際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Gernu aparatua.ppt

Download as PPTX, PDF
A
Axiersukun

Gernu-aparatuaren anatomia, fisiologia eta patologia

1 of 48
Downloaded 11 times
GERNU-APARATUA 1 Julen Zubiaur Nagore Ayarza Mirene Iglesias Garazi Barturen Leire Orozko
ANATOMIA 2
FUNTZIOAK: 1.) Barne ingurunearen erregulazioa (homeostasia). Ardura nagusia zelulen kanpoko likidoko ioien kontrola. 2.) Metabolismoko hondakin-produktuen kanporaketa. 3.) funtzio endokrinoa: zenbait gai jariatu: ERITROPOIETINA (globulu gorrien eraketa) RENINA (presio arterialaren erregulazioan parte hartu) D-bitamina (kaltzioaren metabolismoan funtzio garrantzitsua) 3
GERNU APARATUAREN ANATOMIA ATAL NAGUSIAK: 1. GILTZURRUN PARENKIMA: azalez eta muinez osatuta. 2. GERNU-BIDEAK: kaliza, pelbisa, ureterrak, maskuria eta uretraz osatuta. 4
- Kolore nabar gorria, azal leuna eta indabaren formako organo bikotea - Eskuinekoa beherago kokatuta dago. Giltzurrunak gantz perirrenalez inguratuta daude. Giltzurrunak eta guruin suprarrenala inguratuz, zuntzezko kapsula ageri da. GILTZURRUNAREN ANATOMIA 5
GILTZURRUN PARENKIMAN gernua iragazi eta aldatu egiten da kanpo aldeari AZALA deritzo eta muina inguratzen du. muina MALPIGHI-ren piramidez osatuta dago. piramide hauen oinaldea kanpoaldean kokatuta dago eta erpinek PAPILAK osatzen dituztenak, GILTZURRUN-HILIORANTZ. hortik sartu eta irten egiten dira odol hodiak, nerbioak eta ureterrak giltzurrunera. piramideen arteko azala BERTIN-en zutabeak osatuta. piramideak ertzetan kaliza handietan eta txikietan banatzen da. kaliza handiak batu eta PELBISA sortzen da eta hemendik URETERRAK. 6
GILTZURRUNAREN ANATOMIA NEFRONA Giltzurrunaren unitate funtzionalak. Giltzurrun bakoitzean 1-2 milioi nefrona daude. Hauek odola iragazten dute, gero substantzia ezberdinak birxurgatuz eta jariatuz, horrela gernua aldatuz. EGITURA 1. GILTZURRUN EDO MALPIGHI-ren KORPUSKULUA 2. APARATU JUSTAGLOMERULARRA 3. GERNUKO HODIXKA BIHURGUNETSUA 4. HENLE-ren LAKIOA 5. URRUNEKO HODIXKA BIHURGUNETSUA 6. HODIXKA BILTZAILEA
8
GILTZURRUN KORPUSKULUA Epitelio parietala PODOZITO izeneko zelulaz eta mintz basalez osatuta dago. Zelula hauek glomeruloaren odol-hodien endotelio inguratzen dute eta PEDIZELO izeneko zulo txiki batzuen bidez, gernua iragazten da (erraieko epitelioa). Kapilarren artean MESANGIOA dago. Matrizea eta zelula mesangialak biltzen ditu. Zelula mesangialek, euskarri gisa jokatzeaz gain, fagozitosi eta uzkurdura funtzioak dituzte. GLOMERULUAZ eta BOWMAN-en kapsulaz osatuta dago. Glomerulua arteriola aferentetik datozen kapilar-multzoaz osatuta dago eta Bowman-en kapsulak inguratzen du. Kapilarrak arteriola eferentea osatuz batu egiten dira, korpuskulutik odola iragazi ostean ateratzeko. Bowman-en kapsula bi epitelioz (erraieko epitelioa eta epitelio parietala) eta haien arteko gernu-espazioaz osatuta dago. GILTZURRUNAREN ANATOMIANEFRONA 9
GILTZURRUNAREN ANATOMIA APARATU JUSTAGLOMERULARRA 1. ZELULA JUSTAGLOMERULARRA: arteriola aferentearekin kontaktuan ageri dira. Zelula muskular bereziak dira eta reninaz osatutako granulu zitoplasmatikoak dituzte. 2.) MAKULA DENTSOA: zelula justaglomerularrekin kontaktuan daude. Hodi bihurgunetsu distalean agertzen diren hodixken zelula berezi batzuk osatzen dute. 3.) ZELULA MESANGIALAK: arteriola aferente eta eferentearen artean kokatuta. NEFRONA 10
GILTZURRUNAREN ANATOMIA ATAL TUBULARRA 1. GERTUKO HODIXKA BIHURGUNETSUA: bi ataletan banatzen da, alde kontorneatua eta alde zuzena. Epitelio kubiko batez estalita dago eta bertako zelulek mitokondrio eta lisosoma ugari dituzte. Tolestura ugari ere dituzte, zurgapen handia jasaten dutelako. 2.) HENLE-ren LAKIOA: epitelioa aurrekoaren antzekoa. Hodiaren luzera nahiko aldakorra, lortu nahi den gernu-kontzentrazioaren araberakoa. 3.) URRUNEKO HODIXKA BIHURGUNETSUA: epitelioa gertuko hodixka bihurgunetsuaren antzekoa da, tolestura gutxiagorekin. 4.) HODIXKA BILTZAILEA: zelulek mitokondria gutxi dituzte. Hodi biltzailea muinean batzen da, papila osatuz. NEFRONA 11
