Gebelikte ilaç kullanımı
•Download as PPTX, PDF•
2 likes•2,376 views
Gebelikte ilaç kullanımına, doğacak bebek ve annenin sağlık durumlarını değerlendirerek karar verilmelidir. Bu sunum gebelikte sık karşılaşılan bazı hastalıklarda hangi ilaçların kullanılabileceğine dair kısa bir özet sunmaktadır.
Gebelikte ilaç kullanımı
- 2. Her madde zehir olabilir, zehir olanla olmayanı ayıran dozudur. Paracelsus İlacın tipi, dozu, alınma sıklığı, fetusun yaşı, annenin sağlığı ve beslenmesi fetusu etkiler. Teratojen Gelişen fetus veya embriyoya yapısal ve fonksiyonel anormallik oluşturan ajandır.
- 3. • Son menstrüel dönemin ilk gününden sonraki 31 ve 71 gün arasındaki zamandır. Bu kritik dönemde organlar oluşur ve teratojenler malformasyona neden olur. • 31. günden önce teratojene maruz kalmak ya hep ya hiç etkisi yaratır (yani, gebelik ürünü ya yaşamaz veya anomali gelişmeden yaşar). Klasik teratojenik dönem
- 4. • Gebeliğin 71. gününden başlayarak doğuma kadar geçen süre fetal dönem adını alır. • Organogenez büyük ölçüde tamamlandığı için genellikle büyüme gelişme gerilikleri ve fonksiyon bozukluklarıyla ilgili problemler bu dönemde ön plana geçer Fetal dönem
- 5. Gebelikte İlaç Riskinin Amerikan Gıda ve İlaç Dairesine Göre sınıflaması • Hamile kadınlarda yapılan kontrollü çalışmalarda gebeliğin ilk trimesterında kullanıldığında fetusta herhangi bir risk oluşturduğu gösterilememiş (ayrıca ileri dönemlerde kullanıldığında da artmış riske ait kanıt olmayan) ilaçlar. A grubu • Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde fetal risk ortaya çıkarmayan ancak insanlarda kontrollü çalışma yapılmamış olan ilaçlar yada • Hayvanlarda fertilitede azalma dışında başka olumsuz etkiler saptanmasına rağmen bu bulgunun insanlar üzerinde ilk trimesterda kullanılarak yapılan kontrollü çalışmalarda saptanmadığı ilaçlar. B grubu
- 6. • Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda istenmeyen etkiler saptanan ancak insanlarda kontrollü çalışma yapılmamış olan ilaçlar yada • Hayvan ve insanlar üzerinde hiç çalışılmamış ilaçlar. Bu kategorideki ilaçlar gebelikte sadece gerçekten gerekli olduğunda yani potansiyel yararın potansiyel zararından fazla olduğu durumlarda verilmelidir. C grubu • Fetus üzerinde olumsuz etki riski yarattığı konusunda kanıtlar olan ancak gebe kadınlarda kullanımından elde edilecek yararın bilinen bu riske karşın kabul edilebilir olduğu ilaçlar. D grubu • Hayvanlarda ya da insanlarda yapılan araştırmalarda fetal anomalilere neden olduğu kanıtlanmış ya da deneyim ve gözlemlerde fetusta risk yarattığı konusunda kanıtlar bulunan ilaçlar ile gebelikte kullanımında ortaya çıkabilecek olan zararın olası yararından fazla olduğu bilinen ilaçlar. Bu tür ilaçlar gebe ya da gebelik şüphesi olanlarda kesinlikle kontraendikedir. X grubu
- 7. • Gebeliğin her döneminde antibiotik gereksinim olduğunda kullanılabilir. FDA sınıflamasında kategori B’de yer alır. Penisilinler • Sefalosporinlerle yapılan kısıtlı sayıdaki çalışmada fetus üzerine olumsuz bir etki bildirilmemiştir. Bu grup antibiotiklerin yıllardan beri gebelikte kullanıldığı dikkate alınırsa penisilinler kadar güvenli olduğu söylenebilir. Sefalosporinler
