際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Historiaurretik erdi arora

Download as PPT, PDF
S
saraydelafuente
1 of 37
Downloaded 60 times
HISTORIAURRETIK ERDI ARORA
DUELA 1.000.000 URTE GIZAKIA AGERTU ZEN IDAZKERA ASMATU ZEN
Historiaurretik erdi arora
HISTORIAURREA Gizakia agertu zenetik, idazkera asmatu arte. Duela milioi bat urte inguru. Hiru aro bereizten dira: Paleolitoa Neolitoa Metal Aroa.
PALEOLITOA Duela milioi bat. Ehizan, arrantzan, eta bilketan aritzen ziren, janaria lortzeko. Nomadak ziren. Tributan antolatzen ziren: 30 lagun Haitzuloetan bizi ziren. Tresna xumeak erabiltzen zituzten; harriz eta hezurrez egindakoak.
Historiaurretik erdi arora
NEOLITOA 7.000 urte inguru. Landareak hazten eta animaliak hezten hasi ziren. Herrixkak sortu zituzten: sedentarioak ziren. Harri leunduko tresnak, ehunak eta zeramikazko ontziak egiten ikasi zuten. Lanak bereizten hasi ziren.
Historiaurretik erdi arora
METAL AROA Duela 6.000 urte inguru. Metalezko objektuak egiten ikasi zuten: kobrea, brontzea eta burdina. Hiri txikiak agertu ziren eta buruzagi bat aukeratzen zuten. Lan desberdinak egiten zituzten: gerrariak, merkatariak, nekazariak Asmatu zituzten: gurpila, bela eta goldea.
Historiaurretik erdi arora
LEHENBIZIKO ARTISTAK Paleolitoan, animaliak margotzen zituzten haitzuloetako paretetan edo sabaietan: labar- pinturak. Koloreak lortzeko, mineral birrintzen zituzten.
Neolitoan, eguneroko egoerak margotzen zituzten kolore bakarra erabiliz; irudiak eskematikoak dira. Metal Aroan, monumentu megalitoak egiten zituzten harri handiak erabiliz.
ANTZINAROA Duela 3.000 urte Penintsulan herri zeltak eta iberiarrak bizi ziren. Tributan, harresiz inguratutako herrixketan.
ZELTAK ETA IBERIARRAK Zeltak Iberiar goi-lautadan eta Penintsularen kostalde atlantikoan bizi ziren. Abeltzaintzan aritzen ziren. Oso trebeak ziren metalezko tresnak lantzen.
Iberiarrak kostalde mediterraneoan bizi ziren. Salerosketan aritzen ziren. Dirua ere bazuten. Bazekiten idazten eta eskultura ederrak egiten zituzten.
TARTESO ETA HERRI KOLONIZATZAILEAK Tarteso erresuma zen Guadalquivir ibaiaren ibarrean. Lurralde horretan metal ugari zeuden: urre, zilar eta kobrea. Oso trebeak ziren metalezko objektuak lantzen.
K.a. VII. Mendean, Feniziarrak etorri ziren. Merkatari handiak ziren eta koloniak sortu zituzten. Geroago, K.a. VI. mendean, greziarrak iritsi ziren, Kataluniako kostaldera. Zeramikak saltzen zituzten eta metalak erosten zituzten. Gero, K.a. III. mendean, kartagotarrak iritsi ziren Afrikatik eta Balear Uharteetan eta Penintsularen ekialdean finkatu ziren. Metalak eta ehunak salerosten zituzten.
Historiaurretik erdi arora
ERROMATAR HISPANIA K.a 218an, erromatarrak Emporionen lehorreratu ziren, kartagotarrekin borrokatzeko eta kanporatzeko. K.a. 19an amaitu zen konkista. Augusto enperadoreak probintziatan banatu zuen eta probintzia bakoitzean gobernadore bat ipini zuen: Hispania. Beren legeak ezarri zituzten eta bere hizkuntza ofiziala latina izan zen. Euskara izan zen iraun zuen hizkuntza bakarra.
Hasieran, jainko-jainkosak gurtzen zituzten, baina 380.urtean, kristautasuna erlijio ofiziala bihurtu zen. Gizartea: gizon-emakume batzuk libreak ziren (eskubideak zituzten) eta beste batzuk esklaboak ziren (ez zuten eskubiderik).
ERROMATAR ARTEA Eraikitzaile bikainak ziren. Hiriak bi kale nagusiren inguruan antolatuta zeuden: Cardus (iparraldetik hegoaldera zeharkatzen zuen hiria) eta decamanus (ekialdetik mendebaldera). Bi kaleen elkargunean foroa egoten zen.