GILTZURRUNAREN ANATOMIA BASKULARIZAZIOA Odola aortatik irteten den giltzurrun arterien bidez heltzen da. Giltzurrun-arteriak hilioa zeharkatzen dute giltzurrun barrura sartuz. Arteriak behin giltzurrun parenkiman arteria segmetarioetan banatzen dira eta hauek arteria interlobularretan. 12
GILTZURRUNAREN ANATOMIA BASKULARIZAZIOA Arteria interlobularrak piramideen oinarritik zuzendu eta bertan arteria artziforme izena hartu. Arteria artziformeetatik arteria interlobulilarrak irteten dira eta azkenik arteriola aferentea sortzen da, glomerulua era dadin. Glomerulutik arteriola eferentea irteten da, gero kapilar peritubularrak sortzeko. Sistema benosoa arteriarekiko paraleloa da eta beheko kaba benan bukatzen da. Arteria arkuetatik hodi zuzenak irteten dira, muina irrigatzeko. 13
GILTZURRUNAREN ANATOMIA GERNU- BIDEAK Funtzioa sortutako gernua giltzurrunetik kanpora garraiatzea da. OSAGAIAK - KALIZAK - PELBISA - URETERRAK - MASKURIA - URETRA 14
GILTZURRUNAREN ANATOMIAGERNU- BIDEAK URETERRAK Psoas muskuluarekin erlazionatuta dauden hodi muskularrak dira. Hiru ataletan banatuta dago: abdominal, iliakoa eta pelbikoa. 3 geruzaz osatuta daude: mukosa (epitelio pseudogeruzatuz osatua), geruza muskularra (barruko geruza longitudinala eta kanpoko geruza zirkularraz osatua) eta adbentizia. MASKURIA Muskuluz osatutako zaku itxura duen egitura da eta bertan gernua metatzen da. Bi atal: 1. Trigono besikala edo lietaud-en trigonoa. Ureterrak dakarren gernua jasotzen du eta ertzetik uretra irteten da. 2. Maskuri-gorputza. Handitzeko gaitasuna du, bertan gernua metatzeko. 15
GILTZURRUNAREN ANATOMIAGERNU- BIDEAK URETRA Ezberdintasun nabarmenak daude, emakumeen eta gizonen artean. - Emakumearenak 4cm luzera du eta epitelio ezkatasu batez estalia dago. - Gizonengan hiru atal banatzen dira : uretra prostatikoa, uretra membranosoa eta uretra esponjosoa (bulbarra eta zakil-uretra). - Gizonenak guztira 20cm-ko luzera. Bi esfinter daude: Barneko esfinter uretrala: muskulu leuna (nahigabeko mugimendua). Kanpoko esfinter uretrala: muskulu eskeletikoa (borondatezko mugimendua) 16
FISIOLOGIA 17
GORPUTZAREN LIKIDOAK Gizonengan ura gorputzaren pisuaren bi heren da eta emakumeengan erdia. Gure gorputzean bi konpartimentu likido daude, alde bietan solutu berak agertzen dira baina kontzentrazio ezberdinetan. ZELULAREN BARNEKOA Katioi nagusia potasioa da. Gorputzaren pisuaren %40. ZELULAREN KANPOKOA Katioi nagusia sodioa eta anioi nagusia kloroa eta honen ostean bikarbonatoa. Gorputzaren pisuaren %20. Hiru atal ditu: PLASMA: odolari zelulak kentzerakoan geratzen dena. Pisuaren %4. LIKIDO INTERSTIZIALA: plasmatik zelula barneko likidora substantziak garraiatu. Pisuaren %15-20 LIKIDO TRANSZELULARRA: zelulek jariatzen dutena besteak beste. Pisuaren %1-3 18
GERNUAREN OSAERA 1. IRAGAZKETA GLOMERULARRA 1. HODIXKEN GARRAIOA (BIRZURGAKETA + JARIAKETA) 3 . HODIXKEN FUNTZIOEN KONTROL HORMONALA 19
1-IRAGAZKETA GLOMERULARRA Gernua osatzeko lehen pausua da. Ura eta solutuak plasmatik Bowman-en kapsularen gernu- espaziora igarotzen dira. Proteina gehienak ez dira iragazten, iragazketa-mintza iragazkaitza delako proteinentzat. Iragazketa bi inguruneen artean dagoen presio- aldaketari esker ematen da. 20
21
22
IRAGAZKETA-MINTZA 3. Bowman-en kapsularen epitelio parietalaren zelulak: podozitoak 1. Kapilar glomerularren endotelioa Podozitoak 23 2. Mintz basala
