno, brak negatywnych objaw坦w) Mieszkanie na umiarkowanej wysokoci 2000 2700m n.p.m. Trening do wysokoci 1000m n.p.m.
- 79. Trening mieszkaj nisko trenuj wysoko Mieszkanie w naturalnych warunkach normobarycznych. Okresowy trening w warunkach hipoksji.
- 80. Optymalny czas treningu na wysokoci ok. 2000 2500m n.p.m. to 3 4 tygodnie. Trening na wysokoci mo甜e by stosowany 3 5 razy w rocznym cyklu treningowych. Konieczne jest stosowanie ochrony oczu i sk坦ry przed promieniowaniem UV Przeciwdziaanie odwodnieniu Sen okoo 8h Wiksza ilo wglowodan坦w oraz witamin antyoksydacyjnych (wit. C i E) i 甜elaza w diecie
- 81. Wyznaczajc zakresy intensywnoci treningu przy pomocy HR nale甜y wzi pod uwag inne jego wartoci jako efekt ostrej hipoksji. Efektu potreningowego na poziomie morza mo甜na oczekiwa po 5 10 dniach (do 4 tygodni) Najwiksze korzyci konkurencje wytrzymaociowe, szczeg坦lnie przed zawodami rozgrywanymi na du甜ych wysokociach.
- 82. Fizjologiczne podo甜e zmczenia i przetrenowania
- 83. Zmczenie Jest to przejciowe zmniejszenie zdolnoci do pracy, objawiajce si spadkiem jej intensywnoci i efektywnoci
- 84. Przyczyny zmczenia Szkodliwy wpyw kwanych metabolit坦w wysikowej przemiany materii (wzrost st甜enia kwasu mlekowego w miniach powoduje zmniejszenie intensywnoci przemian glikolitycznych, zmczenie kom坦rek nerwowych spadek impulsacji i pobudzenia, enzymy wewntrzminiowe uwalniane s z kom坦rek do krwi z powodu mikrouszkodze) Zadu甜enie tlenowe tkanek (szczeg坦lnie przy wysikach beztlenowych) Wyczerpanie zapas坦w energetycznych ustroju (uzupenienie w formie pynnej, wglowodany) Odwodnienie i utrata elektrolit坦w (2% zmniejszenie wagi to 20% spadek wydolnoci)
- 85. Rodzaje zmczenia Orodkowe motoneuron坦w, centralnego systemu nerwowego Obwodowe zmczenie mini Lokalne narzdowe Og坦lne ustrojowe Ostre zwizane z konkretnym wysikiem Przewleke w wyniku nakadania si ostrych przetrenowa
- 86. Objawy zmczenia - subiektywne Uczucie osabienia mini B坦le mini Uczucie wyczerpania Uczucie dusznoci B坦le w klatce piersiowej Nudnoci Zawroty gowy
- 87. Objawy zmczenia - obiektywne Obni甜enie pobudliwoci mini Zmniejszenie siy i szybkoci Wydu甜enie czasu reakcji Pogorszenie koordynacji ciaa Pogorszenie precyzji ruch坦w Podwy甜szenie temperatury ciaa Wzrost czstoci oddychania Wzrost czstoci skurcz坦w serca Wymioty Omdlenie
- 88. Og坦lne objawy przetrenowania Ci甜kie i dugotrwae zmczenie Bolesno mini Nadmierne wystpowanie obci甜e miniowo kostnych Obni甜enie aknienia Zaburzenia snu Zaburzenia nastroju Obni甜enie odpornoci immunologicznej Trudno koncentracji Wahania czstoci skurcz坦w serca podczas wysiku Obni甜enie maksymalnego poboru tlenu
- 89. WSKA店NIKI PRZETRENOWANIA Niemo甜no osignicia superkompensacji w okresie restytucji Sztywno i b坦le mini niemo甜no utrzymania prdkoci biegu Obni甜enie poziomu wydolnoci tlenowej (VO2max) i beztlenowej (MAP) wska添niki wydolnoci fizycznej
- 90. Wska添niki anatomiczne Uszkodzenie miocyt坦w (op坦添niony b坦l miniowy - DOMS) Naderwania i zapalenia cigien Nacignicia mini Zamania przeci甜eniowe koci
