際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
rtyuiopasdfghjgjuhashqipeklzxcvbnm
q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio
pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk
lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm
q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio
pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk
lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm
q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio
pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk
lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm
q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio
pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk
lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm
q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopas
dfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzx
cvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷
GJUHA SHQIPE
P谷rmbledhje e nj谷sive m谷simore
------------------------------------------------
Autori: ENIS VLADI
Korrigjues dhe dizajnues: ENDRIT SALIHU
Kontrolluese e punimit:
Prof. Elmaze Granica
-----------------------------------------
Kjo dosje 谷sht谷 punuar duke u bazuar n谷 librin e
gjuh谷s shqipe p谷r klas t谷 10 t谷 shkruar nga Dr. Idriz
Mejtani dhe As.Prof. Mimoza Gjokutaj.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
2
 H Y R J E 
Ky punim p谷rmban t谷 dh谷na t谷 marra nga libri Gjuha Shqipe p谷r klas谷 t谷
10, nga Wikipedia dhe shkrime t谷 vet autorit. Rreth 20% t谷 k谷tij punimi i
takon librit Gjuha Shqipe t谷 shkruar nga Dr. Idriz Mejtani dhe As.Prof.
Mimoza Gjokutaj , libri ka qen谷 i ribotuar n谷 Prishtin谷 tek sht谷pia albas n谷
vitin 2007, nd谷rsa 谷sht谷 lansuar q谷 nga 10.06.2004 d.m.th botimi i par谷.
Botuesit e k谷tij libri jan谷 Latif Ajrullai dhe Rita Petro, me recensent Hava
Shala-Qyllalla, Xhabir Hajredinaj dhe Lumturie Lila, me redaktore Natasha
Pepivani, grafika 谷sht谷 punuar nga Eva Kukaleshi dhe kopertina nga Driton
Ajrullai. Nd谷rsa materiali tjet谷r rreth 10% i takon Wikipedia dhe 70% nga vet
autori. Materiali 谷sht谷 punuar n谷 aso m谷nyre q谷 leximi dhe kuptimi i pjes谷ve
谷sht谷 shum谷 i leht谷. Gjithashtu ky material p谷rmban njohurit baz谷 sa i p谷rket
shkrimit t谷 drejt谷 me rregulla gramatikore. Ky material 谷sht谷 parapar谷 t谷
lexohet nga nx谷n谷s t谷 klas谷s s谷 10 por mund t谷 lexohet edhe nga persona q谷
d谷shirojn谷 njohuri shtes谷 mbi gjuh谷n shqipe. Ndryshimi i p谷rmbajtjes s谷
vepr谷s 谷sht谷 n谷 kund谷rshtim me t谷 drejtat autoriale.
Autori
Autori i vepr谷s: nx. Enis VLADI
Korrigji dhe dizajnoi: nx. Endrit SALIHU
Kontrolluese dhe korrigjuese: prof. Elmaze GRANICA
Viti kur u shkrua vepra: 2016
Faqet e librit: 16
GJUHA SHQIPE EnisVladi
3
GJUHA LETRARE DHE GJUHA E
LETRSIS ARTISTIKE
 Gjuha shqipe 谷sht谷 gjuh谷 indoevropiane e cila ka avancuar me kalimine koh谷s.
Gjuha letrare dallonme gjuh谷n standarde sepse p谷rfshin nj谷 tem谷 m谷 t谷 gjer谷 q谷
ka kuptimingjuh谷 artistike.
 Gjuha standarde zbatont谷rsin e normave e rregullave fonetike,leksikore,
gramatikore t谷 gjuh谷s shqipe. Gjuha standarde 谷sht谷 formuar mbi baza
dialektore (mbidialektore q谷 d.m.th me an谷 t谷 dialekteve vend谷se). Gjuha
standarde shqipe kaloi n谷p谷r k谷to faza t谷 formimit :
I. Kongresi i Manastirit (n谷ntor, 1908) ku u formua alfabeti i gjuh谷s shqipe,
Komisia e Shkodr谷s (1916) ku u b谷 kodifikimi dhe p谷rpunimi i gjuh谷s shqipe,
dhe Kongresi i Lushnjes (1920) ku u arrit p谷rmisimi i drejtshkrimit shqip.
II. Rregullat e drejtshkrimit (1967), dhe Konsulta (22-23 prill 1968).
III. Kongresi i drejtshkrimit t谷 shqipes (24 n谷ntor 1972), gjuha letrare komb谷tare
dhe bota shqiptare sot (20-21 n谷ntor 1992) dhe shqipja standarde dhe shoq谷ria
shqiptare sot (11-12 n谷ntor 2002).
 Gjuha e let谷rsis artistike:Gjuha p谷rve巽 q谷 谷sht谷 mjet me t谷 cilinkrijohet vepra
letrare por 谷sht谷 edhe trajta reale n谷 t谷 cil谷njetonlet谷rsia.Cil谷sia kryesore e
gjuh谷s s谷 let谷rsis谷 谷sht谷 bukuria e shprehjes, e cila si tipar kryesor ka funksionin
estetik.Ligj谷rimi letrar 谷sht谷 i figursh谷m dhe spikat me disa ve巽ori:
I. P谷rve巽 dometh谷nies horizontale (tekstin) ka edhe dometh谷nien pingule
(n谷ntekstin).
II. Shfryt谷zon figurat letrare dhe gjuh谷sore.
III. P谷rdor mjetet frym谷zuese; paraqet sh谷mb谷llime t谷 vendeve, veprimeve,
njer谷zve etj.
IV. P谷rdor parime artistike (jo t谷 zakonshme).
V. P谷rfshin t谷 folur谷n e njer谷zve.
VI. I ndryshon ose i krijon mjetet dhe m谷nyrat gjuh谷sore sipas efektit q谷 arrin.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
4
GRAMATIKA E GJUHS SHQIPE
 Gramatika e gjuh谷s shqipe paraqet baz谷n e gjuh谷s shqipe, ajo na m谷son q谷 ne
t谷 arrijm谷 t谷 kuptojm谷 tekstine caktuar,t谷 dijm t谷 flasim past谷r dhe qart谷, po
ashtu edhe t谷 p谷rcjellim mesazhe sa me te kuptueshme p谷r debatuesin.
Gramatika e gjuh谷s shqipe p谷rb谷het nga k谷to n谷ndeg谷: morfologjia,sintaksa,
fonetika dhe leksikologjia.
 Morfologjia (nga greqishtja morfos  form谷 dhe logos  shkenc谷, fjal谷,etj.) 谷sht谷
pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimine fjal谷s dhe pjes谷ve t谷 saj. Morfologjia
p谷rb谷het nga pjes谷t e ligj谷rat谷s (pjes谷t kryesore t谷 ligj谷rat谷s jan谷 pjes谷t e
ndryshueshme dhe t谷 pandryshueshme). Pjes谷t e ndryshueshme t谷 ligj谷rat谷s
jan谷: emir, mbiemri,p谷remri, folja,dhe num谷rori (sepse ndryshojn谷 form谷n e
tyre gjat谷 p谷rdorimit t谷 tyre n谷 fjali).Kurse pjes谷t e pandryshueshme t谷
ligj谷rat谷s jan谷: ndajfolja,lidh谷zat,parafjal谷t, dhe pasthirrmat (sepse nuk e
ndryshojn谷 form谷ne tyre gjat谷 p谷rdorimit n谷 fjali).
 Sintaksa jan谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimin e fjalis谷.Ajo studion
llojin,m谷nyr谷napo cil谷sin谷 e fjalis谷, ligj谷rimindhe p谷rdorimine saj n谷 ndonj谷
tekst.
 Fonetika (nga greqishtja fone  z谷) 谷sht谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me
studimine tingujve.Ajo merret me studimine tingullit si tersi po ashtu edhe
nyjet dhe nd谷rnyjet e tij. Kjo deg谷 jepligj谷rime edhe p谷r intonacionine z谷rit
(d.m.th jepshpjegime se si duhet t谷 flasim me nj谷 person duke marr parasysh
situat谷n).