- 8. • Gebelerde yaygın kullanılır ve konjenital malformasyonlarla ilişkisi yoktur. Gebelerde ilk trimesterda ateşli hastalıklarda belli kraniofasiyal malformasyon riskini azaltmasıyla ilişkilidir. • Yüksek doz alımlarda özellikle NAC tedavisi gecikirse abortus ve fetal kayıplara yol açabilir. NAC’ın plasentayı geçtiği gösterilmiştir ve anne ve bebekte toksik metabolitlere bağlanabilir. • NAC: N-asetil sistein Parasetamol
- 9. • İlk trimesterda kullanımında spontan abortus riskinde artma, kardiyak septal defek, yarık damak ve gastroşizis riskinde hafif artma görülebilir. 3. trimester’da doğumu engellediği için prematür eylemlerde tokolitik ajan olarak kullanılır. • Gebeliğin geç dönemlerinde kullanıldığında ductus arteriyosusun erken kapanması, pulmoner HT, fetal ölüm gibi birtakım olumsuz etkilerle ilişkilidir. Fetal periventriküler kanama, fetal nefrotoksisite, oligohidramniyos ve neonatal GIS kanama insidansında artma gibi etkiler rapor edilmiştir. Bu nedenlerle geç gebelik dönemlerinde kullanımı önerilmemektedir. NSAI (Non steroidal anti - inflamatuar ilaçlar)
- 10. • Genel olarak kısa süreli, aralıklı kullanımlarında morfin ve fentanil tercih edilebilir. Terme yakın kullanımları yenidoğanda ağır solunum depresyonu yapabilir. Opiyatlar
- 11. • Ağır hipoglisemi (yani, oral tedaviye yanıt vermeyen hastalarda glukoz düzeyi <70 miligram/dL) dekstroz IV bolus verilerek tedavi edilir. IV yol zorsa 1-2 mg IM veya SC glukagon verilebilir. Gebelikte Hipoglisemi Tedavisi
- 12. Gebelerde Hipertansiyon Tedavisi • Sistolik kan basıncı 160 mmHg’yı veya diastolik kan basıncı 100 mmHg’yı aştığında tedavi endikedir. Gebelikte kronik hipertansiyon tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlar alfa- metildopa (Aldomet), labetalol’dur. • Gebelikte akut hipertansif kriz ise labetalol (5- 10 dakikada bir verilen IV 10 mg, toplam doz 300 mg’a kadar çıkılabilir) veya hidralazin (15 dakikada bir 5-10 mg IV bolus) ile tedavi edilir. Hedef sistolik kan basıncını 140- 150 mmHg ve diastolik kan basıncını 90-100 mmHg arasında tutmaktır.
- 13. Gebelerde Kardiyak Aritmi Tedavisi • Supraventriküler taşikardi için vagal manevralar etkili değilse kardiyoselektif beta-blokerler(β1 reseptöre etki gösterenler)(asebutolol, betaksolol, metoprolol), adenozin, verapamil ve diltiazem standart dozlarda kullanıldığında gebelikte güvenlidir. • Gebelikte atrial fibrilasyon tedavisinin amacı hız kontrolü ve sinüs ritmine dönmektir. Her ikisi de değişmeyen dozlarda gebelikte güvenli olan kardiyoselektif bloker ve/veya digoksin kullanın.
- 14. Gebelikte Tromboembolizm Tedavisi • Gebelikte DVT ve PE tedavisinde IV heparin kullanılır, amaç parsiyel tromboplastin zamanını kontrolün 1.5-2 katında tutmaktır. Tromboembolik olayların hem profilaksisinde hem de tedavisinde düşük moleküler ağırlıklı heparin de kullanılabilir. DVT: Derin Ven Trombozu PE: Pulmoner Emboli IV: İntravenöz
- 15. Gebelerde Sistit Tedavisi • Basit sistitli hastalar günde iki kez PO 100 mg nitrofurantoin ile veya oral sefalosporin ile tedavi edilebilir. Tedavinin uzunluğunun 3-10 gün olması önerilir. • Bir folat antagonisti olan trimetoprim ilk trimesterden sonra kullanılabilir. • Sulfonamidler birinci ve ikinci trimesterde kulanılabilir fakat infantta kernikterus endişesi nedeniyle üçüncü trimesterde kullanılamaz.