- 91. Wska添niki fizjologiczne Spadek zasob坦w glikogenu miniowego i wtrobowego Obni甜enie lub wzrost czci skurcz坦w serca i cinienia ttniczego krwi Spadek cakowitej i beztuszczowej masy ciaa
- 92. Wska添niki biochemiczne Zaburzenia gospodarki hormonalnej (obni甜enie poziomu testosteronu u m甜czyzn spadek popdu pciowego, obni甜enie poziomu estrogenu i progesteronu u kobiet zaburzenia miesiczkowania) Wzrost st甜enia kinazy keratynowej i dehydrogenazy mleczanowej we krwi Obni甜enie poziomu hemoglobiny
- 93. Wska添niki immunologiczne Czste infekcje g坦rnych dr坦g oddechowych Spadek odpornoci (obni甜enie liczby limfocyt坦w T) Obrzk wz坦w chonnych Op坦添nienie gojenia si ran
- 94. Wska添niki psychologiczne Pogorszenie samopoczucia Spadek samooceny Depresja Lk przed rywalizacj Spadek koncentracji Chwiejno emocjonalna Zwikszona pobudliwo
- 95. Sposoby zapobiegania zespoowi przetrenowania TRENER Stae monitorowanie obci甜e treningowych Unikanie wielokrotnego powtarzania czynnoci treningowych Stosowanie planu okresowego Zwikszenie obci甜enia treningowego nie wicej ni甜 o 10% na tydzie Zastosowanie wystarczajcego odpoczynku i czasu odnowy
- 96. ZAWODNIK Czste badania lekarskie Prawidowe od甜ywianie Prawidowe nawadnianie Aktywna wsp坦praca z trenerem Wnikliwa obserwacja wysikowych i powysikowych reakcji organizmu
- 97. PROFILAKTYKA Nale甜y obserwowa zmiany ustroju i poczucia zmczenia, a tak甜e wystpowanie b坦lu mini podczas treningu. Je甜eli zawodnik odczuwa obci甜enie treningowe jako ci甜sze ni甜 zazwyczaj, nale甜y je zmniejszy. W programie treningowym nale甜y uwzgldni 2 do 3 dni tygodniowo na odpoczynek.
- 98. Podczas choroby zawodnicy powinni odpoczywa. Jeli odczuwaj b坦le garda, s zazibieni lub cierpi z powodu innej infekcji, niewskazane jest przez nich wykonywanie przez nich obci甜ajcych wysik坦w fizycznych. Po przebytej chorobie objto treningu powinna by zwikszana stopniowo. Nale甜y si upewni, 甜e zawodnicy nie maj kontaktu z osobami chorymi. Wikszo sportowc坦w jest bardziej podatna na infekcje w cigu pierwszych kilku godzin po zakoczeniu sesji treningowej
- 99. Konieczne jest zapewnienie zawodnikom wystarczajcej iloci snu (przynajmniej 6 godzin ka甜dej nocy) Powinno si zmniejszy do minimum obci甜enia psychiczne zawodnik坦w oraz przeprowadza regularne konsultacje z psychologiem sportowym. Zawodnicy musz si waciwie od甜ywia, a ich dieta powinna zawiera odpowiedni ilo wglowodan坦w, witamin i kalorii. Nale甜y prowadzi regularne konsultacje ze specjalist od 甜ywienia sportowc坦w s sprawie skadu diety.
- 100. Nale甜y regularnie prowadzi testy wysikowe w staym laboratorium wyspecjalizowanym w badaniach wysikowych. Testy powinny r坦wnie甜 obejmowa badania krwi, co mo甜e pom坦c rozpozna objawy przetrenowania oraz wykry niekt坦re mo甜liwe przyczyny niskich zdolnoci wysikowych spowodowanych anemi lub uszkodzenia mini.
- 101. Fizjologiczne podstawy wspomagania 甜ywieniowego w sporcie.