GJUHA SHQIPE EnisVladi
5
MORFOLOGJIA
 Morfologjia p谷rb谷het nga pjes谷t e ligj谷rat谷s (pjes谷t kryesore t谷 ligj谷rat谷s jan谷
pjes谷t e ndryshueshme dhe t谷 pandryshueshme). Pjes谷t e ndryshueshme t谷
ligj谷rat谷s jan谷: emir,mbiemri, p谷remri, folja,dhe num谷rori (sepse ndryshojn谷
form谷n e tyre gjat谷 p谷rdorimit t谷 tyre n谷 fjali).Kurse pjes谷t e pandryshueshme
t谷 ligj谷rat谷s jan谷: ndajfolja,lidh谷zat, parafjal谷t,dhe pasthirrmat (sepse nuk e
ndryshojn谷 form谷ne tyre gjat谷 p谷rdorimit n谷 fjali).
 Pjes谷t e ndryshueshme t谷 ligj谷rat谷s (me shembuj):
I. Emri: Lulja ishte e vendosur mbi tavolin谷.
II. Mbiemri: Stilolapsi i zi shkruante shum谷 mir谷.
III. P谷remri: Ai ishte af谷r asaj duke i buz谷qeshur.
IV. Folja: Loja ishte e mrekullueshme.
V. Num谷rori: Aty pran谷 vazosishin tre lapsa.
 Pjes谷t e pandryshueshme t谷 ligj谷rat谷s:
I. Ndajfolja: Ajo vajz谷 ishte shum谷 e bukur.
II. Lidh谷zat: Tomi dhe Xherri jan谷personazhe t谷 animuara.
III. Parafjal谷t: M谷 bukur se un谷 ishte veshur ai.
IV. Pasthirrmat: Hej a ti qenke shum谷 kompleks.
V. Pjes谷za: Mosl谷viz q谷 aty.
 Analiza e p谷rgjithshme e fjalis谷 (nga ana morfologjike).
Ishteaiq谷m谷ofendoidje.
- Fjala ishte 谷sht谷 folje n谷 koh谷n e shkuar t谷 thjesht e cila mund t谷 shoq谷rohet
me p谷remrin vetor谷 t谷 vetes s谷 tret nj谷j谷s dhe 谷sht谷 rrjedhoj谷 e fjal谷s *谷sht谷*
ne koh谷n e tashme.
- Fjala ai 谷sht谷 p谷rem谷r vetor i vet谷s s谷 tret nj谷j谷s.
- Fjala q谷谷sht谷 lidh谷z e cila mund t谷 ndodhet n谷 fillim,mes dhe fund t谷 fjalis谷.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
6
- Fjala m谷 谷sht谷 parafjal谷 e cila n谷 t谷 shumt谷n e rasteve gjendet ne fillim dhe ne
mes t谷 fjalis谷,por ka raste kur gjendet edhe n谷 fund t谷 fjalis谷.
- Fjala ofendoi 谷sht谷 folje joveprore (sepse veprimi bie mbi mua) n谷 koh谷n e
shkuar dhe lidhet me vetene tret nj谷j谷s t谷 p谷remrit vetor.
- Fjala dje 谷sht谷 ndajfolje kohe, ku koh谷zgjatja e saj nuk 谷sht谷 e caktuar vet谷n
se dihet se dukuria e caktuar ka ndodhur dje.
SINTAKSAT
 Sintaksa jan谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimin e fjalis谷.Ajo studion
llojin,m谷nyr谷napo cil谷sin谷 e fjalis谷, ligj谷rimindhe p谷rdorimine saj n谷 ndonj谷
tekst. Fjalia 谷sht谷 bashkim fjal谷sh q谷 kan谷 nj谷 kuptim t谷 caktuar ose m谷 shum谷
(var谷sisht nga vendi i p谷rdorimit). Fjalia gjithashtu mund t谷 p谷rkufizohet edhe si
nj谷sia e plot谷 nd谷rtimore, internacionale dhe kuptimore e formuar nga bashkimi
i fjal谷ve dhe i grupeve t谷 fjal谷ve,sipas rregullave t谷 gjuh谷s. Fjali na ndihmon t谷
shprehim mendime, ndjenja, dhe vullnetinton谷.
 Sipas kumtimit fjalit谷 ndahen n谷 fjali:
I. D谷ftore Ylli shndriste gjat谷 gjith谷nat谷s.
II. Pyet谷se Si 谷sht谷 koha jasht谷?
III. Nxit谷se Nisu drejt atij maliq谷 shk谷lqen.
IV. D谷shirore U b谷fsh nj谷 njeri me vlera.
V. Nganj谷her谷 edhe bashkohen me thirrmore.
 Sipas kund谷rv谷nies fjalit谷 ndahen n谷 fjali:
I. Pohore Sigurisht edhe un谷 isha aty.
II. Mohore Liqeni nukishte i kalt谷r.
 Sipas nd谷rtimit fjalit谷 ndahen n谷 fjali:
I. T谷 thjeshta Koha 谷sht谷 thesar.
II. T谷 p谷rb谷ra. Dita 谷sht谷 e bukur me diell, ashtu si 谷sht谷 nata me yje.
 Analiz e fjalis (nga ana sintaksore).
Nukkeniardhurt谷gjith谷?
- Nga pik谷pyetja q谷 gjendet n谷 fund rrjedhim se 谷sht谷 fjali pyet谷se.
- Nga fjala nuk rrjedhim se ishte fjali e kund谷rv谷nies n谷 llojine fjalis谷mohore.
- Nga pik谷pamja e par谷 duket se 谷sht谷 fjali e p谷rb谷r谷 por n谷 fakt 谷sht谷 fjali e
thjesht谷sepse kemi foljen*keni* dhe fjala *ardhur* nuk 谷sht谷 folje por
ndajfolje n谷 k谷t谷 rast.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
7
- Menj谷her谷 shohim se 谷sht谷 fjali pyet谷see pjesshme sepse informacioni q谷
d谷shirojm谷 t谷 marrim 谷sht谷 paksa m谷 i gjat谷 se fjal谷t po, jo,disi etj.
PJEST PLOTSUESE T SINTAKSAVE
 Pjes谷t plot谷suese t谷 sintaksave p谷rfshin analiz谷n e p谷rdorimit t谷 drejt t谷
fjal谷ve n谷 fjali (konkretisht merret me analizimine fjal谷ve n谷 fjali por jo nga ana
morfologjike por nga shprehjet sintaksore).
 Nd谷r shprehjet sintaksore nd谷rtuese dhe plot谷suese jan谷:
I. Antonimet - fjal谷 q谷 kan谷 kuptim t谷 kund谷rt, P.SH zi-bardh mir谷-keq etj.
II. Sinonimet - fjal谷 t谷 ndryshme me kuptim t谷 nj谷jt谷,P.SH atdhe-m谷m谷dhe
etj.
III. Homonimet - fjal谷 t谷 nj谷jta me kuptime t谷 ndryshme, P.SH bank谷 (objekt
shkollor)dhe bank谷 (vend p谷r ruajtjene parave).
IV. Onomatopet谷 - fjal谷 p谷r prodhimine z谷rave dhe t谷 britmave,P.SH
Ooooo,khaaa, avvvvv etj.
V. Hiperbola - figur谷 e cila p谷rdoret p谷r zmadhimine gj谷rave.
VI. Metafora - figur谷 e cila p谷rdoret p谷r t谷 zbukuruar fjalin谷.
VII. Elipsa - jepkuptim m谷 t谷 ngjeshur fjalis谷 dhe rit谷m.
VIII. Anafora - jepdy apo m谷 shum谷 fjalive t谷 nj谷jt谷nfjal谷 n谷 fillim.
IX. Inversioni - njihet si anasjelltas ose si lloj cikli.
X. Enumeracionin - paraqet renditjen e nj谷ra pas tjetr谷s t谷 nj谷 fushe
leksikore,P.SH yjet,diejt,h谷n谷n, hap谷sir谷n, tok谷n etj.
XI. Ndajshtimi - 谷sht谷 lloj p谷rcaktori i cili vihetpara emrit dhe tregon cil谷si
te nj谷jta me t谷: kapedan Sylejmani,perandori Vlad, mjek Fatlumi etj.
 Analiz谷 e fjalis谷 (sipas pjes谷ve plot谷suese sintaksore).
Flamurishqiptarsimboliikrenaris谷meshqiponj谷nezez谷emefush谷nekuqe
rrezatontefuqish谷mmbimaleekodra.
- Nga fjal谷t flamuri shqiptar simboli i krenaris谷 gjejm谷 ndajshtim t谷
pavequar sepse fjal谷t jan谷 t谷 vendosura n谷 thonj谷za.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
8
- Nga fjal谷t me shqiponj谷n ezez谷e me fush谷n ekuqe gjejm谷 antonim t谷
pjessh谷m.
- Nga fjal谷t rrezatontefuqish谷m mbi maleekodra gjejm谷 metafor谷,dhe
enumeracion sepse rrezatonte fuqish谷m 谷sht谷 fjal谷 zbukuruese nd谷rsa male e
kodra 谷sht谷 lloj enumeracioni.
SHKRIMI DHE PROCESET E SHKRIMIT
 Historia e shkrimit 谷sht谷 e lasht谷.Ajo daton q谷 5000 vite m谷 par谷 n谷 Egjiptin e
lasht谷 (hieroglifet  lloj shkrimi me simbole t谷 kafsh谷ve) dhe n谷 Mesopotami
(kuneiform  lloj shkrimi me an谷 t谷 kunjave n谷 pllaka). Dokumentet e para t谷
shkruara n谷 shqip jan谷:
I. Formula e pag谷zimit (1462),
II. Fjalorthi i Arnold Van Harfit(1497),
III. Ungjilli i pashk谷ve( shek. XI ),
IV. Meshari i Gjon Buzukut (1555)..
 P谷rb谷r谷sit e shkrimit jan谷:
I. P谷rmbajtja  paraqet tem谷n dhe mesazhin q谷 p谷rcjell.
II. Pamja ose renditja  paraqet renditjene fjal谷ve n谷 fjali,fjalive n谷 tekst
etj.
III. Idet谷  paraqesin gj谷rat e para q谷 t谷 vin谷 n谷 mend lidhur me at谷 tem谷 t谷
shkrimit.
IV. P谷rqendrimi  paraqet momentin e par谷 kur fillojm谷 t谷 hedhim ide.
V. Mb谷shtetja  谷sht谷 momenti kur ne fillojm谷 t谷 gjejm谷 shembuj lidhur me
tem谷n q谷 ne preferojm谷.
VI. Drafti  paraqet variantine par谷 t谷 shkrimit .
VII. Rishikimi  paraqet rregulliminose ndryshimin e mundsh谷m t谷 tekstit.
VIII. Drafti final  paraqet form谷n p谷rfundimtare t谷 shkrimit.
 Rregullat e t谷 shkruarit jan谷:
I. Hyrja ose hapja,
II. Procesi ose pjesa kryesore,
III. Pyetjet,
IV. Paragrafi,
GJUHA SHQIPE EnisVladi
9
V. Referencat ose citatet,
VI. Konkluzionet ,
VII. Pik谷simi ,
VIII. Bibliografia,
IX. Fjalori.
MSIMI I STRATEGJIVE T SHKRIMIT
 P谷r t谷 shkruar di巽ka t谷 nj谷jt谷 n谷 disa forma na nevojitet ti ndjekim disa
hapa:
I. Hapi i par谷:zgjedhja e tem谷s,
II. Hapi i dyt谷: shkrimi i ideve,
III. Hapi i tret谷:bashko idet谷,
IV. Hapi i kat谷rt:b谷ni pyetje retorike,
V. Hapi i pest谷:mblidh detajet n谷 form谷ne d谷shiruar.
 P.SH Ja si b谷het zbatimi i hapave:
a) Hapi i par谷:tema 谷sht谷 Koha
b) Hapi i dyt谷: idet谷 jan谷:
 Koha e shkuar,
 Kultura,
 Zakonet,
 Arsimi,
 Teknologjia,
 Koha e tashme,
 Koha e ardhshme,
 Ndryshimet, etj.
c) Hapi i tret谷:koh谷ve ju shoq谷rohen cil谷sit谷 e tjera. P.SH koha e shkuar ka
kultur谷n, zakonet,e ndara mes shteteve. Nd谷rsa arsimi dhe teknologjia n谷
t谷 kaluar谷n kan谷 qen t谷 pazhvilluara ose n谷 fazat e para t谷 zhvillimit.Koha
e tashme 谷sht谷 ne mes koh谷s se shkuar dhe t谷 ardhme, dhe koha e ardhme
谷sht谷 e kund谷rta e t谷 shkuar谷s.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
10
d) Hapi i kat谷rt:
1) Pse ndodh谷n k谷to ndryshime dhe p谷r 巽far谷 arsye?
2) Si ishte njeriu at谷her谷 dhe si 谷sht谷 tani?
e) Hapi i pest谷:Zgjedhim form谷nme an谷 t谷 s谷 cil谷s ne duhet t谷 b谷jm谷 ose t谷
paraqesim tem谷n. P.SH Kllaster,lloj eseje,referat etj. N谷 rastinton谷 me e
marrim kllaster dhe e p谷rpunojm谷 n谷 k谷t谷 m谷nyr谷:
Kllaster i tem谷skoha :
GJUHA SHQIPE EnisVladi
11
Dhe k谷shtu vazhdon t谷 zgjerohen kolonat e kllasteri.
SHKRIMET E MODELIT ESTETIK  ESEJA
 Eseja 谷sht谷 lloj shkrimi i shkurt谷r q谷 ka p谷r baz谷 faktine jo trillimin.Termi ese
vjennga gjuha fr谷nge q谷 do t谷 thot谷 mundim, p谷rpjekje p谷r t谷 shkruar. Eseja
shfaq opinionet rreth nj谷 teme madje p谷rdor edhe pjes谷 shtes谷.
 Eset谷 sipas p谷rb谷rjes ndahen n谷:
I. Ese te mir谷fillta ose formale
II. Ese jo t谷 mir谷fillta ose joformale.
 Eset谷 sipas faktit ndahen n谷 ese:
I. Narrative
II. P谷rshkruese
III. Shpjeguese
IV. Argumentuese
V. Vler谷suese.
 Nd谷rtimi i eses p谷rb谷het nga:
I. Hyrja
II. Zhvillimi
III. P谷rmbajtja
IV. Mbyllja ose p谷rfundimi.
 Eset谷 sipas tem谷s ndahen n谷 ese:
I. Letrare
II. Filozofike
III. Historike
IV. Sociale
GJUHA SHQIPE EnisVladi
12
V. Shkencore etj.
 Pjes谷t q谷 i hasim n谷p谷r ese jan谷:
I. P谷rmbledhja
II. Abstrakti
III. Rishikimi
IV. Recensioni
V. Argumenti
VI. Projekti
VII. Struktura.
PRMBLEDHJA DHE REFERATI
 P谷rmbledhja 谷sht谷 sistem i shkurt谷r me an谷n e t谷 cilit ne japim nj谷 informacion
rreth nj谷 shkrimi m谷 t谷 gjat谷, si:titulli,problematika argumentet,zgjidhjen. Ajo
duhet t谷 p谷rmbaj titulline librit,autorin,vitine botimit,p谷rmbajtjen,fabul谷n etj.
 Referati 谷sht谷 nj谷 kumtim i gjer谷 me shkrim, q谷 mbahet para nj谷 auditori t谷
caktuar p谷r nj谷 tem谷 t谷 trajtuar n谷 vijat m谷 themelore ose holl谷sisht.Ai mund t谷
jet谷 edhe raporti q谷 mban nj谷 drejtues rreth 巽谷shtjeve dhe veprimtaris谷 s谷
sektorit t谷 vet.
 Referati p谷r nga p谷rmbajtja mund t谷 jet谷:
I. Shkencor
II. Letrar
III. Politik
IV. Ekonomik
V. Ushtarak etj.
 P谷r t谷 p谷rgatitur nj谷 referat duhet zbatuar k谷to hapa:
I. Sigurimi i nj谷 informacioni t谷 plot谷 e t谷 sakt谷
II. Marrja e pjes谷ve kryesore,
III. Shfletimi i nj谷 literature m谷 t谷 gjer谷,
IV. Skedimi i 巽谷shtjeve kryesore
V. Dh谷nia e dor谷s p谷rfundimtare t谷 referatit.
 Referati p谷rb谷het nga:
I. Pjesa hyr谷se
GJUHA SHQIPE EnisVladi
13
II. Pjesa e tem谷s kryesore ose p谷rmbajtja
III. Pjesa mbyll谷se ose p谷rfundimi.
SHKRIMI I PROJEKTIT
 Projekti 谷sht谷 nj谷 model i t谷 shkruarit,p谷rmes s谷 cil谷s ne parashtrojm谷 idet谷
dhe synimet tona p谷r nj谷 pun谷 e cila pritet t谷 b谷het. Ai gjithashtu 谷sht谷 nj谷
m谷nyr谷 e t谷 p谷rshkruarit t谷 aktivitetit apo pun谷ve q谷 kryhen p谷rmes nj谷
planifikimi.
