ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Gender en ASS, Van Dongen & Rommelse, 19 april 2016

?
?
K
Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie

Presentatie van dr. Martine van Dongen-Boomsma en dr. Nanda Lambregts-Rommelse gehouden op 19 april 2016 op het Academisch Uurtje van Karakter over Gender en ASS

1 of 18
Download to read offline
19-4-2016 1 Gender(dysforie) & AUTISME Martine van Dongen-Boomsma Nanda Lambregts-Rommelse Karakter Universitair Centrum 19 april 2016 Potentiele belangenverstrengeling GEEN
19-4-2016 2 4/19/2016www.karakter.com 3 Overzicht Normale sekse ontwikkeling Afwijkende sekse ontwikkeling Gender enzo¡­ Genderdysforie Genderdysforie & ASS 4/19/2016www.karakter.com 4
19-4-2016 3 Normale sekse ontwikkeling- seksueel dimorfisme 4/19/2016www.karakter.com 5 Normale sekse ontwikkeling- seksueel dimorfisme 4/19/2016www.karakter.com 6
19-4-2016 4 Normale sekse ontwikkeling- genen 4/19/2016www.karakter.com 7 4/19/2016www.karakter.com 8 Normale sekse ontwikkeling- hormonen
19-4-2016 5 4/19/2016www.karakter.com 9 Normale sekse ontwikkeling- hersenen 4/19/2016www.karakter.com 10 Mannen ¡ü perceptie en geco?rdineerde actie Vrouwen ¡ü link tussen analytisch en intu?tieve Normale sekse ontwikkeling- hersenen Ingalhalikar et al., 2014
19-4-2016 6 4/19/2016www.karakter.com 11 Normale sekse ontwikkeling- cognitie en persoonlijkheid Vrouwen ? emotie herkenning ? verbale vaardigheden ? rekenen ? neurotisch ? extravert ? eens zijn met anderen ? empathisch/sociaal invoelend ? gevoelig voor straf ? artistiek Schmitt et al., 2008, Su et al., 2009, Thompson et al., 2014 Mannen ? mentale rotatie/ruimtelijk inzicht ? assertief ? open voor idee?n ? narcistisch ? zelfvertrouwen ? sensatie zoekend ? ge?nteresseerd in dingen ? onderzoekend Normale sekse ontwikkeling: twee overlappende spectra! 4/19/2016www.karakter.com 12 Valenzano, D. R. et al., 2006
19-4-2016 7 Normale sekse ontwikkeling: twee overlappende spectra! Hoe mannelijk/vrouwelijk is jouw brein? 4/19/2016www.karakter.com 13 Afwijkende sekse ontwikkeling Genitale ontwikkelingsstoornissen/ geslachtsontwikkelingsstoornissen Mogelijkheden: - Afwijkend aantal geslachtschromosomen - 45, X (Turner) - 47, XXY (Klinefelter) - Normaal aantal geslachtschromosomen - 46, XY - 46, XX 4/19/2016www.karakter.com 14
19-4-2016 8 Afwijkende sekse ontwikkeling 4/19/2016www.karakter.com 15 Niet ¡®100% vrouw¡¯ volgens Olympisch Comit¨¦. Voorzitter: ¡®Er bestaat geen wetenschappelijk verantwoorde laboratoriumtechniek waarmee onderscheid gemaakt kan worden tussen man en vrouw.¡¯ Gender enzo¡­ ? Sekse Fysieke aspecten van het geboortegeslacht ? Gender Het gevoel een meisje of een jongen te zijn ? Genderrol Gedrag gelabeld als typisch mannelijk of vrouwelijk ? Genderincongruentie Verschil tussen toegewezen en ervaren gender ? Genderdysforie Gevoel van onbehagen door genderincongruentie 4/19/2016www.karakter.com 16
19-4-2016 9 4/19/2016www.karakter.com 17 Genderontwikkeling- genen en hormonen 4/19/2016www.karakter.com 18 Genderontwikkeling- omgeving? John Money, ¡¯40/¡¯50: genderontwikkeling is afhankelijk van omgeving
19-4-2016 10 4/19/2016www.karakter.com 19 Genderontwikkeling- omgeving? Lovaas, ¡¯70: genderontwikkeling is afhankelijk van omgeving 4/19/2016www.karakter.com 20 Genderontwikkeling- omgeving? Kenneth Zucker, 2016 Hoofd Gender Identity Service, Toronto Hoofd taskforce DSM-5 Gender Identity Disorder Oorsprong genderdysforie = omgeving Advies: verbiedt crossgender kleding, speelgoed en gedrag¡­ Bij vroege behandeling verdwijnt genderdysforie
