Folder 20 Jaar Experts
- 1. inte r view JUBIL 20 EU M NIBE 20 jaar ExpErts IN sustaINaBIlIty Michiel, als oprichter van het NIBE, wordt door zijn nieuwe partner J旦rg Blass ge誰nterviewd. Tijdens het gesprek ontdekken de heren veel overeenkomsten en hebben ze veel plezier om deze oude verhalen op te halen. Waar ben je ooit begonnen? Naarden nog een hutje in het bos. In dat hutje in het bos heb Toen ik op 1 juli 1990, samen met mijn vrouw Helma Kuit, ik een aantal jaren alleen gewoond voor Helma en ik naar met het NIBE begon, woonden we nog in de buurt van Arn- Arnhem verhuisden. In die tijd leefde ik tamelijk alternatief hem, waar ik net mijn Architectenbureau aan mijn zakelijke en het hutje had dan wel een bad, maar geen toilet, alleen partner had overgedaan. We waren vrij om overal met een een traditioneel Chinees aarde toilet, zonder spoeling. Daar nieuw bedrijf te starten en kozen er voor om dichter bij de zijn we het NIBE begonnen. Monte Casa, een grote naam Randstad te werken, omdat het zwaartepunt van het werk voor een hutje in het bos, maar daar is het NIBE begonnen toch daar te verwachten was. Helma komt oorspronkelijk uit in 1990. Het gebouwtje was geheel bouwbiologisch opge- t Gooi en ik had er ook een periode gewoond en had er in knapt door Michiel Haas. Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie 1
- 2. in t e r vie w Monte Casa Michiel Haas en J旦rg Blass, beide 20 jaar geleden Waarom ben je met NIBE begonnen? verscheen mijn eerste boek Bio-logisch bouwen en De tijd voor ik mijn eigen architectenbureau had, ben wonen, gezond voor mens en milieu, geschreven sa- ik erg ge誰nteresseerd geraakt in de Bouwbiologie, een men met prof. Peter Schmid. nog jonge wetenschap inzake bouwen, milieu en ge- In datzelfde jaar werd het (later eerste) Nationaal zondheid. Bouwen en wonen in overeenstemming met Milieubeleidsplan (NMP) Kiezen of verliezen gepre- de natuur was eind zeventiger jaren onder bepaalde senteerd door toenmalig VROM Minister Ed Nijpels. groepen wel hot. Ik heb me in die periode erg verdiept In 1990 volgt het NMP+ met de Nota Duurzaam Bou- hierin en ben ook voorzitter geweest van de VIBA (Ver- wen. Daarmee werd de bouw als doelgroep voor het eniging Integrale Bio-logische Architectuur). Eind 1989 milieubeleid aangemerkt. Doel was de milieuproble- matiek binnen de duur van 辿辿n generatie op te lossen of beheersbaar te maken. De oprichting van het NIBE in juli 1990 was het gevolg. Er was ineens vraag naar mensen met kennis van bouw en milieu en het aanbod was gering. Ik maakte van mijn hobby mijn beroep met de slogan ik kan als architect misschien wel 100 duur- zame woningen bouwen, maar ik kan ook 100 architec- ten leren hoe ze duurzaam moeten bouwen en dan is het effect veel groter. Hoe is die naam ontstaan? Een naam is altijd erg belangrijk. Dus daar ben ik echt mee bezig geweest. Mijn voorbeelden waren de verschillende Instituten voor Bouwbiologie die er waren in Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en Nieuw Zeeland. Daarmee was een deel van de naam al wel duidelijk. Maar het moest ook een lekker bekkende afkorting hebben, omdat ik een col- lega heb met een eigen bureau en die heeft een tongstrui- kelende afkorting. Uiteindelijk ben ik dan op Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) uitgekomen, waarvan vooral de afkorting gemakkelijk is. Het logo heb ik zelf ontworpen. 2 Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