- 16. Gebelik ve nöbet • Valproik asit, karbamazepin, lamotrigin ve fenitoin teratojeniktir. Mümkün oldukça monoterapi kullanılmalıdır. • Gestasyonun 20. haftasının ilerisinde olan gebelerde nöbet geliştiğinde, birlikte hipertansiyon, ödem ve proteinüri gelişirse, o gebenin durumu eklampsi olarak kabul edilir. • Antikonvülzan olmasa da, magnezyum sülfat (4-6 gram I.V. puşe, sonrasında 1-2 gram/saat I.V. infüzyon) eklampsi tedavisinde uzun süredir kullanılmaktadır ve iyi sonuçlar vermektedir.
- 17. Damar yolu açılmasında sorun yaşanırsa,10 grama kadar magnezyum sülfat I.M. olarak uygulanabilir, sonrasında 4 gram I.V. doz uygulanır. Eklamptik kadınlarda, magnezyum sülfat; diazepam ve fenitoin ile kıyaslandığında, nöbetlerde %50 azalma ve pnömoni insidansında, yoğun bakım yatışında ve ventilasyon ihtiyacında da azalma sağladığı gösterilmiştir.
- 18. • Zofran • Ondansetron • Metoklorpramid Anti emetikler
- 19. Lokal anestezi Doğuma yakın yüksek dozda kullanılan lokal anestezik : Fetal bradikardi Lidokain, prilokain, ve etidokain Kategori(B). Doz önemli
- 20. • Akut astım atağının tedavisi gebe olmayan hastadaki gibidir. • Acil tedavi oksijen saturasyonunun >%95 idamesi, tekrarlayan inhaler beta2- agonist uygulanması, sistemik kortikosteroidlerin erken verilmesi, klinik ve objektif verilerle tedaviye yanıtın değerlendirilmesi ve fetusun solunum sıkıntısı yönünden takibini içerir. • Ağır obstrüksiyonu olan hastalarda inhale ipratropium eklenir. Gebelerde Astım Tedavisi
- 21. Terbutalin, kromolin, budesonid, zafirlukast b grubudur. Uzun ve kısa etkili β- Agonistler, albuterol, aminofilin – teofilin, beklametazon, flutikazon, flunisolid gibi inhale steroidler, oral kortikosteroidler c grubudur.
- 22. Gebelerde Acil Durumlarda kullanılan Bazı Terapötik Ajanların Bilinen Yan Etkileri • Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri ve anjiyotensin reseptör blokerleri: Böbrek yetmezliği, oligohidramnios • Aminoglikozidler: Ototoksisite • Antikonvülzanlar (karbamazepin, hidantoinler, valproat): Dismorfik sendrom, anomaliler • Antitiroid ajanlar: Fetal guatr • Aspirin (yüksek doz): Kanama, doğum öncesi ve doğum sonrası • Sitotoksik ilaçlar (örneğin, metotreksat): Çoklu anomaliler
- 23. Fluorokinolonlar: Fetal kıkırdak anormalisi Izotretinoin: Hidrosefali, sağırlık, anomaliler Lityum: Konjenital kalp hastalığı (Ebstein anomalisi) Metronidazol: Fetal orta hat yüz defektleri (ilk trimester) NSAİD: 32 hafta sonra uzun süreli kullanım Oligohidramnios, fetal duktus arteriosus daralması Sulfonamidler: Fetal hemoliz, neonatal kernikterus (terme yakın) Tetrasiklinler: Fetal diş ve kemik anormallikleri Talidomid: Fokomeli Warfarin: Embriyopati-burun hipoplazisi, optik atrofi