3. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Dünyayı kaplayan atmosfer,
yerden 500 km yüksekte yer
almaktadır.
• Bu nedenle Dünya'dan
baktığımızda ufku
kapladığını görürüz ve
gökyüzü olarak adlandırırız.
• Gökyüzü, saydam bir yapıya
sahip olduğu için uzaydaki
yıldızları,meteorları,gezegen
leri ve doğal uyduları
incelememize imkan
vermektedir.
4. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Uzayda bulunan yıldızlar,
gezegenler ve gök
taşlarının her biri birer
gök cismidir.
• Gökyüzünü, Ay ışığının
bulunmadığı bulutsuz bir
gecede parlaklıkları
birbirinden farklı çok
sayıda ışık noktası kaplar.
Bu gördüğümüz ışık
noktaları yıldızlardır.
5. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Yıldızlar, derinliklerinde
gerçekleşen nükleer
tepkimelerden
kaynaklanan, çok büyük
miktarlarda ışık ve ısı
yayan, oldukça sıcak ve
parlak gaz küreleridir.
• Güneş de oldukça az
rastlanan bir yıldız
türüdür.
6. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Yıldızlar da doğar, yaşar
ve ölür.
• Ömrü biten yıldızlar,
çok şiddetli patlama ile
parçalanır ve uzay
boşluğuna yayılırlar.
8. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Kuyruklu yıldızlar parlaklık
bakımından farklılıklar gösterirler.
• Bazıları ancak çok büyük
teleskoplarla görülebilmektedir.
• Buz, donmuş gazlar ve tozla
karışmış halde bulunan kayaç
malzemelerinden oluÅŸan kuyruklu
yıldızlar gezegenler gibi Güneş'in
etrafında dolanırlar.
• Kuyruklu yıldızlar arasında en
tanınmışı Halley kuyrukluyıldızıdır.
• Dünya'dan en son izlenen
kuyruklu yıldızın adı ise Ikaye
Zhang'dir.
9. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Güneş sistemimizdeki en
küçük gök cisimleri
meteorlardır.
• Meteorlar gezegenler arasında
uzayın sonsuz boşluğunda,
Güneş'in etrafında dolanan
kayaç ve demir parçalarıdır.
• Meteorlar uzay boşluğundan
büyük bir hızla gelerek Dünya
atmosferine girer ve o kadar
ısınırlar ki, yeryüzüne
ulaşamadan buharlaşıp gaz
haline dönüşürler.
10. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Bazı meteorların tamamı
yanarak yok olmaz.
• Kalan bu parçalar yeryüzüne
düşer.
• Bu parçalara gök taşı
(meteorit) denir. Meteorların
düştükleri yerlerde
oluşturdukları hasardan dolayı
çukurlara yol açtığı bilinir. Bu
çukurlara meteor çukuru denir.
• Eğer çukur Dünya yüzeyi
üzerinde yer alıyorsa buna
göktaşı çukuru adı verilir.
11. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Uzayda yer alan gök
cisimlerinden bir diÄŸeri de
gezegenlerdir.
• Güneş Sistemi'mizde Güneş'in
etrafında ayrı yörüngelerde
dolanan sekiz büyük gezegen
vardır.
• Bunlardan biri de üzerinde
yaşadığımız Dünya'dır.
Gezegenler yıldız değildir.
• Yıldızlar ısı ve ışık kaynağıdır.
Fakat gezegenler yıldızlardan
aldıkları ısı ve ışığı yansıtırlar.
Kendi ışıkları yoktur.
12. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Güneş Sistemi'nin sekiz
büyük gezegeni, Güneş'e
yakınlık sırasıyla Merkür,
Venüs, Dünya, Mars,
Jüpiter, Satürn, Uranüs ve
Neptün'dür.
• Dünya'dan baktığımızda
gezegenlerden ilk beÅŸ
tanesi çıplak gözle;
Uranüs ve Neptün ise
ancak teleskopla
görülebilir.
13. Gök Cisimlerini Tanıyalım
• Güneş'in Dünya'dan
uzaklığını hiç merak
ettiniz mi?
• İki gök cismi arasındaki
uzaklığı ifade etmek için,
"ışık yılı" birimi kullanılır.
• Işığın boşlukta bir yılda
aldığı yol bir ışık yılı olarak
ifade edilir.
• Bir ışık yılı yaklaşık olarak
9,46.1012 km'dir.
15. Güneş Sistemi
• Güneş çevresindeki
yörüngelerde dolanan
büyük gezegenler, bu
gezegenlerin doÄŸal
uyduları, küçük
gezegenler, meteorlar ve
kuyruklu yıldızlar Güneş
Sistemi'ni oluÅŸturur.