- 3. inte r view Wat was de eerste opdracht van het NIBE? Wie was je eerste medewerker? De eerste opdracht van het NIBE was een hele leuke. De Buiten Helma en mijzelf, kregen wij al 1991, het eerste gemeente Den Haag wilde allerlei gaten in de stad vul- volledige jaar van het NIBE, onze eerste stagiaire Ineke len. Daar er veel weerstand te verwachten was bij deze Aalderink. Zij heeft de eerste stappen gezet op weg projecten vanuit de direct omwonenden (er verdwijnt naar wat later de NIBE Milieuclassificatie Bouwma- een stukje braakliggend speelterrein bijvoorbeeld) had terialen zou worden, die pas in augustus 1992 uit zou de gemeente slim besloten om de invullingen in ieder komen. Eind 1991 kwam reeds onze tweede stagiaire, geval milieuvriendelijk te doen. Maar daar had toen een afstudeerder Gerk Jan Kuipers, na zijn afstuderen nog niemand kaas van gegeten. kreeg hij bij ons een baan en heeft hij enige jaren bij Er kwam een delegatie van de gemeente Den Haag het NIBE gewerkt. naar mijn toenmalig architectenbureau in Arnhem om Over de komst van onze eerste stagiaire is eveneens te praten over deze mogelijke opdracht. De heren kwa- een leuk voorval te vertellen. Ineke kwam met haar men s middags en gingen s avonds pas weer terug. Al begeleidster uit Wageningen aangereisd en vroeg die tijd hebben we zitten praten en idee谷n met elkaar bij aankomst meteen waar is het toilet? Uitermate ontwikkeld. De opdracht zat daarna gebakken, maar het ongemakkelijk moest ik erkennen dat we dat niet had- NIBE moest nog beginnen. den en dat we daarvoor het bos gebruikten. Tot mijn De kavels werden uitgegeven aan die projectontwik- verrassing wilde ze uiteindelijk wel komen, haar be- kelaar die het beste de economie en ecologie gecom- geleidster stelde als voorwaarde dat er een fatsoen- bineerd had. Ons eerste project was Duinlaan II in Den lijk spoeltoilet moest zijn als ze kwam. Hetgeen me Haag en daar leerde ik Pieter Hameetman van de BAM alleszins redelijk leek en we dus ook verzorgd hebben, kennen als een gedreven man. Vervolgens kregen wij geheel inclusief septictank en dood dier om de bacte- opdracht van BAM om de planuitwerking op duurzaam- ri谷n op weg te helpen. heid te begeleiden. En zo rolden we van de ene opdracht in de andere. Leuk voor een beginnend adviesbureau. Over dit project is nog een anekdote te vertellen. Geheel in stijl met het milieuvriendelijke karakter kregen de villas een serre aan de zuid/tuinzijde. Totdat de makelaar werd ingeschakeld en deze oordeelde dat het veel mooier was de woonkamer uit te breiden met de serre, waardoor de wand tussen woonkamer en serre werd verwijderd. Hierdoor werd er geen energie meer bespaard door lucht voorverwarmd naar binnen te lijden, maar werd er extra energie verstookt om de serre ook in de winter warm te houden. De villas aan de Duinlaan in Den Haag werden begin In het begin lag de nadruk erg op kennisoverdracht, we 90-er jaren gebouwd, na een adviestraject van NIBE, hebben bijvoorbeeld cursussen georganiseerd, samen waarmee de eerste opdracht ook meteen zichtbaar werd met SEV en Rostra, die wel 14 keer gedraaid hebben. Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie 3
- 4. in t e r vie w Hoe heeft het werkveld van het NIBE zich uit dit boek NIBE20. Uiteindelijk hebben we de huison- veranderd? derzoeken afgestoten, het zijn hele specifieke werk- Deels enorm en deels niet erg. Ik zal me nader verkla- zaamheden waar je de hele dag mee bezig kunt zijn, ren. Als Instituut voor Bouwbiologie hielden wij ons na- maar minder passend bij een serieus adviesbureau dat drukkelijk bezig met gezondheidsbe誰nvloedende aspec- veel overheidsopdrachten heeft. Daar is dus veel veran- ten, als stralingsbelasting en kwaliteit binnenmilieu, derd. Maar bij de materialen weer nauwelijks. Voorts enz. Het NIBE had een autolading vol meetapparatuur is het karakter van de adviesdiensten ook echt veran- en verrichte daarmee huisonderzoeken en gaf adviezen derd. Op twee punten. In het begin lag de nadruk erg inzake sanering. Daarmee was het NIBE de eerste die op kennisoverdracht, we hebben bijvoorbeeld cursus- in Nederland dit sen georganiseerd, soort werk verrich- samen met SEV en te. Tegenwoordig Rostra, die wel 14 is dit het werk van Het NIBE was en is een keer gedraaid