際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Gauss Kanunu
Kapal脹 bir y端zeyden ge巽en
 elektrik ak脹s脹 miktar脹
 zarflanan y端kmiktar脹 ile
 doru orant脹l脹d脹r.
Carl Friedrich Gauss 1777-1855
                                        Yes its the same
                                        guy that gave you
                                        the Gaussian
                                        distribution and 
                                        To give you some
                                        perspective he was born 50
                                        years after Newton died
                                        (1642-1727). Predicted the
                                        time and place of the first
                                        asteroid CERES (Dec. 31,
                                        1801). Had the unit of
                                        magnetic field named after
         Ceres = 4.6 year , d=4.6 Au   him and of course had
                                        much to do with the
                                        development of
                                        mathematics
AKI
AKI ve skaler 巽arp脹m
    陸 = ( v cos 慮 ) A
        rr
      =vA
Ak脹n脹n tan脹m脹
 Herhangi bir y端zeyden ge巽en
  toplam elektrik alan, madde veya
  herhangi bir fiziksel nicelik miktar脹
  olarak tan脹mlanabilir.
 Y端zey alan脹 y端zeye dik olan bir
  normal vekt旦r端 gibi tan脹mlanabilir
 Tan脹ma g旦re denklemimiz:


                 rr
                E dA
         陸=
            surface
Elektrik Ak脹
 Y端zeyden ge巽en
  elektrik alan
  miktar脹d脹r.
 Elektrik ak脹 birimi
  N-m2/C dir.


          rr
  陸 E =  E  dA
            A
E&M de Gauss Kanunu
 Bir y端k da脹l脹m脹n脹n elektrik alan脹n脹
  hesaplarken simetriyi kullan脹r
 Metod: E-alan脹 hesaplan脹rken hayali bir
  alan脹n baz脹 y端kleri zarflad脹脹n脹 farzedelim
                Y端zeyin ekli
                巽ok 旦nemlidir
Gauss kanununun KULLANIMI
 Y端k da脹l脹m脹n脹n etraf脹nda se巽ilecek
  zarflama y端zeyi hem y端k da脹l脹m脹na benzer
  hem de yak脹n olmal脹d脹r ..


        rr
陸 E =  E  dA
          A
K端resel koordinatlar
           r  dr
           r慮  rd慮
           r sin 慮  r sin 慮d
           Y端zey integrali
       sada                             2
                  S r =  f (慮 , ) r       sin 慮 d慮d
       (yeil)
                        S
Noktasal bir y端k端 saran k端resel bir y端zeyden
                 ge巽en ak脹

                                   1q
                                         r  r r 2 sin慮d慮d
                      陸E =                 
                                  4竜0 r 2
                           surface


                                1q2
                                     r sin慮d慮d (r  r )
                     陸E =                       
                            4竜o r 2
        rr
 陸E = E dA
       spherical
                                         q
                     陸E =                      sin 慮d慮d
       surface

                                    4竜 o
rr       1q
E(r ) =          
                 r
                                    
        4竜o r 2

                                                          
                                             !!! k脹saca
                                 surface
Noktasal bir y端k端 saran k端resel bir
        y端zeyden ge巽en ak脹
                                  q
                                         [ cos 慮 ]0 [ ]
                                                                2
                      陸E =
                                4 竜 o
                                                                 0


                                         q
                                               [ 1  (1)][2  0]
                                陸E =
                                       4竜 o

                                                        q
         q
                sin 慮d慮d                                       4
                                             陸E =
陸E =
                                                      4竜 o
       4竜 o
                                                            q
                       2
        q
                                               陸E =
                sin 慮d慮  d
陸E =
                                                            竜o
       4竜 o   0        0
Gauss Kanunu
Kapal脹 bir y端zeyden ge巽en toplam ak脹 o
y端zey taraf脹ndan 巽evrelenen y端k miktar脹
ile doru orant脹l脹d脹r.

                 rrq
         陸 E =  E  dA =
                                     竜0
                  surface


  Not: Alan vekt旦r端 y端zeyden d脹ar脹 doru y旦nelir
Gauss Y端zeyi
Gauss kanununun uygulanabilmesi i巽in kapal脹,
hayali bir y端zeye ihtiya巽 vard脹r.




