Historiaurrea LH4
- 1. Historia hasten da gizakia agertzen denean. Gizakia bilakatu egin da, eboluzionatu egin da. Hominido Australophitecus Homo Habilis Homo Erectus Neanderthal Homo Sapiens Homo Sapiens Sapiens
- 4. Historiaurrea Historiaren lehen etapa da eta luzeena da. Idazkera ez da asmatu. Hiru etapatan banatzen da: -Paleolitoa -Neolitoa -Metal Aroa.
- 6. • Orain dela 5 milioi urte hasi zen. • Lehen gizakiak. Tributan bizi ziren. •Haitzuloetan edo etxoletan bizi ziren.
- 7. ZERTAZ ELIKATZEN ZIREN? •Elikagaiak naturan aurkitzen zituzten. •Ehizatik, arrantzatik eta fruituak biltzetik. •Elikagaia amaitzean, beste leku batera joaten ziren; orduan, nomadak ziren.
- 8. • Animalien hezurrekin eta harriekin lanabesak egiten zituzten.
- 9. •Animalietatik larruak lortzen zituzten hotzetik babesteko. •Sua asmatu zuten. -Berotzeko. -Animaliak alde egiteko. -Janaria prestatzeko.
- 10. •Haitzuloetako hormetan animaliak margotzen zituzten •Emakumeen harrizko eskultura txikiak ere egin zituzten. Labar- pinturak Venus
- 12. • Gizakiak animaliak gordetzeko lekuak eraikitzen hasi ziren. Horrela, esnea eta haragia izaten zituzten beti. Sortu zen abeltzaintza. • Gainera, konturatu ziren landare-hazi bat zorura eroriz gero, landare berriak sortzen zirela. Sortu zen nekazaritza.
- 13. • Horregatik, sedentario bihurtu ziren. • Lehenengo herrixkak sortu ziren ibai baten ondoan ura hartzeko. Gainera, enborrez inguratuta zeuden.
- 14. Gizakiak lan bakar batean espezializatu ziren: batzuk nekazariak, beste batzuk abeltzainak, beste batzuk eskulangileak ziren…
- 15. • Harrizko lanabes gero eta landuagoak egin zituzten: aitzurrak, igitaiak, esku-errotak… •Neolitoan, kobazuloetan eszenak margotzen zituzten, oso modu eskematikoan: ehiza, taldeak dantzan, landareak biltzen…
- 16. •Bi asmakizun izan ziren: - Zeramika: buztinez egiten zen, eskuz moldatua eta sutan egosita. - Ehungailua: animalien artilea ehuntzeko.
- 17. METAL AROA
- 18. • Gizakiek metalezko objektuak lantzen ikasi zuten. • Lehendabizi kobrea, gero brontzea eta azkenik burdina. • Metalekin • armak: ezpatak, aizkorak … • apaingarriak: besokoak … • lanabesak:aitzurrak, igitaiak …
- 19. • Metal asko zeuden inguruetan hiri txikiak sortu ziren. • Buruzagi bat aukeratzen zuten. • Hiriak harrizko harresiz inguratuta zeuden. • Hirietan beste lanbide batzuk sortu ziren: merkatariak eta gerlariak.
- 20. • Hirua asmakizun garrantzitsuak sortu ziren Metal Aroan: 1. Gurpila 2. Bela (itsasontzirako) 3. Goldea.
- 21. • Garai hartako gizakiek monumentuak egin zituzten harri handiekin: monumentu megalitikoak. Trikuharria (dólmen) Iruinarria (menhir) Harrespila (crónlech)