 P谷r realizimin e nj谷 projekti 谷sht谷 e r谷nd谷sishme t谷 ndiqen disa hapa:
I. Titulli
II. Q谷llimi
III. Synimet
IV. Objektivat
V. P谷rshkrimi
VI. P谷rfituesit
VII. Kalendari i aktiviteteve
VIII. Bashk谷punimi
IX. Bashk谷donatort
X. Buxheti
XI. Vler谷simi i projektit
 P.SH ja si b谷het nj谷 projekt i thjesht谷:
I. Titulli: Bazat e demokracis谷
II. Q谷llimi: Njohja me bazat e demokracis谷 dhe me historin谷 e saj.
GJUHA SHQIPE EnisVladi
14
III. Synimet:
a) S谷 pari t谷 njohim bazat e demokracis谷
b) S谷 dyti t谷 m谷sojm谷 se 巽far谷 funksioni kan谷
c) S谷 treti t谷 takojm谷 persona t谷 cil谷t kan谷 njohuri mbi k谷to,etj.
IV. Objektivat:
a) T谷 njihemi me fillet e demokracis谷,
b) T谷 hulumtojm谷 mbi krijuesit dhe rind谷rtuesit e demokracis谷
c) T谷 kuptojm谷 termindemokraci,liri,barazi dhe drejt谷si,etj.
V. P谷rshkrimi: Prezantimi i projektit fillonme disa pyetje retorike pastaj
me d谷ftim dhe me nj谷 mbyllje q谷 le mbresa d谷gjuesve.
VI. P谷rfituesit:
a) Nx谷n谷sit
b) Komuniteti
c) Qytetaret dhe t谷 interesuarit
VII. Ngritja e grupeve t谷 pun谷s:
a) Grupi i par谷: fillet e demokracis
b) Grupi i dyt谷: revulicionar谷t e demokracis
c) Grupi i tret谷: demokracia sot etj.
VIII. Aktiviteti:
a) Prezantimi i projektit
b) K谷rkime shtes谷
c) K谷rkime mbi kritik谷n
d) Takime me bashk谷punuesit
e) Rregullimi grafik i projektit
f) Printimi i pjes谷ve kryesore t谷 projektit etj.
IX. Kalendari i aktiviteteve:
a) Shtrirja e projektit (nga 21 shkurt deri m谷 29 maj 2016)
b) Nga 21-28 shkurt (prezantimi i projektit dhe ndarja e pun谷s n谷 grupe)
c) Nga 1-20 maj (k谷rkime shtes, k谷rkime mbi kritik谷ndhe takime me
bashk谷punuesit)
d) Nga 20-29 maj ( rregullimi grafik i projektit dhe printimi i tij )
GJUHA SHQIPE EnisVladi
15
BIOGRAFIA DHE AUTOBIOGRAFIA
 Biografia 谷sht谷 lloj shkrimi i cili i referohet jet谷s s谷 nj谷 personi tjet谷r.Biografia
duhet t谷 p谷rmbaj t谷 dh谷na t谷 cilat jan谷 t谷 sakta dhe q谷 pasqyrojn谷 realitetine
jet谷s s谷 personit q谷 ne i referohemi. Biografia e nj谷 njeriu renditet n谷 at谷 m谷nyr谷
q谷 jeta e tij谷 t谷 jet谷 nga mosha e vog谷l deri tek pleq谷ria e tij,p谷rve巽 n谷se neve
nuk na intereson t谷 ju hyjm谷 detaleve t谷 shumta.
 Autobiografia 谷sht谷 lloj shkrimi i cili i referohet vetvetes.Autobiografia duhet t谷
p谷rmbaj t谷 dh谷na t谷 cilat jan谷 t谷 sakta mbi ty dhe jet谷nt谷nde. Autobiografia e
renditet n谷 at谷 m谷nyr谷 q谷 jeta e jon谷 t谷 jet谷 q谷 nga lindja e gjer n谷 momentinkur
je duke shkruajtur, p谷rve巽 n谷se neve nuk na intereson t谷 ju hyjm谷 detaleve t谷
shumta ose t谷 tejzgjerojm谷 informacionet.
 Kujdesgjat谷 shkrimit t谷 biografisdhe autobiografisnukduhet t谷 fusim kurrsesi
informacionet谷 pa nevojshme ose jot谷 sakta sepse prishim ekuilibrin e sasiss谷
informacioneve
 P.SH ja si duhet punuar nj谷 autobiografi e thjesht谷:
I. Mbiemri:Vladi
II. Emri:Enis
III. Emri i prindit: Daver
IV. Data e lindjes: 30.11.2000
V. Mosha e tanishme: 15 vjeq
GJUHA SHQIPE EnisVladi
16
VI. Seksi (gjinia): Mashkull
VII. Arsimi: Gjimnazi i shkencave natyrore viti i par谷
VIII. Subjektet ose objektivat:T谷 studioj mjek谷si
IX. Hobi:Pikturimi dhe futbolli
X. Antarsime n谷 klube dhe shoqata: klubi i debatuesve.
LLOJET E SHKRIMIT (TREGIMI)
 Tregimi 谷sht谷 nj谷 lloj shkrimi i shkurt谷r i gjinis谷 epike, i cili ka n谷 qend谷r nj谷
personazh kryesor e disa personazhe t谷 dor谷s s谷 dyt谷, t谷 cil谷t hedhin drit谷 mbi
ngjarjen, q谷 pasqyron nj谷 moment kulmor t谷 jet谷s s谷 personazhit kryesor.Dhe
kjo 谷sht谷 e vetmja arsye pse tregim dallohet nga eseja, p谷rralla, balada, referati
etj.
 N谷 nj谷 tregim t谷 koh谷s s谷 kaluar dhe t谷 tash谷m ekzistonnj谷 diferenc谷 e madhe
sepse edhe tregimi ashtu si shum谷 vepra letrare ka evoluar me koh谷. Gjithashtu
edhe tregimi i par谷 q谷 esht谷 shkruar n谷 gjuhen shqipe 谷sht谷 Gjahu i mal谷sor谷ve
i KonstantinKristoforidhit.
 Hapat q谷 duhet ndjekur gjat谷 shkrimit t谷 nj谷 tregimi jan谷:
I. Duhet t谷 caktojm谷 titullin
II. Koh谷n
III. Vendin
IV. Personazhet
V. Personazhet pozitive dhe personazhet negative
VI. Rolindhe karakterine personazheve
VII. Struktur谷n ose skeletine ngjarjes
GJUHA SHQIPE EnisVladi
17
VIII. Modifikimindhe metamrofizimine pjes谷ve t谷 pap谷rshtatshme
IX. Hyrjene tregimit
X. P谷rmbajtjen
XI. Dhe p谷rfundimin.
損 PRMBLEDHJE 束
NJSIA FAQJA
GJUHALETRARE DHE GJUHAE LETRSIS
ARTISTIKE
3
GRAMATIKA E GJUHS SHQIPE 4
MORFOLOGJIA 5
SINTAKSAT 6
PJEST PLOTSUESE T SINTAKSAVE 7
GJUHA SHQIPE EnisVladi
18
SHKRIMI DHE PROCESET E SHKRIMIT 8
MSIMI I STRATEGJIVE T SHKRIMIT 9
SHKRIMET DHE MODELI ESTETIK-ESEJA 10
PRMBLEDHJA DHE REFERATI 12
SHKRIMI I PROJEKTIT 13
BIOGRAFIA DHE AUTOBIOGRAFIA 15
LLOJET E SHKRIMIT (TREGIMI) 16
GJUHA SHQIPE EnisVladi
19
T谷 ndri巽ojm谷 bot谷nme
dije
GJUHA SHQIPE EnisVladi
20
Enis Vladi dhe Endrit
Salihu

More Related Content

Gjuha Shqipe 10

  • 1. rtyuiopasdfghjgjuhashqipeklzxcvbnm q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuio pasdfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjk lzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnm q谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopas dfghjklzxcvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzx cvbnmq谷ertyuiopasdfghjklzxcvbnmq谷 GJUHA SHQIPE P谷rmbledhje e nj谷sive m谷simore ------------------------------------------------ Autori: ENIS VLADI Korrigjues dhe dizajnues: ENDRIT SALIHU Kontrolluese e punimit: Prof. Elmaze Granica ----------------------------------------- Kjo dosje 谷sht谷 punuar duke u bazuar n谷 librin e gjuh谷s shqipe p谷r klas t谷 10 t谷 shkruar nga Dr. Idriz Mejtani dhe As.Prof. Mimoza Gjokutaj.