- 102. Przyczyny zmczenia Szkodliwy wpyw kwanych metabolit坦w wysikowej przemiany materii Zadu甜enie tlenowe tkanek Wyczerpanie zapas坦w energetycznych ustroju Odwodnienie i utrata elektrolit坦w
- 103. Wglowodany Podczas treningu (dziennie 7 10 g/kg masy ciaa: 55 70% og坦lnej wartoci energetycznej) adowanie wglowodanami (6 dni przed wysikiem spalanie caego zapasu wglowodan坦w, 3 dni niskowglowodanowa dieta, 3 dni bogate w wglowodany - superkompensacja) Po zakoczeniu wysiku (pierwsze 2 godziny minimum 1g/kg, tj. 50 150g, nastpnie okoo 50g glukozy co 2 godziny)
- 104. Skadniki pokarmowe zawierajce 50g wglowodan坦w 50g cukru 75g d甜emu 60g miodu (4 paskie y甜ki) 100g pieczywa (4 kromki) 90g wyrob坦w cukierniczych (np. 8 sztuk Delicji) 75g batonu czekoladowego 500ml soku owocowego 1,3l piwa penego (10 15%) 40 winogron 1 du甜y banan 2 pomaracze 3 jabka 50g gotowanej fasoli 200g gotowanego makaronu 150g gotowanego ry甜u 250g ziemniak坦w (4 sztuki) 1l mleka
- 105. Napoje zawierajce wglowodany Uzupeniaj zasoby wglowodan坦w przed wysikiem oraz podczas jego trwania Mog by spo甜ywane bezporednio przed wysikiem oraz podczas jego trwania Nie obci甜aj ukadu pokarmowego (甜odka) Szybko ulegaj wchoniciu
- 106. Tuszcze Zapasy wglowodan坦w Glukoza we krwi 3 - 5g Glikogen wtrobowy 80 100g Glikogen miniowy 300 400g 1g utlenowanych wglowodan坦w uwalnia okoo 4 kcal (17kJ) energii Zapasy tuszcz坦w Tkanka tuszczowa 9000g Tuszcz wewntrzminiowy 500g 1g utlenowanych tuszcz坦w uwalnia okoo 9 kcal (38kJ) energii UTLENIANIE TUSZCZW WYMAGA WIKSZEJ ILOCI TLENU DLA UZYSKANIA TEJ SAMEJ ILOCI ENERGII
- 107. Skadniki pokarmowe zawierajce 50g tuszczu 60g masa 50g oleju 220g sera typu Goda (tusty) 2,5l mleka 2% 80g orzech坦w laskowych 100g migda坦w 120g chips坦w 100g salami 270g szynki wieprzowej 3kg szynki z indyka
- 108. Biaka Utlenianie biaek dostarcza mniej ni甜 5% og坦lnego zapotrzebowania energetycznego Dzienne zapotrzebowanie przy intensywnym wysiku wynosi 1,2 1,6 g/kg Dla nie uprawiajcych sportu dzienne zapotrzebowanie wynosi okoo 0,8 g/kg Przy typowej diecie mieszanej, zalecanej przy zwikszonym wydatku energetycznym, suplementacja biakowa nie jest potrzebna
- 109. Skadniki pokarmowe zawierajce 50g biaka 1,5l mleka 2% 180g sera typu Gouda (tusty) 250g sera twarogowego chudego 250g wie甜ego ososia 300g szynki z indyka 230g misa z piersi kurczaka 750g ry甜u
- 110. Zao甜enia dietetyczne Dieta zwyczajna (racjonalna) 15% biaka (ok. 1g/kg/dob), 25 30% tuszcz坦w (ok. 1,5g/kg/dob) 55 60% wglowodan坦w (ok. 5 7g/kg/dob)
- 111. Dieta wyskowglowodanowa 12 15% biaka 20 25% tuszcz坦w 65 70% wglowodan坦w Dieta wysokotuszczowa 20% biaka 60 65% tuszcz坦w 15 20% wglowodan坦w
- 112. Witaminy Wysiek nie prowadzi do deficytu witamin przy stosowaniu racjonalnej diety, dlatego nie ma potrzeby dodatkowego podawania witamin
- 113. Skadniki mineralne Wysiek prowadzi do zmniejszenia zawartoci skadnik坦w mineralnych (mikroelementy: s坦d, chlor, magnez, fosfor) S坦d i chlor wydalane s z potem, dlatego nale甜y je uzupenia (szczeg坦lnie s坦d, poniewa甜 przyspiesza wchanianie pyn坦w) Suplementacja pozostaych skadnik坦w mineralnych nie ma wikszego wpywu na zdolnoci wysikowe
- 114. 纏elazo Znajduje si w czerwonym misie, wtrobie, produktach zbo甜owych, warzywach strczkowych W przypadku stosowania racjonalnej diety suplementacja 甜elaza nie jest konieczna