Historiaurretik erdi arora
Tenpluak, anfiteatroak, antzokiak, zirkuak, termak, galtzadak, akueduktuak eta zubiak ere eraikitzen zituzten. Margolanez eta mosaikoz apaintzen zituzten hormak.
Historiaurretik erdi arora
ERDI AROA V. mendean bisigodoek Hispania inbaditu zuten eta erresuma bat sortu zuten; hiriburua Toledo zen. VIII. Mendean musulmanek erresuma bisigodoa konkistatu zuten eta Al Andalus deitu zuten.
MUSULMANEN KONKISTA 711. urtean musulmanek bisigodoak garaitu zituzten eta Penintsulako lurralde asko eta Balear uharteak menderatu zituzten. Al Andalus deitu zioten eta Kordoba izan zen hiriburua. -Hasieran, Al Andalus emirerria zen Damaskoko kalifaren mendean zegoen. - Baina, 929. urtean kaliferri bihurtu zuen Abd ar Rahman IIIak.
KRISTAU ERRESUMEN AURRE EGITEA
Iparraldeko kristauek aurre egin zioten musulmanen konkistari eta Asturiasko Erresuma sortu zen. Gero, sortu ziren Leongo Erresuma eta Gaztelako Erresuma. Pirinioetan sortu ziren Nafarroako Erresuma, Kataluniako Konderriak eta Aragoiko Erresuma.
1031. urtean, Al Andalus zenbait taifatan banatu zen elkarren aurka zeudelako. Orduan , Kristau Erresumek mugak hegoalderantz hedatu zituzten. Afrikatik almohadeak eta almorabideak heldu ziren musulmanei laguntzera.
Kataluniako konderriek eta Aragoiko Erresumak bat egin zuten eta Aragoiko Koroa sortu zen. (1137. urtean) Leongo Erresuma eta Gaztelakoak ere bat egin zuten eta Gaztelako Koroa sortu zen. (1230. urtean)
AL ANDALUSEN BUKAERA Navas de Tolosako Guda
1212. urtean, Kristau-Erresumek bat eginda, musulmanak azpiratu zituzten Navas de Tolosako Guduan. Al Andalus murriztu zen eta Granadako Nazarien Erresuma geratu zen. Alhambra
1492. urtean, Elisabet Gaztelakoak eta Fernando Aragoikoak, Errege Erregina Katolikoek, Granadako Erresuma menderatu zuten. Boabdil eta Granadako Erresuma Bideoa: La Reconquista
GIZARTEA ETA ARTEA Musulmanak oso toleranteak ziren. Horregatik, musulmanak, kristauak eta juduak elkarrekin lasai bizi ziren. Kristau batzuk musulman bihurtu ziren eta muladi deitu zieten. Gizartea bi taldetan banatuta zegoen: pribilegiatuek (nobleak eta kleroa) ez zuten zergarik ordaindu behar eta ez-pribilegiatuak (nekazariak, merkatariak eta eskulangileak) zergak ordaindu behar zituzten.
Bi estiloak zeuden: erromanikoa eta gotikoa. Erdi Aroaren hasieran eliza eta monasterio erromaniko asko eraiki zituzten kristau- erresumetan. Harrizkoak ziren. Oso horma lodiak eta leiho txikiak zituzten.
XIII menditik aurrera jauregi eta katedral gotikoak egiten hasi ziren. Altuera handia, leihate handiak beiratez apaindutakoak... Arte erromanikoan eta gotikoan, margolanak eta eskulturak erabiltzen zituzten elizak eta katedralak apaintzeko.
BESTE TERMINO BATZUK Moz叩rabe Cristianos que viv鱈an en Al-Andalus. Nombre dado a la poblaci坦n cristiana que tras la invasi坦n 叩rabe en el 711, no se convirti坦 al islam, conservando su lengua, leyes y religi坦n, a cambio de pagar un tributo al Estado. Mulad鱈 Cristianos convertidos al Islam para no tener que pagar impuestos especiales, pero tambi辿n porque la profesi坦n de la fe isl叩mica no les llevaba a renegar de Jes炭s ni de la Virgen Mar鱈a. Mud辿jar Musulm叩n que se quedaba, mediante pacto, en los reinos cristianos peninsulares al ser conquistada su tierra. Ten鱈a un estatuto especial, pagaba tributo y conservaba su religi坦n y propiedades bajo ciertas condiciones. Morisco Nombre dado a los musulmanes obligados a convertirse, por propia voluntad o a la fuerza, al cristianismo, tras la toma de Granada en 1492 hasta su expulsi坦n de Espa単a en 1610.

More Related Content

Historiaurretik erdi arora

  • 2. DUELA 1.000.000 URTE GIZAKIA AGERTU ZEN IDAZKERA ASMATU ZEN
  • 4. HISTORIAURREA Gizakia agertu zenetik, idazkera asmatu arte. Duela milioi bat urte inguru. Hiru aro bereizten dira: Paleolitoa Neolitoa Metal Aroa.