  • 2. GJUHA SHQIPE EnisVladi 2 H Y R J E Ky punim p谷rmban t谷 dh谷na t谷 marra nga libri Gjuha Shqipe p谷r klas谷 t谷 10, nga Wikipedia dhe shkrime t谷 vet autorit. Rreth 20% t谷 k谷tij punimi i takon librit Gjuha Shqipe t谷 shkruar nga Dr. Idriz Mejtani dhe As.Prof. Mimoza Gjokutaj , libri ka qen谷 i ribotuar n谷 Prishtin谷 tek sht谷pia albas n谷 vitin 2007, nd谷rsa 谷sht谷 lansuar q谷 nga 10.06.2004 d.m.th botimi i par谷. Botuesit e k谷tij libri jan谷 Latif Ajrullai dhe Rita Petro, me recensent Hava Shala-Qyllalla, Xhabir Hajredinaj dhe Lumturie Lila, me redaktore Natasha Pepivani, grafika 谷sht谷 punuar nga Eva Kukaleshi dhe kopertina nga Driton Ajrullai. Nd谷rsa materiali tjet谷r rreth 10% i takon Wikipedia dhe 70% nga vet autori. Materiali 谷sht谷 punuar n谷 aso m谷nyre q谷 leximi dhe kuptimi i pjes谷ve 谷sht谷 shum谷 i leht谷. Gjithashtu ky material p谷rmban njohurit baz谷 sa i p谷rket shkrimit t谷 drejt谷 me rregulla gramatikore. Ky material 谷sht谷 parapar谷 t谷 lexohet nga nx谷n谷s t谷 klas谷s s谷 10 por mund t谷 lexohet edhe nga persona q谷 d谷shirojn谷 njohuri shtes谷 mbi gjuh谷n shqipe. Ndryshimi i p谷rmbajtjes s谷 vepr谷s 谷sht谷 n谷 kund谷rshtim me t谷 drejtat autoriale. Autori Autori i vepr谷s: nx. Enis VLADI Korrigji dhe dizajnoi: nx. Endrit SALIHU Kontrolluese dhe korrigjuese: prof. Elmaze GRANICA Viti kur u shkrua vepra: 2016 Faqet e librit: 16
  • 3. GJUHA SHQIPE EnisVladi 3 GJUHA LETRARE DHE GJUHA E LETRSIS ARTISTIKE Gjuha shqipe 谷sht谷 gjuh谷 indoevropiane e cila ka avancuar me kalimine koh谷s. Gjuha letrare dallonme gjuh谷n standarde sepse p谷rfshin nj谷 tem谷 m谷 t谷 gjer谷 q谷 ka kuptimingjuh谷 artistike. Gjuha standarde zbatont谷rsin e normave e rregullave fonetike,leksikore, gramatikore t谷 gjuh谷s shqipe. Gjuha standarde 谷sht谷 formuar mbi baza dialektore (mbidialektore q谷 d.m.th me an谷 t谷 dialekteve vend谷se). Gjuha standarde shqipe kaloi n谷p谷r k谷to faza t谷 formimit : I. Kongresi i Manastirit (n谷ntor, 1908) ku u formua alfabeti i gjuh谷s shqipe, Komisia e Shkodr谷s (1916) ku u b谷 kodifikimi dhe p谷rpunimi i gjuh谷s shqipe, dhe Kongresi i Lushnjes (1920) ku u arrit p谷rmisimi i drejtshkrimit shqip. II. Rregullat e drejtshkrimit (1967), dhe Konsulta (22-23 prill 1968). III. Kongresi i drejtshkrimit t谷 shqipes (24 n谷ntor 1972), gjuha letrare komb谷tare dhe bota shqiptare sot (20-21 n谷ntor 1992) dhe shqipja standarde dhe shoq谷ria shqiptare sot (11-12 n谷ntor 2002). Gjuha e let谷rsis artistike:Gjuha p谷rve巽 q谷 谷sht谷 mjet me t谷 cilinkrijohet vepra letrare por 谷sht谷 edhe trajta reale n谷 t谷 cil谷njetonlet谷rsia.Cil谷sia kryesore e gjuh谷s s谷 let谷rsis谷 谷sht谷 bukuria e shprehjes, e cila si tipar kryesor ka funksionin estetik.Ligj谷rimi letrar 谷sht谷 i figursh谷m dhe spikat me disa ve巽ori: I. P谷rve巽 dometh谷nies horizontale (tekstin) ka edhe dometh谷nien pingule (n谷ntekstin). II. Shfryt谷zon figurat letrare dhe gjuh谷sore. III. P谷rdor mjetet frym谷zuese; paraqet sh谷mb谷llime t谷 vendeve, veprimeve, njer谷zve etj. IV. P谷rdor parime artistike (jo t谷 zakonshme). V. P谷rfshin t谷 folur谷n e njer谷zve. VI. I ndryshon ose i krijon mjetet dhe m谷nyrat gjuh谷sore sipas efektit q谷 arrin.
  • 4. GJUHA SHQIPE EnisVladi 4 GRAMATIKA E GJUHS SHQIPE Gramatika e gjuh谷s shqipe paraqet baz谷n e gjuh谷s shqipe, ajo na m谷son q谷 ne t谷 arrijm谷 t谷 kuptojm谷 tekstine caktuar,t谷 dijm t谷 flasim past谷r dhe qart谷, po ashtu edhe t谷 p谷rcjellim mesazhe sa me te kuptueshme p谷r debatuesin. Gramatika e gjuh谷s shqipe p谷rb谷het nga k谷to n谷ndeg谷: morfologjia,sintaksa, fonetika dhe leksikologjia. Morfologjia (nga greqishtja morfos form谷 dhe logos shkenc谷, fjal谷,etj.) 谷sht谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimine fjal谷s dhe pjes谷ve t谷 saj. Morfologjia p谷rb谷het nga pjes谷t e ligj谷rat谷s (pjes谷t kryesore t谷 ligj谷rat谷s jan谷 pjes谷t e ndryshueshme dhe t谷 pandryshueshme). Pjes谷t e ndryshueshme t谷 ligj谷rat谷s jan谷: emir, mbiemri,p谷remri, folja,dhe num谷rori (sepse ndryshojn谷 form谷n e tyre gjat谷 p谷rdorimit t谷 tyre n谷 fjali).Kurse pjes谷t e pandryshueshme t谷 ligj谷rat谷s jan谷: ndajfolja,lidh谷zat,parafjal谷t, dhe pasthirrmat (sepse nuk e ndryshojn谷 form谷ne tyre gjat谷 p谷rdorimit n谷 fjali). Sintaksa jan谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimin e fjalis谷.Ajo studion llojin,m谷nyr谷napo cil谷sin谷 e fjalis谷, ligj谷rimindhe p谷rdorimine saj n谷 ndonj谷 tekst. Fonetika (nga greqishtja fone z谷) 谷sht谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimine tingujve.Ajo merret me studimine tingullit si tersi po ashtu edhe nyjet dhe nd谷rnyjet e tij. Kjo deg谷 jepligj谷rime edhe p谷r intonacionine z谷rit (d.m.th jepshpjegime se si duhet t谷 flasim me nj谷 person duke marr parasysh situat谷n).
