際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Spoedeisende Eerste Hulp

De Golden Gate en het HAP-ECU zorgconcept
Allan A. Vafi MD. SUGURI Group

MBA VvAA 2013

Allan Vafi 息
Probleemstelling
 De HAP/huisartsenpost en SEH/spoedeisende hulp worden
per jaar ongeveer twee miljoen keer bezocht.
 Ruim de helft van de bezoekers komt zonder verwijzing op
de spoedeisende hulp.
 Volgens zorgverleners komen zes van de tien van deze
'zelfverwijzers' ten onrechte op de spoedeisende hulp,
bijvoorbeeld met wonden die ook de huisarts kan
behandelen of verzorgen.
 Zij doen een onnodig beroep op dure spoedzorg, terwijl
mensen met klachten die wel spoedeisend zijn, mogelijk
onnodig lang moeten wachten.
Zelfverwijzers SEH jagen zorgkosten op ; Maart 2011, S. Giesbers, M. Smits en P.H.J.Giesen
Allan Vafi 息
Kenmerken SEH
 De spoedeisende hulp (SEH) of Eerste Hulp is een
gespecialiseerde afdeling van een ziekenhuis die erop
gericht is medische en verpleegkundige zorg te verlenen
aan ongevalslachtoffers en pati谷nten met acute
aandoeningen of verwondingen
 Spoeddiensten maken deel uit van een keten van acute
zorg waarin huisarts en huisartsenpost, meldkamer
verloskundige en ambulance diensten en mobiel medische
teams elk hun aandeel leveren.

Allan Vafi 息
Richtlijnen SEH

 Een SEH levert acute zorg en beschikt deze gedurende de
openingstijden over voldoende deskundig personeel en
materieel voor herkenning, stabilisatie en resuscitatie van
alle acute medische calamiteiten.
 Op een SEH is men in staat een breed scala aan acute
ziekten en letsels in alle leeftijdscategorie谷n te herkennen
en te behandelen of door te verwijzen (Werkgroep
Kwaliteitsindeling SEH, 2009).

Allan Vafi 息
Kenmerken van SEH patienten

Schaal- en synergie-effecten bij de spoedeisende hulp Jos L.T. Blank e.a. IPSE TU Delft juli 2013
Allan Vafi 息
Instroom van SEH patienten








Verwezen door de huisarts
Binnengebracht via de CPA/ ambulancedienst
Verwezen door EHBO posten; sportvelden
Vanuit het eigen ziekenhuis
Vanuit een ander ziekenhuis
Via de GGZ
Zelfverwijzers

Allan Vafi 息
Triage patienten op weg naar SEH






Door verwijzend huisarts
Door ambulancepersoneel (frontlinie)
EHBOers (bv. Sportvelden); andere hulpverleners
Omstanders / familieleden
Zelf
Er bestaan inmiddels al verschillende vormen van een
triagesysteem, waarbij een 'triagist' iemand die belt of
langskomt, verwijst naar de huisartsenpost of spoedeisende
hulp. Ruim een kwart van de mensen heeft hier al ervaring
mee. Uit het onderzoek blijkt dat 80 procent van de mensen
vertrouwen heeft in een triagesysteem. Of ze daar ervaring
mee hebben of niet, blijkt daarvoor niet uit te maken *)

*)-Reitsma-van Rooijen M, Brabers A., de Jong, J. Selectie aan de poort:onterechte zelfverwijzers op de SEH terugdringen.
TSG: vol. 91,2013, nr. 1
-2013 NIVEL in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen.
Allan Vafi 息
Triage patienten op SEH
 Door SEH-/poort arts
 Door SEH verpleegkundige (gedoogbeleid)
Een mogelijkheid is bijvoorbeeld om uit te gaan van de NTS
(NederlandseTriage Standaard) urgenties.
De NTS onderscheidt vijf gradaties van urgentie:
1 Levensbedreigend (1%)
2 Spoedeisend (10%)
3 Dringend (34%)
4 Niet dringend (55% incl. 5)
5 Advies

Acute zorg er zit meer aan vast dan u denkt  NVZ Zicht op zorg, september 2013

Allan Vafi 息
Zelfverwijzers op de SEH

De eerste lijn voorbij Nr. 3 - 15 januari 2002 P.M. Netten, P.M. van der Zee, M.W.P. Bleeker, C.
Inventariserend onderzoek naar zelfverwijzers op de Spoedeisende Hulp
Uit de literatuur blijkt dat zelfverwijzers vooral jonge mannen zijn uit stedelijke gebieden met niet-levensbedreigende traumas
Huisarts en Wetenschap, jaargang 2007, nummer 5:202-206
Allan Vafi 息
Keuze voor de Spoedeisende Hulp (1)
 De grote meerderheid van de pati谷nten (85%) kiest voor
contact met de HAP.
 De HAP en de SEH geven complementaire zorg: de SEH is
vooral gericht op traumas, terwijl de HAP een brede
verscheidenheid aan klachten behandelt.
 Zelfverwijzers komen meestal met kleine, niet-urgente
klachten.

*) Giesen P, Franssen E, Mokkink H, Van den Bosch W, Van Vugt A, Grol R. Medische zorg buiten kantooruren:
de huisartsenpost of de spoedeisende eerste hulp? Huisarts Wet 2007;50(5):202-6.