          Herbir y端zeydeki toplam ak脹 nedir?
Gauss kanunu ile problem 巽旦z端m端
1. Y端k younluklar脹 
    Y端k younluklar脹n脹 巽izgisel, y端zeysel ve
   hacimsel olarak tan脹mlamak kolayl脹k salar
2. Simetri ve koordinat sistemleri 
   Se巽ilecek koordinat sistemi, y端k da脹l脹m脹n脹n
   simetrisini g旦sterebilecek ekilde olmal脹d脹r.
   Mesela, noktasal bir y端k端n ak脹s脹n脹
   hesaplarken k端resel simetri sebebiyle
   k端resel koordinatlar脹 kullan脹r脹z.
Dikkat!!! Gauss kanunu ile problem
               巽旦z端m端
3. Gauss kanunundan yararlanarak elektrik alan脹n
    hesab脹 - Elektrik alan, herhangi bir Gauss
    y端zeyinde sabit bir b端y端kl端k ve dorultuda olarak
    g旦sterilebiliyorsa, problemlerinde alan hesab脹 i巽in
    Gauss kanununu kullan脹r脹z.
    Aa脹daki 端巽 旦rnei ele alacak olursak:
(1) Y端kl端, uzun ve dorusal bir tel
(2) Y端kl端, d端z ve sonsuz b端y端kl端kte olan ince levha
(3) Y端kl端 bir k端re.
E-alan hesaplar脹nda Gauss kanununun
           uygulamas脹


 K端resel simetri



 Silindirik simetri



 D端zlemsel simetri
rnek  Y端kl端, uzun ve dorusal tel
          ekil (b) problemin silindirik simetri problemi
          olduunu g旦sterir. Bu da bize problem 巽旦z端m端nde
          silindirik koordinatlar脹n kullan脹lmas脹n脹n uygun
          olduunu g旦sterir.
          Dikkate al脹nacak 端巽 y端zey vard脹r. Alt ve 端st dairesel
          y端zeylerin normal vekt旦rleri z eksenine paraleldir
          ayn脹 zamandada elektrik alan vekt旦r端ne diktir,
          b旦ylece ak脹ya katk脹lar脹 s脹f脹rd脹r.
          O halde integralde deikenimiz silindirin y端kseklii
          olan l dir. Burada zarflanan y端k, 了l dir.
rnek  Y端kl端, uzun ve dorusal tel
                                                             q
                     q
                                                    陸=
           陸=
                                                         竜o
                  竜   o

                                                         了l
                        E r  r d l rd 
           陸=                                Er l 2 =
                                                         竜o
                                     2
                          +l/2

                                        d
               = Er             dl                      or
                          l/2
                                                            了
                                     0
                                                 E (r ) =
               = Er l 2                                          !!!!!
                                                          2竜 o r

          Elektrik alan脹n a巽脹sal bir simetriye sahip
          olmas脹 sebebiyle, elektrik alan脹n sabit bir r
          uzakl脹脹nda sabit bir b端y端kl端端 vard脹r.

                                   了
                          r
                          E=            
                                        r
                                 2r竜 o
Dier y端k da脹l脹m脹 geometrileri
                                      D端zg端n y端klenmi dielektrik
 D端zg端n y端klenmi dielektrik
                                      (yal脹tkan) sonsuz d端zlem
 (yal脹tkan) k端re




                              a 3               
           
                   Er >a =                   E=
        =
Er <a          r                      2
          3竜 o                                  2竜 o
                             3竜 o r

               Bu sonu巽lar脹 ispatlayabilirmisiniz?
Gauss kanunu: Yal脹tkan ve y端kl端 bir y端zeyin
     yak脹n脹ndaki elektrik alan脹n hesab脹
      rrq
    E  dA =竜o
          q
   EA =
        竜o
        A
   EA =
         竜o
       
