ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Hidrokarburet e halogjenuar

•Download as PPTX, PDF•
•
Exhitah Vasija
Exhitah Vasija
1 of 14
PËRDORIMI I HIDROKARBUREVE TË HALOGJENUAR TEMA: Punoi: Exhitah Vasija XI-A
Përkufizimi: Emërtimi: Një hidrokarbur i halogjenuar ose halohidrokarbur quhet hidrokarburi që përmban një ose më shumë atome halogjene. Zëvëndësimi i vetëm një atom karboni jep një hidrokarbur alkilik (ose haloalkan). Emrat e zakonshëm të halogjeneve alkilikë përbëhen nga dy pjesë: filimisht vendoset emri i halogjenit bashkë me numrin që tregon atomin e karbonit me te cilin është lidhur halogjeni dhe emri i hidrokarburit nga i cili ka rrjedhur.
Formula Emri i zakonshëm Emri sipas IUPAC Disa përdorime të rëndësishme Të rrjedhur nga CH4 CH3Cl Klorur metili Klorometani Lëndë freskuese; për prodhimin e metal celulozës, silikonit dhe gomës sintetike CH2Cl2 Klorur metileni diklorometani Tretës laboratorik dhe industrial CHCl3 kloroform triklorometani Tretës industrial CCl4 Tetraklorur karboni Tetraklorometani Në mjetet për fikje zjarri (por nuk rekomandohet më) CBrF3 halon-1301 CCl3F klorofluorokarbon-11 (CFC-11) Triklorofluorometani Shkuma plastike CCl2F2 klorofluorokarbon-12 (CFC-12) Diklorodifluorometa ni freskues CH3CH2Cl Klorur etili Kloroetani Në anestezinë lokale ClCH2CH2Cl Diklorur etileni 1,2-dikloroetani Tretës për gomën Bromotrifluorometa Në sistemet e fikjes së zjarrit ni Të rrjedhur nga CH3CH3
Hidrokarburet e halogjenuar janë shumë të dobishëm në industrinë kimike. Megjithatë, këto komponime mund të kenë efekte negative anësore që lidhen me përdorimin e tyre, prandaj, duhen marrë masa paraprake të përshtatshme gjatë trajtimit të këtyre kimikateve. Disa hidrokarbure të halogjenuara ndodhin natyrshëm, duke u sintetizuar nga reaksionet e halogjenimit që ndoshin gjatë djegies së biomasës që përmban atomet përbërëse (karboni, hidrogjeni dhe halogjenet). Për shembull, këto sinteza ndodhin zakonisht, por në nivele të ulëta gjatë zjarreve të pyjeve. Megjithatë, shumica e llojeve të hidrokarbureve të halogjenuara janë sintetike, dhe janë prodhuar nga njerëzit si materiale industriale të dobishme, ose janë prodhuar rastësisht si një produkt gjatë reaksioneve kimike industriale, apo gjatë djegies së mbeturinave komunale.
Hidrokarburet e kloruara janë një grup i njohur mirë, me një shumëllojshmëri të gjerë të përdor. Një numër i madh nga këto kimikate janë përdorur si insekticide, duke përfshirë DDT, DDD, lindani, klordani, aldrini dhe dialdrini. Të tjerët janë përdorur si herbicide, veçanërisht 2,4-D dhe 2,4,5-T. Difenilet e Polikloruar ose PCB-të janë përdorur gjerësisht si lëngje dielektrike në transformatorët elektrikë dhe për qëllime të tjera. Hidrokarburet e klorit janë të lidhur me disa probleme të njohura të mjedisit, sepse shumica e këtyre kimikateve janë të qëndrueshme në mjedis, dhe ata grumbullohen në organizmat, ndonjëherë duke shkaktuar toksicitet.
Disa halohidrokarbure & përdorimi i tyre  Halotani është një derivat i hidrokarbureve halogjene, i cili përdoret zakonisht si një anestetik. Ky medikament është një anestezi inhalimi që përdoret për induksionin dhe mirëmbajtjen e anestezisë së përgjitshme. Për më tepër, kjo drogë në mënyrë efektive ul eksitimin jonormal në tru. Halotani nuk këshillohet për gratë shtatzëna, por ajo mund të përdoret nëse është i nevojshëm relaksimi i mitrës. Kujdes duhet të merren kur halotani administrohet në pacientët me një histori të sëmundjeve të zemrës, veshkave ose të mëlçisë. Efektet anësore të përdorimit të kësaj droge përfshijnë: rritje anormale në temperaturë, dëmtim të mëlçisë dhe arrestin kardiak. Mjeku juaj duhet të bëjë një kontroll të plotë mjekësor tuajin para se të rekomandojë halotanin për ju. Mos e përdorni këtë drogë pa recetë të mjekut.