  • 5. GJUHA SHQIPE EnisVladi 5 MORFOLOGJIA Morfologjia p谷rb谷het nga pjes谷t e ligj谷rat谷s (pjes谷t kryesore t谷 ligj谷rat谷s jan谷 pjes谷t e ndryshueshme dhe t谷 pandryshueshme). Pjes谷t e ndryshueshme t谷 ligj谷rat谷s jan谷: emir,mbiemri, p谷remri, folja,dhe num谷rori (sepse ndryshojn谷 form谷n e tyre gjat谷 p谷rdorimit t谷 tyre n谷 fjali).Kurse pjes谷t e pandryshueshme t谷 ligj谷rat谷s jan谷: ndajfolja,lidh谷zat, parafjal谷t,dhe pasthirrmat (sepse nuk e ndryshojn谷 form谷ne tyre gjat谷 p谷rdorimit n谷 fjali). Pjes谷t e ndryshueshme t谷 ligj谷rat谷s (me shembuj): I. Emri: Lulja ishte e vendosur mbi tavolin谷. II. Mbiemri: Stilolapsi i zi shkruante shum谷 mir谷. III. P谷remri: Ai ishte af谷r asaj duke i buz谷qeshur. IV. Folja: Loja ishte e mrekullueshme. V. Num谷rori: Aty pran谷 vazosishin tre lapsa. Pjes谷t e pandryshueshme t谷 ligj谷rat谷s: I. Ndajfolja: Ajo vajz谷 ishte shum谷 e bukur. II. Lidh谷zat: Tomi dhe Xherri jan谷personazhe t谷 animuara. III. Parafjal谷t: M谷 bukur se un谷 ishte veshur ai. IV. Pasthirrmat: Hej a ti qenke shum谷 kompleks. V. Pjes谷za: Mosl谷viz q谷 aty. Analiza e p谷rgjithshme e fjalis谷 (nga ana morfologjike). Ishteaiq谷m谷ofendoidje. - Fjala ishte 谷sht谷 folje n谷 koh谷n e shkuar t谷 thjesht e cila mund t谷 shoq谷rohet me p谷remrin vetor谷 t谷 vetes s谷 tret nj谷j谷s dhe 谷sht谷 rrjedhoj谷 e fjal谷s *谷sht谷* ne koh谷n e tashme. - Fjala ai 谷sht谷 p谷rem谷r vetor i vet谷s s谷 tret nj谷j谷s. - Fjala q谷谷sht谷 lidh谷z e cila mund t谷 ndodhet n谷 fillim,mes dhe fund t谷 fjalis谷.
  • 6. GJUHA SHQIPE EnisVladi 6 - Fjala m谷 谷sht谷 parafjal谷 e cila n谷 t谷 shumt谷n e rasteve gjendet ne fillim dhe ne mes t谷 fjalis谷,por ka raste kur gjendet edhe n谷 fund t谷 fjalis谷. - Fjala ofendoi 谷sht谷 folje joveprore (sepse veprimi bie mbi mua) n谷 koh谷n e shkuar dhe lidhet me vetene tret nj谷j谷s t谷 p谷remrit vetor. - Fjala dje 谷sht谷 ndajfolje kohe, ku koh谷zgjatja e saj nuk 谷sht谷 e caktuar vet谷n se dihet se dukuria e caktuar ka ndodhur dje. SINTAKSAT Sintaksa jan谷 pjes谷 e gjuh谷sis谷 e cila merret me studimin e fjalis谷.Ajo studion llojin,m谷nyr谷napo cil谷sin谷 e fjalis谷, ligj谷rimindhe p谷rdorimine saj n谷 ndonj谷 tekst. Fjalia 谷sht谷 bashkim fjal谷sh q谷 kan谷 nj谷 kuptim t谷 caktuar ose m谷 shum谷 (var谷sisht nga vendi i p谷rdorimit). Fjalia gjithashtu mund t谷 p谷rkufizohet edhe si nj谷sia e plot谷 nd谷rtimore, internacionale dhe kuptimore e formuar nga bashkimi i fjal谷ve dhe i grupeve t谷 fjal谷ve,sipas rregullave t谷 gjuh谷s. Fjali na ndihmon t谷 shprehim mendime, ndjenja, dhe vullnetinton谷. Sipas kumtimit fjalit谷 ndahen n谷 fjali: I. D谷ftore Ylli shndriste gjat谷 gjith谷nat谷s. II. Pyet谷se Si 谷sht谷 koha jasht谷? III. Nxit谷se Nisu drejt atij maliq谷 shk谷lqen. IV. D谷shirore U b谷fsh nj谷 njeri me vlera. V. Nganj谷her谷 edhe bashkohen me thirrmore. Sipas kund谷rv谷nies fjalit谷 ndahen n谷 fjali: I. Pohore Sigurisht edhe un谷 isha aty. II. Mohore Liqeni nukishte i kalt谷r. Sipas nd谷rtimit fjalit谷 ndahen n谷 fjali: I. T谷 thjeshta Koha 谷sht谷 thesar. II. T谷 p谷rb谷ra. Dita 谷sht谷 e bukur me diell, ashtu si 谷sht谷 nata me yje. Analiz e fjalis (nga ana sintaksore). Nukkeniardhurt谷gjith谷? - Nga pik谷pyetja q谷 gjendet n谷 fund rrjedhim se 谷sht谷 fjali pyet谷se. - Nga fjala nuk rrjedhim se ishte fjali e kund谷rv谷nies n谷 llojine fjalis谷mohore. - Nga pik谷pamja e par谷 duket se 谷sht谷 fjali e p谷rb谷r谷 por n谷 fakt 谷sht谷 fjali e thjesht谷sepse kemi foljen*keni* dhe fjala *ardhur* nuk 谷sht谷 folje por ndajfolje n谷 k谷t谷 rast.
  • 7. GJUHA SHQIPE EnisVladi 7 - Menj谷her谷 shohim se 谷sht谷 fjali pyet谷see pjesshme sepse informacioni q谷 d谷shirojm谷 t谷 marrim 谷sht谷 paksa m谷 i gjat谷 se fjal谷t po, jo,disi etj. PJEST PLOTSUESE T SINTAKSAVE Pjes谷t plot谷suese t谷 sintaksave p谷rfshin analiz谷n e p谷rdorimit t谷 drejt t谷 fjal谷ve n谷 fjali (konkretisht merret me analizimine fjal谷ve n谷 fjali por jo nga ana morfologjike por nga shprehjet sintaksore). Nd谷r shprehjet sintaksore nd谷rtuese dhe plot谷suese jan谷: I. Antonimet - fjal谷 q谷 kan谷 kuptim t谷 kund谷rt, P.SH zi-bardh mir谷-keq etj. II. Sinonimet - fjal谷 t谷 ndryshme me kuptim t谷 nj谷jt谷,P.SH atdhe-m谷m谷dhe etj. III. Homonimet - fjal谷 t谷 nj谷jta me kuptime t谷 ndryshme, P.SH bank谷 (objekt shkollor)dhe bank谷 (vend p谷r ruajtjene parave). IV. Onomatopet谷 - fjal谷 p谷r prodhimine z谷rave dhe t谷 britmave,P.SH Ooooo,khaaa, avvvvv etj. V. Hiperbola - figur谷 e cila p谷rdoret p谷r zmadhimine gj谷rave. VI. Metafora - figur谷 e cila p谷rdoret p谷r t谷 zbukuruar fjalin谷. VII. Elipsa - jepkuptim m谷 t谷 ngjeshur fjalis谷 dhe rit谷m. VIII. Anafora - jepdy apo m谷 shum谷 fjalive t谷 nj谷jt谷nfjal谷 n谷 fillim. IX. Inversioni - njihet si anasjelltas ose si lloj cikli. X. Enumeracionin - paraqet renditjen e nj谷ra pas tjetr谷s t谷 nj谷 fushe leksikore,P.SH yjet,diejt,h谷n谷n, hap谷sir谷n, tok谷n etj. XI. Ndajshtimi - 谷sht谷 lloj p谷rcaktori i cili vihetpara emrit dhe tregon cil谷si te nj谷jta me t谷: kapedan Sylejmani,perandori Vlad, mjek Fatlumi etj. Analiz谷 e fjalis谷 (sipas pjes谷ve plot谷suese sintaksore). Flamurishqiptarsimboliikrenaris谷meshqiponj谷nezez谷emefush谷nekuqe rrezatontefuqish谷mmbimaleekodra. - Nga fjal谷t flamuri shqiptar simboli i krenaris谷 gjejm谷 ndajshtim t谷 pavequar sepse fjal谷t jan谷 t谷 vendosura n谷 thonj谷za.