2-HODIXKEN GARRAIOA Hodixketan Bowman-en kapsulan iragazitako gai erabilgarriak berreskuratzen dira. Hodixka bihurgunetsu proximalean iragazketa glomerularraren 2/3 birzurgatzen dira (Na+, Cl-, K+, uraren %65a, bikarbonatoaren %80a eta konposatu organiko ia guztiak). Henle-ren lakioan bi zati bereizten dira: beheranzko aldea eta goranzko aldea. Beheranzko aldea urarekiko iragazkorra eta gernua bertatik pasatzean hipertoniko bihurtzen da. Goranzko aldea urarekiko iragazkaitza da. Bertatik pasatu ondoren, gernua hipotonikoa bihurtzen da eta bertako giltzurrun-parenkima hipertonikoa. Henle-ren lakioan lehen zurgatu ez diren ioiak (Cl- eta Na+-ren %25a) eta uraren %15a birzurgatzen dira. Hodixka bihurgunetsu distalean eta hodixka biltzaileetan gernuaren azkeneko aldaketak jasotzen dira. Urarekiko iragazkorra da eta H+ eta K+ jariatzen dira. Ca2+aren birzurgapen nagusia hemen ematen da. Nefronan sortutako gernua, hodi biltzaileetara igarotzen da. 24
25
26
27
3-HODIXKEN KONTROL HORMONALA ALDOSTERONA Guruin suprarrenaleko azalean ekoizten da eta hodixka biltzaileetan parte hartzen du batez ere. H+ eta K+ jariaketa areagotzen du eta Na+ aren birzurgapena urarekin batera gehitzen du, horrela zelula kanpoko likidoa eta presio arteriala gehitzen ditu. HORMONA ANTIDIURETIKOA Hodixka bihurgunetsu distalean eta hodixka biltzailean bi funtzio nagusi ditu: uraren iragazkortasuna areagotzea eta odol-hodien uzkurdura egitea. Zelula kanpoko likidoaren solutu-kontzentrazioa erregulatu. PARATORMONA Hodixka distaletan Ca2+-ren birzurgapena eragiten du. Hodixka bihurgunetsu proximalean NaCl eta uraren birzurgapenak gutxitzen ditu. 28
MIKZIOAREN FISIOLOGIA Behin giltzurrunean gernua eratutakoan, ureterrera igarotzen da. Ureterrak goialdean zabaldu egiten dira giltzurrun-pelbisa sortuz eta behealdean, maskuriaren muskuluan zehar sartzen dira maskuriaren barrunbean bukatuz. Maskurian sartzerakoan, zulo uretralek balbula bat daukate gernua maskuriatik ureterrera berriro ez itzultzeko. Gernua ureterretan zehar igarotzen da mugimendu peristaltikoen bidez. Mugimendu hauek giltzurrun-pelbisean sortzen dira. Gernuaren neurria handitzen bada, giltzurrun-pelbisa zabaldu egiten da. MASKURIAREN BETETZEA: distentsio-gaitasun handia dauka. Maskuria handitzen den neurrian, horman dauden hustuketa-errezeptoreak kitzikatzen dira. Bolumena 400ml baino handiagoa denean, mikzio-gura larria izaten da. MASKURIAREN HUSTUKETA: muskulu detrusorearen uzkurduraren eta barneko esfinterraren lasaiketaz burutzen da. Kanpoko esfinterraren lasaiketa nahitaezkoa da. 29
30
31
GILTZURRUNEN FUNTZIO NAGUSIAK HONDAKIN-PRODUKTUEN IRAIZKETA GORPUTZAREN HOMEOSTASIAREN ETA AZIDO-BASE OREKAREN MANTENUA GILTZURRUNEN FUNTZIO ENDOKRINOA 32
HONDAKIN-PRODUKTUEN IRAIZKETA Iragazketa glomerularraren ondorioz sortutako hondakinak (urea eta kreatinina) gernura garraiatzen dira, gero kanporatuak izateko. 33
GORPUTZAREN HOMEOSTASIAREN ETA AZIDO-BASE OREKAREN MANTENUA Giltzurrunak ura eta elektrolitoak (Na+, K+,...) konstante mantentzen ditu. Birikekin batera azido-base orekaren erregulazioan parte hartzen du. Azido-base oreka sortutako H+ kopurua eta kanporatutakoak berdinak izatean lortzen da. 34
GILTZURRUNEN FUNTZIO ENDOKRINOA Giltzurrunek funtzio endokrinodun substantziak jariatzeko gaitasuna dute: Eritropoietina: eritrozitoen ekoizpena eta garapena eragiten du. D-bitamina: gibelean sintetizatu eta giltzurrunetan eraldaketa jasaten du. Bertan, giltzurrunean, metabolito aktiboago bihurtzen da eta kaltzioaren metabolismoan funtzio garrantzitsua dute. Renina: Aparatu justaglomerularrean sortzen da. Odol-hodien konstrikzioan eragiten duen eta tentsio arteriala eta zelulaz kanpoko likidoa areagotzen duen subtantziaren sintesian eta eraldaketan parte hartzen du (angiotensina II). 35
36 PATOLOGIA