19-4-2016 11 4/19/2016www.karakter.com 21 Genderontwikkeling- omgeving? DES 4/19/2016www.karakter.com 22
19-4-2016 12 4/19/2016www.karakter.com 23 Genderdysforie 4/19/2016www.karakter.com 24 2009 1933 2012 7e eeuw B.C. 15e eeuw
19-4-2016 13 Genderdysforie = discrepantie tussen ervaren en bij de geboorte toegewezen gender minstens 6 maanden met functieverlies symptomen - afkeer eigen lichaam, specifiek van de geslachtskenmerken - cross-gendergedrag en voorkeuren - gevoel in het verkeerde lichaam te zitten prevalentie M 0,6% V 0,2 % incongruente genderidentiteit 4/19/2016www.karakter.com 25 Kuyper, 2012 Genderdysforie 2 items CBCL (4-12 jaar) - Gedraagt zich als het andere geslacht: jongens: 2,5%, meisjes: 5% - Wil van het ander geslacht zijn: jongens: 1,4%, meisjes: 2,0% Genderdysforie persisterend? kinderen met GD- volwassen met GD? Genderdysforie en seksuele ori?ntatie meeste GD kinderen, later homoseksueel/biseksueel Verhulst, 1996, Steensma et al. 2011, Ristori & Steensma 2016 4/19/2016www.karakter.com 26
19-4-2016 14 Genderdysforie Oorzaken Seksuele differentiatie in de prenatale fase verloopt waarschijnlijk anders 4/19/2016www.karakter.com 27 Prof. Heino Mayer-Bahlburg (expert gendervariatie) Genderdysforie Gevolgen - ¡ü afwijzing door familie (50%)* - ¡ü afwijzing door leerkrachten, peers - ¡ü relatieproblemen tussen ouders - ¡ü (seksueel) geweld (80%)* - ¡ü vroegtijdig schoolverlating, werkloosheid - ¡ü depressie, zelfmoord - Puberteit = traumatische ervaring 4/19/2016www.karakter.com 28 Prof. Heino Mayer-Bahlburg (expert gendervariatie) * Amerikaanse cijfers
19-4-2016 15 Genderdysforie Behandeling < 12 jaar; psychosociale ondersteuning > 10/12 jaar; puberteitsremmende behandeling > 16 jaar; cross-sekshormoonbehandeling > 18 jaar; operaties (gezicht, geslachtsdelen, elektrische ontharing, stembanden, borstvergroting/amputatie, verwijdering baarmoeder/eierstokken) ¡®Harry Benjamin Standards¡¯ www.vumc.nl/afdelingen/zorgcentrum-voor-gender 4/19/2016www.karakter.com 29 Rouwbegeleiding ouders verlies kind Genderdysforie Behandeling? - Toenemende acceptatie ¡®genderfluid¡¯ (soms jongen, soms meisje) of ¡®genderqueer¡¯ (noch mannelijk, noch vrouwelijk). Geen operaties. - Emmy Werner (grondlegger positieve psychologie): ¡®minder strakke genderrollen bij ouders goed voor de opvoeding¡¯ (minder ruzie, meer flexibiliteit) 4/19/2016www.karakter.com 30
19-4-2016 16 Genderdysforie & ASS Samen¡­ ? 7.8% ASS van genderdysfore verwezen jongeren ? Bij volwassen vrouw-naar-man transseksuelen vaker autistische trekken tov CON ? In klinische groep kinderen met ASS en ADHD vaker gender variant gedrag de Vries et al., 2010, Jones et al., 2012, Strang et al., 2014 4/19/2016www.karakter.com 31 Prof. Peggy Cohen-Kettenis (VUMC) ¡®genderidentiteitsproblematiek mag geen onderliggende problemen verhullen en problemen mogen de aanpak van genderidentiteit niet verhinderen¡¯ Genderdysforie & ASS Hypotheses¡­ Gemeenschappelijke genetische, hormonale en neurobiologische oorsprong. ¡®Extreme male brain theory¡¯? (Prof. Simon Baron-Cohen) Geen ¡®echte¡¯ genderdysforie maar stereotiep gedrag? 4/19/2016www.karakter.com 32