Allan Vafi 息
Keuze voor de Spoedeisende Hulp (2)
 Het aantal zelfverwijzers op de SEH ligt in Nederland tussen
43 en 70 procent van het totaal aantal SEH-contacten en is
groter naarmate de verstedelijking toeneemt *)
 Van hen komt meer dan 80 procent met laagurgente
klachten, die ook door een huisarts gezien kunnen worden.
Deze groep doet dus een beroep op de relatief kostbare
zorg, het personeel en de ruimte van de SEH
 M.n. jong volwassenen met kleine traumata of sportletsels
die dichtbij het ziekenhuis wonen

**)

*) De brede betekenis van acute zorg;5 aug 2013 NVZ; Twijnstra Gudde; den Engelsen, Abeln en van der Wees
**)Jaarsma-van Leeuwen I, Hammacher ER, Hirsch R, Janssens M. Pati谷nten zonder verwijzing op de afdeling spoedeisende
hulp: Pati谷ntenkarakteristieken en motieven. NTvG 2000 feb 26;144(9):428-31
Allan Vafi 息
Motivatie bezoek aan Spoedeisende Hulp (1)
 De ervaren ernst van de klacht (40%)
 Vertrouwen in de aanvullende mogelijkheden op de SEH
(22%).
 Vertrouwen in de geboden zorg op de SEH (63%).
 Mogelijkheid tot aanvullende diagnostiek en behandeling
(59%). Eveneens het belangrijkste motief om niet naar de huisarts of
HAP te gaan (22%)

 Ontevredenheid of gebrek aan vertrouwen in de huisarts
(5%).
 Diversen: huisarts niet bereikbaar, afstand
te groot, telefonische consultering kost te
veel tijd, gemakzucht

Snoek A. Waarom richting Spoedeisende Hulp? Onderzoek naar motieven van zelfverwijzers. Nijmegen: IQ healthcare; 2006
Allan Vafi 息
Motivatie bezoek aan Spoedeisende Hulp (2)
 Slechts 3 procent van de pati谷nten meldde dat de huisarts
niet bereikbaar was
 12 procent kwam via de GGD nadat het alarmnummer was
gebeld
 De meesten komen op eigen initiatief naar de
Spoedeisende Hulp zonder dat ze eerst de huisarts of de
GGD consulteren met als reden dat 65 procent van mening
was met spoed hulp nodig te hebben en in de
veronderstelling verkeerden dat de huisarts hier
onvoldoende op was ingesteld. Veelal had men er niet eens
aan gedacht om de huisarts te consulteren.
 14 procent van de pati谷nten maakte duidelijk dat ze de
weg via de huisarts te lang vonden.

Vooral zelfverwijzers bezoeken afdeling SEH

Auteur P.M. Netten, internist in het Bosch Medicentrum.MC 1998

Allan Vafi 息
Het zien van zelfverwijzers op de SEH
 Zorgplicht: wettelijke zorgplicht voor de zorgverlener
Wet BIG Artikel 47
 Het beoordelen van de gezondheidstoestand van de
pati谷nt rekent de BIG tot handelingen op het gebied van
de geneeskunst BIG (artikel1.lid2) artikel 19 bepaalt dat
geneeskunst gerekend wordt tot het deskundigheidsgebied
van de arts, dus het exclusieve domein van de arts
 Triage door verpleegkundige is niet toegestaan en
uitsluitend mogelijk o.b. van gedoogbeleid van de overheid
 Eenmaal op de SEH zal patient door een arts gezien
moeten worden
Allan Vafi 息
Kosten bezoek zelfverwijzers aan
Spoedeisende Hulp
 Kosten voor bezoek aan SEH i.p.v. HAP
 Kosten voor aanvullende diagnostiek en behandeling


Het is aannemelijk dat het verschil in kosten tussen de SEH en huisartsenzorg in
groter is. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de huisarts over het algemeen minder
aanvullend onderzoek doet, minder doorverwijst naar de polikliniek en pati谷nten
minder ter controle terug laat komen. *)



Hanke Bruins Slot (CDA) vraagt zich af hoe groot het bedrag is dat de
zorgverzekeraars ten onrechte uitkeren aan dit soort, volgens Schippers,
onverzekerbare zorg. Zij denkt dat dat veel meer moet zijn dan de 24 miljoen euro
die de eigen bijdrage moest opleveren

 Ramingen lopen uiteen van 24-173 mio

(KPMG Plexus;VHN

business case 2012)

*) Zelfverwijzers SEH jagen zorgkosten op MC 66 nr.10;11 maart, S.Giesbers, M.Smits en P.H.J. Giesen

Allan Vafi 息
Kosten bezoek zelfverwijzers aan
Spoedeisende Hulp (2)
 Een bezoek aan de afdeling Spoedeisende Hulp van een
ziekenhuis kost gemiddeld 256 euro, terwijl een consult bij
de huisarts gemiddeld 47 euro kost en een behandeling bij
een huisartsenpost (buiten kantooruren) 92 euro **)
 Een zelfverwijzer is formeel alleen verzekerd als er sprake
is van een acute zorgvraag. Bij niet-acute zorg is de pati谷nt
niet verzekerd.
 Eigen bijdrage blijkt juridisch en verzekeringstechnisch niet
mogelijk (brief Edith Schippers) *)
*) Wie op eigen houtje naar de spoedeisende hulp gaat, is formeel alleen verzekerd als er sprake is
van een acute zorgvraag. Bij niet-acute zorg is de pati谷nt niet verzekerd en kan er ook geen eigen
bijdrage worden gevraagd, is de uitleg van Edith Schippers
**)Zelfverwijzers SEH jagen zorgkosten op MC 66 nr.10;11 maart, S.Giesbers, M.Smits en P.H.J. Giesen

Allan Vafi 息
Wie betaalt het bezoek aan SEH ?
 Een eigen bijdrage van 50 euro waarmee besparing van
24 miljoen euro voor onterechte bezoeken aan de
spoedeisende hulp is juridisch- en verzekeringstechnisch
niet haalbaar
 De niet verzekerde zorg wordt nu door de verzekeraars
vergoed *)
 De zelfverwijzer zelf ???

de GOLDEN GATE van de SEH
*) Bruins Slot (CDA) vraagt zich af hoe groot het bedrag is dat de zorgverzekeraars ten onrechte uitkeren
aan dit soort, volgens Schippers, onverzekerbare zorg. Zij denkt dat dat veel meer moet zijn dan de
24 miljoen euro die de eigen bijdrage moest opleveren

Allan Vafi 息
Negatieve gevolgen bezoek zelfverwijzers
aan Spoedeisende Hulp


Zij doen een onnodig beroep op dure spoedzorg, terwijl mensen met
klachten die wel spoedeisend zijn, mogelijk onnodig lang moeten
wachten



Het gevaar dreigt dat de kerntaak van de SEH, namelijk de opvang,
stabilisatie en diagnostiek van pati谷nten met acute pathologie, in
het gedrang komt





Door dit oneigenlijke gebruik ontstaan lange wachttijden
voor pati谷nten die wel terecht met spoed moeten worden
gezien en worden onnodige kosten gemaakt

De eerste lijn voorbij Nr. 3 - 15 januari 2002 Auteur P.M. Netten, P.M. van der Zee, M.W.P. Bleeker, C.