PATOLOGIA GLOMERULONEFRITISA Hondakinak eta odolaren jariakinak filtratzen laguntzen duen giltzurrunen atala (glomerulua) kaltetzen denean gertatzen da. Iragazketa-prozesua ez dabilenean modu egokian. Odola eta proteina iragaztea eragiten du Kausa: ezezaguna gehienetan Glomerulua 37
PATOLOGIA Sintomak: - Odola gernuan. Iragazketa-mintzak zulo handiak izaten ditu eta bertatik, egoera normalean igarotzen ez diren zelulak igaro daitezke. - Gernu aparduna gehiegizko proteinaren ondorioz, zulo horietatik proteinak ere igarotzen baitira. - Hainbat atalen hantura. - Hipertentsio arteriala. Renina gehiegi sortzen da. - Giltzurrun-urritasuna. Azkenean giltzurrunak iragazketa glomerularra gutxitzen du eta gernu gutxi kanporatu. 38 GLOMERULONEFRITISA
PATOLOGIA GILTZURRUN-URRITASUN AKUTUA (GUA) Giltzurrunaren funtzioa galtzea da, oso azkar. Giltzurrunak ezinezkoa izatea gernua kanporatzea eta homeostasia mantentzea eragiten du Kausak -Gaixotasun ezberdinak -Odol-fluxua murriztearen ondorioz odol-presioa oso baxua -Arazoak giltzurrunen barruan, odol hodien koagulazioa sortzen dutenak 39
PATOLOGIA GILTZURRUN-URRITASUN KRONIKOA Akutuaren antzekoa baina urte askotan zehar garatzen dena eta ez egun batzuetan. 40
PATOLOGIA GILTZURRUN-INFEKZIOAK Bakterioek kolonizatu egiten dituzte gernu-aparatuaren organoak, infekzioak sortuz. Mikroorganismo hauek beheko gernu-bideak (uretra eta maskuria) kutsa ditzakete, beheko gernu-infekzioa sortuz. Bestalde, ureterrak edo giltzurrunak kutsatzen dituztenean, goiko gernu-infekzioa dago. Kausak -Bakterioak -Diabetesa -Anemia -Sistema immune ahula 41
PATOLOGIA Sintomak Sukarra, presa txiza egiteko oso gutxi bota arren eta egitean mina sentitu, jateko gogoa galdu Prebentzioak Sexu area garbi mantendu eta garbitu aurretik atzera, ondesteko bakterioak uretrara joateko aukerak murrizteko. Gaixotasun infekziosoak kasu askotan higiene-praktika gutxi izateagatik sortzen dira. 42 GILTZURRUN-INFEKZIOAK
PATOLOGIA GILTZURRUN KALKULUAK Gorputzean edo giltzurrunean kaltzio gehiegi dagoenean edo giltzurrunak modu egokian funtzionatzen ez duenean sor daitezke. Kalkuluak gernu bideak baino handiagoak direnean, ezin direnez igaro, mina sortzen dute. Kristal txikiez osatutako masa solidoa da. Kausak Mota bakoitzak bere kausak: -Kaltzio-kalkuluak: arruntenak. 20-30 urteko gizonetan. Janari batzuek, adibidez espinakak, oxalatoa dute. Oxalatoak kaltzio-kalkuluak sortzea bultzatu. 43
PATOLOGIA -Zistina-kalkuluak: zistinuria duten pertsonetan. Hereditarioa, gizon eta emakumeetan. -Estrubita-kalkuluak: gernu-infekzioa duten emakumeetan. Prebentzioak Ur asko edan, sendagaiak hartzea (beharrezkoa izan liteke), dieta aldatzea 44 GILTZURRUN KALKULUAK
PATOLOGIA GERNU-APARATUKO MINBIZIAK Giltzurrunetako minbizia: gizon nagusiengan (55-60) Sintomak Odola gernuan Konkor (bultoa) baten agerpena sabelaldean Azaldu gabeko pisu galera Jateko gogoa galtzea Kausak Tabakoa, obesitatea, substantzia kimikoen esposizioa, arrisku faktore genetikoak, dialisiak sortzen dituen kisteak,... 45
PATOLOGIA Maskuriako minbizia: 40 urtetik gorako gizonengan. Zelula kantzeroso gaiztoak maskuriako ehunetara itsasten direnean. Mota honetako minbizia laserra erabiliz senda daiteke, garaiz diagnostikatuz gero. Sintomak Odola gernuan, mina txiza egitean, gehiagotan txiza egin beharra 46
Kausak - Tabakoa: minbizi honen %40aren kausa. Zigarroak dituen produktu kartzinogenoak gorputzak xurgatu, hauek gernuaren bidez kanporatzen dira eta kanporatzean, gernu-bideko paretako zelulak kaltetzen dira. - Giza papilomaren birusa: %17a sortzen du. - Substantzia kimikoen esposizioa: produktu batzuk, hala nola, metalak, gaixotasun honen arrisku-faktoreak dira. - analgesikoen gehiegikeria. - zistitis kronikoa (maskuriaren infekzioa) PATOLOGIA 47