19-4-2016 17 Genderdysforie & ASS Complicerend¡­ - Inzicht/overzicht gevolgen van behandelingen - Zwart-wit denken (jongen of meisje) - Acceptatieproblemen bij zz en de omgeving - Minder snel in aanmerking voor geslachtsoperatie 4/19/2016www.karakter.com 33 LESSONS LEARNED 4/19/2016www.karakter.com 34
19-4-2016 18 Discussie DISCUSSIE & VRAGEN

More Related Content

Gender en ASS, Van Dongen & Rommelse, 19 april 2016

  • 1. 19-4-2016 1 Gender(dysforie) & AUTISME Martine van Dongen-Boomsma Nanda Lambregts-Rommelse Karakter Universitair Centrum 19 april 2016 Potentiele belangenverstrengeling GEEN
  • 2. 19-4-2016 2 4/19/2016www.karakter.com 3 Overzicht Normale sekse ontwikkeling Afwijkende sekse ontwikkeling Gender enzo¡­ Genderdysforie Genderdysforie & ASS 4/19/2016www.karakter.com 4
  • 3. 19-4-2016 3 Normale sekse ontwikkeling- seksueel dimorfisme 4/19/2016www.karakter.com 5 Normale sekse ontwikkeling- seksueel dimorfisme 4/19/2016www.karakter.com 6
  • 4. 19-4-2016 4 Normale sekse ontwikkeling- genen 4/19/2016www.karakter.com 7 4/19/2016www.karakter.com 8 Normale sekse ontwikkeling- hormonen
  • 5. 19-4-2016 5 4/19/2016www.karakter.com 9 Normale sekse ontwikkeling- hersenen 4/19/2016www.karakter.com 10 Mannen ¡ü perceptie en geco?rdineerde actie Vrouwen ¡ü link tussen analytisch en intu?tieve Normale sekse ontwikkeling- hersenen Ingalhalikar et al., 2014
  • 6. 19-4-2016 6 4/19/2016www.karakter.com 11 Normale sekse ontwikkeling- cognitie en persoonlijkheid Vrouwen ? emotie herkenning ? verbale vaardigheden ? rekenen ? neurotisch ? extravert ? eens zijn met anderen ? empathisch/sociaal invoelend ? gevoelig voor straf ? artistiek Schmitt et al., 2008, Su et al., 2009, Thompson et al., 2014 Mannen ? mentale rotatie/ruimtelijk inzicht ? assertief ? open voor idee?n ? narcistisch ? zelfvertrouwen ? sensatie zoekend ? ge?nteresseerd in dingen ? onderzoekend Normale sekse ontwikkeling: twee overlappende spectra! 4/19/2016www.karakter.com 12 Valenzano, D. R. et al., 2006
  • 7. 19-4-2016 7 Normale sekse ontwikkeling: twee overlappende spectra! Hoe mannelijk/vrouwelijk is jouw brein? 4/19/2016www.karakter.com 13 Afwijkende sekse ontwikkeling Genitale ontwikkelingsstoornissen/ geslachtsontwikkelingsstoornissen Mogelijkheden: - Afwijkend aantal geslachtschromosomen - 45, X (Turner) - 47, XXY (Klinefelter) - Normaal aantal geslachtschromosomen - 46, XY - 46, XX 4/19/2016www.karakter.com 14
  • 8. 19-4-2016 8 Afwijkende sekse ontwikkeling 4/19/2016www.karakter.com 15 Niet ¡®100% vrouw¡¯ volgens Olympisch Comit¨¦. Voorzitter: ¡®Er bestaat geen wetenschappelijk verantwoorde laboratoriumtechniek waarmee onderscheid gemaakt kan worden tussen man en vrouw.¡¯ Gender enzo¡­ ? Sekse Fysieke aspecten van het geboortegeslacht ? Gender Het gevoel een meisje of een jongen te zijn ? Genderrol Gedrag gelabeld als typisch mannelijk of vrouwelijk ? Genderincongruentie Verschil tussen toegewezen en ervaren gender ? Genderdysforie Gevoel van onbehagen door genderincongruentie 4/19/2016www.karakter.com 16
  • 9. 19-4-2016 9 4/19/2016www.karakter.com 17 Genderontwikkeling- genen en hormonen 4/19/2016www.karakter.com 18 Genderontwikkeling- omgeving? John Money, ¡¯40/¡¯50: genderontwikkeling is afhankelijk van omgeving
  • 10. 19-4-2016 10 4/19/2016www.karakter.com 19 Genderontwikkeling- omgeving? Lovaas, ¡¯70: genderontwikkeling is afhankelijk van omgeving 4/19/2016www.karakter.com 20 Genderontwikkeling- omgeving? Kenneth Zucker, 2016 Hoofd Gender Identity Service, Toronto Hoofd taskforce DSM-5 Gender Identity Disorder Oorsprong genderdysforie = omgeving Advies: verbiedt crossgender kleding, speelgoed en gedrag¡­ Bij vroege behandeling verdwijnt genderdysforie