- 115. Wap Zalecany przynajmniej jedne posiek mleczny dziennie (o niskiej zawartoci tuszczu)
- 116. Kreatyna Jej 添r坦dem jest miso Dzienne zapotrzebowanie wynosi 2g, z czego poowa dostarczana jest z pokarmem, a poowa jest syntetyzowana w organizmie Sprzyja lepszej syntezie ATP i transportowi ATP przez bony mitochondri坦w
- 117. W celu zwikszenia jej zapas坦w w miniach nale甜y za甜ywa po 5g (4 razy dziennie) przez 4 5 dni, z r坦wnoczesnym spo甜yciem pokarm坦w wysokowglowodanowych w celu zwikszenia sekrecji insuliny (uatwia transport kreatyny do mini). W celu podtrzymania jej zawartoci 2g dziennie
- 118. L - karnityna Jest to substancja podobna do witamin Odpowiada za transport kwas坦w tluszczowych przez bon mitochondri坦w (mog one su甜y wytwarzaniu energii - ATP) G坦wnym 添r坦dem s czerwone miso i produkty mleczne W przypadku braku w diecie jest syntetyzowana w organizmie
- 119. 98% karnityny zawieraj minie Cakowita ilo karnityny nie ulega zmianie podczas wysiku Suplementacja karnityn nie zwiksza zdolnoci wysikowych, poniewa甜 nie zwiksza si jej ilo w miniach (nie nasila si te甜 utlenianie tuszcz坦w)
- 120. Odwodnienie i nawadnianie w sporcie
- 121. Utrata 2% masy ciaa (1 litr) zmniejsza wydolno o 20%. Usuwanie ciepa z organizmu 60% promieniowanie w czasie spoczynku 15% przewodzenie i konwekcja 25% parowanie potu W warunkach wysikowych ronie rola parowania potu
- 122. Objawy odwodnienia Uczucie pragnienia Sucho w ustach Bolesne kurcze mini B坦le brzucha Dr甜enie rk Zawroty gowy Nudnoci i wymioty Udar cieplny
- 123. Roztwory Hipotoniczne < 6% CHO Izotoniczne 6 8% CHO Hipertoniczne > 8% CHO CHO wglowodany Osmolalno - liczba czsteczek danej substancji zawarta w jednym litrze roztworu
- 124. Napoje hipotoniczne Posiadaj najni甜szy poziom cukr坦w w stosunku do innych napoj坦w. Najszybciej uzupeniaj pyny w organizmie. Opr坦cz wody zawiera mog dodatkowo podwy甜szon zawarto sodu i potasu w celu przyspieszenia rehydratacji. S to produkty przeznaczone dla sportowc坦w, kt坦rzy wykonuj mao intensywne wiczenia i nie poc si w du甜ym stopniu.
- 125. Napoje izotoniczne Maj tak sam osmolalno jak krew. Dodatek potasu i sodu pomaga zr坦wnowa甜y tempo przepywu pyn坦w w kom坦rkach i tkankach. S to produkty, kt坦re zwyczajowo zaspokajaj pragnienie i speniaj zapotrzebowanie przecitnego sportowca, usprawniajc odbudow zapas坦w glikogenu w miniach.
- 126. Napoje hipertoniczne Czsto nazywane s napojami energetycznymi. Skupiaj si g坦wnie na zapewnieniu du甜ej iloci energii w okresie kiedy nawodnienie nie jest ju甜 tak wa甜ne. Celem jest zwikszenie poziomu glikogenu zaraz po zakoczeniu wytrzymaociowego wysiku fizycznego.
- 127. Ich negatywn cech jest wydu甜anie czasu opr坦甜nienia 甜odka, a przez to stymulowanie powstawania ostrego b坦lu podczas wysiku dlatego nie s stosowane w celu nawodnienia w czasie intensywnego wysiku fizycznego. S doskonaym 添r坦dem energii atwo przyswajalnej dla os坦b nietolerujcych wglowodan坦w w postaci staej np. batonik坦w energetycznych.
- 128. Nawadnianie w czasie zawod坦w Wysiek kr坦tki nie trzeba Wysiek du甜szy napoje izotoniczne Po wysiku napoje hipertoniczne
- 129. Literatura: Jask坦lski Fizjologia wysiku fizycznego Traczyk Wadysaw Fizjologia czowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej skrypt AWFWskaz坦wki do wicze z fizjologii Kubica Ryszard Podstawy fizjologii pracy i wydolnoci fizycznej Ganong William Fizjologia Podstawy fizjologii lekarskiej