48 GALDERARIK?

More Related Content

Gernu aparatua.ppt

  • 1. GERNU-APARATUA 1 Julen Zubiaur Nagore Ayarza Mirene Iglesias Garazi Barturen Leire Orozko
  • 3. FUNTZIOAK: 1.) Barne ingurunearen erregulazioa (homeostasia). Ardura nagusia zelulen kanpoko likidoko ioien kontrola. 2.) Metabolismoko hondakin-produktuen kanporaketa. 3.) funtzio endokrinoa: zenbait gai jariatu: ERITROPOIETINA (globulu gorrien eraketa) RENINA (presio arterialaren erregulazioan parte hartu) D-bitamina (kaltzioaren metabolismoan funtzio garrantzitsua) 3
  • 4. GERNU APARATUAREN ANATOMIA ATAL NAGUSIAK: 1. GILTZURRUN PARENKIMA: azalez eta muinez osatuta. 2. GERNU-BIDEAK: kaliza, pelbisa, ureterrak, maskuria eta uretraz osatuta. 4
  • 5. - Kolore nabar gorria, azal leuna eta indabaren formako organo bikotea - Eskuinekoa beherago kokatuta dago. Giltzurrunak gantz perirrenalez inguratuta daude. Giltzurrunak eta guruin suprarrenala inguratuz, zuntzezko kapsula ageri da. GILTZURRUNAREN ANATOMIA 5
  • 6. GILTZURRUN PARENKIMAN gernua iragazi eta aldatu egiten da kanpo aldeari AZALA deritzo eta muina inguratzen du. muina MALPIGHI-ren piramidez osatuta dago. piramide hauen oinaldea kanpoaldean kokatuta dago eta erpinek PAPILAK osatzen dituztenak, GILTZURRUN-HILIORANTZ. hortik sartu eta irten egiten dira odol hodiak, nerbioak eta ureterrak giltzurrunera. piramideen arteko azala BERTIN-en zutabeak osatuta. piramideak ertzetan kaliza handietan eta txikietan banatzen da. kaliza handiak batu eta PELBISA sortzen da eta hemendik URETERRAK. 6
  • 7. GILTZURRUNAREN ANATOMIA NEFRONA Giltzurrunaren unitate funtzionalak. Giltzurrun bakoitzean 1-2 milioi nefrona daude. Hauek odola iragazten dute, gero substantzia ezberdinak birxurgatuz eta jariatuz, horrela gernua aldatuz. EGITURA 1. GILTZURRUN EDO MALPIGHI-ren KORPUSKULUA 2. APARATU JUSTAGLOMERULARRA 3. GERNUKO HODIXKA BIHURGUNETSUA 4. HENLE-ren LAKIOA 5. URRUNEKO HODIXKA BIHURGUNETSUA 6. HODIXKA BILTZAILEA
  • 8. 8
  • 9. GILTZURRUN KORPUSKULUA Epitelio parietala PODOZITO izeneko zelulaz eta mintz basalez osatuta dago. Zelula hauek glomeruloaren odol-hodien endotelio inguratzen dute eta PEDIZELO izeneko zulo txiki batzuen bidez, gernua iragazten da (erraieko epitelioa). Kapilarren artean MESANGIOA dago. Matrizea eta zelula mesangialak biltzen ditu. Zelula mesangialek, euskarri gisa jokatzeaz gain, fagozitosi eta uzkurdura funtzioak dituzte. GLOMERULUAZ eta BOWMAN-en kapsulaz osatuta dago. Glomerulua arteriola aferentetik datozen kapilar-multzoaz osatuta dago eta Bowman-en kapsulak inguratzen du. Kapilarrak arteriola eferentea osatuz batu egiten dira, korpuskulutik odola iragazi ostean ateratzeko. Bowman-en kapsula bi epitelioz (erraieko epitelioa eta epitelio parietala) eta haien arteko gernu-espazioaz osatuta dago. GILTZURRUNAREN ANATOMIANEFRONA 9
  • 10. GILTZURRUNAREN ANATOMIA APARATU JUSTAGLOMERULARRA 1. ZELULA JUSTAGLOMERULARRA: arteriola aferentearekin kontaktuan ageri dira. Zelula muskular bereziak dira eta reninaz osatutako granulu zitoplasmatikoak dituzte. 2.) MAKULA DENTSOA: zelula justaglomerularrekin kontaktuan daude. Hodi bihurgunetsu distalean agertzen diren hodixken zelula berezi batzuk osatzen dute. 3.) ZELULA MESANGIALAK: arteriola aferente eta eferentearen artean kokatuta. NEFRONA 10
  • 11. GILTZURRUNAREN ANATOMIA ATAL TUBULARRA 1. GERTUKO HODIXKA BIHURGUNETSUA: bi ataletan banatzen da, alde kontorneatua eta alde zuzena. Epitelio kubiko batez estalita dago eta bertako zelulek mitokondrio eta lisosoma ugari dituzte. Tolestura ugari ere dituzte, zurgapen handia jasaten dutelako. 2.) HENLE-ren LAKIOA: epitelioa aurrekoaren antzekoa. Hodiaren luzera nahiko aldakorra, lortu nahi den gernu-kontzentrazioaren araberakoa. 3.) URRUNEKO HODIXKA BIHURGUNETSUA: epitelioa gertuko hodixka bihurgunetsuaren antzekoa da, tolestura gutxiagorekin. 4.) HODIXKA BILTZAILEA: zelulek mitokondria gutxi dituzte. Hodi biltzailea muinean batzen da, papila osatuz. NEFRONA 11