  • 13. 19-4-2016 13 Genderdysforie = discrepantie tussen ervaren en bij de geboorte toegewezen gender minstens 6 maanden met functieverlies symptomen - afkeer eigen lichaam, specifiek van de geslachtskenmerken - cross-gendergedrag en voorkeuren - gevoel in het verkeerde lichaam te zitten prevalentie M 0,6% V 0,2 % incongruente genderidentiteit 4/19/2016www.karakter.com 25 Kuyper, 2012 Genderdysforie 2 items CBCL (4-12 jaar) - Gedraagt zich als het andere geslacht: jongens: 2,5%, meisjes: 5% - Wil van het ander geslacht zijn: jongens: 1,4%, meisjes: 2,0% Genderdysforie persisterend? kinderen met GD- volwassen met GD? Genderdysforie en seksuele ori?ntatie meeste GD kinderen, later homoseksueel/biseksueel Verhulst, 1996, Steensma et al. 2011, Ristori & Steensma 2016 4/19/2016www.karakter.com 26
  • 14. 19-4-2016 14 Genderdysforie Oorzaken Seksuele differentiatie in de prenatale fase verloopt waarschijnlijk anders 4/19/2016www.karakter.com 27 Prof. Heino Mayer-Bahlburg (expert gendervariatie) Genderdysforie Gevolgen - ¡ü afwijzing door familie (50%)* - ¡ü afwijzing door leerkrachten, peers - ¡ü relatieproblemen tussen ouders - ¡ü (seksueel) geweld (80%)* - ¡ü vroegtijdig schoolverlating, werkloosheid - ¡ü depressie, zelfmoord - Puberteit = traumatische ervaring 4/19/2016www.karakter.com 28 Prof. Heino Mayer-Bahlburg (expert gendervariatie) * Amerikaanse cijfers
  • 15. 19-4-2016 15 Genderdysforie Behandeling < 12 jaar; psychosociale ondersteuning > 10/12 jaar; puberteitsremmende behandeling > 16 jaar; cross-sekshormoonbehandeling > 18 jaar; operaties (gezicht, geslachtsdelen, elektrische ontharing, stembanden, borstvergroting/amputatie, verwijdering baarmoeder/eierstokken) ¡®Harry Benjamin Standards¡¯ www.vumc.nl/afdelingen/zorgcentrum-voor-gender 4/19/2016www.karakter.com 29 Rouwbegeleiding ouders verlies kind Genderdysforie Behandeling? - Toenemende acceptatie ¡®genderfluid¡¯ (soms jongen, soms meisje) of ¡®genderqueer¡¯ (noch mannelijk, noch vrouwelijk). Geen operaties. - Emmy Werner (grondlegger positieve psychologie): ¡®minder strakke genderrollen bij ouders goed voor de opvoeding¡¯ (minder ruzie, meer flexibiliteit) 4/19/2016www.karakter.com 30
  • 16. 19-4-2016 16 Genderdysforie & ASS Samen¡­ ? 7.8% ASS van genderdysfore verwezen jongeren ? Bij volwassen vrouw-naar-man transseksuelen vaker autistische trekken tov CON ? In klinische groep kinderen met ASS en ADHD vaker gender variant gedrag de Vries et al., 2010, Jones et al., 2012, Strang et al., 2014 4/19/2016www.karakter.com 31 Prof. Peggy Cohen-Kettenis (VUMC) ¡®genderidentiteitsproblematiek mag geen onderliggende problemen verhullen en problemen mogen de aanpak van genderidentiteit niet verhinderen¡¯ Genderdysforie & ASS Hypotheses¡­ Gemeenschappelijke genetische, hormonale en neurobiologische oorsprong. ¡®Extreme male brain theory¡¯? (Prof. Simon Baron-Cohen) Geen ¡®echte¡¯ genderdysforie maar stereotiep gedrag? 4/19/2016www.karakter.com 32
  • 17. 19-4-2016 17 Genderdysforie & ASS Complicerend¡­ - Inzicht/overzicht gevolgen van behandelingen - Zwart-wit denken (jongen of meisje) - Acceptatieproblemen bij zz en de omgeving - Minder snel in aanmerking voor geslachtsoperatie 4/19/2016www.karakter.com 33 LESSONS LEARNED 4/19/2016www.karakter.com 34