  • 8. GJUHA SHQIPE EnisVladi 8 - Nga fjal谷t me shqiponj谷n ezez谷e me fush谷n ekuqe gjejm谷 antonim t谷 pjessh谷m. - Nga fjal谷t rrezatontefuqish谷m mbi maleekodra gjejm谷 metafor谷,dhe enumeracion sepse rrezatonte fuqish谷m 谷sht谷 fjal谷 zbukuruese nd谷rsa male e kodra 谷sht谷 lloj enumeracioni. SHKRIMI DHE PROCESET E SHKRIMIT Historia e shkrimit 谷sht谷 e lasht谷.Ajo daton q谷 5000 vite m谷 par谷 n谷 Egjiptin e lasht谷 (hieroglifet lloj shkrimi me simbole t谷 kafsh谷ve) dhe n谷 Mesopotami (kuneiform lloj shkrimi me an谷 t谷 kunjave n谷 pllaka). Dokumentet e para t谷 shkruara n谷 shqip jan谷: I. Formula e pag谷zimit (1462), II. Fjalorthi i Arnold Van Harfit(1497), III. Ungjilli i pashk谷ve( shek. XI ), IV. Meshari i Gjon Buzukut (1555).. P谷rb谷r谷sit e shkrimit jan谷: I. P谷rmbajtja paraqet tem谷n dhe mesazhin q谷 p谷rcjell. II. Pamja ose renditja paraqet renditjene fjal谷ve n谷 fjali,fjalive n谷 tekst etj. III. Idet谷 paraqesin gj谷rat e para q谷 t谷 vin谷 n谷 mend lidhur me at谷 tem谷 t谷 shkrimit. IV. P谷rqendrimi paraqet momentin e par谷 kur fillojm谷 t谷 hedhim ide. V. Mb谷shtetja 谷sht谷 momenti kur ne fillojm谷 t谷 gjejm谷 shembuj lidhur me tem谷n q谷 ne preferojm谷. VI. Drafti paraqet variantine par谷 t谷 shkrimit . VII. Rishikimi paraqet rregulliminose ndryshimin e mundsh谷m t谷 tekstit. VIII. Drafti final paraqet form谷n p谷rfundimtare t谷 shkrimit. Rregullat e t谷 shkruarit jan谷: I. Hyrja ose hapja, II. Procesi ose pjesa kryesore, III. Pyetjet, IV. Paragrafi,
  • 9. GJUHA SHQIPE EnisVladi 9 V. Referencat ose citatet, VI. Konkluzionet , VII. Pik谷simi , VIII. Bibliografia, IX. Fjalori. MSIMI I STRATEGJIVE T SHKRIMIT P谷r t谷 shkruar di巽ka t谷 nj谷jt谷 n谷 disa forma na nevojitet ti ndjekim disa hapa: I. Hapi i par谷:zgjedhja e tem谷s, II. Hapi i dyt谷: shkrimi i ideve, III. Hapi i tret谷:bashko idet谷, IV. Hapi i kat谷rt:b谷ni pyetje retorike, V. Hapi i pest谷:mblidh detajet n谷 form谷ne d谷shiruar. P.SH Ja si b谷het zbatimi i hapave: a) Hapi i par谷:tema 谷sht谷 Koha b) Hapi i dyt谷: idet谷 jan谷: Koha e shkuar, Kultura, Zakonet, Arsimi, Teknologjia, Koha e tashme, Koha e ardhshme, Ndryshimet, etj. c) Hapi i tret谷:koh谷ve ju shoq谷rohen cil谷sit谷 e tjera. P.SH koha e shkuar ka kultur谷n, zakonet,e ndara mes shteteve. Nd谷rsa arsimi dhe teknologjia n谷 t谷 kaluar谷n kan谷 qen t谷 pazhvilluara ose n谷 fazat e para t谷 zhvillimit.Koha e tashme 谷sht谷 ne mes koh谷s se shkuar dhe t谷 ardhme, dhe koha e ardhme 谷sht谷 e kund谷rta e t谷 shkuar谷s.
  • 10. GJUHA SHQIPE EnisVladi 10 d) Hapi i kat谷rt: 1) Pse ndodh谷n k谷to ndryshime dhe p谷r 巽far谷 arsye? 2) Si ishte njeriu at谷her谷 dhe si 谷sht谷 tani? e) Hapi i pest谷:Zgjedhim form谷nme an谷 t谷 s谷 cil谷s ne duhet t谷 b谷jm谷 ose t谷 paraqesim tem谷n. P.SH Kllaster,lloj eseje,referat etj. N谷 rastinton谷 me e marrim kllaster dhe e p谷rpunojm谷 n谷 k谷t谷 m谷nyr谷: Kllaster i tem谷skoha :
  • 11. GJUHA SHQIPE EnisVladi 11 Dhe k谷shtu vazhdon t谷 zgjerohen kolonat e kllasteri. SHKRIMET E MODELIT ESTETIK ESEJA Eseja 谷sht谷 lloj shkrimi i shkurt谷r q谷 ka p谷r baz谷 faktine jo trillimin.Termi ese vjennga gjuha fr谷nge q谷 do t谷 thot谷 mundim, p谷rpjekje p谷r t谷 shkruar. Eseja shfaq opinionet rreth nj谷 teme madje p谷rdor edhe pjes谷 shtes谷. Eset谷 sipas p谷rb谷rjes ndahen n谷: I. Ese te mir谷fillta ose formale II. Ese jo t谷 mir谷fillta ose joformale. Eset谷 sipas faktit ndahen n谷 ese: I. Narrative II. P谷rshkruese III. Shpjeguese IV. Argumentuese V. Vler谷suese. Nd谷rtimi i eses p谷rb谷het nga: I. Hyrja II. Zhvillimi III. P谷rmbajtja IV. Mbyllja ose p谷rfundimi. Eset谷 sipas tem谷s ndahen n谷 ese: I. Letrare II. Filozofike III. Historike IV. Sociale
  • 12. GJUHA SHQIPE EnisVladi 12 V. Shkencore etj. Pjes谷t q谷 i hasim n谷p谷r ese jan谷: I. P谷rmbledhja II. Abstrakti III. Rishikimi IV. Recensioni V. Argumenti VI. Projekti VII. Struktura. PRMBLEDHJA DHE REFERATI P谷rmbledhja 谷sht谷 sistem i shkurt谷r me an谷n e t谷 cilit ne japim nj谷 informacion rreth nj谷 shkrimi m谷 t谷 gjat谷, si:titulli,problematika argumentet,zgjidhjen. Ajo duhet t谷 p谷rmbaj titulline librit,autorin,vitine botimit,p谷rmbajtjen,fabul谷n etj. Referati 谷sht谷 nj谷 kumtim i gjer谷 me shkrim, q谷 mbahet para nj谷 auditori t谷 caktuar p谷r nj谷 tem谷 t谷 trajtuar n谷 vijat m谷 themelore ose holl谷sisht.Ai mund t谷 jet谷 edhe raporti q谷 mban nj谷 drejtues rreth 巽谷shtjeve dhe veprimtaris谷 s谷 sektorit t谷 vet. Referati p谷r nga p谷rmbajtja mund t谷 jet谷: I. Shkencor II. Letrar III. Politik IV. Ekonomik V. Ushtarak etj. P谷r t谷 p谷rgatitur nj谷 referat duhet zbatuar k谷to hapa: I. Sigurimi i nj谷 informacioni t谷 plot谷 e t谷 sakt谷 II. Marrja e pjes谷ve kryesore, III. Shfletimi i nj谷 literature m谷 t谷 gjer谷, IV. Skedimi i 巽谷shtjeve kryesore V. Dh谷nia e dor谷s p谷rfundimtare t谷 referatit. Referati p谷rb谷het nga: I. Pjesa hyr谷se
  • 13. GJUHA SHQIPE EnisVladi 13 II. Pjesa e tem谷s kryesore ose p谷rmbajtja III. Pjesa mbyll谷se ose p谷rfundimi. SHKRIMI I PROJEKTIT Projekti 谷sht谷 nj谷 model i t谷 shkruarit,p谷rmes s谷 cil谷s ne parashtrojm谷 idet谷 dhe synimet tona p谷r nj谷 pun谷 e cila pritet t谷 b谷het. Ai gjithashtu 谷sht谷 nj谷 m谷nyr谷 e t谷 p谷rshkruarit t谷 aktivitetit apo pun谷ve q谷 kryhen p谷rmes nj谷 planifikimi. P谷r realizimin e nj谷 projekti 谷sht谷 e r谷nd谷sishme t谷 ndiqen disa hapa: I. Titulli II. Q谷llimi III. Synimet IV. Objektivat V. P谷rshkrimi VI. P谷rfituesit VII. Kalendari i aktiviteteve VIII. Bashk谷punimi IX. Bashk谷donatort X. Buxheti XI. Vler谷simi i projektit P.SH ja si b谷het nj谷 projekt i thjesht谷: I. Titulli: Bazat e demokracis谷 II. Q谷llimi: Njohja me bazat e demokracis谷 dhe me historin谷 e saj.