  • 12. GILTZURRUNAREN ANATOMIA BASKULARIZAZIOA Odola aortatik irteten den giltzurrun arterien bidez heltzen da. Giltzurrun-arteriak hilioa zeharkatzen dute giltzurrun barrura sartuz. Arteriak behin giltzurrun parenkiman arteria segmetarioetan banatzen dira eta hauek arteria interlobularretan. 12
  • 13. GILTZURRUNAREN ANATOMIA BASKULARIZAZIOA Arteria interlobularrak piramideen oinarritik zuzendu eta bertan arteria artziforme izena hartu. Arteria artziformeetatik arteria interlobulilarrak irteten dira eta azkenik arteriola aferentea sortzen da, glomerulua era dadin. Glomerulutik arteriola eferentea irteten da, gero kapilar peritubularrak sortzeko. Sistema benosoa arteriarekiko paraleloa da eta beheko kaba benan bukatzen da. Arteria arkuetatik hodi zuzenak irteten dira, muina irrigatzeko. 13
  • 14. GILTZURRUNAREN ANATOMIA GERNU- BIDEAK Funtzioa sortutako gernua giltzurrunetik kanpora garraiatzea da. OSAGAIAK - KALIZAK - PELBISA - URETERRAK - MASKURIA - URETRA 14
  • 15. GILTZURRUNAREN ANATOMIAGERNU- BIDEAK URETERRAK Psoas muskuluarekin erlazionatuta dauden hodi muskularrak dira. Hiru ataletan banatuta dago: abdominal, iliakoa eta pelbikoa. 3 geruzaz osatuta daude: mukosa (epitelio pseudogeruzatuz osatua), geruza muskularra (barruko geruza longitudinala eta kanpoko geruza zirkularraz osatua) eta adbentizia. MASKURIA Muskuluz osatutako zaku itxura duen egitura da eta bertan gernua metatzen da. Bi atal: 1. Trigono besikala edo lietaud-en trigonoa. Ureterrak dakarren gernua jasotzen du eta ertzetik uretra irteten da. 2. Maskuri-gorputza. Handitzeko gaitasuna du, bertan gernua metatzeko. 15
  • 16. GILTZURRUNAREN ANATOMIAGERNU- BIDEAK URETRA Ezberdintasun nabarmenak daude, emakumeen eta gizonen artean. - Emakumearenak 4cm luzera du eta epitelio ezkatasu batez estalia dago. - Gizonengan hiru atal banatzen dira : uretra prostatikoa, uretra membranosoa eta uretra esponjosoa (bulbarra eta zakil-uretra). - Gizonenak guztira 20cm-ko luzera. Bi esfinter daude: Barneko esfinter uretrala: muskulu leuna (nahigabeko mugimendua). Kanpoko esfinter uretrala: muskulu eskeletikoa (borondatezko mugimendua) 16
  • 18. GORPUTZAREN LIKIDOAK Gizonengan ura gorputzaren pisuaren bi heren da eta emakumeengan erdia. Gure gorputzean bi konpartimentu likido daude, alde bietan solutu berak agertzen dira baina kontzentrazio ezberdinetan. ZELULAREN BARNEKOA Katioi nagusia potasioa da. Gorputzaren pisuaren %40. ZELULAREN KANPOKOA Katioi nagusia sodioa eta anioi nagusia kloroa eta honen ostean bikarbonatoa. Gorputzaren pisuaren %20. Hiru atal ditu: PLASMA: odolari zelulak kentzerakoan geratzen dena. Pisuaren %4. LIKIDO INTERSTIZIALA: plasmatik zelula barneko likidora substantziak garraiatu. Pisuaren %15-20 LIKIDO TRANSZELULARRA: zelulek jariatzen dutena besteak beste. Pisuaren %1-3 18
  • 19. GERNUAREN OSAERA 1. IRAGAZKETA GLOMERULARRA 1. HODIXKEN GARRAIOA (BIRZURGAKETA + JARIAKETA) 3 . HODIXKEN FUNTZIOEN KONTROL HORMONALA 19
  • 20. 1-IRAGAZKETA GLOMERULARRA Gernua osatzeko lehen pausua da. Ura eta solutuak plasmatik Bowman-en kapsularen gernu- espaziora igarotzen dira. Proteina gehienak ez dira iragazten, iragazketa-mintza iragazkaitza delako proteinentzat. Iragazketa bi inguruneen artean dagoen presio- aldaketari esker ematen da. 20
  • 21. 21
  • 22. 22
  • 23. IRAGAZKETA-MINTZA 3. Bowman-en kapsularen epitelio parietalaren zelulak: podozitoak 1. Kapilar glomerularren endotelioa Podozitoak 23 2. Mintz basala
