�ݺ�ߣ

Editor's Notes

1. Belli bir düzeyde stresin olması normaldir . Bu sadece normal değildir, aynı zamanda gereklidir de. Kişi bütün olarak bir davranış sergilemek için strese ihtiyaç duyar ve stres kişinin hayatını muhtemel en iyi şekilde yaşamasına yardımcı olur. Belki şu düşünülebilir, "Peki, niçin insanların daima stresin zararlı olduğu hakkında konuştukları duyulur?" Cevap: İnsanlar stresin zararlı etkileri hakkında konuştukları zaman genelde stresin çok fazla olduğu durumları anlatmak isterler. Bu yıkıcı bir etki yaratabilir. Eğer kontrol edilmeden bırakılırsa, stres insanı yiyip bitirebilir ve insanın enerjisini tamamen tüketebilir. Stresin daima kötü bir şey olduğu kanaati de doğru değildir . Böyle bir durumda hiçbir stresin, yani gerginliğin olmamasının, insanı tamamen mutlu ve sağlıklı yapacağı var sayılmaktadır. Oysa uygun bir miktardaki gerilim yaşamak için asgari şarttır. Mesela bir müzik aletinin tellerinin belli bir sesi çıkaracak miktarda gerilmediği takdirde herhangi bir müziğin çalınmasının mümkün olmaması gibi, insanın da sağlıklı ve mutlu bir şekilde yaşayabilmesi için motivasyonunu sağlayacak oranda bir gerilime ihtiyacı vardır. Stres   keman yayına benzetilebilir. Eğer keman teli çok gevşek ise (yeterli stres yok ise ), müzik üretemeyecektir. Keman teli çok gergin ise (aşırı stres var ise ) kopacaktır. Sonuç olarak , bir miktar stres yaşamı / fonksiyonları sürdürmek için gereklidir.
2. Stresin, karşılaşılan durumlara vücudun ve zihnin gösterdiği bir tepki olması dolayısıyla yaşayan her insanda tabii olarak bulunduğunu ve böylece ilk insanla birlikte ortaya çıktığını kabul etmek yanlış olmayacaktır İlkel insan, bir sonraki yiyeceğini nereden bulacağı veya bir başka canlıya gıda olup olmayacağı gibi bir sorun karşısında bulunmaktadır. Hayatını tehdit eden böyle bir durum karşısında iki seçeneği vardır; ya hayatını korumak için dövüşecektir ya da alt edemeyeceği bir güç karşısında kaçacaktır. Her iki alternatif için de , hayatı koruma temel güdüsü, insan vücudunun biyolojik unsurlarını karşılaşılan problemle mücadele etmeye ve üstesinden gelmeye hazırlamak için bir takım değişiklikler yapmaktadır. Vücut kaçmaya veya dövüşmeye hazırlanmaktadır. Hayatta kalmak için tüm sistemler alarma geçirilmekte ve maksimum hareketliliğe çıkarılmaktadır. Kan dolaşımı hızlanmakta, kaslar gerilmektedir. Dövüş veya kaç tepkisi beyni, tüm vücudu ve duyguları etkilemektedir. Böylece bir stres hissedildiğinde, aslında, vücudun hayatı tehdit eden bir duruma karşı mücadele için yapmış olduğu hazırlığı hissedilmektedir. Bir tehdit ya da güçlükle karşı karşıya kaldığımızda sempatik sinir sistemimiz harekete geçer. “Savaş ya da kaç” mekanizması budur. Beynimiz bu durumla ilgili hipofiz bezini harekete geçiren bir uyaran alır. Bu uyarı sonucu, adrenalin salgılamaya başlar ve zincirleme tepkiler oluşur.
3. İlk insandan günümüze doğru ilerledikçe, karşılaşılan tehditlerin değiştiği, çeşitlendiği ve arttığı görülmektedir. Bugün artık vahşi bir hayvana yem olma ihtimali çok nadir şartlara bağlı iken, kurallara uymayan bir sürücünün trafikte aniden yolu kapatarak tehdit etmesi modern insanda dövüş veya kaç tepkisinin ortaya çıkmasına, yani adrenalin seviyesinin yükselmesine, kan basıncının artmasına ve kasların gerilmesine, kısaca strese sebep olmaktadır. Tehlikeye karşı koyma tepkisi, bilinçli bir şekilde kontrol edilmediği takdirde hayatın kendisine karşı tehdit edici bir şekle dönüşmektedir. Bu nedenle dövüş veya kaç tepkisini yönlendirmek ve üstesinden gelmek için strese yol açtığı durumları bilmek gereklidir. Yükselen adrenalin, olumlu fiillerin enerjisi olarak kullanılmalıdır. Duyguları birer uyarı sinyali olarak kabul edip, yanlışlıklar bulunup düzeltilmelidir.