• Güneş çevresinde
dolanan gezegenlerin ve
kuyruklu yıldızların
izledikleri yörünge elips
biçimindedir.
16. Güneş Sistemi
• Güneş'in her gün yeniden
doğup batmasının nedeni
Dünya'nın kendi etrafında
dönmesidir.
• Dünya, Güneş
çevresindeki yıllık
dolanımını tamamlarken,
bir yandan da her 24
saatte bir kendi etrafında
bir kez döner.
17. Güneş Sistemi
• Dünya'nın enerji
kaynağı olan Güneş'in
Dünya'ya olan ortalama
uzaklığı yaklaşık 150
milyon kilometredir.
• Bu yüzden Güneş'ten
çıkan ışımalar yaklaşık
8 dakika sonra
Dünya'ya ulaşır.
18. Güneş Sistemi
• Kütle çekim kuvveti
sayesinde gezegenler
Güneş etrafında elips
yörüngelerde dolanırlar.
• Bu yüzden yörüngedeki
konumuna göre,
gezegen ile Güneş
arasındaki uzaklık
deÄŸiÅŸmektedir.
19. Güneş Sistemi
• Önce Güneş etrafında
dolanan 9 tane gezegen
olduÄŸu kabul ediliyordu.
• Ancak 2006 yılında Plüton
cüce gezegen olarak
adlandırılmış ve gezegen
sınıfından çıkarılmıştır.
• Bu yüzden Güneş
sisteminde 8 tane gezegen
vardır. Bunlar Güneş'e olan
uzaklıklarına göre sırasıyla
Merkür, Venüs, Dünya,
Mars, Jüpiter, Satürn,
Uranüs ve Neptün'dür.
20. Güneş Sistemi
• 1. Merkür: Güneş'e en yakın
olan gezegendir.
• 4878 kilometrelik çapıyla
Güneş Sistemi'nin en küçük
gezegenidir.
• Merkür'ün yüzeyi yoğun bir
krater yapısına sahiptir.
• Kendi etrafında çok yavaş
dönen Merkür'ün gece ve
gündüz arasındaki sıcaklık farkı
çok fazladır.
• Merkür gezegeninde hiçbir
canlı yaşamamaktadır. Ayrıca
uydusu, halkası ve atmosferi
yoktur.
21. Güneş Sistemi
• 2. Venüs: Güneş'e en
yakın ikinci gezegen
Venüs'tür.
• Venüs'ün Güneş'ten
ortalama uzaklığı 108
milyon kilometredir.
• Dünya ile yaklaşık olarak
aynı büyüklükte olan
Venüs'ün, Dünya'nın ikiz
kardeşi olduğu düşünülür.
• Gökyüzünde çok güzel
parlayan Venüs'e "Aşk
Tanrısı" ismi verilmiştir.
22. Güneş Sistemi
• Venüs; Güneş'e Merkür'den daha
uzak olsa da Merkür
gezegeninden daha sıcaktır.
• Sıcak olmasının nedeni ise ısının
bulutlarda tutulması sonucu
sıcaklığının yükselmesidir.
• Bu etkiye sera etkisi adı verilir.
• Venüs gezegeninin atmosferi
oldukça kalın olup, yoğun olarak
karbondioksit içerir.
• Uydusu ve halkası yoktur. Halk
arasında akşam yıldızı veya çoban
yıldızı olarak adlandırılan aslında
Venüs gezegenidir.
23. Güneş Sistemi
• 3. Dünya: Dünya, Güneş
Sistemi'nde bulunan ve yaÅŸam
olan tek gezegendir.
• Dünya ile Güneş arasındaki
uzaklık ortalama 149,6 milyon
kilometredir ve yaşam için çok
uygun bir gezegendir.
• Gezegenler arasında Güneş'e
yakınlık bakımından üçüncü
sıradadır.
• Üçte-ikisi sularla kaplıdır ve
Dünya'da dağlar, ovalar, denizler,
vadiler, volkanlar bulunur.
• Dünya'nın atmosferi uzaydan
Dünya'yı saran mavi renkli ince bir
tabaka olarak görünür.
24. Güneş Sistemi
• Güneş ışınlarının bir kısmı
Dünya'daki yaşam için oldukça
zararlıdır.
• Ozon tabakası dediğimiz yapı
zararlı ışınları süzer.
• Bilim insanları yaptıkları
araştırmalarla ozon tabakasının
inceldiğini saptamışlardır. Bu
incelmeye bazı gazlar neden
olmuÅŸtur.
• Bu gazların kullanımının devam
etmesi ozon tabakasının daha da
incelmesine sebep olarak zararlı
ışınların yeryüzüne ulaşmasına ve
canlılara zarar vermesine neden
olur.
