hastalıklarda uygun sıvı seçimi.pdf
- 1. Hastalıklarda Uygun Sıvı Seçimi Prof. Dr. Murat GÜZEL Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları AD. SAMSUN
- 5. Na Cl K Ca Mg Glukoz Laktat Asetat Glukonat Fosfat Ozmolarite %0,9 NaCl 154 154 308 %5 Dekstroz 50 278 Dengeli Elektrolit-Tampon Ringer Laktat 130 109 4 3 28 272 Isolayt S 141 98 5 3 27 23 1 294 Isolayt M 40 40 35 50 20 15 400
- 6. Na Cl K Ca Mg Glukoz Laktat Asetat Glukonat Fosfat Ozmolarite Ringer Laktat 130 109 4 3 28 272 Isolayt S 141 98 5 3 27 23 1 294
- 8. Hidrasyon Durumu Fiziksel Muayene Bulguları < %5 Saptanabilir anormallikler yok % 6-8 (Hafif) Deri elastikiyetinde hafif azalma (<2 sn), Yapış yapış/Yapışkan mukozalar % 8-10 (Orta) Hafif letarji, Azalmış deri elastikiyeti (> 3 sn), Yapış yapış/yapışkan mukozalar, Gözler orbitaya hafifçe çökmüş, Kapillar dolum zamanı (CRT) hafif uzaması % 10-12 (Şiddetli) Bariz letarji, Deri elastikiyeti kaybı (deri kıvrımı kalıcıdır), Kuru mukozalar, Gözlerin orbitaya çökmüş, Kapillar dolum zamanı (CRT) uzaması > % 12 (Şok) Yere yatma/can çekişme, deri elastikiyeti kaybı (deri kıvrımı kalıcıdır) Kuru mukozalar, Gözlerin orbitaya çökmüş, Kapillar dolum zamanı (CRT) uzaması/yokluğu
- 9. Replasman Sıvıları Na Cl K Ca Mg Glukoz Laktat Asetat Glukonat Fosfat Ozmolarite %0,9 NaCl 154 154 308 Ringer Laktat 130 109 4 3 28 272 Isolayt S 141 98 5 3 27 23 1 294
- 10. İdame Sıvıları Na Cl K Ca Mg Glukoz Laktat Asetat Glukonat Fosfat İsolyte M 40 40 35 3 50 27 23 1
- 12. Dehidrasyon • Su alınımının azalması/olmaması • İştahsızlık • Adipsi/Hopodipsi • Travma • Su ulaşamam • Su atılımı • Kusma • İshal • Poliüri • Yanık • Asites • Hissedilmeyen kayıplar
- 13. Hissedilmeyen Kayıplar Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↑ ↑ D D/↓ ↓ Lactat Ringer + KCl Isolyte S + KCl
- 14. İştahsızlık-Adipsi/Hopodipsi Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↑ ↑ D D/↓ ↓ Lactat Ringer + KCl Isolyte S + KCl
- 15. Sindirim Sistemi Hastalıkları •Kusma • Saf Gastrik Kusma • Billöz Kusma •GDV •İshal
- 16. Saf Gastrik Kusma/Plorik Obstriksiyon Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↓ ↓ ↓ ↑ ↓ 0.9% NaCl + KCl
- 17. Billoz Kusma-Gastritis/Gastroenteritis Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Lactat Ringer + KCl
- 18. Gastrik Dilatasyon-Volvulus • Hipovolemik şok • Hipovolemi doku hipoksisine metabolik asidoza neden olabilir • Sıvı ve elektrolitlerin gastrik sekestrasyonunun • Gastrik hidrojen ve klorür iyonu sekestrasyonunun asidozu dengeleyebilir • Metabolik alkaloza neden olabillir • GDV'li köpeklerin çoğu olguda başlangıçta LRS • Sıvı tipinde herhangi bir değişiklik ihtiyacını tespit etmek için asit-baz parametreleri izlenmelidir
- 19. İshal Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Lactat Ringer + KCl Isolyte S + KCl
- 20. Böbrek Yetmezlikleri • Akut Böbrek Yetmezliği • Kronik böbrek yetmezliği
- 21. Böbrekler • Su, elektrolitler ve diğer çözünen maddelerin tutulması/elimine edilmesi yoluyla vücudun sıvı, elektrolit, asit-baz dengesini sürdürür • Böbrek yetmezliği sıvı, elektrolit ve asit-baz dengesinin bozulmasına neden olur
- 23. 23 Böbrek Yetmezliği Sınıflandırılması Prerenal Postrenal Renal İdrar dansitesi >1.025 >1.025 1.007-1.017 İdrar creatinine/serum creatinine >20:1 >20:1 <5:1 İdrar Na <20 mEq/L <20 mEq/L >40 mEq/L
- 24. Akut Böbrek Yetmezliği • Hiperkloremi • Renal vazokonstriksiyona • Renal kortikal doku perfüzyonu ve glomerüler filtrasyonda azalmaya • Tamponlanmış kristalloidlere kıyasla daha uzun sıvı tutma sürelerine yol açabileceği • Yapılan çalışmalarda dengeli elektrolid içeren tamponlu çözeltilerle tedavi edilen grupta 30 gün içinde önemli böbrek olaylarında azalma bulunmuş • Bu bulgulara rağmen ABH riski taşıyan kişilerde optimal sıvı belirlenememiş • Fakat replasman tedavisi için dengeli elektrolid içeren kristaloidlerin kullanılması gerektiği görüşü öne çıkmış • Hidrasyondan sonra, daha düşük sodyum konsantrasyonuna sahip idame sıvıları (%2,5 dekstrozlu+%0,45 NaCl, %2,5 dekstrozlu ½ kuvvet LRS) hastanın bazal sıvı ve elektrolit gereksinimlerini karşılamak için uygulan
- 25. Üretral Obstriksiyon • Üretral obsriksiyona bağlı K seviyesinde artış Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↑ ↑ ↑ ↓ ↑ 0.9% NaCl
- 26. • Üretral obstrüksiyonu olan kedilerde K içeren dengeli elektrolit solüsyonunun kullanılması kandaki K miktarını artırma
- 27. Kronik Böbrek Yetmezliği Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Laktat Ringer+ KCL
- 28. Karaciğer Yetmezliği Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↑ ↑ ↓ ↓ ↑ 0.45% NaCl + 2.5% Dextrose 0.45% NaCl + 5% Dextrose
- 29. • LRS hem D- hem de L-laktat içerir ve kan laktat düzeylerini artırma olasılığı düşüktür • LRS laktik asidozu şiddetlendirmez • Karaciğer hastalığında LRS veya asetatlı Ringer solüsyonu kullanılabilir. • Kan laktat düzeylerini artırma olasılığı düşüktür
- 30. Kalp yetmezliği Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği ↑ ↑ D D ↑ 0.45% NaCl + 2.5% dextrose 0.45% NaCl + 5% dextrose
- 31. Diyabetik Ketoasidozis • İnsülin yetersizliği haline bağlı enerji olarak yağlarınıaşırı parçalanması parçalaması sonucu keton artışına bağlı, hayatı tehdit edici diyabetik bir komplikasyon
- 32. Diyabetik Ketoasidozis • Çoğunluğu daha önce diyabet teşhisi konulmamış hastalardır • Az bir kısmı ise diyabet teşhisi konulmuş iyi bir glisemik kontrol yapılamaması veya insülin rezistansı nedeniyle
- 33. Diyabetik Ketoasidozis • Klinik Bulgular • Hastalarda letarji • İştahsızlık • Depresyon • Kusma • Dehidrasyon • Taşipne • Solunum havasında keton kokusu
- 34. Diabetik Ketoasidoz • Dehidrasyon • Glikozüri ve ketonüriye sekonder ozmotik diürez • Kusma ve ishale bağlı gastrointestinal kayıplar • Metabolik asidoz • İdrar bikarbonat atılımı • Elektrolit bozuklukları • Sodyum, potasyum, klorür, magnezyum, fosfor ve kalsiyum
- 35. Diyabetik Ketoasidozis Sağaltım • Kan glukoz konsantrasyonunun azaltılması • Sıvı tedavisi • Elektrolit tedavisi • Asidozisin düzenlenmesi
- 36. Diyabetik Ketoasidozis • Sıvı Sağaltımı • İlk 24 saatte verilecek sıvının miktarı dehidrasyonun düzeltilmesi • Dehidrasyonun derecesi %6-12’dir (ortama %10). • Günlük sıvı ihtiyacını karşılayacak şekilde verilir • Hastanın günlük sıvı ihtiyacı ise 40-60 ml/kg’dır
- 37. Addison Hastalığı (Addison Krizi) • Adrenal yetmezlik sonucu oluşan hipovolomik şokla ilişkilidir • Letarji • Kollaps • Bradikardi • Zayıf nabız • Hipotermi Kusma • İshal • polidipsi • Poliuri • Dehidrasyon
- 38. Addison Hastalığı (Addison Krizi) • Laboratuvar Bulguları • Hiperkalemi >5,5 mEq/l • Hiponatremi, <135mEq/l • Düşük Na:K oranı (<25), (normalde 27:1 ile 40:1 arasında) • hipokloremi • hipoglisemi
- 39. Addison Hastalığı (Addison Krizi) • Tedavi • Böbrek perfuzyonunun sağlanması • Hiponatremi ve hipokloreminin düzeltilmesi • %0,9 NaCl başlangıçta 20-40 ml/kg/saat dozda 2-3 saat • Daha sonra hız 5ml/kg/saate düşürülür • Hipoglisemi şekillenmişse %5 dekstroz • Potasyumlu sıvılar kontraendikedir (Ringer, Laktatlı ringer)
- 40. İnsilunoma • Fonksiyonel islet hücre tümörleri • Hipoglisemiyle ilişkili • Epilepsi • Güçsüzlük • Ataksi • Kas tremorları • Davranış değişiklikleri
- 41. İnsilunoma •Sağaltım • Cerrahi müdahale • Operasyonda ve sonrasında kan glikoz seviyesinin 35 mg/dl’in üzerinde tutmak için sürekli infuzyonla dengeli elektrolit solüsyonları içinde %2,5-5 dekstroz 60-100 ml/kg/gun infuzyonları yapılır
- 43. Anemi • Azalan doku oksijenasyonunu kompanse etmek için kalp atım hızı artar • Bu hastalar özellikle kediler kısa sürede büyük sıvı hacimlerine maruz kalırlarsa pulmoner ödem oluşabilir
- 44. Na+ Cl- K+ HCO3 - Volume Sıvı Seçeneği İshal ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Lactat Ringer + KCl Isolyte S + KCl Pilorik obstrüksiyon (Saf Gastrik kusma) ↓ ↓ ↓ ↑ ↓ 0.9% NaCl + KCl Billöz Kusma ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Lactat Ringer + KCl İştahsızlık-Adipsi ↑ ↑ D D/↓ ↓ Lactated Ringer's + KCl Isolyte S + KCl 0.9% NaCl + KCl, %5 Dextrose Sık sık soluma ↑ ↑ D D/↓ ↓ Lactated Ringer's + KCl 0.9% NaCl + KCl, %5 Dextrose Konjestif Kalp Yetmezliği ↑ ↑ D D ↑ 0.45% NaCl + %2.5 Dextrose 0.45% NaCl + %5 Dextrose KC yetmezliği ↑ ↑ ↓ ↓ ↑ 0.45% NaCl + %2.5 Dextrose Akut Böbrek Yetmezliği ↑ ↑ ↑ ↓ ↑ 0.9% NaCl Kronik Böbrek Yetmezliği ↓ ↓ ↓ ↓ D/↓ Lactat Ringer Diabetik Ketoacidosis ↓ ↓ D/↓ ↓ ↓ 0.9% NaCl (+ KCl)