Allan Vafi 息
Verkeerde keuze door zelfverwijzers
voor SEH boven HAP










Niet goed voorgelicht
Parallelle dienstverlening
Meerdere loketten en deuren
Onduidelijke afbakening taken 1e en 2e lijn
HAP/Huisarts niet altijd goed bereikbaar
Telefonische triagedrempel
Dichter bij
Keuze voor zekerheid
Benaming spoedeisende eerste hulp

Zelfverwijzers vormen geen probleem, maar leggen een probleem bloot: domeinen
Menno Gaakeer, SEH-artsKNMG, voorzitter Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen

Allan Vafi 息
Knelpunten in de samenwerking en
onderlinge afstemming tussen HAP, CPA en
Spoedeisende Hulp
 Gebrekkige samenwerking tussen de HAP, de
ambulancezorg en de SEH in ziekenhuizen kan leiden tot
een ineffici谷nte organisatie van de zorg buiten kantooruren.
Het grote aantal zelfverwijzers versterkt dit nog. Zo zullen
verschillende hulpverleningsinstellingen dezelfde medische
klachten ieder op hun eigen manier benaderen. Ook is het
waarschijnlijk ineffici谷nt en erg kostbaar wanneer drie
medische teams paraat staan voor een relatief klein aantal
pati谷nten, zeker s nachts *)
 Cultuurverschillen tussen de 1e en 2e lijn

**)

*) Huisarts en Wetenschap, jaargang 2007, nummer 5:202-206 Medische zorg buiten kantooruren:
de huisartsenpost of de spoedeisende eerste hulp?
**) J.L.M. Schreuder, huisarts, Malden - 19-12-2012 23:56 n.a.v. VPH-KPMG onderzoek spoedeisende medische diensten
(SEMDs). MC 2012
Allan Vafi 息
Marktanalyse

Allan Vafi 息
MACRO, MESO en MICRO invloeden op de behoefte
aan spoedeisende zorg

Hofstee

Allan Vafi 息
MACRO









Demografie
Economie
Politiek en wetgeving
Ecologie
Sociaal cultureel
Technologie
Internationaal
Stakeholders

Allan Vafi 息
MACRO invloeden (1)
 Demografie
totaal aantal SEH-contacten en is groter naarmate de verstedelijking
toeneemt; vergrijzing; alleenstaanden; allochtone bevolking

 Economie
bezuinigingen in de zorg; onverzekerden

 Politiek en wetgeving
Punten regeeraccoord

*); eigen bijdrage (van de baan)
Het onlangs gesloten regeerakkoord besteedt ruim aandacht aan de basis
spoedeisende zorg en omschrijft enkele maatregelen om de genoemde problematiek
te doorbreken:
1. een ontdubbeling van de infrastructuur voor acute zorg, door SEHs en HAPs
volledig te integreren
2. een populatiegebonden bekostigings-systeem met ruimte voor aanvullende
beloningsafspraken met zorgverzekeraars

*) zie Hoofdstuk 7 van het regeerakkoord 'Bruggen slaan'.(de genoemde 50 is inmiddels van de baan)
Allan Vafi 息
MACRO invloeden (2)
 Ecologie
mobiliteit

 Sociaal Cultureel
sociaal zwakkeren; communicatie en cultuur allochtonen *)

 Technologie
ICT; teleconsultering; monitoring; Google-glass

Mensen hebben specifieke motieven voor een spoedeisende hulpvraag, die soms niet stroken met het perspectief van de huisarts.
Er bestaan in dit opzicht onder meer verschillen tussen sociaal-economische en etnische groepen
*) Wensing M, Giesen P. Spoedeisende geneeskunde: het pati谷ntenperspectief. Huisarts Wet 2000;43:503-6
Allan Vafi 息
MACRO invloeden (3)
 Internationaal
grensoverschrijdend verkeer

 Stakeholders
HAP ontwikkelingen; zorgverzekeraars; CPA; verpleegtehuizen; sport en
recreatie; gemeenten; locale politiek; banken

Allan Vafi 息
MESO








Definitie markt
Behoefte van de markt
Marktsegmenten
Concurrenten
Nieuwe toetreders
toeleveranciers
Marktspecifieke technologie谷n

Allan Vafi 息
MESO invloeden (1)
 Definitie markt
 Positie:
 Marktaandeel:

1e-2e lijns gezondheidszorg
SEH in Ziekenhuis; Huisartsenposten
Zelfverwijzers (85% naar de HAP)

 Behoefte van de markt
 Behoeften:
 Functionaliteiten:
 Technieken:

Adequate opvang ongeacht type vraag
SEH faciliteiten vlgs kwaliteitswetgeving
SEH protocollen; ATLS *)

 Marktsegmenten:

zelfverwijzers; verwezenen; CPA

*) Advanced Trauma Life Support
Allan Vafi 息
MESO invloeden (2)
 Concurrenten SEH
 Direct:
 Indirect:

HAP; huisartsenpraktijken
EHBO posten

 Nieuwe toetreders

mogelijk nieuwe samenwerkingsvormen
1e en 2e lijn

 Toeleveranciers SEH
 Ontwikkelingen

(extreme) sportbeoefening; comazuipen

 Marktspecifieke SEH technologie谷n
 Technieken
geavanceerde diagnose- en
triagesystemen
 Methodieken
NTS; ATLS

Allan Vafi 息
MICRO










Definitie bedrijfsmodel
Producten
Inkoop
Management
P&O
Financi谷n
Service
Opslag en transport
ICT

Allan Vafi 息
MICRO invloeden





Bedrijfsmodel
Inkoop
Management
P&O







Opleidingen
Financi谷n
Service
Opslag en transport
Methoden/technieken

 ICT

combinatie ECU en HAP
centraal; via ZH combinaties
besluitvorming ECU-HAP cluster
verpleegkundigen;arts assistent;
seh arts; med specialist
ATLS
omzet/DOT HAP en ECU
vanuit ziekenhuis
ZH; CPA
Triage systemen; SEH protocollen
ATLS
EPD; ICT; chipsoft; monitoren;
telemetrie

Allan Vafi 息
Marketingconcept

Nieuw zorgconcept

Emergency Care Unit (ECU)
i.c.m. hieraan verbonden HAP

Wat is het?