  • 24. 2-HODIXKEN GARRAIOA Hodixketan Bowman-en kapsulan iragazitako gai erabilgarriak berreskuratzen dira. Hodixka bihurgunetsu proximalean iragazketa glomerularraren 2/3 birzurgatzen dira (Na+, Cl-, K+, uraren %65a, bikarbonatoaren %80a eta konposatu organiko ia guztiak). Henle-ren lakioan bi zati bereizten dira: beheranzko aldea eta goranzko aldea. Beheranzko aldea urarekiko iragazkorra eta gernua bertatik pasatzean hipertoniko bihurtzen da. Goranzko aldea urarekiko iragazkaitza da. Bertatik pasatu ondoren, gernua hipotonikoa bihurtzen da eta bertako giltzurrun-parenkima hipertonikoa. Henle-ren lakioan lehen zurgatu ez diren ioiak (Cl- eta Na+-ren %25a) eta uraren %15a birzurgatzen dira. Hodixka bihurgunetsu distalean eta hodixka biltzaileetan gernuaren azkeneko aldaketak jasotzen dira. Urarekiko iragazkorra da eta H+ eta K+ jariatzen dira. Ca2+aren birzurgapen nagusia hemen ematen da. Nefronan sortutako gernua, hodi biltzaileetara igarotzen da. 24
  • 25. 25
  • 26. 26
  • 27. 27
  • 28. 3-HODIXKEN KONTROL HORMONALA ALDOSTERONA Guruin suprarrenaleko azalean ekoizten da eta hodixka biltzaileetan parte hartzen du batez ere. H+ eta K+ jariaketa areagotzen du eta Na+ aren birzurgapena urarekin batera gehitzen du, horrela zelula kanpoko likidoa eta presio arteriala gehitzen ditu. HORMONA ANTIDIURETIKOA Hodixka bihurgunetsu distalean eta hodixka biltzailean bi funtzio nagusi ditu: uraren iragazkortasuna areagotzea eta odol-hodien uzkurdura egitea. Zelula kanpoko likidoaren solutu-kontzentrazioa erregulatu. PARATORMONA Hodixka distaletan Ca2+-ren birzurgapena eragiten du. Hodixka bihurgunetsu proximalean NaCl eta uraren birzurgapenak gutxitzen ditu. 28
  • 29. MIKZIOAREN FISIOLOGIA Behin giltzurrunean gernua eratutakoan, ureterrera igarotzen da. Ureterrak goialdean zabaldu egiten dira giltzurrun-pelbisa sortuz eta behealdean, maskuriaren muskuluan zehar sartzen dira maskuriaren barrunbean bukatuz. Maskurian sartzerakoan, zulo uretralek balbula bat daukate gernua maskuriatik ureterrera berriro ez itzultzeko. Gernua ureterretan zehar igarotzen da mugimendu peristaltikoen bidez. Mugimendu hauek giltzurrun-pelbisean sortzen dira. Gernuaren neurria handitzen bada, giltzurrun-pelbisa zabaldu egiten da. MASKURIAREN BETETZEA: distentsio-gaitasun handia dauka. Maskuria handitzen den neurrian, horman dauden hustuketa-errezeptoreak kitzikatzen dira. Bolumena 400ml baino handiagoa denean, mikzio-gura larria izaten da. MASKURIAREN HUSTUKETA: muskulu detrusorearen uzkurduraren eta barneko esfinterraren lasaiketaz burutzen da. Kanpoko esfinterraren lasaiketa nahitaezkoa da. 29
  • 30. 30
  • 31. 31
  • 32. GILTZURRUNEN FUNTZIO NAGUSIAK HONDAKIN-PRODUKTUEN IRAIZKETA GORPUTZAREN HOMEOSTASIAREN ETA AZIDO-BASE OREKAREN MANTENUA GILTZURRUNEN FUNTZIO ENDOKRINOA 32
  • 33. HONDAKIN-PRODUKTUEN IRAIZKETA Iragazketa glomerularraren ondorioz sortutako hondakinak (urea eta kreatinina) gernura garraiatzen dira, gero kanporatuak izateko. 33
  • 34. GORPUTZAREN HOMEOSTASIAREN ETA AZIDO-BASE OREKAREN MANTENUA Giltzurrunak ura eta elektrolitoak (Na+, K+,...) konstante mantentzen ditu. Birikekin batera azido-base orekaren erregulazioan parte hartzen du. Azido-base oreka sortutako H+ kopurua eta kanporatutakoak berdinak izatean lortzen da. 34
  • 35. GILTZURRUNEN FUNTZIO ENDOKRINOA Giltzurrunek funtzio endokrinodun substantziak jariatzeko gaitasuna dute: Eritropoietina: eritrozitoen ekoizpena eta garapena eragiten du. D-bitamina: gibelean sintetizatu eta giltzurrunetan eraldaketa jasaten du. Bertan, giltzurrunean, metabolito aktiboago bihurtzen da eta kaltzioaren metabolismoan funtzio garrantzitsua dute. Renina: Aparatu justaglomerularrean sortzen da. Odol-hodien konstrikzioan eragiten duen eta tentsio arteriala eta zelulaz kanpoko likidoa areagotzen duen subtantziaren sintesian eta eraldaketan parte hartzen du (angiotensina II). 35
