3. 8.2. Multiplexers (Veri Se巽iciler)
KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
3
Multiplexers veri se巽icilerdir ve MUX olarak k脹salt脹l脹rlar.
Fig. 8.1de 2-girili 1-巽脹k脹l脹 (2x1) MUX g旦sterilmektedir.
A=0 Z=I0 A=1 Z=I1
Z=A I0 + A I1
Burada, A se巽me veya kontrol giriidir ve I0 ve I1 ise se巽ilen
verilerdir. ayet A=0 ise I0 se巽ilecektir ve ayet A=1 ise I1
se巽ilecektir.
Bezer mant脹k 巽ok girili verilerin MUXlar脹na da
uygulanabilir. 2n veri aras脹nda se巽im yapmak i巽in n-adet
kontrol veya se巽me giriine ihtiya巽 duyulur.
5. Multiplexers (Veri Se巽iciler)
KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
5
ekil 8.2: 4x1, 8x1 ve 2x1 Multiplexers
(Veri Se巽iciler)
4 x 1 MUX
Z= A B IO + A B I1 + A B I3
6. Prof. M. AKBABA Digital LOGIC DESIGN 6
ekil. 8.2a : 4 to 1 MULTIPLEXER
4-de-1 Multiplexer (Mux) in 巽脹k脹 denklemi:
Z= A B IO + A B I1 +AB I2+ A B I3
7. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
7
Multiplexers (Veri Se巽iciler)
Ayn脹 ekilde 8e 1 MUXin 巽脹k脹 denklemi aa脹daki gibi olur:
Z= ABCIO + ABCI1 + ABCI2 + ABCI3 + ABCI4 + ABCI5 + ABCI6 + ABCI7
n-kontrol girili ve 2n veri girili bir MUXun 巽脹k脹脹 i巽in genel eitlik;
Z = mkIk
2n-1
k=0
mk : n-deikenin mintermi
Ik : veri giriinin kar脹l脹脹
8. Prof. M. AKBABA Digital LOGIC DESIGN 8
2-ye-1 Multiplexerin a巽脹k devresi
9. 12/1/2016 9Digital Logic Prof. M. Akbaba
A B Z
0 0 IO
0 1 I1
1 0 I2
1 1 I3
4-e-1 MUX in a巽脹k devresi
10. 12/1/2016 Digital Logic Prof. M. Akbaba 10
Aa脹daki lojik fonksiyonu (denklemi) 4-e-1 multiplexer
kullanarak ve en az lojik kap脹 kullanarak ger巽ekletirin. A
ve B yi kontrol girileri olarak se巽.
F(A,B,C,D)=ABC+CD+AB
旦z端m:
F=AB(1+C)+CD(A+A)(B+B)
F=AB+CD(AB+AB+AB+AB)
F=AB+CD(AB+AB+AB).
Devre aa脹da verilmitir:
rnek 1
11. 12/1/2016 Digital Logic Prof. M. Akbaba 11
F=AB+CD(AB+AB+AB).
(AB: m1, AB: m3, AB: m2, AB: m0)
12. 12/1/2016 Prof. M. Akbaba Digital Logic 12
Karno haritas脹ndan yine ayn脹 sonu巽lar elde edilir.
I0=CD, I1=1, I2=CD, I3=CD
13. 12/1/2016 Prof. M. Akbaba Digital Logic 13
RNEK 2:
Aa脹daki lojik fonksiyonu 4-e-1 multiplexer ve en az
say脹da dier kap脹lar kullanarak ger巽ekletiriniz. A ve B
girileri kontrol girii olarak se巽ilecektir.
F(A,B,C,D)=ABCD+ ABCD+ ABCD+ ABCD+
ABCD+ ABCD+ ABCD
旦z端m:
A ve B yi control girii olarak al脹p yukar脹daki fonksiyonu
Karno haritas脹na ta脹y脹p I0, I1, I2 ve I3 girilerini bulal脹m.
14. 12/1/2016 Digital Logic Prof. M. Akbaba 14
I0=C, I1=CD, I2=CD, I3=C+D
Yine K-haritas脹 kullan脹rsak aa脹daki sonucu
buluruz.
15. 12/1/2016 Prof. M. Akbaba Digital Logic 15
Elde edilen Multiplexer Devresi
B
21. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
21
巽 Durumlu Buffer (Three state buffers)
ekil 8-8: 巽 durumlu Buffera ait d旦rt 巽eidi
(a) (b) (c) (d)
22. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
22
巽 Durumlu Buffer (Three state buffers)
ekil 8-9: 巽 durumlu Buffer kullanan veri se巽iciler
23. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
23
巽 Durumlu Buffer (Three state buffers)
A
C
B
F
S1
D
S2
S2
S1 X 0 1 Z
X X X X X
0 X 0 X 0
1 X X 1 1
Z X 0 1 Z
ek. 8.10 聴ki adet 端巽 durumlu Buffer devresi
24. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
24
巽 Durumlu Buffer (Three state buffers)
ekil 8.11: Bir ilem i巽in d旦rt kaynakl脹 4-bit Toplay脹c脹
25. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
25
巽 Durumlu Buffer (Three state buffers)
ekil 8-12: 聴ki y旦nl端 Giri/脹k脹 Pinli entegre devre
聴ki y旦nl端 Giri-脹k脹 Pin
26. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
26
8.4 Kod 旦z端c端ler ve Kodlay脹c脹lar
(Decoders and Encoders)
ekil 8-13: 3 giri 8 巽脹k脹l脹 Kod 旦z端c端ler
28. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
28
Kod 旦z端c端ler ve Kodlay脹c脹lar
(Decoders and Encoders)
ekil 8-14a: 4 girili 10 巽脹k脹l脹 Kod 巽旦z端c端
29. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
29
Kod 旦z端c端ler ve Kodlay脹c脹lar
(Decoders and Encoders)
ekil 8-14b: 4 girili 10 巽脹k脹l脹 Kod 巽旦z端c端
b) Blok Diyagram
30. 12/1/2016 Prof. M. AKBABA Digital LOGIC DESIGN 30
Terslenmemi Kod 旦z端c端
(Non inverted output Decoder)
脹kt脹lar (Output) minterm cinsindendir. yi=mi
Bu durumda VEYA kap脹s脹 巽脹kt脹 olarak mintermlerin toplam脹
eklinde fonksiyon oluturmak i巽in kullan脹labilir.
