際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Genesis 1:1 2:4 Garrayyu Gunhu'yu bokmara bukmak
nha malanha warrpam
Qathilinydja, nurruthanalanydja wal'gu, Gunhu' Wa-
rjarr yukurrana nhinana, rjayipi warjgany rjulinyara-
mirriyunydjayi, yaka muka yana warja dhuwala-
nydja munathany'tja maln'thurruna, bala yana nayi
Gunhu'yu bokmara dhuwalana warjana, munatha'na ga
gapuna ga djiwarr'nha. Qunhi nayi nurruthanalanydja
malrj'thurruna, dhuwala munathany'tja warja buyuwuyu
muka yana, mala nhamiriwrjga, gapuyunga yana yuku-
rrana napa-nakirrmaranala, ga munha'yurrunana yuku-
rrana djingaryurrunanydja, warrpam munhayu mony-
gunala nunhi gapunhanydja, ga wata yukurrana
marrtjina mali'maliyurruna; nunhiyi watanydja Gunhu'-
wuna nhannuwaynha walrjamirrina Birrimbirr yukurrana
mali'maliyurruna rjuliwitjarra rjapakurrunydja gapukurru.
Bala rjulirjuruyinydja Gunhu warjanana,
M
Ma' djarra-
tawun'thiyana," bitjarra. Bala yuwalkthina djarratawun
r
-
thinahydja dhuwala warja. Gunhu'yu nhanalanydja
nunhiyi djarraiawun, bala latju lakararjalana, bala yana
nayi ganarj'maranalana djarratawun'nhanydja benuru
bukumunha'nurunydja, bala nayi yaku nherrara
djarratawun'tja waluwuynha, ga munhanydja nayi yaku
nherrara munhakuna. Ga nunhiyinydja nurrurjuna
munha.
Ga munhanydja djulkthurrunana, bala djatfaw'-
yurrunanydja godarr'nha, bala Gunhu wanana bitjarrana,
"Garrwarnydja yurru dharra yukurra, balanyara bitjan
bala'pala, bala yurru gapunydja gulk-gulkthunmirrina
marrma'lilina," bitjarra. Bala yuwalktjiina garrwarnydja
maln'thurrunana. Gunhu'yu djama bitjarra bala'pala-
1
kurjala, bala rjayi gulk-gulkthurrunana gapunhanydja,
marrma'kurjala, bala gurrunhara gapu duwat bala'-
palawu, garrwar wal'rju, ga wiripunydja gapu dhipala
bayma munatha'lili, rjoylili bala'palalili. Bala rjayi
Gunhu'yu yakunydja nherrara bala'palanydja garrwar-
nha. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munha-
yu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala Gunhu warjana bitjarrana, "Dhuwala
gapu rjunhi yukurra bani dhuwala munatha'rjuranydja
yurru gulk-gulkthunmirri, yuwupthunna warjganylilina,
man* yukurra yurru warja rjarakanydja dharra ban^any'
yana," bitjarra. Bala yuwalkthi rjunhi malrj'thurru-
nanydja munathany'tja warja, ga gapu rjunhi git-
thurruna warjganylilina. Bala Gunhu'yu yaku nherrara
rjarakanydja warja munatha'na, ga gitthunaranydja gapu
nayi yaku nherrara monuknha. Bala rjayi gonmirriyinana
nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuway djUmawuynydja,
bala latju' lakararjalana. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi
wiripurjuyuna munhayu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala rjayi Gunhu' warjana bitjarra, "Djarra-
tawun'tja yukurra yurru dharra garrwarnydja, man-ma'
bathalanydja mandanha, barrkuwatjthirri manda yurru
yulrjunydja, ganarj'marama yurru walupuynha munhaku-
rjurunydja. Dhiyarju djarra贈awun'thunydja yurru
lakarama yukurra wiripurjuyamana, walunha ga dhurj- >
garranha ga borummirriwuna walu," bitjarra nayi
Gunhu' warjananydja, bala yana yuwalkthi malrfthu-
rrunanydja. Yo, Gunhu'yu bitjarrayinydja bokmara
marrma' yindi djarratawun mandanha; walunydja nayi
djama walu-rjupanarawu nhinanharawu, ga rjalindinydja
rjayi djama munha-nupanarawu nhinanharawu, ga biya-
pul ganyuny'tja nayi djamayi. I)ayi nherraranydja rjunhiyi
malanha garrwarlili, marr walala yukurra yurru djarrata-
wun'kuma lili munatha' warja, yana r&kukunharawu,
walu-rjupanarawu ga munha-nupanarawu, bitjan ganarj'-
marama waluwuynhanydja munharjuru. Bala rjayi
Gunhu'yu gonmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanu-
kurjuway djamawuynydja, bala latju' lakararjalana
rjayi. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala rjayi Gunhu warjana bitjarra, "Gulku'-
na yukurra yurru guyanydja malanha, wiripu mala
rjorra, ga rjula nhanydja malanha rjunhiliyi gapurjura-
nydja, ga wayin yukurra yurru butthunna rjula garrwarku-
rrunydja," bitjarra. Bala yuwalkthi rjunhi malrj'thurruna-
nydja balanyarayinydja malanha. Gunhu'yu bitjarrayi
bokmara wakinmirrinhanydja wal'rju guyanha, ga yu-
murrku'nha malarjunha, ga wiripurjunha ga wiripurjunha
nhanha malarjunha rjunhi yukurra nhina gapurjura; ga
biyapul wayinnha rjayi bokmarayi wiripurjunha ga
wiripurjunha malarjunha butthunaramirrinha. Bala rjayi
gorjmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuway
djamawuynydja, bala latju' lakararjalana.
Bala rjayi Gunhu' warjana dharuktja, bitjarra goq-
mirriyarjalana walalanha, "Nhuma nha malanha rjunhi
nhuma yukurra nhina gapunura, nhumanydja yurru
biyapulnha wal'nu mala-gulku'yirri, dharjarjdhirrina
yurru biyapulnha wal'nu gapunuranydja. Ga nhuma
wayin butthunaramirri malanha yurru bitjandhiyi lirjgu
mala-wunharamirri, gulku'yirrina yurru biyapulnha
mala," bitjarra rjayi Gunhu' warjananydja. Ga rjunhiyi-
nydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala rjayi Gunhu* warjana bitjarra, "Dhiyala-
mi munatha'rjuranydja yukurra yurru nhina wiripu
wiripu wayin malanha, yumurrku wayin ga wakinmirri,
gonmirri ga wakinrju diltjiwuy wayin," bitjarra. Bala
yuwalkthina nunhi bitjarrayi malq'thurrunanydja. Yo,
Gunhu'yu bitjarrayi bokmaranydja birrka'mirrinha wayin-
nhanydja malarjunha, yumurrku'nha ga wakinmirrinha.
Bala rjayi Gunhu'yunydja gorjmirriyinana nharjalanydja
rjunhiyi nhanukurjuway djamawuy, bala latju' lakararja-
lana.
Ga guligurunydja dhurrwaraguru gunhi gayi bokmara
nha malanha, bala gayi Gunhu' guligurunydja dhurr-
waraguru wagana bitjarrana, "Qilimurru dhiyagunydja-
-wala yurru djama yolgunhana: yolgunydja yurru Hya-
mirri, bitjan yana liggu bitjan gilimurruway, marr
yurru gayi guyarjirri ga djarr'yun yukurra. Qilimurru
yurru nherrandja yolguwala gorjlili bukmak gunhi
rjarrakurju bokmanaranydja, guya ga wayin malanha,
butthunaramirri ga marrtjinyamirri ga gal' yunaramirri
wayin, bathalamirri ga yumurrku; bukmak yana yurru
dhuwalayi wayindja malanha yolguwala djakagura,"
bitjarra Gunhu' wagananydja.
Bala Gunhu'yu djama yolgunhana; gayi djamanydja
yolgunha Hyamirriyagala, bitjarra bitjan gayipi yana,
marr-djarr'yunarawu. Yo, djamanydja gayi yolgunha
man^anha, darramunha ga miyalknha. Bala gayi
Gunhu' wagananydja man4akala bitjarrana, gogmirri-
yagalana manapara mandanha, "Nhumalaggugunydja
yurru walkur-m^rranhara yukurra gulku'na mirithirrina
wal'gu yo-yuthu; walala yurru yukurra nhumalaggugu
mala-wunharamirrina barrkuwatjthirrina wagalilina
malagulili, bawala'mirrililina, bala walalana yurru gog-
dhu gayathama yukurra w^ganydja dhuwala muna-
thany'tja. Ga bitjarrayi garra nherrara gorjlili nhumalag-
gala yolgu'yulguwalanydja bukmak nha malanha, gunhi
yukurra marrtji'marrtji gapukurru ga gula munatha'-
kurru, ga garrwarkurru butthu'-butthun."
Ga biyapul Gunhu wagana mandakala, rom nherrara
yolguwunydja bitjarra,
<4
r)arra gurrunhara wiripu ga
wiripu borum ga gatha nhumalaggu yolgu'yulguwunydja
lukanharawu; yurru wayingunydja, yumurrku'wu ga
wakinmirriwu, ga butthunaramirriwu wayingu, garra
gurrunhara dharpawuy marwat ga mulmu lukanha-
rawu." Bala yuwalkthina malg'thurrunanydja.
Ga Gunhu'yu nhagalanydja gunhiyi warrpam nha
malanha gayi djama, bala gayi gogmirriyinana nhagala-
nydja, latju' lakaragalana. Ga gunhiyinydja bitjarrayi
wiripuguyuna munhayu.
Yo, Gunhu'yu bokmaranydja dhuwala waga munatha'
ga garrwar, ga bukmak nha malanha gorra marrtji
dhiyalami munatha'gura ga gapugura ga garrwar;
djamanydja gayi bukmak dhawar'maragalana.
Ga munhanydja djulkthurrunana, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, ga gurigiyinydja waluyu gayi Gunhu'
nhinanana, dadawyurrunana djamaguru, liggu nhangu
djamanydja ligguna dhawar'yurrunana. Gunhu'yu
djamanydja gunhi waggany-rulu'yu ga wagganydhu bay-
thinyarayu munhayu, bala wiripuguyunydja munhayu
gayi nhinanana, dj&mana dhawar'yurruna. Bala gayi
Gunhu' gogmirriyinana gurikiyinydja waluwu, bala yaiia
ganag'maragalana, ganana gunhiyinydja wagganydja
nhinanharamirrina walu, gurikalanydja waggany-rulu'-
walanydja ga wagganygala baythinyarawala, liggu guri-
giyinydja waluyu gayi dadawyurrunana djamaguru,
liggu nhanukugu nha malanha bokmanara warrpam
gana'na, dhawar'yurrunana.
Ga bitjarrayina gunhi dhuwala waga malg'thurruna-
nydja, munatha ga gapu ga djiwarr, ga bukmak nha
malanha gunhi dhiyalami gorra marrtji.
Genesis 2:5-25 Garrayyu djama nurrugunha yolgunha
mandanha, darramunha ga miyalknha
nhangu
Yo. Gunhu'yu gathilinydja djama dhuwala munatha
7
warja, ga bukmak yana rjunha marrtji norra garrwar.
rjunhi nayi nathilinydja djama dhuwala warja muna-
thany'tja, dhuwalanydja munathany'tja nhamiriw muka,
mulmumiriw ga dharpamiriw ga nathamiriw, lirjgu yaka
muka yana dhamany'tjurrunanydja yukurrana, lirjgu
Gunhu'yu yaka muka yana djuy'yurruna waltjan dhar-
yunarawu munatha'wu, ga yaka yolrju yukurrana
nhinana nula djamawu, gurarrkunharawunydja. Yo,
yaka muka yana waltjandhunydja yukurrana dhar-
yurruna, yurru rjunhi gapunydja namuny'tjurrunana
djinawa'rjuru munatha'rjurunydja, bala yuluk'nha
yukurrana dharrana dhuwala munathany'tja wana.
Bala nayi Garrayyu Gunhu'yu djamana yolnunhana;
dhitthurrunanydja nayi munatha' yuluk, bala djama
yolrjukurjalana, rumbalkunalana yolnunha djama, bala
Gunhu*yu bo'yurrunana nhanukala nurrukurruna, nhanu-
kalaynha rjayi walrja wekagala, walnamirrina wata,
bo-o-oy' bitjarra rjanya, bala yana nayi yolrjunydja
nunhi walnathinana, yolrjuthinana.
Bala nayi Gunhu'yu djama garulnha, dhika-wala ya'
dhimurru'nura, yakunydja nunhi garulnydja Yedan.
Bala nayi nherraranydja Gunhu'yu rjunhiyina yolrjut
nhanydja nunhi nayi djtma nanya, nherraranydja nayi
nanya Gunhu'yu nunhimalayina garullilina.
Ga rjunhiliyinydja garulnura rjayi djama gulku'na
mirithirrina dharpanydja, wiripu wiripu dharpa latju'-
mirri dhika wal'rju, ga wiripu wiripu borummirri
dharpa. Ga rjunhimala garullili, napurjga'lilinydja rjayi
Gunhu'yu nherrara marrma' dharpa mandanha, ganarj'-
thun yukurra, mayali'mirri dharpa mandanha, gana
wal'nu dharrana yukurrana napurjgany'tja. Wanganydja
rjunhi dharpa yaku walrja-wekanhamirri, ga wiripunydja
rjunhi dharpa yaku marrjgi-wekanhamirri; rjuli yurru*
8
rjula yolthu yolrjuyu hikanydja nulinuruyinydja dharpa-
rjuru borum, marrjgi-wekanhamirrinurunydja, nayinydja
yurru rjunhiyinydja yolrju marngithirrina yatjkunydja
romgu ga rjamakurru'wunydja.
Ga rjunhili garulnura marrtjina norrana gapu mayan',
ga nulinuruyi rjurirji gapuyu rjuli yukurranha nuthan-
maranha, walnakunha nunhiyi garulnha. Wandinana
yukurrana nunhiyi mayan'tja, yana lingu-u-u ga dhawat-
thurrunanydja nulinuru garulrjuru, bala barrkuwatjthina,
dambumiriwyinana mayan' nunhala warranulnydja.
Wanganydja nunhi mayan' yaku Bitjun, yurru dhuwa-
layi mayan'tja yukurranha nuli wandinya Hw'maranha
wanakurru yakukurru Yapilakurru. Dhiyalaminydja
wanaijura rjorra yukurra buthalakthinyara gunda, biya-
pul wal'nu miln/milndhunara, ga wiripu gunda miny'tji
miku, miin'milndhunara yana, biyapul wal'nu mel-
-widi'mirrina gunda, ga biyapul dharpawuy djoy' walala
rjuli yukurra marrama rjunhiliyinydja warjarjura. Ga
wiripunydja mayarj' rjorra marrtji liw'marama bala
warjakurru yakukurru Gutjkurruna, yurru yakunydja
rjunhiyi mayarj ' Giyun. Ga wiripunydja mayarj' yaku
Daykurutjtja rjorra marrtji liw'marama Yatjiriyakurru
warjakurru, yurru dhimurru'kurruna gali'kurru. Ga wiri-
punydja yaku rjulirjuruyi waka'rjuru mayarj' Yupuraytitj.
Yo. Garrayyu djama rjunhiyinydja warja garulmirri-
nydja yaku Yedandja, bala nayi nherrara rjunhiyi
darramunhana rjunhimalayina garullilina, marr rjayi
yukurra yurru nhina rjunhiliyi latju'rjura warjarjura, ga
rjuthanmarama djama, ga djaka rjurikiyi garulwu.
Bala rjayi Gunhu'yu lakararjalana nhanukala, rjurikala-
yinydja darramuwala, romnha nherrara gatjarr'yunara-
wuna yolrjuwu, ga bitjarra nayi Gunhu'yu rom-]aka-
rarjalanydja warjana gam'. "Bukmak dhuwala dhiyalami
garulrjuranydja borum lukanhamirri. Lukanydja nhuma
yurru gulku'wuy, bawala'mirriwuy, yurru dhiyakuynydja
gay' warjganybuynydja nhuma yurru yakana hika.
Yakana nhuma yurru luka rjulirjuruyinydja marrjgi-
-wekanhamirrirjurunydja dharparjuru. Quli yurru nula
yolthu yolrjuyu lukanydja nulinuruyinydja dharparjuru
borum, marngi-wekanhamirrinurunydja, rjayinydja
rjunhiyinydja yolrju yurru marrjgithirrina yatjkunydja
romgu ga rjamakurru'wu. I]uli nhe marr-yulkthundja
dharuktja rjarranha, bala lukanydja rjurikiyi dharpawuy
rjunhi narra yaka'yurruna, nhenydja yurru bayrjuna,
bitjan rakunynha." Ga bitjarra nayi Gunhu' wan ana,
rom-lakararjalanydja nurikiyi yolrjuwu, gatjarr'yunarawu
nhannu.
Bala nayi Garray warjana bitjarrana, "Yakana dhu-
wala namakurru warjganygunydja yolrjuwu, rjayi yukurra
yurru nhina gananydja. IJarra yurru djama marrparafl'-
10
kunhamirri wiripunha nhanrju, lundu'mirrirjunha,"
bitjarra.
Bala rjayi Gunhu'yu dhitthurruna benuru munatha,
bala djama wayingurjalana wal'rju, bukmaknha yana
wayinnha malanunha, marrtjinyaramirrinha ga gal'yuna-
ramirrinha ga butthunaramirrinha. Djamanydja rjayi
walalanha Gunhu'yu, warrpam'kurjala yana, bala garja-
lana nurikala yolnuwalana, marr rjayi yurru nhama'-
nhama, bala yaku nherranana marrtji, marr yurru wayin
malanha wanga'wangany rjunhi yakumirri nurikirjiyi
(Jarramuwurju. Bala rjayi rjurirji darramuyu yaku
nherrarana bukmaknhana wayinnha, bodinynha ga wakin-
rjunha, ga butthunamirrinha wayinnha; yurru yaka rjayi
warjganynha rjula malrj'mararjala lundu'mirrirjunha,
marrpararj'tja nhanrjuway.
Bala rjayi Gunhu'yu rjunhi darramunhanydja buku-
-dhumukkurjalana wal'rju yakurrkurjala, bala rjayi
Gunhu'yu darramuwalana gali'rjuru rjaraka djaw'yurruna
bindharjuru, bala yana balayi buyuwuyukurjala barrwan
,
-
. tja rjanya rjunhiyi yolrjunha. Bala rjayi Gunhu'yu djama
miyalknhana; rjayi marrarjalanydja benuru darramuwala
bindha gali'rjuru, bala rumbalkurjalana djama, miyalk-
nhana rumbal.
Bala rjayi Gunhu'yu garjalana rjunhiyi miyalknhanydja
bala darramuwalana. Bala rjayi rjurirji darramuyunydja
nhanalana rjanya, bala yorarjalana bitjarrana.
"Dhuwala dhudi-yapalany'tja yolrjuna wal'rju,
Uyamirrina guyaninyarawu, balanyarana bitjan
rjarrana;
rjarrapina yana djan'kuna.
Qayinydja naraka benuru rjarrakala yana,
ga barrwan'tja rjunha nhannu benuru yana, rjarraku
barrwan.
11
Dhuwalayina rjarra yaku nherraranydja rjanya
miyalknhana,
lirjgu Gunhu'yu rjanya djaw'yurruna benuru
darramuwala."
Yo, manda darramu ga miyalk nhannu, wanganynha
yana manda rumbalnydja. Dhiyakuna nayanuwu, nunhi
nuli darramu ga miyalk marranhamirrinydja, bala nayi
nuli darramunydja ganan'thunna nhanukalaynunuru
rjandi'mirrirjuwalanydja ga bapa'mirrirjuwalanydja, bala
nayi rjuli darramunydja dha-manapanna nhanukalayrju-
walana miyalkkalana, marr manda wanganynurana
yurru yulrjunydja, lunduna mandakuway manda,
marrpararj' kunharaminyarawuna
Yo. Qunhiyi rjurrurju yolrju manda darramu ga
miyalk, yaka manda rjunhi girri'mirrinydja manda,
warrarjul manda yana, yurru goramiriwnha mandakuway
manda yulnunydja.
Genesis 3: 1-21 Yoli)unyd[ja maoda makiri -yarryurruna
warray Garraywu, bala garrina
yatjlilina romlUi
Yo, Gunhu'yu nunhi djama bukmaknha wayinnha
malanunha nathili, yurru warjganynhanydja nunhi nayi
djama nulinuru malarjuru biyapulnha wal'nu manjginha,
mayali'gulku'nhana, yurru yakunydja rjayi rjunhi
mol'nuna.
Wanganymirri rjunhi miyalk marrtjina, bala nayinydja
rjunhi mornunydja bunanana nhannu nuriki miyalkku,
bala warjana rjanya, bitjarrana dha-wirrka'yurrunanydja
gam'. "Way! Gunhu'yu nhumalangu lakararjala muka
yulgunydja? ....yakanuwunydja lukanharawu dhiyaku
12
borumgunydja malanuwu? ....nunhi marrtji rjorra dhiya-
lami garulrjura?" bitjarra.
Bala nayinydja nunhi miyalktja wanana bitjarra,
"Dhuwala gulku' malanha borum lukanharawunydja,
yurru dhuwala warjganydja dharpa nayi Gunhu' wanana
yaka'yurrunana, bitjarrana gam', 'Quli nhe yurru luka
dhipunuruyinydja borum dharpanuru, ga mulkanydja
yana dharpanha, nhenydja yurru rakunydnirrina,'
bitjarra." Ga bitjarra rjayi miyalktja warjana.
Ga nayinydja wanana nunhi mol'nunydja bitjarra,
"Ya-a-aw! Djawukina warray niniya?" bitjarra. "Yaka
warray nhe yurru rakunydhirri. Latju' warray borum
dhuwalanydja. IJayi Gunhu' nhumalangu yaka'yurruna
bitjarrayinydja nunhi, lingu nayi dharagan yukurra,
balakurruyinydja rjunhi nhe yurru luka, nhenydja yurru
marrjgithirrina, biyapulnha wal'rju djambatjthirri, bitjan
yana lirjgu bitjan Gunhu' nayipi yana. Nhe yurru luka,
bala nhenydja yurru marrjgithirrina bukmakku romgu,
rjamakurru'wunydja romgu ga yatjkunydja." Ga bitjarra
rjayi ijurirjiyi mol'nuyu lakaranalanydja nurikala miyalk-
kalanydja.
Bala nayi rjurirji miyalkthu rumbi'mirriyanalana nha-
rjalanydja yukurrana-a-a, nunhiyi borum, bala nhanukala
latju'yinana marjutjirjuranydja nunhiyi borum, ga wiri-
punydja nayi duk贈ukthinana yana, marr nayi yurru djam-
batjthirrina wal'rju, buluna Uya. Bala rjayi gulkthu-
rrunana nunhiyi borumdja, bala lukanana. Lukananydja
nayi, bala rjayi wiripunydja wekanala nhanukalaynuwu
dhuway'mirrinuwuna, bala nayinydja lukana.
Yo, lukananydja manda, marr-yulkthurrunana
Gunhu'nha rjunhi nayi warjana mandakala yaka'yurruna
lukanharawu. Ga dhunupana yana dhurrwararjuru
lukanharjurunydja manda marrjgithinana, bala yana
dhararjarana; nhanharaminanydja manda djolarra'na
maoda, bala goranana mandakuway manda. Bala
manda gulkthurrunana man'tjarrnha marwatnha, bala
djama girri'na rjakirrmaranhaminyarawuna mandakuway
manda.
Ga rjulinyaramirriyu munhaku manda nakula Gunhu'-
nha rirrakaynha, rjayi marrtjina yukurrana nuliwitjarra
garulkurru. Qakula maijda, bala wandina djuluryurru-
nana nhanukala, retjalilina djulul'yurrunana. Yurru
rjayi Garraynydja wathurrunana nhanrju darramuwu-
nydja, "Way, wanhaka dhika nhe yulrjunydja?" bitjarra.
Bala rjayi darramunydja buku-wakmararjala warjana
bitjarra, "Dhuwala rjarra rjakula nhuna rirrakaynydja,
bala rjarra barrarinana nhurju. Qarra wandina djulul'-
14
yurrunanydja nhokala, lingu djolarra'na rjarra dhuwala
yulrjunydja," bitjarra.
"Yolthu nhurju lakaranala djolarra'yinyarawunydja?"
bitjarra rjayi Gunhu' warjana nurikala darramuwala.
"Mak nhe dhuwala rjunhiyi borum lukana, rjunhi rjarra
nhurju warjana yaka'yurruna rjurikiyi," bitjarra.
Bala rjayinydja warjana buku-wakmararjala balanydja,
nunhiyi darramunydja bitjarra, "Quriniyi dhuwala miyalk-
thu rjarraku wekarjala, rjunhi nhe djama ijanya
rjarraku. Qayi rjarraku wekarjalanydja, bala rjarra
lukanana," bitjarra.
Ga bulu rjayi warjana Garray rjunhi miyalknhana,
"Nhaku nhe rjunhi bitjarrayinydja?" bitjarra. Ga nayi-
nydja marjutji-wularjala rjanyana, "Qurunu dhuwala
rjarranha mayali'-wilkthurruna, mol'rjuyu, bala rjarra
lukanana," bitjarra.
Bala rjayi Gunhu' warjana mol'nunhana, bitjarra
gam'.
"Qarranydja nhuna yurru dhuwala dha-dir'yunna,
lirjgu nhe bitjarrayi yolrjunha.
Nhepi yana nhina yukurra yurru warumukrjura,
gawul-wawul'mirrirjuranydja romrjura,
nhepi warjgany yana.
Dhipurjurunydja dhurrwararjuru nhe yurru
djuryunna marrtji yana bala,
dhulmuyuna nhokalay nhe;
Ga rjathanydja nhurju hikanharawunydja dhukun
yana.
Nhe ga dhaykanydja yolrju yurru
gunyambi'manydjina;
nhokurju yo-yuthu ga yolrjuwurju yo-yuthu yurru
yukurra bitjanna lirjgu bunharamirrina.
Yolrjuyunydja yurru nhuna mulkurr'nha wutthun,
15
binydjitjkumana,
Ga nhenydja yurru ganya lawuma, luku warray."
Ga bitjarra gayi Gunhu' wagana mol'gunhanydja.
Bala rjayi bilyurruna Gunhu', ga wagana miyalk-
nhana, rjayi lakararjalanydja nhannu bitjarra gam'.
"Dhipugurunydja dhurrwaraguru nhenydja yurru
galrja-yatjthirri rerriyu yothuwala ganharayu,
Ga guliwitjandja nunhi yurru yothu
dhawal-wuyarjirri,
nhenydja yurru wirrkina wal'gu rirrikthun
manapan.
Yurru nhe yurru mukthun djalthirri nhokalayrjuwu
dhuway'mirriguwunydja,
Ga rjayina yurru rjurrurjunydja nhugu."
Ga nulinurunydja gayi Gunhu' wagana gurikala
darramuwalana, yakunydja nayi nunhiyi Adam, ga
bitjarrana nayi Gunhu' wanana nhannunydja gam'.
"Nhenydja marrarjala warray nhurjuway
miyalknha dharuk,
bala lukana warray rjunhiyi, rjunhi rjarra
wanana yaka'yurruna, yakarjuwu lukanharawu.
Lingu nhe bitjarrayinydja makiri'-yarryurrunana
narrakalarjuwu dharukkuna,
Dhuwalanydja yurru warja munathany'tja
guduy-wumana,
gawul-wawul'mirriyirrina.
Nhe yurru djamanydja mirithirrina wal'rju,
bitjanna linguna yurru yukurra djama,
nuthanmaranharawunydja nathawunydja, gana'
yana nhunuway nhe,
Lingu nhaninhj'nha ga nula nha mulmu'na yukurra
yurru gurarrthirri munatha'nuranydja,
dhulmu-manapanmirrina,
16
Ga rjunha diltjiwuynha natha nhe yurru lukanydja.
Yo, djamanydja nhe yurru buku-worr'mirriyu,
mirithirri wal'rju yana,
munathany'tja bulnukuma djama,
Marr yurru rjunhiliyi munatha'nura natha malanha
nuthan wal'rju.
Djamanydja nhe yurru yukurra-a-a,
yana lirjgu-u-u ga rakunydhirri,
balayi munatha'yirriyi.
Yo. IJarra nhuna djamanydja benuru
munatha'nuru,
ga balayi nhe yurru yulnunydja munatha'yirrina."
Ga bitjarra rjayi Gunhu' warjananydja lakararjala
dha-dir'yunaranydja, lirjgu manda bitjarrayinydja rjunhi
makiri'-yarryurrunana, bala garrinana yatjlilina romlili.
Bala rjayi darramuyunydja yaku-nherrarana nhannu-
way miyalknhanydja Evenha, lingu rjayinydja rjunhi
rjandi'mirrirju bukmakkuna nilimurrungu yolrju'yulnuwu,
dhiyakuna dhuwala yukurra nhina bukmakrjura wana-
rjura, buku-Hw'marama yana.
Ga rjulinuruyinydja gayi Gunhu'yu bumara wayin,
bala yana marranalana barrwan'tja, bala djama girri'na
mandaku dhal'yunarawuna, rjakirrmaranharawu Adamgu
ga nhanukalaynuwu miyalkkuna.
Ga nuliguruyinydja dhurrwararjuru Gunhu' wanana
bitjarra, "Yo, dhuwalayi darramu marggina dhiyarju-
nydja-wala, balanyarana bitjan rjilimurru; marggina
gayi yatjku romgu ga gamakurru'wu. Bala dhipuguru-
nydja dhurrwaraguru gayi yurru yolguyu yakana nhina
walga-weyindja, gupadalnydja wal'gu; yakana gayi yurru
luka gunhiyi walga-wekanhamirrinydja borum." Bala
gayi Gunhu'yunydja djuy'yurruna dhawatmaragalana
ganya gunhiyi darramunha beguru garulgurunydja, ga
17
nunhala gali'nurana nayi yurru yukurra djama muna-
thany'tja nunhi nayi maln'thurruna benuruyi munatha'-
nuru.
Yo. Gunhu'yu gukurjalana yolrjunhanydja mandanha,
dhawa贈mararjalana nulinuruyi garuhjurunydja Yedan-
nuru. Bala nayi Gunhu'yu nherrara djiwarr'wuynhana
yolnunha dhurrwaralili garullili, gali'lili dhimurru'-
lilinydja, gunganharawuna nurikiyi garulwunydja. Qayi
yukurrana dharrananydja rjunhiyi djiwarr'wuynydja yolnu
gorj-yiki'mirrina, yurru yikiny'tja nunhi bitjan nanarr-
-gurthamirri, bitjarrana linguna yukurrana djalkarryu-
rrunanydja bala ga lili, man* yurru yakana rjula yol
yolnu marrtjinydja rjuliwitjan, yakana yurru yolnuyu
galqa-yurrwuyun rjunhiyi dharpa'nha, walna-wekanha-
mirrinhanydja.
Genesis 1-3
in
Gumatj
660P
息B.S.A. 1978 400
ISBN 647 50015 9
18
Ad

Recommended

PDF
Romanian erv 90)-new_testament
FreeBibles
DOCX
Arabic bible colossians
FreeBibles
PDF
Malayalam bible 80)_old_testament
FreeBibles
DOCX
Arabic bible leviticus
FreeBibles
PDF
Arabic bible 80)_old_testament
FreeBibles
PDF
Awadhi bible 80)_old_testament
FreeBibles
PDF
Urdu bible 90)_new_testament
FreeBibles
PDF
Walmajarri bible genesis 1
FreeBibles
PDF
Croatian bible 90)_new_testament
FreeBibles
DOCX
Arabic bible galatians
FreeBibles
DOCX
Arabic bible joshua
FreeBibles
PDF
Oriya bible 90)_new_testament
FreeBibles
PDF
Hungarian bible 90)_new_testament
FreeBibles
PDF
Marathi bible 80)_old_testament
FreeBibles
PDF
Jewish hebrew (new testament)
FreeBibles
PDF
Arabic bible 55__2_timothy
FreeBibles
PDF
Arabic bible 57__philemon
FreeBibles
PDF
Arabic bible 56__titus
FreeBibles
PDF
Arabic bible 54__1_timothy
FreeBibles
PDF
Arabic bible 53__2_thessalonians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 52__1_thessalonians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 51__colossians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 50__philippians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 49__ephesians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 48__galatians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 47__2_corinthians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 45__romans
FreeBibles
PDF
Arabic bible 46__1_corinthians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 44__acts
FreeBibles
PDF
Arabic bible 43__john
FreeBibles

More Related Content

Viewers also liked (7)

PDF
Croatian bible 90)_new_testament
FreeBibles
DOCX
Arabic bible galatians
FreeBibles
DOCX
Arabic bible joshua
FreeBibles
PDF
Oriya bible 90)_new_testament
FreeBibles
PDF
Hungarian bible 90)_new_testament
FreeBibles
PDF
Marathi bible 80)_old_testament
FreeBibles
PDF
Jewish hebrew (new testament)
FreeBibles
Croatian bible 90)_new_testament
FreeBibles
Arabic bible galatians
FreeBibles
Arabic bible joshua
FreeBibles
Oriya bible 90)_new_testament
FreeBibles
Hungarian bible 90)_new_testament
FreeBibles
Marathi bible 80)_old_testament
FreeBibles
Jewish hebrew (new testament)
FreeBibles

More from FreeBibles (20)

PDF
Arabic bible 55__2_timothy
FreeBibles
PDF
Arabic bible 57__philemon
FreeBibles
PDF
Arabic bible 56__titus
FreeBibles
PDF
Arabic bible 54__1_timothy
FreeBibles
PDF
Arabic bible 53__2_thessalonians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 52__1_thessalonians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 51__colossians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 50__philippians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 49__ephesians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 48__galatians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 47__2_corinthians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 45__romans
FreeBibles
PDF
Arabic bible 46__1_corinthians
FreeBibles
PDF
Arabic bible 44__acts
FreeBibles
PDF
Arabic bible 43__john
FreeBibles
PDF
Arabic bible 42__luke
FreeBibles
PDF
Arabic bible 41__mark
FreeBibles
PDF
Arabic bible 40__matthew
FreeBibles
PDF
Arabic bible 39__malachi
FreeBibles
PDF
Arabic bible 38__zechariah
FreeBibles
Arabic bible 55__2_timothy
FreeBibles
Arabic bible 57__philemon
FreeBibles
Arabic bible 56__titus
FreeBibles
Arabic bible 54__1_timothy
FreeBibles
Arabic bible 53__2_thessalonians
FreeBibles
Arabic bible 52__1_thessalonians
FreeBibles
Arabic bible 51__colossians
FreeBibles
Arabic bible 50__philippians
FreeBibles
Arabic bible 49__ephesians
FreeBibles
Arabic bible 48__galatians
FreeBibles
Arabic bible 47__2_corinthians
FreeBibles
Arabic bible 45__romans
FreeBibles
Arabic bible 46__1_corinthians
FreeBibles
Arabic bible 44__acts
FreeBibles
Arabic bible 43__john
FreeBibles
Arabic bible 42__luke
FreeBibles
Arabic bible 41__mark
FreeBibles
Arabic bible 40__matthew
FreeBibles
Arabic bible 39__malachi
FreeBibles
Arabic bible 38__zechariah
FreeBibles
Ad

Gumatj bible genesis 1

  • 1. Genesis 1:1 2:4 Garrayyu Gunhu'yu bokmara bukmak nha malanha warrpam Qathilinydja, nurruthanalanydja wal'gu, Gunhu' Wa- rjarr yukurrana nhinana, rjayipi warjgany rjulinyara- mirriyunydjayi, yaka muka yana warja dhuwala- nydja munathany'tja maln'thurruna, bala yana nayi Gunhu'yu bokmara dhuwalana warjana, munatha'na ga gapuna ga djiwarr'nha. Qunhi nayi nurruthanalanydja malrj'thurruna, dhuwala munathany'tja warja buyuwuyu muka yana, mala nhamiriwrjga, gapuyunga yana yuku- rrana napa-nakirrmaranala, ga munha'yurrunana yuku- rrana djingaryurrunanydja, warrpam munhayu mony- gunala nunhi gapunhanydja, ga wata yukurrana marrtjina mali'maliyurruna; nunhiyi watanydja Gunhu'- wuna nhannuwaynha walrjamirrina Birrimbirr yukurrana mali'maliyurruna rjuliwitjarra rjapakurrunydja gapukurru. Bala rjulirjuruyinydja Gunhu warjanana, M Ma' djarra- tawun'thiyana," bitjarra. Bala yuwalkthina djarratawun r - thinahydja dhuwala warja. Gunhu'yu nhanalanydja nunhiyi djarraiawun, bala latju lakararjalana, bala yana nayi ganarj'maranalana djarratawun'nhanydja benuru bukumunha'nurunydja, bala nayi yaku nherrara djarratawun'tja waluwuynha, ga munhanydja nayi yaku nherrara munhakuna. Ga nunhiyinydja nurrurjuna munha. Ga munhanydja djulkthurrunana, bala djatfaw'- yurrunanydja godarr'nha, bala Gunhu wanana bitjarrana, "Garrwarnydja yurru dharra yukurra, balanyara bitjan bala'pala, bala yurru gapunydja gulk-gulkthunmirrina marrma'lilina," bitjarra. Bala yuwalktjiina garrwarnydja maln'thurrunana. Gunhu'yu djama bitjarra bala'pala- 1
  • 2. kurjala, bala rjayi gulk-gulkthurrunana gapunhanydja, marrma'kurjala, bala gurrunhara gapu duwat bala'- palawu, garrwar wal'rju, ga wiripunydja gapu dhipala bayma munatha'lili, rjoylili bala'palalili. Bala rjayi Gunhu'yu yakunydja nherrara bala'palanydja garrwar- nha. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munha- yu. Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna godarr'nha, bala Gunhu warjana bitjarrana, "Dhuwala gapu rjunhi yukurra bani dhuwala munatha'rjuranydja yurru gulk-gulkthunmirri, yuwupthunna warjganylilina, man* yukurra yurru warja rjarakanydja dharra ban^any' yana," bitjarra. Bala yuwalkthi rjunhi malrj'thurru- nanydja munathany'tja warja, ga gapu rjunhi git- thurruna warjganylilina. Bala Gunhu'yu yaku nherrara rjarakanydja warja munatha'na, ga gitthunaranydja gapu nayi yaku nherrara monuknha. Bala rjayi gonmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuway djUmawuynydja, bala latju' lakararjalana. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu. Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna godarr'nha, bala rjayi Gunhu' warjana bitjarra, "Djarra- tawun'tja yukurra yurru dharra garrwarnydja, man-ma' bathalanydja mandanha, barrkuwatjthirri manda yurru yulrjunydja, ganarj'marama yurru walupuynha munhaku- rjurunydja. Dhiyarju djarra贈awun'thunydja yurru lakarama yukurra wiripurjuyamana, walunha ga dhurj- > garranha ga borummirriwuna walu," bitjarra nayi Gunhu' warjananydja, bala yana yuwalkthi malrfthu- rrunanydja. Yo, Gunhu'yu bitjarrayinydja bokmara marrma' yindi djarratawun mandanha; walunydja nayi djama walu-rjupanarawu nhinanharawu, ga rjalindinydja rjayi djama munha-nupanarawu nhinanharawu, ga biya- pul ganyuny'tja nayi djamayi. I)ayi nherraranydja rjunhiyi malanha garrwarlili, marr walala yukurra yurru djarrata- wun'kuma lili munatha' warja, yana r&kukunharawu, walu-rjupanarawu ga munha-nupanarawu, bitjan ganarj'- marama waluwuynhanydja munharjuru. Bala rjayi Gunhu'yu gonmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanu- kurjuway djamawuynydja, bala latju' lakararjalana rjayi. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu. Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna godarr'nha, bala rjayi Gunhu warjana bitjarra, "Gulku'- na yukurra yurru guyanydja malanha, wiripu mala rjorra, ga rjula nhanydja malanha rjunhiliyi gapurjura- nydja, ga wayin yukurra yurru butthunna rjula garrwarku- rrunydja," bitjarra. Bala yuwalkthi rjunhi malrj'thurruna- nydja balanyarayinydja malanha. Gunhu'yu bitjarrayi
  • 3. bokmara wakinmirrinhanydja wal'rju guyanha, ga yu- murrku'nha malarjunha, ga wiripurjunha ga wiripurjunha nhanha malarjunha rjunhi yukurra nhina gapurjura; ga biyapul wayinnha rjayi bokmarayi wiripurjunha ga wiripurjunha malarjunha butthunaramirrinha. Bala rjayi gorjmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuway djamawuynydja, bala latju' lakararjalana. Bala rjayi Gunhu' warjana dharuktja, bitjarra goq- mirriyarjalana walalanha, "Nhuma nha malanha rjunhi nhuma yukurra nhina gapunura, nhumanydja yurru biyapulnha wal'nu mala-gulku'yirri, dharjarjdhirrina yurru biyapulnha wal'nu gapunuranydja. Ga nhuma wayin butthunaramirri malanha yurru bitjandhiyi lirjgu mala-wunharamirri, gulku'yirrina yurru biyapulnha mala," bitjarra rjayi Gunhu' warjananydja. Ga rjunhiyi- nydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu. Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna godarr'nha, bala rjayi Gunhu* warjana bitjarra, "Dhiyala- mi munatha'rjuranydja yukurra yurru nhina wiripu wiripu wayin malanha, yumurrku wayin ga wakinmirri, gonmirri ga wakinrju diltjiwuy wayin," bitjarra. Bala yuwalkthina nunhi bitjarrayi malq'thurrunanydja. Yo, Gunhu'yu bitjarrayi bokmaranydja birrka'mirrinha wayin- nhanydja malarjunha, yumurrku'nha ga wakinmirrinha. Bala rjayi Gunhu'yunydja gorjmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuway djamawuy, bala latju' lakararja- lana.
  • 4. Ga guligurunydja dhurrwaraguru gunhi gayi bokmara nha malanha, bala gayi Gunhu' guligurunydja dhurr- waraguru wagana bitjarrana, "Qilimurru dhiyagunydja- -wala yurru djama yolgunhana: yolgunydja yurru Hya- mirri, bitjan yana liggu bitjan gilimurruway, marr yurru gayi guyarjirri ga djarr'yun yukurra. Qilimurru yurru nherrandja yolguwala gorjlili bukmak gunhi rjarrakurju bokmanaranydja, guya ga wayin malanha, butthunaramirri ga marrtjinyamirri ga gal' yunaramirri wayin, bathalamirri ga yumurrku; bukmak yana yurru dhuwalayi wayindja malanha yolguwala djakagura," bitjarra Gunhu' wagananydja. Bala Gunhu'yu djama yolgunhana; gayi djamanydja yolgunha Hyamirriyagala, bitjarra bitjan gayipi yana, marr-djarr'yunarawu. Yo, djamanydja gayi yolgunha man^anha, darramunha ga miyalknha. Bala gayi Gunhu' wagananydja man4akala bitjarrana, gogmirri- yagalana manapara mandanha, "Nhumalaggugunydja yurru walkur-m^rranhara yukurra gulku'na mirithirrina wal'gu yo-yuthu; walala yurru yukurra nhumalaggugu mala-wunharamirrina barrkuwatjthirrina wagalilina malagulili, bawala'mirrililina, bala walalana yurru gog- dhu gayathama yukurra w^ganydja dhuwala muna- thany'tja. Ga bitjarrayi garra nherrara gorjlili nhumalag- gala yolgu'yulguwalanydja bukmak nha malanha, gunhi yukurra marrtji'marrtji gapukurru ga gula munatha'- kurru, ga garrwarkurru butthu'-butthun." Ga biyapul Gunhu wagana mandakala, rom nherrara yolguwunydja bitjarra, <4 r)arra gurrunhara wiripu ga wiripu borum ga gatha nhumalaggu yolgu'yulguwunydja lukanharawu; yurru wayingunydja, yumurrku'wu ga wakinmirriwu, ga butthunaramirriwu wayingu, garra gurrunhara dharpawuy marwat ga mulmu lukanha- rawu." Bala yuwalkthina malg'thurrunanydja. Ga Gunhu'yu nhagalanydja gunhiyi warrpam nha malanha gayi djama, bala gayi gogmirriyinana nhagala- nydja, latju' lakaragalana. Ga gunhiyinydja bitjarrayi wiripuguyuna munhayu. Yo, Gunhu'yu bokmaranydja dhuwala waga munatha' ga garrwar, ga bukmak nha malanha gorra marrtji dhiyalami munatha'gura ga gapugura ga garrwar; djamanydja gayi bukmak dhawar'maragalana. Ga munhanydja djulkthurrunana, bala djadaw'yurruna godarr'nha, ga gurigiyinydja waluyu gayi Gunhu' nhinanana, dadawyurrunana djamaguru, liggu nhangu djamanydja ligguna dhawar'yurrunana. Gunhu'yu djamanydja gunhi waggany-rulu'yu ga wagganydhu bay- thinyarayu munhayu, bala wiripuguyunydja munhayu gayi nhinanana, dj&mana dhawar'yurruna. Bala gayi Gunhu' gogmirriyinana gurikiyinydja waluwu, bala yaiia ganag'maragalana, ganana gunhiyinydja wagganydja nhinanharamirrina walu, gurikalanydja waggany-rulu'- walanydja ga wagganygala baythinyarawala, liggu guri- giyinydja waluyu gayi dadawyurrunana djamaguru, liggu nhanukugu nha malanha bokmanara warrpam gana'na, dhawar'yurrunana. Ga bitjarrayina gunhi dhuwala waga malg'thurruna- nydja, munatha ga gapu ga djiwarr, ga bukmak nha malanha gunhi dhiyalami gorra marrtji. Genesis 2:5-25 Garrayyu djama nurrugunha yolgunha mandanha, darramunha ga miyalknha nhangu Yo. Gunhu'yu gathilinydja djama dhuwala munatha 7
  • 5. warja, ga bukmak yana rjunha marrtji norra garrwar. rjunhi nayi nathilinydja djama dhuwala warja muna- thany'tja, dhuwalanydja munathany'tja nhamiriw muka, mulmumiriw ga dharpamiriw ga nathamiriw, lirjgu yaka muka yana dhamany'tjurrunanydja yukurrana, lirjgu Gunhu'yu yaka muka yana djuy'yurruna waltjan dhar- yunarawu munatha'wu, ga yaka yolrju yukurrana nhinana nula djamawu, gurarrkunharawunydja. Yo, yaka muka yana waltjandhunydja yukurrana dhar- yurruna, yurru rjunhi gapunydja namuny'tjurrunana djinawa'rjuru munatha'rjurunydja, bala yuluk'nha yukurrana dharrana dhuwala munathany'tja wana. Bala nayi Garrayyu Gunhu'yu djamana yolnunhana; dhitthurrunanydja nayi munatha' yuluk, bala djama yolrjukurjalana, rumbalkunalana yolnunha djama, bala Gunhu*yu bo'yurrunana nhanukala nurrukurruna, nhanu- kalaynha rjayi walrja wekagala, walnamirrina wata, bo-o-oy' bitjarra rjanya, bala yana nayi yolrjunydja nunhi walnathinana, yolrjuthinana. Bala nayi Gunhu'yu djama garulnha, dhika-wala ya' dhimurru'nura, yakunydja nunhi garulnydja Yedan. Bala nayi nherraranydja Gunhu'yu rjunhiyina yolrjut nhanydja nunhi nayi djtma nanya, nherraranydja nayi nanya Gunhu'yu nunhimalayina garullilina. Ga rjunhiliyinydja garulnura rjayi djama gulku'na mirithirrina dharpanydja, wiripu wiripu dharpa latju'- mirri dhika wal'rju, ga wiripu wiripu borummirri dharpa. Ga rjunhimala garullili, napurjga'lilinydja rjayi Gunhu'yu nherrara marrma' dharpa mandanha, ganarj'- thun yukurra, mayali'mirri dharpa mandanha, gana wal'nu dharrana yukurrana napurjgany'tja. Wanganydja rjunhi dharpa yaku walrja-wekanhamirri, ga wiripunydja rjunhi dharpa yaku marrjgi-wekanhamirri; rjuli yurru* 8 rjula yolthu yolrjuyu hikanydja nulinuruyinydja dharpa- rjuru borum, marrjgi-wekanhamirrinurunydja, nayinydja yurru rjunhiyinydja yolrju marngithirrina yatjkunydja romgu ga rjamakurru'wunydja. Ga rjunhili garulnura marrtjina norrana gapu mayan', ga nulinuruyi rjurirji gapuyu rjuli yukurranha nuthan- maranha, walnakunha nunhiyi garulnha. Wandinana yukurrana nunhiyi mayan'tja, yana lingu-u-u ga dhawat- thurrunanydja nulinuru garulrjuru, bala barrkuwatjthina, dambumiriwyinana mayan' nunhala warranulnydja. Wanganydja nunhi mayan' yaku Bitjun, yurru dhuwa- layi mayan'tja yukurranha nuli wandinya Hw'maranha wanakurru yakukurru Yapilakurru. Dhiyalaminydja wanaijura rjorra yukurra buthalakthinyara gunda, biya- pul wal'nu miln/milndhunara, ga wiripu gunda miny'tji miku, miin'milndhunara yana, biyapul wal'nu mel-