2 seri谷le units met verwijsgang

Wat doet het?

alle vormen van spoedeisende
hulp opvangen zonder Golden Gate

Wat betekent het?

duidelijkheid, vermijden van dubbel
werk en kostenbesparing

Allan Vafi 息
Lijst opties
o.b.v. outside-in analyse











Voorlichtingscampagne m.n. in de stedelijke gebieden
Betere afstemming/samenwerking 1e en 2e lijn
Nadrukkelijk huisartsen betrekken m.b.t. de zelfverwijzers
problematiek
Afstemming HAP-SEH-CPA
(telefonische)toegankelijkheid HAP verbeteren
Verbeteren diagnose- en triagesystemen in de frontlinie
Verbetering triage op sportvelden e.d.
ECU zorgconcept (Emergency Care Unit )
ECU-HAP constructie als seri谷le samenwerkingsvorm
Gezamenlijke inzet personeel en middelen door HAP-ECU

Allan Vafi 息
Kansen
 Selectie beste kansen
 Originaliteit:
 Realiseerbare score:

ECU-HAP;
seri谷le samenwerking
hoog (%?)

 Beslissingsanalyse marktonderdelen:
 Bestaande
modificatie bestaande SEH-HAP
 Nieuwe
creatie nieuwe ECU-HAP
 Productportfolio:
 Bestaande
 Nieuwe

ECU problematiek scheiden van
oneigenlijke huisartsenproblematiek
comazuipers; extreme sports
Allan Vafi 息
Strategische opties
 Voorlichting in huisartsenpraktijken en bij het grote publiek
(d.m.v. Overheids-, voorheen Postbus 51 campagne) *)
 Diagnose- en Triagesystemen; geavanceerde technologie
 Seri谷le rangschikking 1e-2e lijn via het HAP-ECU model
-ECU binnen het ziekenhuis positioneren volgens het ICU model
-Directe verbinding ECU-HAP
-ECU alleen toegankelijk via HAP verbinding en ambulancesluis, niet via een
buitendeur

*) Minister Schippers hoopt dat met goede voorlichting mensen zich eerder melden bij de goedkopere
huisartsenpost

Allan Vafi 息
Uitvoeringsplan
enkele aspecten

 Businessplan

nieuwe samenwerkingsvorm

 Financi谷le aspecten

m.n. 1遜 lijns diagnostiek

 Managementstructuur

Hybride ? Incorporeren SEH arts ?

 Personeel

gemeenschappelijke pool ?

 Omvormen SEH tot ECU sluiten Golden Gate
 Aanpassing HAP

verbindingsgang; 1遜 lijns lab &
R旦ntgen; evt. nachtopvang
Allan Vafi 息
Randvoorwaarden
 Gezamenlijke intentie

ZH;HAP;stakeholders

 Gedragen door 1e en 2e lijn

huisartsen en ziekenhuis

 Bouwkundige mogelijkheden

aanpassing/ nieuwbouw

 Functionele afspraken

onderlinge afstemming

 Financi谷le afspraken

verrekeningsystematiek

Allan Vafi 息
Verdere aanbevelingen

 Bestudering werkzame seri谷le modellen in het buitenland
 Meting effectiviteit voorlichtingscampagnes
 Communicatie verbetering 1e en 2e lijn m.b.t. onderlinge
cultuurverschillen



Streven naar het vastleggen van een HAP-ECU als noodzakelijke ziekenhuisvoorziening
in het kader van de Kwaliteitswet Zorginstellingen

Allan Vafi 息
Toetsing vraagstelling
 Zou het mogelijk zijn om het oneigenlijk (en als zodanig niet
verzekerd) gebruik van de dure 2e lijn SEH voorzieningen door
zelfverwijzers te voorkomen, waarmee zowel een aanzienlijke
kostenbesparing kan worden verkregen als ook snellere- en
effectivere behandeling van patienten die w辿l op de SEH
thuishoren.
 Met het ECU-HAP concept wordt zowel de SEH omgevormd tot een
intramurale niet direct toegankelijke ECU afdeling, vergelijkbaar
met de ICU, als ook de zelfstandig functionerende HAP muraal
met het ziekenhuis verbonden als enige ambulante toegangspoort
tot de 2e lijn buiten kantooruren.
 Hiermee verdwijnt de Golden Gate voor zelfverwijzers

Allan Vafi 息
GOLDEN GATE

SEH met HAP

AMBULANCE
SLUIS

SEMD met HAP*)

ECU met HAP

AMBULANCE
SLUIS

*) SEMD= SpoedEisende Medische Dienst; Artikel: E辿n spoedzorgloket buiten kantoortijd NPH en KPMG Plexus
Medisch Contact | 14 december 2012 | 67 nr. 50

AMBULANCE
SLUIS

Allan Vafi 息
SEMD model
Voordelen
 Zelfverwijzers bereiken niet de 2e lijn
 Afstemming/ kennisuitwisseling 1e en 2e lijn

Bezwaren







Hybride structuur: geen HAP, geen SEH
Nieuwe structuur naast bestaande HAP
Cultuurverschil tussen SEMD (meer ziekenhuiscultuur) en HAP
Meer aanvullende diagnostiek en behandeling in SEMD
Veel terugverwijzingen zelfverwijzers naar huisarts/ HAP
Triage door verpleegkundige (?)