   E=
      竜o
   bir yuzeyin etkisi,
       
   E=
      2竜 o
Gauss Kanununu Sonu巽lar脹
1. Sadece kapal脹 bir y端zeyde zarflanan y端kler
   y端zeyde bir ak脹 oluumu salarlar.
2. Y端zeydeki toplam ak脹, bu y端zey taraf脹ndan
   zarflanan toplam y端k miktar脹 ile doru
   orant脹l脹d脹r.
Gauss Kanununu Sonu巽lar脹

3. Gauss y端zeyi problemi Gauss kanunu
  kullanarak 巽旦zmek i巽in hayali bir y端zeydir




4. Gauss kanunu y端k da脹l脹mlar脹n脹n, y端ksek
  simetriye sahip olduklar脹 durumlarda, elektrik
  alan hesaplar脹 i巽in kullan脹labilir
Sonu巽: Gauss kanunu
   ve iletkenler

5. Elektrostatik olarak
   y端klenmi bir iletkenin i巽ine
   Gauss kanunu uygulan脹rsa,
   iletkenin i巽inde elektrik alan
   daima s脹f脹rd脹r
6. 聴letken 端zerindeki herhangi
   bir net y端k daima iletkenin
   y端zeyinde konulan脹r, nas脹l?
Kabuk Teoremleri:
           聴letkenler
1) D端zg端n y端klenmi iletken bir
   kabuk sanki b端t端n y端kler kabuun
                                              1    q
   merkezinde toplanm脹 gibi            r
                                        E=            
                                                      r
   davranarak kabuun d脹脹ndaki bir
                                             4竜o r 2
   y端k端 iter yada 巽ekerler.
2) Eer y端kl端 par巽ac脹k iletken ve
   y端kl端 kabuun i巽 k脹sm脹na
                                         r
   koyulursa bu y端kl端 par巽ac脹a
                                         E=0
   hi巽bir elektriksel kuvvet etkimez.
聴letken bir y端zeydeki elektrik alan y端zeye diktir ve y端zeysel
             y端k younluu ile doru orant脹l脹d脹r.

                                             rrq
                                           E  dA =
Net y端k daima iletkenin d脹 y端zeyinde                  竜o
konulan脹r.
                                                      q
                                          E  dA =
Y端zey k端resel olmad脹脹 s端rece, y端k                    竜o
younluu  (birim alan ba脹na d端en
                                                 q
y端k) deiir                              EA =
                                                 竜o
聴letken bir y端zeyin hemen d脹脹nda bir
                                               A
                                          EA =
noktadaki elektrik alan脹 Gauss
                                               竜o
kanununu kullanarak hesaplamak
                                                 
巽ok daha kolayd脹r                         E =
                                                 竜o