Diklorometani është një derivat i hidrokarburet halogjene, dhe përdoret si tretës universal për përbërje organike sepse është i paqëndrueshëm dhe reagon me karbon. Përdoret shpesh si mënjanues i yndyrës dhe si çngjyrues. Gjithashtu mund të përdoret për të dekafeinuar kafenë dhe çajin dhe për të përgatitur aromatizues. Diklorometani ndonjëherë përdoret për të bashkuar me kujdes disa pjesë plastike, të tilla si vulosja e kutive të njehsorëve elektrikë.  1,2,3-Trikloropropani dhe 1,1-dikloroetani janë tretës dhe përbërës në heqësit e bojës dhe lustrës. Brom metili është një tretës në ngjyra aniline, si sterilizues ushqimi për kontrollin e insekteve dhe për nxjerrjen e vajrave nga lulet. 1,1,1-trikloroetani përdoret kryesisht për pastrimin e metaleve të tipit të ftohtë dhe si një ftohës dhe lubrifikant për vajrat e prerjes. Ky është një agjent pastrimi për instrumentet në mekanikë precize, një tretës për ngjyra dhe një komponent i diktimit të lëngjeve në industrinë e tekstilit.
1,1 dikloroetani është një tretës, agjent pastrues përdorur në çimenton e gomës, llak insekticid, për aparatet e zjarrit etj.  1,1,2,2-Tetrakloroetani ka funksione të ndryshme si një tretës jo i ndezshëm në industrinë e gomës, bojës dhe llakut, metalit dhe leshit. Është gjithashtu një agjent ruajtës nga mola për tekstile dhe përdoret në filmin fotografik, në prodhimin e mëndafshit artificial dhe të perlave dhe për vlerësimin e përmbajtjes së ujit te duhani.  Hekzakloroetani përdoret për të hequr papastërtitë nga metalet e shkrira dhe për të penguar shpërthimin e metanit dhe djegien e perkloratit te amoniumit. Përdoret në mjetet piroteknike, tek eksplozivët dhe metet e ushtrisë. 
 Trielina (trikloroeteni) përdoret si një tretës industrial. Është një lëng i qartë jo i djegshëm, i cili ka një aromë të mirë. Përdoret për të hequr njollat e yndyës në rroba. Është shumë toksike, ndoshta edhe kancerogjene. Poliklorvinili (shpesh përdoret me shkurtim PVC) është e treat plastikë më e prodhuar, pas polietilenit dhe polipropilenit. Përdoret në ndërtim sepse është më efektiv se materialet tradicionale të tilla si bakri, hekuri ose druri. Përdoret gjithashtu në veshje, tapiceri, në izolimin e kabllove elektrike dhe në shumë zbatime të tjera ku zëvëndëson gomën. 
 Tefloni [emertimi sipas IUPAC: politetrafluoroetileni (PTFE) ] është një fluorokarbur i ngurtë, hidrofob. Redukton fërkimin dhe konsumimin e energjisë së makinerive. Përdoret gjithashtu për prodhimin e shtresave jongjitëse te tiganët dhe enët e tjera.
Rreziqet Prodhimi dhe përdorimi i hidrokarbureve të halogjenuar alifatikë përfshin probleme serioze shëndetësore të mundshme. Ata posedojnë efekte toksike, më të rëndat përfshijnë karcinogjenim dhe mutagjenim, efekte në sistemin nervor dhe lëndime të organeve vitale, veçanërisht të mëlçisë. Kanceri. Për disa hidrokarbure të halogjenuar alifatikë (p.sh., kloroform dhe tetrakloruri i karbonit) janë dhënë dëshmi eksperimentale të karcinogjenimit shumë kohë më parë. Disa hidrokarbure të halogjenuar alifatikë gjithashtu shfaqin veti mutagjenike dhe teratogjenike. 