4. Bir iş mülakatı öncesinde , topluluk karşısında sunum yapmamız istenildiğinde, performans hedeflerine ulaşamadığımızda ya da kızgın bir hasta karşısında da stres yaşarız. Bu fiziksel değil, sosyal bir tehlikedir. Sosyal tehlike karşısında stres yaşıyorsak kendimize bunun için kızmamalıyız. Çünkü stres tepkisi fiziksel tehlike ile sosyal tehlikeyi birbirinden ayıramıyor. Yangın ya da deprem karşısında gösterdiği tepkinin aynısını, yüksek sesle konuşan müşteriler karşısında ya da satış görüşmeleri öncesinde gösterebiliyor.
5. İYİ STRES Düşük ve orta derecede strestir. * Verimliliği artırır. * Gelişmek ve doyumlu bir hayat yaşamak için gereklidir. * Bizi endişelendirir ama yaptığımızda hoşumuza gider. * Kazandırıcı, umutlandıran strestir. Doğum-evlilik-bazı sınavlar-yaratıcı bir etkinliğe katılımın stresi-zaferin stresi-hazzın stresi KÖTÜ STRES Aşırı derecede yüksek strestir. * Bireyin fiziksel ve zihinsel sistemini bozar. Hata yapma-kaza yapma-yetersizlik duygusu işe gitmede isteksizlik-işten ayrılma-isabetsiz karar verme-nitelik ve nicelik düşmesi vb. durumlar ortaya çıkar.
6. İYİ STRES Düşük ve orta derecede strestir. * Verimliliği artırır. * Gelişmek ve doyumlu bir hayat yaşamak için gereklidir. * Bizi endişelendirir ama yaptığımızda hoşumuza gider. * Kazandırıcı, umutlandıran strestir. Doğum-evlilik-bazı sınavlar-yaratıcı bir etkinliğe katılımın stresi-zaferin stresi-hazzın stresi KÖTÜ STRES Aşırı derecede yüksek strestir. * Bireyin fiziksel ve zihinsel sistemini bozar. Hata yapma-kaza yapma-yetersizlik duygusu işe gitmede isteksizlik-işten ayrılma-isabetsiz karar verme-nitelik ve nicelik düşmesi vb. durumlar ortaya çıkar.
7. Bu dalgalar, bir voltun milyonda biri kadar düşük bir voltaja sahip. Saniyede ortalama 9-14 kez salınan  “alfa dalgaları” bir görülüyor bir kayboluyor, yani sürekli mevcut değiller. Örneğin, derin uykuda yada aşırı heyecan durumlarında bu dalga neredeyse hiç yok. Alfa dalgaları, genellikle insanın rahat olduğu, çok fazla efor sarf etmediği durumlarda görülüyor. “ Beta dalgaları”  çok stresli durumlarda, kafamızı toplayamadığımız ve dikkatimizi veremediğimiz zamanlarda ortaya çıkıyor. Saniyede ortalama 13-40 kez salınan beta dalgaları alfa ve teta dalgalarından daha hızlı.  “Teta dalgaları”  uykuya geçerken yada uykunun ilk evrelerinde görülüyorlar. Bunlar biraz daha hızlı; saniyede ortalama 4-7 kez salınıyorlar. “ Delta dalgaları” , uykunun derin evresinde ortaya çıkıyor. En fazla saniyede ortalama  4 kez dalgalanan delta dalgaları, en yavaş titreşen dalgalar.  Son yıllarda üzerinde çalışılan diğer bir dalga türü de "gama".   Gama dalgaları saniyede ortalama 40 kez titreşiyor.   Bu dalganın, algılama bilinç ve entelektüel düşüncenin kaynağı olduğu düşünülüyor.