  • 14. GJUHA SHQIPE EnisVladi 14 III. Synimet: a) S谷 pari t谷 njohim bazat e demokracis谷 b) S谷 dyti t谷 m谷sojm谷 se 巽far谷 funksioni kan谷 c) S谷 treti t谷 takojm谷 persona t谷 cil谷t kan谷 njohuri mbi k谷to,etj. IV. Objektivat: a) T谷 njihemi me fillet e demokracis谷, b) T谷 hulumtojm谷 mbi krijuesit dhe rind谷rtuesit e demokracis谷 c) T谷 kuptojm谷 termindemokraci,liri,barazi dhe drejt谷si,etj. V. P谷rshkrimi: Prezantimi i projektit fillonme disa pyetje retorike pastaj me d谷ftim dhe me nj谷 mbyllje q谷 le mbresa d谷gjuesve. VI. P谷rfituesit: a) Nx谷n谷sit b) Komuniteti c) Qytetaret dhe t谷 interesuarit VII. Ngritja e grupeve t谷 pun谷s: a) Grupi i par谷: fillet e demokracis b) Grupi i dyt谷: revulicionar谷t e demokracis c) Grupi i tret谷: demokracia sot etj. VIII. Aktiviteti: a) Prezantimi i projektit b) K谷rkime shtes谷 c) K谷rkime mbi kritik谷n d) Takime me bashk谷punuesit e) Rregullimi grafik i projektit f) Printimi i pjes谷ve kryesore t谷 projektit etj. IX. Kalendari i aktiviteteve: a) Shtrirja e projektit (nga 21 shkurt deri m谷 29 maj 2016) b) Nga 21-28 shkurt (prezantimi i projektit dhe ndarja e pun谷s n谷 grupe) c) Nga 1-20 maj (k谷rkime shtes, k谷rkime mbi kritik谷ndhe takime me bashk谷punuesit) d) Nga 20-29 maj ( rregullimi grafik i projektit dhe printimi i tij )
  • 15. GJUHA SHQIPE EnisVladi 15 BIOGRAFIA DHE AUTOBIOGRAFIA Biografia 谷sht谷 lloj shkrimi i cili i referohet jet谷s s谷 nj谷 personi tjet谷r.Biografia duhet t谷 p谷rmbaj t谷 dh谷na t谷 cilat jan谷 t谷 sakta dhe q谷 pasqyrojn谷 realitetine jet谷s s谷 personit q谷 ne i referohemi. Biografia e nj谷 njeriu renditet n谷 at谷 m谷nyr谷 q谷 jeta e tij谷 t谷 jet谷 nga mosha e vog谷l deri tek pleq谷ria e tij,p谷rve巽 n谷se neve nuk na intereson t谷 ju hyjm谷 detaleve t谷 shumta. Autobiografia 谷sht谷 lloj shkrimi i cili i referohet vetvetes.Autobiografia duhet t谷 p谷rmbaj t谷 dh谷na t谷 cilat jan谷 t谷 sakta mbi ty dhe jet谷nt谷nde. Autobiografia e renditet n谷 at谷 m谷nyr谷 q谷 jeta e jon谷 t谷 jet谷 q谷 nga lindja e gjer n谷 momentinkur je duke shkruajtur, p谷rve巽 n谷se neve nuk na intereson t谷 ju hyjm谷 detaleve t谷 shumta ose t谷 tejzgjerojm谷 informacionet. Kujdesgjat谷 shkrimit t谷 biografisdhe autobiografisnukduhet t谷 fusim kurrsesi informacionet谷 pa nevojshme ose jot谷 sakta sepse prishim ekuilibrin e sasiss谷 informacioneve P.SH ja si duhet punuar nj谷 autobiografi e thjesht谷: I. Mbiemri:Vladi II. Emri:Enis III. Emri i prindit: Daver IV. Data e lindjes: 30.11.2000 V. Mosha e tanishme: 15 vjeq
  • 16. GJUHA SHQIPE EnisVladi 16 VI. Seksi (gjinia): Mashkull VII. Arsimi: Gjimnazi i shkencave natyrore viti i par谷 VIII. Subjektet ose objektivat:T谷 studioj mjek谷si IX. Hobi:Pikturimi dhe futbolli X. Antarsime n谷 klube dhe shoqata: klubi i debatuesve. LLOJET E SHKRIMIT (TREGIMI) Tregimi 谷sht谷 nj谷 lloj shkrimi i shkurt谷r i gjinis谷 epike, i cili ka n谷 qend谷r nj谷 personazh kryesor e disa personazhe t谷 dor谷s s谷 dyt谷, t谷 cil谷t hedhin drit谷 mbi ngjarjen, q谷 pasqyron nj谷 moment kulmor t谷 jet谷s s谷 personazhit kryesor.Dhe kjo 谷sht谷 e vetmja arsye pse tregim dallohet nga eseja, p谷rralla, balada, referati etj. N谷 nj谷 tregim t谷 koh谷s s谷 kaluar dhe t谷 tash谷m ekzistonnj谷 diferenc谷 e madhe sepse edhe tregimi ashtu si shum谷 vepra letrare ka evoluar me koh谷. Gjithashtu edhe tregimi i par谷 q谷 esht谷 shkruar n谷 gjuhen shqipe 谷sht谷 Gjahu i mal谷sor谷ve i KonstantinKristoforidhit. Hapat q谷 duhet ndjekur gjat谷 shkrimit t谷 nj谷 tregimi jan谷: I. Duhet t谷 caktojm谷 titullin II. Koh谷n III. Vendin IV. Personazhet V. Personazhet pozitive dhe personazhet negative VI. Rolindhe karakterine personazheve VII. Struktur谷n ose skeletine ngjarjes
  • 17. GJUHA SHQIPE EnisVladi 17 VIII. Modifikimindhe metamrofizimine pjes谷ve t谷 pap谷rshtatshme IX. Hyrjene tregimit X. P谷rmbajtjen XI. Dhe p谷rfundimin. 損 PRMBLEDHJE 束 NJSIA FAQJA GJUHALETRARE DHE GJUHAE LETRSIS ARTISTIKE 3 GRAMATIKA E GJUHS SHQIPE 4 MORFOLOGJIA 5 SINTAKSAT 6 PJEST PLOTSUESE T SINTAKSAVE 7
  • 18. GJUHA SHQIPE EnisVladi 18 SHKRIMI DHE PROCESET E SHKRIMIT 8 MSIMI I STRATEGJIVE T SHKRIMIT 9 SHKRIMET DHE MODELI ESTETIK-ESEJA 10 PRMBLEDHJA DHE REFERATI 12 SHKRIMI I PROJEKTIT 13 BIOGRAFIA DHE AUTOBIOGRAFIA 15 LLOJET E SHKRIMIT (TREGIMI) 16
  • 19. GJUHA SHQIPE EnisVladi 19 T谷 ndri巽ojm谷 bot谷nme dije
  • 20. GJUHA SHQIPE EnisVladi 20 Enis Vladi dhe Endrit Salihu