More Related Content

Gauss Kanunu ElektoManyetizma

  • 1. Gauss Kanunu Kapal脹 bir y端zeyden ge巽en elektrik ak脹s脹 miktar脹 zarflanan y端kmiktar脹 ile doru orant脹l脹d脹r.
  • 2. Carl Friedrich Gauss 1777-1855 Yes its the same guy that gave you the Gaussian distribution and To give you some perspective he was born 50 years after Newton died (1642-1727). Predicted the time and place of the first asteroid CERES (Dec. 31, 1801). Had the unit of magnetic field named after Ceres = 4.6 year , d=4.6 Au him and of course had much to do with the development of mathematics
  • 3. AKI
  • 4. AKI ve skaler 巽arp脹m 陸 = ( v cos 慮 ) A rr =vA
  • 5. Ak脹n脹n tan脹m脹 Herhangi bir y端zeyden ge巽en toplam elektrik alan, madde veya herhangi bir fiziksel nicelik miktar脹 olarak tan脹mlanabilir. Y端zey alan脹 y端zeye dik olan bir normal vekt旦r端 gibi tan脹mlanabilir Tan脹ma g旦re denklemimiz: rr E dA 陸= surface
  • 6. Elektrik Ak脹 Y端zeyden ge巽en elektrik alan miktar脹d脹r. Elektrik ak脹 birimi N-m2/C dir. rr 陸 E = E dA A
  • 7. E&M de Gauss Kanunu Bir y端k da脹l脹m脹n脹n elektrik alan脹n脹 hesaplarken simetriyi kullan脹r Metod: E-alan脹 hesaplan脹rken hayali bir alan脹n baz脹 y端kleri zarflad脹脹n脹 farzedelim Y端zeyin ekli 巽ok 旦nemlidir
  • 8. Gauss kanununun KULLANIMI Y端k da脹l脹m脹n脹n etraf脹nda se巽ilecek zarflama y端zeyi hem y端k da脹l脹m脹na benzer hem de yak脹n olmal脹d脹r .. rr 陸 E = E dA A
  • 9. K端resel koordinatlar r dr r慮 rd慮 r sin 慮 r sin 慮d Y端zey integrali sada 2 S r = f (慮 , ) r sin 慮 d慮d (yeil) S
  • 10. Noktasal bir y端k端 saran k端resel bir y端zeyden ge巽en ak脹 1q r r r 2 sin慮d慮d 陸E = 4竜0 r 2 surface 1q2 r sin慮d慮d (r r ) 陸E = 4竜o r 2 rr 陸E = E dA spherical q 陸E = sin 慮d慮d surface 4竜 o rr 1q E(r ) = r 4竜o r 2 !!! k脹saca surface
  • 11. Noktasal bir y端k端 saran k端resel bir y端zeyden ge巽en ak脹 q [ cos 慮 ]0 [ ] 2 陸E = 4 竜 o 0 q [ 1 (1)][2 0] 陸E = 4竜 o q q sin 慮d慮d 4 陸E = 陸E = 4竜 o 4竜 o q 2 q 陸E = sin 慮d慮 d 陸E = 竜o 4竜 o 0 0
  • 12. Gauss Kanunu Kapal脹 bir y端zeyden ge巽en toplam ak脹 o y端zey taraf脹ndan 巽evrelenen y端k miktar脹 ile doru orant脹l脹d脹r. rrq 陸 E = E dA = 竜0 surface Not: Alan vekt旦r端 y端zeyden d脹ar脹 doru y旦nelir
  • 13. Gauss Y端zeyi Gauss kanununun uygulanabilmesi i巽in kapal脹, hayali bir y端zeye ihtiya巽 vard脹r. Herbir y端zeydeki toplam ak脹 nedir?
  • 14. Gauss kanunu ile problem 巽旦z端m端 1. Y端k younluklar脹 Y端k younluklar脹n脹 巽izgisel, y端zeysel ve hacimsel olarak tan脹mlamak kolayl脹k salar 2. Simetri ve koordinat sistemleri Se巽ilecek koordinat sistemi, y端k da脹l脹m脹n脹n simetrisini g旦sterebilecek ekilde olmal脹d脹r. Mesela, noktasal bir y端k端n ak脹s脹n脹 hesaplarken k端resel simetri sebebiyle k端resel koordinatlar脹 kullan脹r脹z.
  • 15. Dikkat!!! Gauss kanunu ile problem 巽旦z端m端 3. Gauss kanunundan yararlanarak elektrik alan脹n hesab脹 - Elektrik alan, herhangi bir Gauss y端zeyinde sabit bir b端y端kl端k ve dorultuda olarak g旦sterilebiliyorsa, problemlerinde alan hesab脹 i巽in Gauss kanununu kullan脹r脹z. Aa脹daki 端巽 旦rnei ele alacak olursak: (1) Y端kl端, uzun ve dorusal bir tel (2) Y端kl端, d端z ve sonsuz b端y端kl端kte olan ince levha (3) Y端kl端 bir k端re.