25. Güneş Sistemi
• Dünyanın halkası yoktur
ve tek uydusu Ay'dır.
• Ay, Dünya'nın 376.284
kilometre uzaktaki
yörüngesinde dolanan
tek uydusudur.
• Ay hem kendi ekseni
hem de dünyanın
etrafında dolanır.
26. Güneş Sistemi
• 4. Mars: Güneş'e
yakınlıkta dördüncü
gezegendir.
• Mars, Güneş Sistemi'nin
üçüncü küçük gezegenidir.
• Güneş'e olan ortalama
uzaklığı 227,4 milyon
kilometre olduğu için
Mars'ın yüzey sıcaklığı
ortalama -28°C'dir.
• Mars çıplak gözle
kırmızımsı ve parlak bir
yıldız gibi görünür.
27. Güneş Sistemi
• "Kızıl gezegen" adı ile bilinir.
• Teleskopla görülebilen
Mars'ın iki uydusu vardır.
• Mars, atmosferinin
çoğunluğu karbondioksitten
oluÅŸan soÄŸuk bir gezegendir.
• Düzlükler, kum tepeleri, irili
ufaklı kayalar ve taşlardan
oluÅŸur.
• Fakat gezegende su yoktur.
28. Güneş Sistemi
• 5. Jüpiter: Güneş
sisteminde yer alan en
büyük gezegendir.
• Güneş'e yakınlık
bakımından beşincidir.
• Yaklaşık olarak 144 bin
kilometrelik çapa sahip
olan Jüpiter, Dünya'nın
çapının 11 katıdır.
29. Güneş Sistemi
• Güneş'ten uzak olduğu
için soğuk bir gezegendir.
• Etrafında taş ve toz
parçalarından oluşmuş
ince bir halka
bulunmaktadır.
• Büyük bölümü hidrojen
ve helyumdan oluÅŸan bir
atmosfere sahip olan
Jüpiter'in 63 uydusu
vardır.
30. Güneş Sistemi
• 6. Satürn: Güneş Sistemi'nde
yer alan ikinci büyük gezegendir.
• Güneş'e yakınlığı bakımından
altıncı sıradadır.
• Satürn tümüyle gazdan oluşur.
Etrafın da buz, gaz ve kaya
parçalarından oluşan halkalar
vardır.
• Bu yüzden Satürn'e "Halkalı
Gezegen "de denir.
• Parlak ve altın rengine
benzeyen Satürn'ü çıplak gözle
görebiliriz.
31. Güneş Sistemi
• 7. Uranüs: Güneş sisteminde
yer alan üçüncü büyük
gezegendir.
• Güneşe yakınlığı bakımından
yedinci sıradadır.
• Güneş'ten ortalama uzaklığı 2
milyar 869 milyon
kilometredir.
• Uranüs çıplak gözle
görülemediği için teleskop
kullanmak gerekir.
• Ama net görülebilmesi için
çok büyük teleskoplarla
gözlem yapılmalıdır.
32. Güneş Sistemi
• 8. Neptün: Güneş'e olan
uzaklığı bakımından
sekizinci gezegendir.
• Neptün'ün Güneş'e olan
uzaklığı Dünya'nınkinin
otuz katıdır.
• Büyüklük bakımından
Uranüs'ün ikizi gibidir.
• Çok soğuk bir gezegen
olan ve mavi renkteki
Neptün, mavi ışığı çok iyi
yansıtmaktadır.
33. Güneş Sistemi
• Işık Yılı (Iy)Işığın bir yılda
aldığı yola ışık yılı denir.
Kısaca Iy ile gösterilir.
• 1Iy=9,46.1015 m
34. Güneş Sistemi
• Astronomik Birim
• Dünya ile Güneş arasındaki
ortalama uzaklığa
astronomik birim denir.
• Kısaca Ay ile gösterilir.1Ay=
1,5.1011
• Güneş ve yıldızların hepsi
galaksi (gökada) adı verilen
çok büyük yıldızlar
topluluğunun birer üyesidir.
• Uzayda farklı boyutlarda ve
birbirlerinden uzakta
milyonlarca galaksi bulunur.
35. Güneş Sistemi
• Bizim içinde
bulunduÄŸumuz galaksi
Samanyolu galaksisi
olarak da bilinir.
• Samanyolu gökadası,
içinde 100 milyar yıldız
bulunduran ve evrendeki
bilinen en büyük gök
Ada'dır.
• Güneş Sistemi
Samanyolu'nun dış
kenarına yakın bir yerde
yer alır
36. Güneş Sistemi
• Güneş çok büyük ve
ışıldayan bir gaz topudur.
• Güneş'in üzerinde güneş
lekeleri bulunur.