  • 6. -widi'mirrina gunda, ga biyapul dharpawuy djoy' walala rjuli yukurra marrama rjunhiliyinydja warjarjura. Ga wiripunydja mayarj' rjorra marrtji liw'marama bala warjakurru yakukurru Gutjkurruna, yurru yakunydja rjunhiyi mayarj ' Giyun. Ga wiripunydja mayarj' yaku Daykurutjtja rjorra marrtji liw'marama Yatjiriyakurru warjakurru, yurru dhimurru'kurruna gali'kurru. Ga wiri- punydja yaku rjulirjuruyi waka'rjuru mayarj' Yupuraytitj. Yo. Garrayyu djama rjunhiyinydja warja garulmirri- nydja yaku Yedandja, bala nayi nherrara rjunhiyi darramunhana rjunhimalayina garullilina, marr rjayi yukurra yurru nhina rjunhiliyi latju'rjura warjarjura, ga rjuthanmarama djama, ga djaka rjurikiyi garulwu. Bala rjayi Gunhu'yu lakararjalana nhanukala, rjurikala- yinydja darramuwala, romnha nherrara gatjarr'yunara- wuna yolrjuwu, ga bitjarra nayi Gunhu'yu rom-]aka- rarjalanydja warjana gam'. "Bukmak dhuwala dhiyalami garulrjuranydja borum lukanhamirri. Lukanydja nhuma yurru gulku'wuy, bawala'mirriwuy, yurru dhiyakuynydja gay' warjganybuynydja nhuma yurru yakana hika. Yakana nhuma yurru luka rjulirjuruyinydja marrjgi- -wekanhamirrirjurunydja dharparjuru. Quli yurru nula yolthu yolrjuyu lukanydja nulinuruyinydja dharparjuru borum, marngi-wekanhamirrinurunydja, rjayinydja rjunhiyinydja yolrju yurru marrjgithirrina yatjkunydja romgu ga rjamakurru'wu. I]uli nhe marr-yulkthundja dharuktja rjarranha, bala lukanydja rjurikiyi dharpawuy rjunhi narra yaka'yurruna, nhenydja yurru bayrjuna, bitjan rakunynha." Ga bitjarra nayi Gunhu' wan ana, rom-lakararjalanydja nurikiyi yolrjuwu, gatjarr'yunarawu nhannu. Bala nayi Garray warjana bitjarrana, "Yakana dhu- wala namakurru warjganygunydja yolrjuwu, rjayi yukurra yurru nhina gananydja. IJarra yurru djama marrparafl'- 10 kunhamirri wiripunha nhanrju, lundu'mirrirjunha," bitjarra. Bala rjayi Gunhu'yu dhitthurruna benuru munatha, bala djama wayingurjalana wal'rju, bukmaknha yana wayinnha malanunha, marrtjinyaramirrinha ga gal'yuna- ramirrinha ga butthunaramirrinha. Djamanydja rjayi walalanha Gunhu'yu, warrpam'kurjala yana, bala garja- lana nurikala yolnuwalana, marr rjayi yurru nhama'- nhama, bala yaku nherranana marrtji, marr yurru wayin malanha wanga'wangany rjunhi yakumirri nurikirjiyi (Jarramuwurju. Bala rjayi rjurirji darramuyu yaku nherrarana bukmaknhana wayinnha, bodinynha ga wakin- rjunha, ga butthunamirrinha wayinnha; yurru yaka rjayi warjganynha rjula malrj'mararjala lundu'mirrirjunha, marrpararj'tja nhanrjuway. Bala rjayi Gunhu'yu rjunhi darramunhanydja buku- -dhumukkurjalana wal'rju yakurrkurjala, bala rjayi Gunhu'yu darramuwalana gali'rjuru rjaraka djaw'yurruna bindharjuru, bala yana balayi buyuwuyukurjala barrwan , - . tja rjanya rjunhiyi yolrjunha. Bala rjayi Gunhu'yu djama miyalknhana; rjayi marrarjalanydja benuru darramuwala bindha gali'rjuru, bala rumbalkurjalana djama, miyalk- nhana rumbal. Bala rjayi Gunhu'yu garjalana rjunhiyi miyalknhanydja bala darramuwalana. Bala rjayi rjurirji darramuyunydja nhanalana rjanya, bala yorarjalana bitjarrana. "Dhuwala dhudi-yapalany'tja yolrjuna wal'rju, Uyamirrina guyaninyarawu, balanyarana bitjan rjarrana; rjarrapina yana djan'kuna. Qayinydja naraka benuru rjarrakala yana, ga barrwan'tja rjunha nhannu benuru yana, rjarraku barrwan. 11
  • 7. Dhuwalayina rjarra yaku nherraranydja rjanya miyalknhana, lirjgu Gunhu'yu rjanya djaw'yurruna benuru darramuwala." Yo, manda darramu ga miyalk nhannu, wanganynha yana manda rumbalnydja. Dhiyakuna nayanuwu, nunhi nuli darramu ga miyalk marranhamirrinydja, bala nayi nuli darramunydja ganan'thunna nhanukalaynunuru rjandi'mirrirjuwalanydja ga bapa'mirrirjuwalanydja, bala nayi rjuli darramunydja dha-manapanna nhanukalayrju- walana miyalkkalana, marr manda wanganynurana yurru yulrjunydja, lunduna mandakuway manda, marrpararj' kunharaminyarawuna Yo. Qunhiyi rjurrurju yolrju manda darramu ga miyalk, yaka manda rjunhi girri'mirrinydja manda, warrarjul manda yana, yurru goramiriwnha mandakuway manda yulnunydja. Genesis 3: 1-21 Yoli)unyd[ja maoda makiri -yarryurruna warray Garraywu, bala garrina yatjlilina romlUi Yo, Gunhu'yu nunhi djama bukmaknha wayinnha malanunha nathili, yurru warjganynhanydja nunhi nayi djama nulinuru malarjuru biyapulnha wal'nu manjginha, mayali'gulku'nhana, yurru yakunydja rjayi rjunhi mol'nuna. Wanganymirri rjunhi miyalk marrtjina, bala nayinydja rjunhi mornunydja bunanana nhannu nuriki miyalkku, bala warjana rjanya, bitjarrana dha-wirrka'yurrunanydja gam'. "Way! Gunhu'yu nhumalangu lakararjala muka yulgunydja? ....yakanuwunydja lukanharawu dhiyaku 12 borumgunydja malanuwu? ....nunhi marrtji rjorra dhiya- lami garulrjura?" bitjarra. Bala nayinydja nunhi miyalktja wanana bitjarra, "Dhuwala gulku' malanha borum lukanharawunydja, yurru dhuwala warjganydja dharpa nayi Gunhu' wanana yaka'yurrunana, bitjarrana gam', 'Quli nhe yurru luka dhipunuruyinydja borum dharpanuru, ga mulkanydja yana dharpanha, nhenydja yurru rakunydnirrina,' bitjarra." Ga bitjarra rjayi miyalktja warjana. Ga nayinydja wanana nunhi mol'nunydja bitjarra, "Ya-a-aw! Djawukina warray niniya?" bitjarra. "Yaka warray nhe yurru rakunydhirri. Latju' warray borum dhuwalanydja. IJayi Gunhu' nhumalangu yaka'yurruna bitjarrayinydja nunhi, lingu nayi dharagan yukurra,