  • 37. PATOLOGIA GLOMERULONEFRITISA Hondakinak eta odolaren jariakinak filtratzen laguntzen duen giltzurrunen atala (glomerulua) kaltetzen denean gertatzen da. Iragazketa-prozesua ez dabilenean modu egokian. Odola eta proteina iragaztea eragiten du Kausa: ezezaguna gehienetan Glomerulua 37
  • 38. PATOLOGIA Sintomak: - Odola gernuan. Iragazketa-mintzak zulo handiak izaten ditu eta bertatik, egoera normalean igarotzen ez diren zelulak igaro daitezke. - Gernu aparduna gehiegizko proteinaren ondorioz, zulo horietatik proteinak ere igarotzen baitira. - Hainbat atalen hantura. - Hipertentsio arteriala. Renina gehiegi sortzen da. - Giltzurrun-urritasuna. Azkenean giltzurrunak iragazketa glomerularra gutxitzen du eta gernu gutxi kanporatu. 38 GLOMERULONEFRITISA
  • 39. PATOLOGIA GILTZURRUN-URRITASUN AKUTUA (GUA) Giltzurrunaren funtzioa galtzea da, oso azkar. Giltzurrunak ezinezkoa izatea gernua kanporatzea eta homeostasia mantentzea eragiten du Kausak -Gaixotasun ezberdinak -Odol-fluxua murriztearen ondorioz odol-presioa oso baxua -Arazoak giltzurrunen barruan, odol hodien koagulazioa sortzen dutenak 39
  • 40. PATOLOGIA GILTZURRUN-URRITASUN KRONIKOA Akutuaren antzekoa baina urte askotan zehar garatzen dena eta ez egun batzuetan. 40
  • 41. PATOLOGIA GILTZURRUN-INFEKZIOAK Bakterioek kolonizatu egiten dituzte gernu-aparatuaren organoak, infekzioak sortuz. Mikroorganismo hauek beheko gernu-bideak (uretra eta maskuria) kutsa ditzakete, beheko gernu-infekzioa sortuz. Bestalde, ureterrak edo giltzurrunak kutsatzen dituztenean, goiko gernu-infekzioa dago. Kausak -Bakterioak -Diabetesa -Anemia -Sistema immune ahula 41
  • 42. PATOLOGIA Sintomak Sukarra, presa txiza egiteko oso gutxi bota arren eta egitean mina sentitu, jateko gogoa galdu Prebentzioak Sexu area garbi mantendu eta garbitu aurretik atzera, ondesteko bakterioak uretrara joateko aukerak murrizteko. Gaixotasun infekziosoak kasu askotan higiene-praktika gutxi izateagatik sortzen dira. 42 GILTZURRUN-INFEKZIOAK
  • 43. PATOLOGIA GILTZURRUN KALKULUAK Gorputzean edo giltzurrunean kaltzio gehiegi dagoenean edo giltzurrunak modu egokian funtzionatzen ez duenean sor daitezke. Kalkuluak gernu bideak baino handiagoak direnean, ezin direnez igaro, mina sortzen dute. Kristal txikiez osatutako masa solidoa da. Kausak Mota bakoitzak bere kausak: -Kaltzio-kalkuluak: arruntenak. 20-30 urteko gizonetan. Janari batzuek, adibidez espinakak, oxalatoa dute. Oxalatoak kaltzio-kalkuluak sortzea bultzatu. 43
  • 44. PATOLOGIA -Zistina-kalkuluak: zistinuria duten pertsonetan. Hereditarioa, gizon eta emakumeetan. -Estrubita-kalkuluak: gernu-infekzioa duten emakumeetan. Prebentzioak Ur asko edan, sendagaiak hartzea (beharrezkoa izan liteke), dieta aldatzea 44 GILTZURRUN KALKULUAK
  • 45. PATOLOGIA GERNU-APARATUKO MINBIZIAK Giltzurrunetako minbizia: gizon nagusiengan (55-60) Sintomak Odola gernuan Konkor (bultoa) baten agerpena sabelaldean Azaldu gabeko pisu galera Jateko gogoa galtzea Kausak Tabakoa, obesitatea, substantzia kimikoen esposizioa, arrisku faktore genetikoak, dialisiak sortzen dituen kisteak,... 45
  • 46. PATOLOGIA Maskuriako minbizia: 40 urtetik gorako gizonengan. Zelula kantzeroso gaiztoak maskuriako ehunetara itsasten direnean. Mota honetako minbizia laserra erabiliz senda daiteke, garaiz diagnostikatuz gero. Sintomak Odola gernuan, mina txiza egitean, gehiagotan txiza egin beharra 46
  • 47. Kausak - Tabakoa: minbizi honen %40aren kausa. Zigarroak dituen produktu kartzinogenoak gorputzak xurgatu, hauek gernuaren bidez kanporatzen dira eta kanporatzean, gernu-bideko paretako zelulak kaltetzen dira. - Giza papilomaren birusa: %17a sortzen du. - Substantzia kimikoen esposizioa: produktu batzuk, hala nola, metalak, gaixotasun honen arrisku-faktoreak dira. - analgesikoen gehiegikeria. - zistitis kronikoa (maskuriaren infekzioa) PATOLOGIA 47