• Astronomlar Güneş'i
incelemek için özel
yöntemler kullanırlar.
• Sakın güneşe çıplak gözle
ya da dürbünle
bakmayınız.
• Çünkü kör olmanıza
neden olabilir.
37. Güneş Sistemi
• Dünya'mızın içinde bulunduğu
gök ada sarmal bir şekildedir.
• Diğer gök adalar ise sarmal,
eliptik ya da düzensiz şekilde
bulunabilirler.
• Sarmal. olan gök ada'ya
Andromeda ve Sombrero gök
adasını örnek verebiliriz.
• Andromeda'yı Dünya'dan
teleskop kullanmadan
gözlemleyebiliriz.
• Gök adalar, gök cisimleri ve
boşlukların hepsi evreni oluşturur.
• Dünya'nın dışındaki evren parçası
da uzay olarak ifade edilir.
39. Uzay Araştırmaları
• Astronomi, tüm
bilimlerin en eskisi
olarak bilinir.
• İnsanlar eskiden beri
gökyüzünü ve orada yer
alanları merak
etmiÅŸlerdir.
• Babiller milattan önce
200'lü yıllarda pek çok
yıldızın haritalarını
çıkarıp incelemişlerdir.
40. Uzay Araştırmaları
• Eski Mısırlılar Güneş, Ay ve
yıldızları gözlemlemişlerdir.
• Fakat gökyüzünü incelemeyi
bilim olarak yapanlar Eski
Yunanlılardır.
• Çok doğru yıldız haritaları
çizmişlerdir.
• Antik Mısır Medeniyeti'nde
tapınak ve piramitlerin üzerine
gezegen resimleri çizilmiştir.
• Eski Çağ'da Çinliler ise
gökyüzünü incelemişler ve
gördüklerini taşlara parşömen
üzerine işlemişlerdir.
41. Uzay Araştırmaları
• Gök bilimciler
teleskobun bulunması
ile çalışmalarına hız
vermiÅŸtir.
• Gök bilimcilerden
Galileo bu konuda
önemli çalışmalar
yapmıştır.
42. Uzay Araştırmaları
• Teleskop olarak
adlandırılan ilk aracı 1608
yılında Hollandalı Hans
Lippersheg icat etmiÅŸtir.
• Astronomide kullanılan
ilk teleskobu Galileo 1609
yılında yapmıştır.
• Bu teleskop cisimleri otuz
kat büyütmekte ve ışığı
kıran merceklerden
oluşmaktadır
43. Uzay Araştırmaları
• Hubble Uzay Teleskobu
(HUT) ile Dünya'nın
yörüngesine teleskop
yerleÅŸtirmek isteyen
astronomların hayali
gerçekleşmiş oldu.
• Bu teleskopla çok daha
uzak mesafeler daha
net görülebilmektedir.
44. Uzay Araştırmaları
• Radyo teleskopları uzay
cisimlerinin yaydığı zayıf
radyo dalgalarını toplayıp
güçlendirmek için kullanılır.
• Bazı cisimler ancak radyo
teleskopları ile görülebilir.
• Dünya'nın her tarafında
radyo teleskopları
bulunmaktadır.
• Dünya'daki en büyük radyo
teleskobu Porto Riko'daki
Arecibo çanak antenidir.
45. Uzay Araştırmaları
• Teleskoplar uzay
gözlemlerini oldukça
kolaylaştırmıştır.
• Bu yüzden zaman
geçtikçe uzay hakkında
daha fazla bilgiye sahip
olmaktayız.
• Teknoloji ilerlerken daha
farklı ve daha büyük
teleskopların yapılacağını
da bilmekteyiz
46. Uzay Araştırmaları
• 16 Temmuz 1969'da
Neil Amstrong, Edwin
Aldrin ve Micheal
Collins adlı üç astronot
Ay'a yolculuk yapmıştır.
47. Uzay Araştırmaları
• Gelişen teknoloji sayesinde
Venüs'e ve Mars'a uzay
sondaları gibi uzay araçları
gönderilmiştir.
• Amerika'nın yaptığı
Marimar 4 adlı uzay aracı
1965 yılında Mars'ın ilk
uydu fotoğraflarını
çekmiştir.
• Uzay istasyonları
kurulmuştur. Dünya'nın
yörüngelerine uzay
teleskopları yerleştirilmiştir.
48. Uzay Araştırmaları
• Uzay incelemeleri için
gönderilen roketlerden
dolayı uzay kirliliği ortaya
çıkmıştır.
• Bu uzay kirliliğinin
önlenebilmesi için uzay
araçlarının az kirlilik
oluÅŸturabilecek ÅŸekilde
yörüngelerine
yerleÅŸtirilmesi
gerekmektedir.