De Spoedeisende Medische Dienst (SEMD) leidt tot afstoten van diensten door huisartsen en een ontkoppeling van de huisartsen
dagzorg en de ANW zorg. Het stelselmatig afpoeieren van pati谷nten met laag urgente klachten op de SEMD is arts onwaardig
De SEMD zal ook leiden tot chaos vanwege de andere bedrijfscultuur en belangen van de huisartsen(post) en de SEH
P.H.J. Giesen, huisarts, NIJMEGEN - 20-12-2012
J.L.M. Schreuder, huisarts, Malden - 19-12-2012

Allan Vafi 息
GOLDEN GATE

SEH met HAP
HAP

deur

X

deur

SEH

Gang naar ZH

X

ECU met HAP

X

X

SEMD deur
CPA poort

SEMD met HAP

X
X

X
X
X

X
X

Allan Vafi 息
2e LIJN

ECU

1e LIJN

Rontgen &
Laboratorium

1遜 e LIJN HAP+

Allan Vafi 息
Het HAP-ECU model als kostenbesparing op SEH. Allan Vafi 2013

More Related Content

Het HAP-ECU model als kostenbesparing op SEH. Allan Vafi 2013

  • 1. Spoedeisende Eerste Hulp De Golden Gate en het HAP-ECU zorgconcept Allan A. Vafi MD. SUGURI Group MBA VvAA 2013 Allan Vafi 息
  • 2. Probleemstelling De HAP/huisartsenpost en SEH/spoedeisende hulp worden per jaar ongeveer twee miljoen keer bezocht. Ruim de helft van de bezoekers komt zonder verwijzing op de spoedeisende hulp. Volgens zorgverleners komen zes van de tien van deze 'zelfverwijzers' ten onrechte op de spoedeisende hulp, bijvoorbeeld met wonden die ook de huisarts kan behandelen of verzorgen. Zij doen een onnodig beroep op dure spoedzorg, terwijl mensen met klachten die wel spoedeisend zijn, mogelijk onnodig lang moeten wachten. Zelfverwijzers SEH jagen zorgkosten op ; Maart 2011, S. Giesbers, M. Smits en P.H.J.Giesen Allan Vafi 息
  • 3. Kenmerken SEH De spoedeisende hulp (SEH) of Eerste Hulp is een gespecialiseerde afdeling van een ziekenhuis die erop gericht is medische en verpleegkundige zorg te verlenen aan ongevalslachtoffers en pati谷nten met acute aandoeningen of verwondingen Spoeddiensten maken deel uit van een keten van acute zorg waarin huisarts en huisartsenpost, meldkamer verloskundige en ambulance diensten en mobiel medische teams elk hun aandeel leveren. Allan Vafi 息
  • 4. Richtlijnen SEH Een SEH levert acute zorg en beschikt deze gedurende de openingstijden over voldoende deskundig personeel en materieel voor herkenning, stabilisatie en resuscitatie van alle acute medische calamiteiten. Op een SEH is men in staat een breed scala aan acute ziekten en letsels in alle leeftijdscategorie谷n te herkennen en te behandelen of door te verwijzen (Werkgroep Kwaliteitsindeling SEH, 2009). Allan Vafi 息
  • 5. Kenmerken van SEH patienten Schaal- en synergie-effecten bij de spoedeisende hulp Jos L.T. Blank e.a. IPSE TU Delft juli 2013 Allan Vafi 息
  • 6. Instroom van SEH patienten Verwezen door de huisarts Binnengebracht via de CPA/ ambulancedienst Verwezen door EHBO posten; sportvelden Vanuit het eigen ziekenhuis Vanuit een ander ziekenhuis Via de GGZ Zelfverwijzers Allan Vafi 息
  • 7. Triage patienten op weg naar SEH Door verwijzend huisarts Door ambulancepersoneel (frontlinie) EHBOers (bv. Sportvelden); andere hulpverleners Omstanders / familieleden Zelf Er bestaan inmiddels al verschillende vormen van een triagesysteem, waarbij een 'triagist' iemand die belt of langskomt, verwijst naar de huisartsenpost of spoedeisende hulp. Ruim een kwart van de mensen heeft hier al ervaring mee. Uit het onderzoek blijkt dat 80 procent van de mensen vertrouwen heeft in een triagesysteem. Of ze daar ervaring mee hebben of niet, blijkt daarvoor niet uit te maken *) *)-Reitsma-van Rooijen M, Brabers A., de Jong, J. Selectie aan de poort:onterechte zelfverwijzers op de SEH terugdringen. TSG: vol. 91,2013, nr. 1 -2013 NIVEL in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen. Allan Vafi 息
  • 8. Triage patienten op SEH Door SEH-/poort arts Door SEH verpleegkundige (gedoogbeleid) Een mogelijkheid is bijvoorbeeld om uit te gaan van de NTS (NederlandseTriage Standaard) urgenties. De NTS onderscheidt vijf gradaties van urgentie: 1 Levensbedreigend (1%) 2 Spoedeisend (10%) 3 Dringend (34%) 4 Niet dringend (55% incl. 5) 5 Advies Acute zorg er zit meer aan vast dan u denkt NVZ Zicht op zorg, september 2013 Allan Vafi 息
  • 9. Zelfverwijzers op de SEH De eerste lijn voorbij Nr. 3 - 15 januari 2002 P.M. Netten, P.M. van der Zee, M.W.P. Bleeker, C. Inventariserend onderzoek naar zelfverwijzers op de Spoedeisende Hulp Uit de literatuur blijkt dat zelfverwijzers vooral jonge mannen zijn uit stedelijke gebieden met niet-levensbedreigende traumas Huisarts en Wetenschap, jaargang 2007, nummer 5:202-206 Allan Vafi 息
  • 10. Keuze voor de Spoedeisende Hulp (1) De grote meerderheid van de pati谷nten (85%) kiest voor contact met de HAP. De HAP en de SEH geven complementaire zorg: de SEH is vooral gericht op traumas, terwijl de HAP een brede verscheidenheid aan klachten behandelt. Zelfverwijzers komen meestal met kleine, niet-urgente klachten. *) Giesen P, Franssen E, Mokkink H, Van den Bosch W, Van Vugt A, Grol R. Medische zorg buiten kantooruren: de huisartsenpost of de spoedeisende eerste hulp? Huisarts Wet 2007;50(5):202-6. Allan Vafi 息