(arp脹mlar脹n Toplam脹 eklinde Yaz脹lan (SoP form))
Eer fonksiyon maxtermler (Toplamlar脹n arp脹m脹 (PoS))
cinsinden verilirse, Terslenmemi Kod 旦z端c端 ile
tasar脹mda, 巽脹k脹 kap脹lar脹 NOR olmak zorundad脹r.
(m1+m2+.+mn)=M1M2.Mn
31. 12/1/2016 Prof. M. AKBABA Digital LOGIC DESIGN 31
Terslenmi 脹kt脹 Kod 旦z端c端
(Inverted output Decoder)
脹kt脹lar maxterm cinsindendir. yi=m=Mi
Bu durumda VE kap脹s脹 巽脹kt脹 olarak maxtermlerin 巽arp脹m脹
eklinde fonksiyon oluturmak i巽in kullan脹labilir.
(Fonksiyonlar toplamlar脹n 巽arp脹m脹 (PoS) eklinde verilir.)
f=M1M2M3
Eer fonksiyon mintermler cinsinden verilirse,
Terslenmi 巽脹kt脹 (Active Low) Kod 旦z端c端 ile tasar脹mda,
巽脹k脹 kap脹lar脹 NAND kap脹lar脹 ile yap脹lmal脹d脹r.
(M1M2Mn)=m1+m2+mn
rnek: f1=m1+m2+m4 f2=m4+m7+m9
f1=(m1 m2 m4) =m1+m2+m4 f2=(m4 m7 m9)=m4+m7+m9
32. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
32
Kod 旦z端c端ler ve Kodlay脹c脹lar
(Decoders and Encoders)
ekil 8-14c:
4 girili 10 巽脹k脹l脹 Kod 巽旦z端c端
33. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
33
Kod 旦z端c端ler ve Kodlay脹c脹lar
(Decoders and Encoders)
ekil 8-15: Kod 旦z端c端 kullanarak oklu 脹k脹
Devresinin Ger巽ekletirilmesi
34. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
34
Kod 旦z端c端ler ve Kodlay脹c脹lar
(Decoders and Encoders)
ekil 8-16: 8 girili 3 巽脹k脹l脹 ncelikli Kodlay脹c脹
y0 y1 y2 y3 y4 y5 y6 y7 a b c d
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
X 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1
X X 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1
X X X 1 0 0 0 0 0 1 1 1
X X X X 1 0 0 0 1 0 0 1
X X X X X 1 0 0 1 0 1 1
X X X X X X 1 0 1 1 0 1
X X X X X X X 1 1 1 1 1
35. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
35
8.5 Sadece Okunabilir Bellek (Read-
Only Memories-ROM)
ekil 8-17: 8-Kelime x 4-Bitlik ROM
(a) Blok diyagram
36. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
36
Sadece Okunabilir Bellek
(Read-Only Memories-ROM)
ekil 8-18: n-girili ve m-巽脹k脹l脹 ROM (sadece okunabilir
bellek)
41. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
41
Sadece Okunabilir Bellek
(Read-Only Memories-ROM)
ekil 8-21: F0 i巽in OR (VEYA) Kap脹s脹 edeeri
42. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
42
Sadece Okunabilir Bellek
(Read-Only Memories-ROM)
ekil 8-22: Onalt脹l脹 (Hexadecimal)dan ASCIIye Kod D旦n端t端r端c端
43. KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
43
Sadece Okunabilir Bellek
(Read-Only Memories-ROM)
ekil 8-22: Hexadecimalden ASCIIye Kod D旦n端t端r端c端
44. Sadece Okunabilir Bellek
(Read-Only Memories-ROM)
KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
44
ekil 8-23: Kod D旦n端t端r端c端 ile ROM Ger巽ekletirmesi
45. 8.6 Programlanabilir Mant脹k Devreleri
KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
45
ekil 8-24: Programlanabilir Lojik Dizi Yap脹s脹
49. Kaynak巽a
1.H端seyin EK聴Z, Mant脹k Devreleri, Deiim
Yay脹nlar脹, 4. Bask脹, 2005
2.Thomas L. Floyd, Digital Fundamentals,
Prentice-Hall Inc. New Jersey, 2006
3.M. Morris Mano, Michael D. Ciletti, Digital
Design, Prentice-Hall, Inc.,New Jersey, 1997
4.H端seyin Demirel, Dijital Elektronik, Birsen
Yay脹nevi, 聴stanbul, 2012
KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
49
50. Teekk端r Ederim
Sal脹kl脹 ve mutlu bir hafta
ge巽irmeniz temennisiyle, iyi
巽al脹malar dilerim
KBUZEM
Karab端k niversitesi
Uzaktan Eitim Uygulama ve Arat脹rma Merkezi
50