  • 8. balakurruyinydja rjunhi nhe yurru luka, nhenydja yurru marrjgithirrina, biyapulnha wal'rju djambatjthirri, bitjan yana lirjgu bitjan Gunhu' nayipi yana. Nhe yurru luka, bala nhenydja yurru marrjgithirrina bukmakku romgu, rjamakurru'wunydja romgu ga yatjkunydja." Ga bitjarra rjayi ijurirjiyi mol'nuyu lakaranalanydja nurikala miyalk- kalanydja. Bala nayi rjurirji miyalkthu rumbi'mirriyanalana nha- rjalanydja yukurrana-a-a, nunhiyi borum, bala nhanukala latju'yinana marjutjirjuranydja nunhiyi borum, ga wiri- punydja nayi duk贈ukthinana yana, marr nayi yurru djam- batjthirrina wal'rju, buluna Uya. Bala rjayi gulkthu- rrunana nunhiyi borumdja, bala lukanana. Lukananydja nayi, bala rjayi wiripunydja wekanala nhanukalaynuwu dhuway'mirrinuwuna, bala nayinydja lukana. Yo, lukananydja manda, marr-yulkthurrunana Gunhu'nha rjunhi nayi warjana mandakala yaka'yurruna lukanharawu. Ga dhunupana yana dhurrwararjuru lukanharjurunydja manda marrjgithinana, bala yana dhararjarana; nhanharaminanydja manda djolarra'na maoda, bala goranana mandakuway manda. Bala manda gulkthurrunana man'tjarrnha marwatnha, bala djama girri'na rjakirrmaranhaminyarawuna mandakuway manda. Ga rjulinyaramirriyu munhaku manda nakula Gunhu'- nha rirrakaynha, rjayi marrtjina yukurrana nuliwitjarra garulkurru. Qakula maijda, bala wandina djuluryurru- nana nhanukala, retjalilina djulul'yurrunana. Yurru rjayi Garraynydja wathurrunana nhanrju darramuwu- nydja, "Way, wanhaka dhika nhe yulrjunydja?" bitjarra. Bala rjayi darramunydja buku-wakmararjala warjana bitjarra, "Dhuwala rjarra rjakula nhuna rirrakaynydja, bala rjarra barrarinana nhurju. Qarra wandina djulul'- 14 yurrunanydja nhokala, lingu djolarra'na rjarra dhuwala yulrjunydja," bitjarra. "Yolthu nhurju lakaranala djolarra'yinyarawunydja?" bitjarra rjayi Gunhu' warjana nurikala darramuwala. "Mak nhe dhuwala rjunhiyi borum lukana, rjunhi rjarra nhurju warjana yaka'yurruna rjurikiyi," bitjarra. Bala rjayinydja warjana buku-wakmararjala balanydja, nunhiyi darramunydja bitjarra, "Quriniyi dhuwala miyalk- thu rjarraku wekarjala, rjunhi nhe djama ijanya rjarraku. Qayi rjarraku wekarjalanydja, bala rjarra lukanana," bitjarra. Ga bulu rjayi warjana Garray rjunhi miyalknhana, "Nhaku nhe rjunhi bitjarrayinydja?" bitjarra. Ga nayi- nydja marjutji-wularjala rjanyana, "Qurunu dhuwala rjarranha mayali'-wilkthurruna, mol'rjuyu, bala rjarra lukanana," bitjarra. Bala rjayi Gunhu' warjana mol'nunhana, bitjarra gam'. "Qarranydja nhuna yurru dhuwala dha-dir'yunna, lirjgu nhe bitjarrayi yolrjunha. Nhepi yana nhina yukurra yurru warumukrjura, gawul-wawul'mirrirjuranydja romrjura, nhepi warjgany yana. Dhipurjurunydja dhurrwararjuru nhe yurru djuryunna marrtji yana bala, dhulmuyuna nhokalay nhe; Ga rjathanydja nhurju hikanharawunydja dhukun yana. Nhe ga dhaykanydja yolrju yurru gunyambi'manydjina; nhokurju yo-yuthu ga yolrjuwurju yo-yuthu yurru yukurra bitjanna lirjgu bunharamirrina. Yolrjuyunydja yurru nhuna mulkurr'nha wutthun, 15
  • 9. binydjitjkumana, Ga nhenydja yurru ganya lawuma, luku warray." Ga bitjarra gayi Gunhu' wagana mol'gunhanydja. Bala rjayi bilyurruna Gunhu', ga wagana miyalk- nhana, rjayi lakararjalanydja nhannu bitjarra gam'. "Dhipugurunydja dhurrwaraguru nhenydja yurru galrja-yatjthirri rerriyu yothuwala ganharayu, Ga guliwitjandja nunhi yurru yothu dhawal-wuyarjirri, nhenydja yurru wirrkina wal'gu rirrikthun manapan. Yurru nhe yurru mukthun djalthirri nhokalayrjuwu dhuway'mirriguwunydja, Ga rjayina yurru rjurrurjunydja nhugu." Ga nulinurunydja gayi Gunhu' wagana gurikala darramuwalana, yakunydja nayi nunhiyi Adam, ga bitjarrana nayi Gunhu' wanana nhannunydja gam'. "Nhenydja marrarjala warray nhurjuway miyalknha dharuk, bala lukana warray rjunhiyi, rjunhi rjarra wanana yaka'yurruna, yakarjuwu lukanharawu. Lingu nhe bitjarrayinydja makiri'-yarryurrunana narrakalarjuwu dharukkuna, Dhuwalanydja yurru warja munathany'tja guduy-wumana, gawul-wawul'mirriyirrina. Nhe yurru djamanydja mirithirrina wal'rju, bitjanna linguna yurru yukurra djama, nuthanmaranharawunydja nathawunydja, gana' yana nhunuway nhe, Lingu nhaninhj'nha ga nula nha mulmu'na yukurra yurru gurarrthirri munatha'nuranydja, dhulmu-manapanmirrina, 16 Ga rjunha diltjiwuynha natha nhe yurru lukanydja. Yo, djamanydja nhe yurru buku-worr'mirriyu, mirithirri wal'rju yana, munathany'tja bulnukuma djama, Marr yurru rjunhiliyi munatha'nura natha malanha nuthan wal'rju. Djamanydja nhe yurru yukurra-a-a, yana lirjgu-u-u ga rakunydhirri, balayi munatha'yirriyi. Yo. IJarra nhuna djamanydja benuru munatha'nuru, ga balayi nhe yurru yulnunydja munatha'yirrina." Ga bitjarra rjayi Gunhu' warjananydja lakararjala dha-dir'yunaranydja, lirjgu manda bitjarrayinydja rjunhi makiri'-yarryurrunana, bala garrinana yatjlilina romlili. Bala rjayi darramuyunydja yaku-nherrarana nhannu- way miyalknhanydja Evenha, lingu rjayinydja rjunhi rjandi'mirrirju bukmakkuna nilimurrungu yolrju'yulnuwu, dhiyakuna dhuwala yukurra nhina bukmakrjura wana- rjura, buku-Hw'marama yana. Ga rjulinuruyinydja gayi Gunhu'yu bumara wayin, bala yana marranalana barrwan'tja, bala djama girri'na mandaku dhal'yunarawuna, rjakirrmaranharawu Adamgu ga nhanukalaynuwu miyalkkuna. Ga nuliguruyinydja dhurrwararjuru Gunhu' wanana bitjarra, "Yo, dhuwalayi darramu marggina dhiyarju- nydja-wala, balanyarana bitjan rjilimurru; marggina gayi yatjku romgu ga gamakurru'wu. Bala dhipuguru- nydja dhurrwaraguru gayi yurru yolguyu yakana nhina walga-weyindja, gupadalnydja wal'gu; yakana gayi yurru luka gunhiyi walga-wekanhamirrinydja borum." Bala gayi Gunhu'yunydja djuy'yurruna dhawatmaragalana ganya gunhiyi darramunha beguru garulgurunydja, ga 17
  • 10. nunhala gali'nurana nayi yurru yukurra djama muna- thany'tja nunhi nayi maln'thurruna benuruyi munatha'- nuru. Yo. Gunhu'yu gukurjalana yolrjunhanydja mandanha, dhawa贈mararjalana nulinuruyi garuhjurunydja Yedan- nuru. Bala nayi Gunhu'yu nherrara djiwarr'wuynhana yolnunha dhurrwaralili garullili, gali'lili dhimurru'- lilinydja, gunganharawuna nurikiyi garulwunydja. Qayi yukurrana dharrananydja rjunhiyi djiwarr'wuynydja yolnu gorj-yiki'mirrina, yurru yikiny'tja nunhi bitjan nanarr- -gurthamirri, bitjarrana linguna yukurrana djalkarryu- rrunanydja bala ga lili, man* yurru yakana rjula yol yolnu marrtjinydja rjuliwitjan, yakana yurru yolnuyu galqa-yurrwuyun rjunhiyi dharpa'nha, walna-wekanha- mirrinhanydja. Genesis 1-3 in Gumatj 660P 息B.S.A. 1978 400 ISBN 647 50015 9 18