  • 11. Keuze voor de Spoedeisende Hulp (2) Het aantal zelfverwijzers op de SEH ligt in Nederland tussen 43 en 70 procent van het totaal aantal SEH-contacten en is groter naarmate de verstedelijking toeneemt *) Van hen komt meer dan 80 procent met laagurgente klachten, die ook door een huisarts gezien kunnen worden. Deze groep doet dus een beroep op de relatief kostbare zorg, het personeel en de ruimte van de SEH M.n. jong volwassenen met kleine traumata of sportletsels die dichtbij het ziekenhuis wonen **) *) De brede betekenis van acute zorg;5 aug 2013 NVZ; Twijnstra Gudde; den Engelsen, Abeln en van der Wees **)Jaarsma-van Leeuwen I, Hammacher ER, Hirsch R, Janssens M. Pati谷nten zonder verwijzing op de afdeling spoedeisende hulp: Pati谷ntenkarakteristieken en motieven. NTvG 2000 feb 26;144(9):428-31 Allan Vafi 息
  • 12. Motivatie bezoek aan Spoedeisende Hulp (1) De ervaren ernst van de klacht (40%) Vertrouwen in de aanvullende mogelijkheden op de SEH (22%). Vertrouwen in de geboden zorg op de SEH (63%). Mogelijkheid tot aanvullende diagnostiek en behandeling (59%). Eveneens het belangrijkste motief om niet naar de huisarts of HAP te gaan (22%) Ontevredenheid of gebrek aan vertrouwen in de huisarts (5%). Diversen: huisarts niet bereikbaar, afstand te groot, telefonische consultering kost te veel tijd, gemakzucht Snoek A. Waarom richting Spoedeisende Hulp? Onderzoek naar motieven van zelfverwijzers. Nijmegen: IQ healthcare; 2006 Allan Vafi 息
  • 13. Motivatie bezoek aan Spoedeisende Hulp (2) Slechts 3 procent van de pati谷nten meldde dat de huisarts niet bereikbaar was 12 procent kwam via de GGD nadat het alarmnummer was gebeld De meesten komen op eigen initiatief naar de Spoedeisende Hulp zonder dat ze eerst de huisarts of de GGD consulteren met als reden dat 65 procent van mening was met spoed hulp nodig te hebben en in de veronderstelling verkeerden dat de huisarts hier onvoldoende op was ingesteld. Veelal had men er niet eens aan gedacht om de huisarts te consulteren. 14 procent van de pati谷nten maakte duidelijk dat ze de weg via de huisarts te lang vonden. Vooral zelfverwijzers bezoeken afdeling SEH Auteur P.M. Netten, internist in het Bosch Medicentrum.MC 1998 Allan Vafi 息
  • 14. Het zien van zelfverwijzers op de SEH Zorgplicht: wettelijke zorgplicht voor de zorgverlener Wet BIG Artikel 47 Het beoordelen van de gezondheidstoestand van de pati谷nt rekent de BIG tot handelingen op het gebied van de geneeskunst BIG (artikel1.lid2) artikel 19 bepaalt dat geneeskunst gerekend wordt tot het deskundigheidsgebied van de arts, dus het exclusieve domein van de arts Triage door verpleegkundige is niet toegestaan en uitsluitend mogelijk o.b. van gedoogbeleid van de overheid Eenmaal op de SEH zal patient door een arts gezien moeten worden Allan Vafi 息
  • 15. Kosten bezoek zelfverwijzers aan Spoedeisende Hulp Kosten voor bezoek aan SEH i.p.v. HAP Kosten voor aanvullende diagnostiek en behandeling Het is aannemelijk dat het verschil in kosten tussen de SEH en huisartsenzorg in groter is. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de huisarts over het algemeen minder aanvullend onderzoek doet, minder doorverwijst naar de polikliniek en pati谷nten minder ter controle terug laat komen. *) Hanke Bruins Slot (CDA) vraagt zich af hoe groot het bedrag is dat de zorgverzekeraars ten onrechte uitkeren aan dit soort, volgens Schippers, onverzekerbare zorg. Zij denkt dat dat veel meer moet zijn dan de 24 miljoen euro die de eigen bijdrage moest opleveren Ramingen lopen uiteen van 24-173 mio (KPMG Plexus;VHN business case 2012) *) Zelfverwijzers SEH jagen zorgkosten op MC 66 nr.10;11 maart, S.Giesbers, M.Smits en P.H.J. Giesen Allan Vafi 息
  • 16. Kosten bezoek zelfverwijzers aan Spoedeisende Hulp (2) Een bezoek aan de afdeling Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis kost gemiddeld 256 euro, terwijl een consult bij de huisarts gemiddeld 47 euro kost en een behandeling bij een huisartsenpost (buiten kantooruren) 92 euro **) Een zelfverwijzer is formeel alleen verzekerd als er sprake is van een acute zorgvraag. Bij niet-acute zorg is de pati谷nt niet verzekerd. Eigen bijdrage blijkt juridisch en verzekeringstechnisch niet mogelijk (brief Edith Schippers) *) *) Wie op eigen houtje naar de spoedeisende hulp gaat, is formeel alleen verzekerd als er sprake is van een acute zorgvraag. Bij niet-acute zorg is de pati谷nt niet verzekerd en kan er ook geen eigen bijdrage worden gevraagd, is de uitleg van Edith Schippers **)Zelfverwijzers SEH jagen zorgkosten op MC 66 nr.10;11 maart, S.Giesbers, M.Smits en P.H.J. Giesen Allan Vafi 息
  • 17. Wie betaalt het bezoek aan SEH ? Een eigen bijdrage van 50 euro waarmee besparing van 24 miljoen euro voor onterechte bezoeken aan de spoedeisende hulp is juridisch- en verzekeringstechnisch niet haalbaar De niet verzekerde zorg wordt nu door de verzekeraars vergoed *) De zelfverwijzer zelf ??? de GOLDEN GATE van de SEH *) Bruins Slot (CDA) vraagt zich af hoe groot het bedrag is dat de zorgverzekeraars ten onrechte uitkeren aan dit soort, volgens Schippers, onverzekerbare zorg. Zij denkt dat dat veel meer moet zijn dan de 24 miljoen euro die de eigen bijdrage moest opleveren Allan Vafi 息
  • 18. Negatieve gevolgen bezoek zelfverwijzers aan Spoedeisende Hulp Zij doen een onnodig beroep op dure spoedzorg, terwijl mensen met klachten die wel spoedeisend zijn, mogelijk onnodig lang moeten wachten Het gevaar dreigt dat de kerntaak van de SEH, namelijk de opvang, stabilisatie en diagnostiek van pati谷nten met acute pathologie, in het gedrang komt Door dit oneigenlijke gebruik ontstaan lange wachttijden voor pati谷nten die wel terecht met spoed moeten worden gezien en worden onnodige kosten gemaakt De eerste lijn voorbij Nr. 3 - 15 januari 2002 Auteur P.M. Netten, P.M. van der Zee, M.W.P. Bleeker, C. Allan Vafi 息
  • 19. Verkeerde keuze door zelfverwijzers voor SEH boven HAP Niet goed voorgelicht Parallelle dienstverlening Meerdere loketten en deuren Onduidelijke afbakening taken 1e en 2e lijn HAP/Huisarts niet altijd goed bereikbaar Telefonische triagedrempel Dichter bij Keuze voor zekerheid Benaming spoedeisende eerste hulp Zelfverwijzers vormen geen probleem, maar leggen een probleem bloot: domeinen Menno Gaakeer, SEH-artsKNMG, voorzitter Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen Allan Vafi 息
  • 20. Knelpunten in de samenwerking en onderlinge afstemming tussen HAP, CPA en Spoedeisende Hulp Gebrekkige samenwerking tussen de HAP, de ambulancezorg en de SEH in ziekenhuizen kan leiden tot een ineffici谷nte organisatie van de zorg buiten kantooruren. Het grote aantal zelfverwijzers versterkt dit nog. Zo zullen verschillende hulpverleningsinstellingen dezelfde medische klachten ieder op hun eigen manier benaderen. Ook is het waarschijnlijk ineffici谷nt en erg kostbaar wanneer drie medische teams paraat staan voor een relatief klein aantal pati谷nten, zeker s nachts *) Cultuurverschillen tussen de 1e en 2e lijn **) *) Huisarts en Wetenschap, jaargang 2007, nummer 5:202-206 Medische zorg buiten kantooruren: de huisartsenpost of de spoedeisende eerste hulp? **) J.L.M. Schreuder, huisarts, Malden - 19-12-2012 23:56 n.a.v. VPH-KPMG onderzoek spoedeisende medische diensten (SEMDs). MC 2012 Allan Vafi 息
  • 22. MACRO, MESO en MICRO invloeden op de behoefte aan spoedeisende zorg Hofstee Allan Vafi 息
  • 23. MACRO Demografie Economie Politiek en wetgeving Ecologie Sociaal cultureel Technologie Internationaal Stakeholders Allan Vafi 息
  • 24. MACRO invloeden (1) Demografie totaal aantal SEH-contacten en is groter naarmate de verstedelijking toeneemt; vergrijzing; alleenstaanden; allochtone bevolking Economie bezuinigingen in de zorg; onverzekerden Politiek en wetgeving Punten regeeraccoord *); eigen bijdrage (van de baan) Het onlangs gesloten regeerakkoord besteedt ruim aandacht aan de basis spoedeisende zorg en omschrijft enkele maatregelen om de genoemde problematiek te doorbreken: 1. een ontdubbeling van de infrastructuur voor acute zorg, door SEHs en HAPs volledig te integreren 2. een populatiegebonden bekostigings-systeem met ruimte voor aanvullende beloningsafspraken met zorgverzekeraars *) zie Hoofdstuk 7 van het regeerakkoord 'Bruggen slaan'.(de genoemde 50 is inmiddels van de baan) Allan Vafi 息
  • 25. MACRO invloeden (2) Ecologie mobiliteit Sociaal Cultureel sociaal zwakkeren; communicatie en cultuur allochtonen *) Technologie ICT; teleconsultering; monitoring; Google-glass Mensen hebben specifieke motieven voor een spoedeisende hulpvraag, die soms niet stroken met het perspectief van de huisarts. Er bestaan in dit opzicht onder meer verschillen tussen sociaal-economische en etnische groepen *) Wensing M, Giesen P. Spoedeisende geneeskunde: het pati谷ntenperspectief. Huisarts Wet 2000;43:503-6 Allan Vafi 息
  • 26. MACRO invloeden (3) Internationaal grensoverschrijdend verkeer Stakeholders HAP ontwikkelingen; zorgverzekeraars; CPA; verpleegtehuizen; sport en recreatie; gemeenten; locale politiek; banken Allan Vafi 息
  • 27. MESO Definitie markt Behoefte van de markt Marktsegmenten Concurrenten Nieuwe toetreders toeleveranciers Marktspecifieke technologie谷n Allan Vafi 息
  • 28. MESO invloeden (1) Definitie markt Positie: Marktaandeel: 1e-2e lijns gezondheidszorg SEH in Ziekenhuis; Huisartsenposten Zelfverwijzers (85% naar de HAP) Behoefte van de markt Behoeften: Functionaliteiten: Technieken: Adequate opvang ongeacht type vraag SEH faciliteiten vlgs kwaliteitswetgeving SEH protocollen; ATLS *) Marktsegmenten: zelfverwijzers; verwezenen; CPA *) Advanced Trauma Life Support Allan Vafi 息
  • 29. MESO invloeden (2) Concurrenten SEH Direct: Indirect: HAP; huisartsenpraktijken EHBO posten Nieuwe toetreders mogelijk nieuwe samenwerkingsvormen 1e en 2e lijn Toeleveranciers SEH Ontwikkelingen (extreme) sportbeoefening; comazuipen Marktspecifieke SEH technologie谷n Technieken geavanceerde diagnose- en triagesystemen Methodieken NTS; ATLS Allan Vafi 息
  • 31. MICRO invloeden Bedrijfsmodel Inkoop Management P&O Opleidingen Financi谷n Service Opslag en transport Methoden/technieken ICT combinatie ECU en HAP centraal; via ZH combinaties besluitvorming ECU-HAP cluster verpleegkundigen;arts assistent; seh arts; med specialist ATLS omzet/DOT HAP en ECU vanuit ziekenhuis ZH; CPA Triage systemen; SEH protocollen ATLS EPD; ICT; chipsoft; monitoren; telemetrie Allan Vafi 息
  • 32. Marketingconcept Nieuw zorgconcept Emergency Care Unit (ECU) i.c.m. hieraan verbonden HAP Wat is het? 2 seri谷le units met verwijsgang Wat doet het? alle vormen van spoedeisende hulp opvangen zonder Golden Gate Wat betekent het? duidelijkheid, vermijden van dubbel werk en kostenbesparing Allan Vafi 息
  • 33. Lijst opties o.b.v. outside-in analyse Voorlichtingscampagne m.n. in de stedelijke gebieden Betere afstemming/samenwerking 1e en 2e lijn Nadrukkelijk huisartsen betrekken m.b.t. de zelfverwijzers problematiek Afstemming HAP-SEH-CPA (telefonische)toegankelijkheid HAP verbeteren Verbeteren diagnose- en triagesystemen in de frontlinie Verbetering triage op sportvelden e.d. ECU zorgconcept (Emergency Care Unit ) ECU-HAP constructie als seri谷le samenwerkingsvorm Gezamenlijke inzet personeel en middelen door HAP-ECU Allan Vafi 息
  • 34. Kansen Selectie beste kansen Originaliteit: Realiseerbare score: ECU-HAP; seri谷le samenwerking hoog (%?) Beslissingsanalyse marktonderdelen: Bestaande modificatie bestaande SEH-HAP Nieuwe creatie nieuwe ECU-HAP Productportfolio: Bestaande Nieuwe ECU problematiek scheiden van oneigenlijke huisartsenproblematiek comazuipers; extreme sports Allan Vafi 息
  • 35. Strategische opties Voorlichting in huisartsenpraktijken en bij het grote publiek (d.m.v. Overheids-, voorheen Postbus 51 campagne) *) Diagnose- en Triagesystemen; geavanceerde technologie Seri谷le rangschikking 1e-2e lijn via het HAP-ECU model -ECU binnen het ziekenhuis positioneren volgens het ICU model -Directe verbinding ECU-HAP -ECU alleen toegankelijk via HAP verbinding en ambulancesluis, niet via een buitendeur *) Minister Schippers hoopt dat met goede voorlichting mensen zich eerder melden bij de goedkopere huisartsenpost Allan Vafi 息
  • 36. Uitvoeringsplan enkele aspecten Businessplan nieuwe samenwerkingsvorm Financi谷le aspecten m.n. 1遜 lijns diagnostiek Managementstructuur Hybride ? Incorporeren SEH arts ? Personeel gemeenschappelijke pool ? Omvormen SEH tot ECU sluiten Golden Gate Aanpassing HAP verbindingsgang; 1遜 lijns lab & R旦ntgen; evt. nachtopvang Allan Vafi 息
  • 37. Randvoorwaarden Gezamenlijke intentie ZH;HAP;stakeholders Gedragen door 1e en 2e lijn huisartsen en ziekenhuis Bouwkundige mogelijkheden aanpassing/ nieuwbouw Functionele afspraken onderlinge afstemming Financi谷le afspraken verrekeningsystematiek Allan Vafi 息
  • 38. Verdere aanbevelingen Bestudering werkzame seri谷le modellen in het buitenland Meting effectiviteit voorlichtingscampagnes Communicatie verbetering 1e en 2e lijn m.b.t. onderlinge cultuurverschillen Streven naar het vastleggen van een HAP-ECU als noodzakelijke ziekenhuisvoorziening in het kader van de Kwaliteitswet Zorginstellingen Allan Vafi 息
  • 39. Toetsing vraagstelling Zou het mogelijk zijn om het oneigenlijk (en als zodanig niet verzekerd) gebruik van de dure 2e lijn SEH voorzieningen door zelfverwijzers te voorkomen, waarmee zowel een aanzienlijke kostenbesparing kan worden verkregen als ook snellere- en effectivere behandeling van patienten die w辿l op de SEH thuishoren. Met het ECU-HAP concept wordt zowel de SEH omgevormd tot een intramurale niet direct toegankelijke ECU afdeling, vergelijkbaar met de ICU, als ook de zelfstandig functionerende HAP muraal met het ziekenhuis verbonden als enige ambulante toegangspoort tot de 2e lijn buiten kantooruren. Hiermee verdwijnt de Golden Gate voor zelfverwijzers Allan Vafi 息
  • 40. GOLDEN GATE SEH met HAP AMBULANCE SLUIS SEMD met HAP*) ECU met HAP AMBULANCE SLUIS *) SEMD= SpoedEisende Medische Dienst; Artikel: E辿n spoedzorgloket buiten kantoortijd NPH en KPMG Plexus Medisch Contact | 14 december 2012 | 67 nr. 50 AMBULANCE SLUIS Allan Vafi 息
  • 41. SEMD model Voordelen Zelfverwijzers bereiken niet de 2e lijn Afstemming/ kennisuitwisseling 1e en 2e lijn Bezwaren Hybride structuur: geen HAP, geen SEH Nieuwe structuur naast bestaande HAP Cultuurverschil tussen SEMD (meer ziekenhuiscultuur) en HAP Meer aanvullende diagnostiek en behandeling in SEMD Veel terugverwijzingen zelfverwijzers naar huisarts/ HAP Triage door verpleegkundige (?) De Spoedeisende Medische Dienst (SEMD) leidt tot afstoten van diensten door huisartsen en een ontkoppeling van de huisartsen dagzorg en de ANW zorg. Het stelselmatig afpoeieren van pati谷nten met laag urgente klachten op de SEMD is arts onwaardig De SEMD zal ook leiden tot chaos vanwege de andere bedrijfscultuur en belangen van de huisartsen(post) en de SEH P.H.J. Giesen, huisarts, NIJMEGEN - 20-12-2012 J.L.M. Schreuder, huisarts, Malden - 19-12-2012 Allan Vafi 息
  • 42. GOLDEN GATE SEH met HAP HAP deur X deur SEH Gang naar ZH X ECU met HAP X X SEMD deur CPA poort SEMD met HAP X X X X X X X Allan Vafi 息
  • 43. 2e LIJN ECU 1e LIJN Rontgen & Laboratorium 1遜 e LIJN HAP+ Allan Vafi 息