Depresioni i sistemit nervor qendror (CNS) është efekti më i shquar akut i shumë hidrokarbureve alifatikë të halogjenuar. Dehja (të dehurit) dhe ngacmimi duke kaluar në narkozë është reagimi tipik, dhe për këtë arsye shumë prej kimikateve në këtë grup janë përdorur si anestetikë. Efekti narkotike varion: një përbërës mund të ketë efekte shumë të theksuara narkotike, ndërsa një tjetër është narkotik në mënyrë të dobët. Në ekspozimin akut ekziston gjithmonë rreziku i vdekjes nga dështimi i frymëmarrjes ose arrestit kardiak sepse hidrokarburet e halogjenuar alifatikë e bëjnë zemrën më të ndjeshme ndaj “catecholamines”.
Efektet neurologjike të disa komponimeve, të tilla si klorur metili dhe brom metili, si dhe komponimet e tjera të bromit ose jodit në këtë grup janë shumë më të rënda, sidomos kur ka ekspozim të përsëritur ose kronik. Këto efekte të sistemit nervor qendror nuk mund të përshkruhen thjesht si depresioni i sistemit nervor, pasi simptomat mund të jetë ekstreme dhe të përfshijnë dhimbje koke, të përziera, të dridhura, vështirësi në të folur, shqetësime vizuale, konvulsione, paraliza, mani apo plogështi. Efektet mund të jetë të gjata e të qëndrueshme, me një rimëkëmbje shumë të ngadaltë apo mund të ketë dëmtime të përhershme neurologjike.   Disa prej tyre mund të jenë lotsjellës (p.sh. tetrabromuri i karbonit).  Disa nga këto substanca, të tilla si 1,2-dibrometani dhe 1,3dikloropropani janë patjetër irrituese dhe të dëmshme në lëkurë, duke shkaktuar skuqje, ashpërsi dhe nekrozë madje edhe në kontakt fare të shkurtër. Duke qenë tretës të mirë, të gjitha këto kimikate mund të dëmtojnë lëkurën duke e gërryer atë dhe duke e bërë të thatë, të ndjeshme, të plasaritur dhe të çarë, veçanërisht në kontakte të përsëritura.
Hidrokarburet e halogjenuar

More Related Content

Hidrokarburet e halogjenuar

  • 2. Përkufizimi: Emërtimi: Një hidrokarbur i halogjenuar ose halohidrokarbur quhet hidrokarburi që përmban një ose më shumë atome halogjene. Zëvëndësimi i vetëm një atom karboni jep një hidrokarbur alkilik (ose haloalkan). Emrat e zakonshëm të halogjeneve alkilikë përbëhen nga dy pjesë: filimisht vendoset emri i halogjenit bashkë me numrin që tregon atomin e karbonit me te cilin është lidhur halogjeni dhe emri i hidrokarburit nga i cili ka rrjedhur.
  • 3. Formula Emri i zakonshëm Emri sipas IUPAC Disa përdorime të rëndësishme Të rrjedhur nga CH4 CH3Cl Klorur metili Klorometani Lëndë freskuese; për prodhimin e metal celulozës, silikonit dhe gomës sintetike CH2Cl2 Klorur metileni diklorometani Tretës laboratorik dhe industrial CHCl3 kloroform triklorometani Tretës industrial CCl4 Tetraklorur karboni Tetraklorometani Në mjetet për fikje zjarri (por nuk rekomandohet më) CBrF3 halon-1301 CCl3F klorofluorokarbon-11 (CFC-11) Triklorofluorometani Shkuma plastike CCl2F2 klorofluorokarbon-12 (CFC-12) Diklorodifluorometa ni freskues CH3CH2Cl Klorur etili Kloroetani Në anestezinë lokale ClCH2CH2Cl Diklorur etileni 1,2-dikloroetani Tretës për gomën Bromotrifluorometa Në sistemet e fikjes së zjarrit ni Të rrjedhur nga CH3CH3
  • 4. Hidrokarburet e halogjenuar janë shumë të dobishëm në industrinë kimike. Megjithatë, këto komponime mund të kenë efekte negative anësore që lidhen me përdorimin e tyre, prandaj, duhen marrë masa paraprake të përshtatshme gjatë trajtimit të këtyre kimikateve. Disa hidrokarbure të halogjenuara ndodhin natyrshëm, duke u sintetizuar nga reaksionet e halogjenimit që ndoshin gjatë djegies së biomasës që përmban atomet përbërëse (karboni, hidrogjeni dhe halogjenet). Për shembull, këto sinteza ndodhin zakonisht, por në nivele të ulëta gjatë zjarreve të pyjeve. Megjithatë, shumica e llojeve të hidrokarbureve të halogjenuara janë sintetike, dhe janë prodhuar nga njerëzit si materiale industriale të dobishme, ose janë prodhuar rastësisht si një produkt gjatë reaksioneve kimike industriale, apo gjatë djegies së mbeturinave komunale.
  • 5. Hidrokarburet e kloruara janë një grup i njohur mirë, me një shumëllojshmëri të gjerë të përdor. Një numër i madh nga këto kimikate janë përdorur si insekticide, duke përfshirë DDT, DDD, lindani, klordani, aldrini dhe dialdrini. Të tjerët janë përdorur si herbicide, veçanërisht 2,4-D dhe 2,4,5-T. Difenilet e Polikloruar ose PCB-të janë përdorur gjerësisht si lëngje dielektrike në transformatorët elektrikë dhe për qëllime të tjera. Hidrokarburet e klorit janë të lidhur me disa probleme të njohura të mjedisit, sepse shumica e këtyre kimikateve janë të qëndrueshme në mjedis, dhe ata grumbullohen në organizmat, ndonjëherë duke shkaktuar toksicitet.
  • 6. Disa halohidrokarbure & përdorimi i tyre  Halotani është një derivat i hidrokarbureve halogjene, i cili përdoret zakonisht si një anestetik. Ky medikament është një anestezi inhalimi që përdoret për induksionin dhe mirëmbajtjen e anestezisë së përgjitshme. Për më tepër, kjo drogë në mënyrë efektive ul eksitimin jonormal në tru. Halotani nuk këshillohet për gratë shtatzëna, por ajo mund të përdoret nëse është i nevojshëm relaksimi i mitrës. Kujdes duhet të merren kur halotani administrohet në pacientët me një histori të sëmundjeve të zemrës, veshkave ose të mëlçisë. Efektet anësore të përdorimit të kësaj droge përfshijnë: rritje anormale në temperaturë, dëmtim të mëlçisë dhe arrestin kardiak. Mjeku juaj duhet të bëjë një kontroll të plotë mjekësor tuajin para se të rekomandojë halotanin për ju. Mos e përdorni këtë drogë pa recetë të mjekut.
  • 7. Diklorometani është një derivat i hidrokarburet halogjene, dhe përdoret si tretës universal për përbërje organike sepse është i paqëndrueshëm dhe reagon me karbon. Përdoret shpesh si mënjanues i yndyrës dhe si çngjyrues. Gjithashtu mund të përdoret për të dekafeinuar kafenë dhe çajin dhe për të përgatitur aromatizues. Diklorometani ndonjëherë përdoret për të bashkuar me kujdes disa pjesë plastike, të tilla si vulosja e kutive të njehsorëve elektrikë.  1,2,3-Trikloropropani dhe 1,1-dikloroetani janë tretës dhe përbërës në heqësit e bojës dhe lustrës. Brom metili është një tretës në ngjyra aniline, si sterilizues ushqimi për kontrollin e insekteve dhe për nxjerrjen e vajrave nga lulet. 1,1,1-trikloroetani përdoret kryesisht për pastrimin e metaleve të tipit të ftohtë dhe si një ftohës dhe lubrifikant për vajrat e prerjes. Ky është një agjent pastrimi për instrumentet në mekanikë precize, një tretës për ngjyra dhe një komponent i diktimit të lëngjeve në industrinë e tekstilit.
  • 8. 1,1 dikloroetani është një tretës, agjent pastrues përdorur në çimenton e gomës, llak insekticid, për aparatet e zjarrit etj.  1,1,2,2-Tetrakloroetani ka funksione të ndryshme si një tretës jo i ndezshëm në industrinë e gomës, bojës dhe llakut, metalit dhe leshit. Është gjithashtu një agjent ruajtës nga mola për tekstile dhe përdoret në filmin fotografik, në prodhimin e mëndafshit artificial dhe të perlave dhe për vlerësimin e përmbajtjes së ujit te duhani.  Hekzakloroetani përdoret për të hequr papastërtitë nga metalet e shkrira dhe për të penguar shpërthimin e metanit dhe djegien e perkloratit te amoniumit. Përdoret në mjetet piroteknike, tek eksplozivët dhe metet e ushtrisë. 
  • 9.  Trielina (trikloroeteni) përdoret si një tretës industrial. Është një lëng i qartë jo i djegshëm, i cili ka një aromë të mirë. Përdoret për të hequr njollat e yndyës në rroba. Është shumë toksike, ndoshta edhe kancerogjene. Poliklorvinili (shpesh përdoret me shkurtim PVC) është e treat plastikë më e prodhuar, pas polietilenit dhe polipropilenit. Përdoret në ndërtim sepse është më efektiv se materialet tradicionale të tilla si bakri, hekuri ose druri. Përdoret gjithashtu në veshje, tapiceri, në izolimin e kabllove elektrike dhe në shumë zbatime të tjera ku zëvëndëson gomën. 
  • 10.  Tefloni [emertimi sipas IUPAC: politetrafluoroetileni (PTFE) ] është një fluorokarbur i ngurtë, hidrofob. Redukton fërkimin dhe konsumimin e energjisë së makinerive. Përdoret gjithashtu për prodhimin e shtresave jongjitëse te tiganët dhe enët e tjera.
  • 11. Rreziqet Prodhimi dhe përdorimi i hidrokarbureve të halogjenuar alifatikë përfshin probleme serioze shëndetësore të mundshme. Ata posedojnë efekte toksike, më të rëndat përfshijnë karcinogjenim dhe mutagjenim, efekte në sistemin nervor dhe lëndime të organeve vitale, veçanërisht të mëlçisë. Kanceri. Për disa hidrokarbure të halogjenuar alifatikë (p.sh., kloroform dhe tetrakloruri i karbonit) janë dhënë dëshmi eksperimentale të karcinogjenimit shumë kohë më parë. Disa hidrokarbure të halogjenuar alifatikë gjithashtu shfaqin veti mutagjenike dhe teratogjenike. 
  • 12. Depresioni i sistemit nervor qendror (CNS) është efekti më i shquar akut i shumë hidrokarbureve alifatikë të halogjenuar. Dehja (të dehurit) dhe ngacmimi duke kaluar në narkozë është reagimi tipik, dhe për këtë arsye shumë prej kimikateve në këtë grup janë përdorur si anestetikë. Efekti narkotike varion: një përbërës mund të ketë efekte shumë të theksuara narkotike, ndërsa një tjetër është narkotik në mënyrë të dobët. Në ekspozimin akut ekziston gjithmonë rreziku i vdekjes nga dështimi i frymëmarrjes ose arrestit kardiak sepse hidrokarburet e halogjenuar alifatikë e bëjnë zemrën më të ndjeshme ndaj “catecholamines”.
  • 13. Efektet neurologjike të disa komponimeve, të tilla si klorur metili dhe brom metili, si dhe komponimet e tjera të bromit ose jodit në këtë grup janë shumë më të rënda, sidomos kur ka ekspozim të përsëritur ose kronik. Këto efekte të sistemit nervor qendror nuk mund të përshkruhen thjesht si depresioni i sistemit nervor, pasi simptomat mund të jetë ekstreme dhe të përfshijnë dhimbje koke, të përziera, të dridhura, vështirësi në të folur, shqetësime vizuale, konvulsione, paraliza, mani apo plogështi. Efektet mund të jetë të gjata e të qëndrueshme, me një rimëkëmbje shumë të ngadaltë apo mund të ketë dëmtime të përhershme neurologjike.   Disa prej tyre mund të jenë lotsjellës (p.sh. tetrabromuri i karbonit).  Disa nga këto substanca, të tilla si 1,2-dibrometani dhe 1,3dikloropropani janë patjetër irrituese dhe të dëmshme në lëkurë, duke shkaktuar skuqje, ashpërsi dhe nekrozë madje edhe në kontakt fare të shkurtër. Duke qenë tretës të mirë, të gjitha këto kimikate mund të dëmtojnë lëkurën duke e gërryer atë dhe duke e bërë të thatë, të ndjeshme, të plasaritur dhe të çarë, veçanërisht në kontakte të përsëritura.