  • 16. E-alan hesaplar脹nda Gauss kanununun uygulamas脹 K端resel simetri Silindirik simetri D端zlemsel simetri
  • 17. rnek Y端kl端, uzun ve dorusal tel ekil (b) problemin silindirik simetri problemi olduunu g旦sterir. Bu da bize problem 巽旦z端m端nde silindirik koordinatlar脹n kullan脹lmas脹n脹n uygun olduunu g旦sterir. Dikkate al脹nacak 端巽 y端zey vard脹r. Alt ve 端st dairesel y端zeylerin normal vekt旦rleri z eksenine paraleldir ayn脹 zamandada elektrik alan vekt旦r端ne diktir, b旦ylece ak脹ya katk脹lar脹 s脹f脹rd脹r. O halde integralde deikenimiz silindirin y端kseklii olan l dir. Burada zarflanan y端k, 了l dir.
  • 18. rnek Y端kl端, uzun ve dorusal tel q q 陸= 陸= 竜o 竜 o 了l E r r d l rd 陸= Er l 2 = 竜o 2 +l/2 d = Er dl or l/2 了 0 E (r ) = = Er l 2 !!!!! 2竜 o r Elektrik alan脹n a巽脹sal bir simetriye sahip olmas脹 sebebiyle, elektrik alan脹n sabit bir r uzakl脹脹nda sabit bir b端y端kl端端 vard脹r. 了 r E= r 2r竜 o
  • 19. Dier y端k da脹l脹m脹 geometrileri D端zg端n y端klenmi dielektrik D端zg端n y端klenmi dielektrik (yal脹tkan) sonsuz d端zlem (yal脹tkan) k端re a 3 Er >a = E= = Er <a r 2 3竜 o 2竜 o 3竜 o r Bu sonu巽lar脹 ispatlayabilirmisiniz?
  • 20. Gauss kanunu: Yal脹tkan ve y端kl端 bir y端zeyin yak脹n脹ndaki elektrik alan脹n hesab脹 rrq E dA =竜o q EA = 竜o A EA = 竜o E= 竜o bir yuzeyin etkisi, E= 2竜 o
  • 21. Gauss Kanununu Sonu巽lar脹 1. Sadece kapal脹 bir y端zeyde zarflanan y端kler y端zeyde bir ak脹 oluumu salarlar. 2. Y端zeydeki toplam ak脹, bu y端zey taraf脹ndan zarflanan toplam y端k miktar脹 ile doru orant脹l脹d脹r.
  • 22. Gauss Kanununu Sonu巽lar脹 3. Gauss y端zeyi problemi Gauss kanunu kullanarak 巽旦zmek i巽in hayali bir y端zeydir 4. Gauss kanunu y端k da脹l脹mlar脹n脹n, y端ksek simetriye sahip olduklar脹 durumlarda, elektrik alan hesaplar脹 i巽in kullan脹labilir
  • 23. Sonu巽: Gauss kanunu ve iletkenler 5. Elektrostatik olarak y端klenmi bir iletkenin i巽ine Gauss kanunu uygulan脹rsa, iletkenin i巽inde elektrik alan daima s脹f脹rd脹r 6. 聴letken 端zerindeki herhangi bir net y端k daima iletkenin y端zeyinde konulan脹r, nas脹l?
  • 24. Kabuk Teoremleri: 聴letkenler 1) D端zg端n y端klenmi iletken bir kabuk sanki b端t端n y端kler kabuun 1 q merkezinde toplanm脹 gibi r E= r davranarak kabuun d脹脹ndaki bir 4竜o r 2 y端k端 iter yada 巽ekerler. 2) Eer y端kl端 par巽ac脹k iletken ve y端kl端 kabuun i巽 k脹sm脹na r koyulursa bu y端kl端 par巽ac脹a E=0 hi巽bir elektriksel kuvvet etkimez.
  • 25. 聴letken bir y端zeydeki elektrik alan y端zeye diktir ve y端zeysel y端k younluu ile doru orant脹l脹d脹r. rrq E dA = Net y端k daima iletkenin d脹 y端zeyinde 竜o konulan脹r. q E dA = Y端zey k端resel olmad脹脹 s端rece, y端k 竜o younluu (birim alan ba脹na d端en q y端k) deiir EA = 竜o 聴letken bir y端zeyin hemen d脹脹nda bir A EA = noktadaki elektrik alan脹 Gauss 竜o kanununu kullanarak hesaplamak 巽ok daha kolayd脹r E = 竜o