heb- een woonbioloog, ben. Maar ook op die oorzaken van vooraanstaande innovator een ander gebied is elektrostress onder- er veel veranderd. zoekt. Mijn derde bij nieuwe ontwikkelingen Vroeger werd er boek ging over Elek- uitsluitend gewerkt triciteit en Gezond- op het gebied van met afvinklijstjes, heid, tegenwoordig de kennis op het heet dit boek in een duurzaam bouwen. gebied van de mi- geheel nieuwe en lieueffecten van de aangevulde uitgave maatregelen stond Elektrostress & Gezondheid. Met dit soort werk heeft nog in de kinderschoenen. Nu willen wij in Nederland het NIBE zijn naam gevestigd als expert op dit gebied. uitsluitend nog maar werken op basis van prestatie af- Maar daarmee zaten we in een hokje waar ik vond dat spraken. Dat kan omdat we in de afgelopen twintig jaar we helemaal niet thuishoorden. We zijn veel breder dan heel veel verder zijn gekomen in dit nog jonge vakge- alleen maar stralingsdeskundige. Vandaar de switch bied. E辿n van de echte sterke kanten van het NIBE is, richting bouwmaterialen, vooral om te laten zien dat is de ontwikkeling van het vakgebied. We werken veel we veel breder bezig zijn. Resultaat daarvan: we zijn aan kennisontwikkeling, producten die daar het gevolg nu materiaaldeskundigen bij uitstek. Ook dat is veel te van zijn, zijn bijvoorbeeld GreenCalc, de Milieuclassifi- smal, we zijn en kunnen zoveel meer, zoals moge blijken caties, databases, Duurzame Monumentenzorg, enz. Elektrostress & Gezondheid is nog een exponent uit de tijd dat NIBE huis- en kantooronderzoeken deed, GreenCalc is een product uit de inno- vatieve kracht van het NIBE (samen met DGMR ontwikkeld) en DuMo eveneens, ontwikkeld samen met Rijksdienst voor archeologie, cul- tuurlandschap en monumenten en Evert Jan Nusselder van Monumen- tenzorg. 4 Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
- 5. inte r view De verandering van de Milieuclassificatie boeken, begonnen met een eigen uitgave, daarna twee uitgaven via WEKA Uitgeverij, vervolgens de NIBE losbladige banden en daarna de Pocketuitgaven, zoals ze nu worden uitgegeven. Hoe zit dat nu met die beroemde milieuclassifi- caties van het NIBE? Na het voorbereidende werk van de beide stagiaires Inderdaad zijn onze milieuclassificaties beroemd, tot en nog het nodige van mijzelf, hebben we in 1992 ons ver over de grenzen. Blijkbaar zijn wij de enige die, eerste boek uitgegeven over bouwmaterialen NIBE op basis van LCAs (levenscyclus analyses) vergelij- Milieuclassificatie Bouwmaterialen. Dit boek werd kingen maken van bouwproducten. Mijn voorganger zon succes dat er uiteindelijk 13 drukken van zijn uit- aan de Universiteit van Delft, prof. Charl Hendriks, gekomen, voordat we met een professionele uitgever wilde nog veel met de milieuclassificaties, hij vond in zee gingen. Bij WEKA zijn er twee remakes van ge- ze uitermate verhelderend. Maar helaas is hij vroeg- maakt, tot dat wij uiteindelijk besloten het weer in tijdig overleden. Vijf jaar later werd ik op een deel van eigen beheer uit te geven. Dat is nu ons NIBEs Basis- zijn stoel benoemd, Materials & Sustainability zoals werk Milieuclassificaties Bouwproducten. mijn stoel nu heet. Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie 5
- 6. in t e r vie w Het NIBE heeft altijd bijzondere huisvestingen gehad, leg dat eens uit? Ja, die bijzondere gebouwen zijn wel een beetje ons ding. We begonnen in het hutje in het bos en al snel groeiden we daar echt uit. We zochten dringend een ander gebouw. De gelegenheid deed zich voor dat we een soort oppasfunctie konden vervullen op het Land- goed Nieuw Valkeveen, dat plotseling via een gerech- telijk bevel werd ontruimd. We konden daar voor een half jaar terecht. Dat halve jaar werd dan uiteindelijk bijna 17 jaar, tot dat het kantoor, met de daarboven gelegen woning waar wij woonden, geheel afbrandde in juli 2008. Waardoor we van de ene op de andere dag geen kantoor meer hadden. Binnen een week za- ten we alweer geheel ingericht, maar zonder telefoon (dat duurde nog 4 weken!), op een andere bijzondere locatie in de bossen. Op de noodlocatie konden we blijven tot de watertoren geheel afgebouwd was, waar we nu dan zitten. Voor het eerst kijken we niet meer uit door de bomen heen, maar hebben we vergezichten van Amsterdam tot aan Utrecht. Ik mis de bomen wel een beetje, daarom hebben we een zo groot mogelijke boom in ons kantoor gepland. Wat doen jullie aan MVO? Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en NIBE zijn twee zaken die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Als je bezig bent met milieu, dan ben je vanzelf ook bezig met mensen. Tegenwoordig drukken we dat zo mooi uit met triple P: People, Planet, Prosperity. En natuurlijk is dat een punt waar we echt mee bezig zijn. Zo hebben we jarenlang verschillende Plan-kinderen gehad in India, Nepal en Indonesi谷, als bedrijf. Maar we hebben ook ziekenhuisbedden in Zambia gesponsord, tractoren in Gambia, een school in Gambia, enz. We hebben steeds projecten in de derde wereld ondersteund. Maar een onderdeel van MVO is ook dat we nu in een klimaatneu- traal gebouw zitten, dat we ons papier altijd tweezijdig gebruiken en daarna recyclen, enz. We kopen zoveel mo- gelijk biologisch in, enz. Er is veel wat we doen, maar er kan altijd nog meer, dus we zijn er nog lang niet. 6 Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
- 7. inte r view Tot slot, hoe zie je NIBE25? Dat jij dan de belangrijke man van het NIBE bent en dat ik een stapje heb terug gedaan. Maar dat we als bedrijf nog steeds op de rand staan tussen wat we wel weten en wat we nog niet weten en dus willen ontwikkelen. Of te wel, we zullen een sterk innoverend bedrijf zijn dat zijn klanten zeer sterk kan binden juist door deze kennis op een praktische manier in te zetten. Niet voor niets komt 85% van onze opdrachten van bestaande klanten! En natuurlijk dat al die lieve collegas dan nog steeds collegas zijn, mogelijk aangevuld met een enkel ander jong talent. Want dat is ook typisch NIBE, we hebben altijd jong veelbelovend talent als medewerkers. NIBE is als expert op het gebied van duurzaam bouwen constant aan het innoveren en ontwikkelen, met respect voor mens en dier 辿n met oog voor toekomstige uitdagingen. Hoe hebben jullie NIBE 5, 10, 15 gevierd? Het eerste lustrum van het NIBE hebben we niet ge- vierd, waarom niet? Ik zou het niet weten, misschien voelde het nog niet als bijzonder. Het 2e lustrum heb- ben we groots gevierd met een symposium voor alle relaties in het Spant in Bussum, in het grote theater. Het was indrukwekkend. Ons 15 jarige bestaan hebben we ook weer groot gevierd met een open dag op het NIBE. We hadden een grote circustent opgezet op het voorgrasveld, het was een prachtige warme dag en met veel gasten. Echt een groot feest! Sommige mensen zeiden: dit moet je iedere jaar doen, het is net een re- 端nie van duurzaam bouwend Nederland. Maar ja, dat Het was me een waar genoegen dit gesprek met jou te doen we echt maar eens in de vijf jaar. kunnen voeren. Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie 7
- 8. in t e r vie w MaaK KENNIs MEt dE wErKgEBIEdEN VaN NIBE Het NIBE heeft in de afgelopen 20 jaar een brede scope van werkgebieden en projecten opgebouwd. energie materialen water innovatie ecologie gezondheid ONT W O ERP eee eee eee e e e R ESE A AD eee eee eee e R RCH A VIE S eee eee eee eee eee eee BLICA PU P TIES eee eee e e e R NS T U M I I ENT eee eee eee e e e D D UM O eee eee eee eee e e Vraag naar de andere folders uit de reeks projecten. Bussummergrindweg 1b, 1406 NZ Bussum Postbus 229, 1400 AE Bussum Telefoon: 035-6948233 Fax: 035-6950042 Email: info@nibe.org Internet: www.nibe.org 8 Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie