Haber Yazımı ve Sık Yapılan Yanlışlar
- 1. + Yrd. Doç. Dr. Javanshir Gadimov Zirve Üniversitesi İletişim Fakültesi RTS 201 - Haber ve Röportaj Teknikleri Dersi Haber Yazımı ve Sık Yapılan Yanlışlar
- 2. + Haber Yazımı Aşamaları Bilgilerin toplanması Yazım aşaması Başlık Giriş Gövde Haberin düzeltilmesi Yeniden okumak
- 3. + Başlık 1 Başlıkta kelimeler küçük harf ile başlar, yalnız özel isimler büyük harfle başlar. Haberde başlıkta ve haber içinde büyük harfle yazılması gereken kelimeler şöyle: Özel isimler Titrler Eser ve kitap isimleri Yanlış: G8 Liderleri Aile Fotoğrafı Çektirdi Yanlış: G8 LİDERLERİ AİLE FOTOĞRAFI ÇEKTİRDİ Doğru: G8 liderleri aile fotoğrafı çektirdi
- 4. + Başlık 2 Başlıklar açıklayıcı olmalı ve bilgi içermelidir. Başlık 2 - 3 kelimeyi geçmeyecek diye bir kural yok. Başlık kısa tutulmalı ancak bilgi içeren ve açıklayıcı olmalı. Yanlış: Bitmeyen öykü Doğru: Simpsonlar daha iki sezon ekranlarda Yanlış: Gaziantep halkı tepkili Doğru: Gaziantep halkı bitmeyen yol çalışmasına tepkili
- 5. + Başlık 3 Başlığa, olaydaki en flaş ve en önemli bilgi çekilir. Açıklayıcı olmasına dikkat edilir. Yanlış: Sınırda vahşet Doğru: IŞİD Hatay’da BM görevlilerine saldırdı
- 6. + Giriş Başlığa çekilen husus, metnin giriş kısmı ve gövdesinde de mutlaka olmalı. Başlık ve giriş bir birine uyumlu olmalı. Başlığa çekilen bir olay ya da ifade haberin ortasında ya da sonunda aranmamalı. Başlığa çekilen kısmın girişte yer almadığı yanlış bir haber girişi. Başlık: “Basın özgürlüğü alaninda Türkiye 179 ülkeden 154. sırada” Giriş: “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü dolayısıyla Gaziantep Gazeteciler Cemiyeti tarafından 2014 Basın Ödülleri yarışmasının ödül töreni düzenlendi. Törene AK Parti Milletvekilleri Mehmet Erdoğan, Derya Bakbak, Nejat Koçer, CHP Milletvekili Mehmet Şeker, Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, Vali Yardımcısı Cemalettin Özdemir, Koordinatör Vali Veysel Dalmaz, Şahinbey Belediye Başkanı Mehmet Tahmazoğlu, sivil toplum kuruluşu temsilcileri, Gaziantep Üniversitesi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi ve Zirve Üniversitesi öğretim üyeleri ve çok sayıda gazeteci katıldı.”
- 7. + Gövde 1 Cümleler kısa tutulmalı, uzun cümleler bölünmeli. Yanlış ve uzun cümle: “Radyo, TV,Sinema Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Sinan Oktay'ın tanıtımı ardından İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hasan Kerim'in konuşmasıyla başlayan programa, Bahçeşehir Üniversitesi öğretim görevlisi Mahmut Kenar, Zeynep Dağ, İrem Alim ve Nuran Geniş’in konuşmacı olarak katıldığı panelde vakfın çalışmaları, internet sitesinin işleyişi, nefret söylemi kapsamına giren ifadelerin kullanımlarını gösteren şemaların yorumlanması ve soru cevap gibi bölümlere yer verilerek, sonrasında soru cevap kısmı ile program tamamlandı.”
- 8. + Gövde 2 Cümlelerde kelime tekrarlarından kaçınılmalı. Yanlış: “Etkinlik sonunda etkinliğe katılanlara lokum ikram edilerek etkinlik sonlandırıldı.” Haberde “Sayın” kelimesi kullanılmaz. Sadece tırnak için konuşmada varsa kullanılır. Yanlış: “Ödül töreninde açılış konuşmasını Gaziantep Gazeteciler Cemiyeti başkanı Sayın İbrahim Ay yaptı.” Doğru: “Ödül töreninde açılış konuşmasını Gaziantep Gazeteciler Cemiyeti Başkanı İbrahim Ay yaptı.”
- 9. + İsim ve titrler 1 “İzmir Bornova Belediye Başkanı” ifadesi sorunlu. Başkanın ismi ilk geçtiği yerde hem titri hem de ismi tam yazılmalı, bilinmiyorsa öğrenilmeli. Burada İzmir yazılması fazla, çünkü girişte “İzmir’in Bornova ilçesi” denilere Bornova’nın nerede olduğu ve ilçe olduğu belirtildi. Titr ve isim ilk geçtiği yerde tam yazılmalı Yanlış: Başkan Dursun Özbek Doğru: Galatasaray Başkanı Dursun Özbek
- 10. + İsim ve Titrler Habere konu edilen bilinen kişilerin isimleri ve titrleri internetten kontrol edilmeli. Bazen muhabirin duyarak yazdığı isim doğru olmayabiliyor. Yanlış: “takımın genel menejeri Boray Dahil” Doğrusu: “takımın Genel Menajeri Boray Dai” Bazı isimler aynı haberde farklı şekillerde yazılmamasına dikkat edilmeli. Bir haberde aynı kişi “Suat Cem Uzan” ve “Suat Cem Usal” şeklinde iki farklı şekilde yazılmıştı.
- 11. + Yüzde ifadesi Yüzde ifadesi yazı ile yazılır: Yanlış: %100 Doğru: Yüzde 100
- 12. + Cümle yapısı Cümlenin başı ile sonu uyuşmalı Yanlış: Yetkililerden alınan bilgiye göre ... meydana geldiğini belirttiler. Doğru: Yetkililerden alınan bilgiye göre ... meydana geldi. Doğru: Yetkililer ... meydana geldiğini belirtti.
- 13. + Tarafların görüşleri Habere konu olan tarafların görüşlerine yer verilmeli. Eğer birine ulaşılamıyor ya da görüş vermek istemiyorsa haberde belirtilmeli.
- 14. + Bizim… Haberde aidiyet belirten ifadelerden kaçınılmalı. Haberi okuyan kişiye göre aidiyet belirten ifadeler anlam taşımayabilir. Yanlış: Simpsonlar bizleri iki yıl daha eğlendirecek. Doğru: Simpsonlar hayranlarını iki yıl daha eğlendirecek. Yanlış: Rektörümüz Prof. Dr. Adnan Kısa Doğru: Zirve Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Adnan Kısa
- 15. + Tarih Tarih yazımı. Aynı yıl içerisindeyse yılı yazılmaz. Yanlış: 10 haziran da Doğru: 10 Haziran’da Doğru: 5 Ocak 2016’da
- 16. + Kesin ifadeler Haberde söylenti olmaz. Kesin açıklamalara yer verilir. Yanlış: Yol çalışmasının Ocak 2016’da biteceği söylentiler arasında. Doğru: Yetkililer yol çalışmasının Ocak 2016’da biteceğini açıkladı. Yanlış: Çalışmanın Ocak 2016’da biteceği söylendi. Doğru: Çalışmanın Ocak 2016’da biteceği açıklandı/belirtildi/bildirildi...
- 17. + Özel isimler ve apostrof Özel isimlerde apostrof kullanımı Yanlış: D-100 Karayolunda Doğru: D-100 Karayolu’nda
- 18. + Başlıkta tırnak kullanımı Başlıkta tırnak kullanımı: Başlıkta bir kişinin söylediği ifadeye yer veriliyorsa çift tırnak işareti kullanılır Çift tırnak içinde aktarılan ifadelerde yanlışlık olsa bile düzeltilmeden olduğu gibi aktarılmalıdır.
- 19. + Arka plan bilgi Arka plan (background) bilgi, haberi anlamaya yardımcı olur.
- 20. + Makta/mekte Haber dilinde “yapılmakta/edilmekte” yerine “yapılıyor/ediliyor” ifadeleri kullanılıyor.
- 21. + Kaynak Haberde kaynak, olayın güvenirliğini ve gerçekliğini ortaya koyar.
- 22. + Konferans Haberi Bir konferans haberi yazarken, en önemli hususlardan biri konuşmacıların ne söylediği. Uzun konuşmaların yazılması yerine, konuşmacıların değindiği en güncel, ilgi çekici kısımlar kısa ve öz haberleştirilir. Başlığa çekilen husus, metnin giriş kısmı ve gövdesinde de mutlaka olmalı. Yanlış Örnek: HASOL: Türkiye’de şehircilik yok ! Ünlü mimar Doğan Hasol Zirve Üniversitesi’nde öğrencilerle bir araya geldi. Zirve Üniversitesinin bu haftaki konuğu Doğan Hasol geleceğin mimarlarıyla konuşup sorularını yanıtladı. Mimarlık öğrencilerimiz Doğan Hasol’un bilgilerinden yararlanmak için Konferans Salonunu tıklım tıklım doldurdu. Doğan Hasol bu kadar genç ve istekli mimar adaylarımızın mimarlık konusunda sorularını cevaplamaktan gayet mutlu olduğunu belirtti. Genç mimar adaylarımızın sorularını yanıtladıktan sonra mimarlık konusunda ufak tavsiyelerde bulunarak bu yolda istek ve azimlerini kaybetmemelerini özeliklle Türkiyenin şuan içinde bulunduğu durumda mimarlarımızın ne kadar önemli olduğunu belirterek keyifli bir soru- cevap şeklinde konuşma gerçekleştirdi. Doğan Hasol ve Hayzuran Hasol gerçekeştirdikleri konuşmanın sonunda öğrencilerimizle fotoğraflar çektirip kitaplarını imzaladı. Doğan Hasol, ‘Türkiye de şehircilik yok’ diyerek ülkemizin mimarlık hakkında en önemli sorununu dile getirerek genç mimar adaylarımızın bu sorunu çözme konusunda ellerinden geleni gerçekleştirmeleri gerektiğini dile getirdi.
- 23. + Doğru: Mimar Hasol: Şehircilik Türkiye'ye geç uğradı Ünlü mimar Doğan Hasol "Şehircilik Mimarisi" üzerine Zirve Üniversitesi akademisyen ve öğrencileriyle bir araya geldi. Öncelikle Türkiye'ye şehirciliğin geç uğradığını vurgulayan Hasol, “Yönetimin şehirciliğe önem vermesi gerektiğini düşünüyorum.” dedi. Mimar Hasol, "Bizim ihmal ettiğimiz şey aslında şehircilik. Bu konuda çoğu zaman mimarlar suçlanır. Ama burada mimarın bir katkısı yoktur. İstanbul Belediye Başkanın bir sözü var. ‘İstanbul'un yüzde 70, yüzde 75'i kaçak’ diyor. Şimdi yüzde 70'i kaçak olan bir şehirde mimarının bir katkısı yoktur.” diye konuştu. Mimarlığın eleştirilmesi en zor olan sanat olduğunun altını çizen Hasol, “Bir binaya baktığımız zaman o binayı değerlendirmek için, içinde yaşamanız, hissetmeniz gerekiyor." ifadelerini kullandı. Doğan Hasol, konferansın ardından öğrencilerle fotoğraf çektirdi. Kitaplarını imzaladı.
- 24. + Haberin Sosyal Medyadaki Başlığı 1 Sosyal medyadaki başlık ile haberin gazetedeki başlığı farklı oluyor. Sosyal medyadaki başlık daha ilgi çekici ve okuru bağlantıya tıklayarak sayfaya çekme yönelik yapıldığı için bilgiler bilerek eksik bırakılıyor.
- 26. + Haberin Sosyal Medyadaki Başlığı 2 Doğru olanı bilgileri eksik olmayan başlık.
- 27. +
- 32. Al Qaeda leader killed in U.S. airstrike, Pentagon says Barbara Starr and Tim Hume, CNN (CNN)The leader of an al Qaeda- linked group allegedly bent on attacking the West has been killed in an airstrike by the U.S.-led coalition in Syria, U.S. officials said Sunday.