  • 5. PALEOLITOA Duela milioi bat. Ehizan, arrantzan, eta bilketan aritzen ziren, janaria lortzeko. Nomadak ziren. Tributan antolatzen ziren: 30 lagun Haitzuloetan bizi ziren. Tresna xumeak erabiltzen zituzten; harriz eta hezurrez egindakoak.
  • 7. NEOLITOA 7.000 urte inguru. Landareak hazten eta animaliak hezten hasi ziren. Herrixkak sortu zituzten: sedentarioak ziren. Harri leunduko tresnak, ehunak eta zeramikazko ontziak egiten ikasi zuten. Lanak bereizten hasi ziren.
  • 9. METAL AROA Duela 6.000 urte inguru. Metalezko objektuak egiten ikasi zuten: kobrea, brontzea eta burdina. Hiri txikiak agertu ziren eta buruzagi bat aukeratzen zuten. Lan desberdinak egiten zituzten: gerrariak, merkatariak, nekazariak Asmatu zituzten: gurpila, bela eta goldea.
  • 11. LEHENBIZIKO ARTISTAK Paleolitoan, animaliak margotzen zituzten haitzuloetako paretetan edo sabaietan: labar- pinturak. Koloreak lortzeko, mineral birrintzen zituzten.
  • 12. Neolitoan, eguneroko egoerak margotzen zituzten kolore bakarra erabiliz; irudiak eskematikoak dira. Metal Aroan, monumentu megalitoak egiten zituzten harri handiak erabiliz.
  • 13. ANTZINAROA Duela 3.000 urte Penintsulan herri zeltak eta iberiarrak bizi ziren. Tributan, harresiz inguratutako herrixketan.
  • 14. ZELTAK ETA IBERIARRAK Zeltak Iberiar goi-lautadan eta Penintsularen kostalde atlantikoan bizi ziren. Abeltzaintzan aritzen ziren. Oso trebeak ziren metalezko tresnak lantzen.
  • 15. Iberiarrak kostalde mediterraneoan bizi ziren. Salerosketan aritzen ziren. Dirua ere bazuten. Bazekiten idazten eta eskultura ederrak egiten zituzten.
  • 16. TARTESO ETA HERRI KOLONIZATZAILEAK Tarteso erresuma zen Guadalquivir ibaiaren ibarrean. Lurralde horretan metal ugari zeuden: urre, zilar eta kobrea. Oso trebeak ziren metalezko objektuak lantzen.
  • 17. K.a. VII. Mendean, Feniziarrak etorri ziren. Merkatari handiak ziren eta koloniak sortu zituzten. Geroago, K.a. VI. mendean, greziarrak iritsi ziren, Kataluniako kostaldera. Zeramikak saltzen zituzten eta metalak erosten zituzten. Gero, K.a. III. mendean, kartagotarrak iritsi ziren Afrikatik eta Balear Uharteetan eta Penintsularen ekialdean finkatu ziren. Metalak eta ehunak salerosten zituzten.
  • 19. ERROMATAR HISPANIA K.a 218an, erromatarrak Emporionen lehorreratu ziren, kartagotarrekin borrokatzeko eta kanporatzeko. K.a. 19an amaitu zen konkista. Augusto enperadoreak probintziatan banatu zuen eta probintzia bakoitzean gobernadore bat ipini zuen: Hispania. Beren legeak ezarri zituzten eta bere hizkuntza ofiziala latina izan zen. Euskara izan zen iraun zuen hizkuntza bakarra.
  • 20. Hasieran, jainko-jainkosak gurtzen zituzten, baina 380.urtean, kristautasuna erlijio ofiziala bihurtu zen. Gizartea: gizon-emakume batzuk libreak ziren (eskubideak zituzten) eta beste batzuk esklaboak ziren (ez zuten eskubiderik).
  • 21. ERROMATAR ARTEA Eraikitzaile bikainak ziren. Hiriak bi kale nagusiren inguruan antolatuta zeuden: Cardus (iparraldetik hegoaldera zeharkatzen zuen hiria) eta decamanus (ekialdetik mendebaldera). Bi kaleen elkargunean foroa egoten zen.
  • 23. Tenpluak, anfiteatroak, antzokiak, zirkuak, termak, galtzadak, akueduktuak eta zubiak ere eraikitzen zituzten. Margolanez eta mosaikoz apaintzen zituzten hormak.
  • 25. ERDI AROA V. mendean bisigodoek Hispania inbaditu zuten eta erresuma bat sortu zuten; hiriburua Toledo zen. VIII. Mendean musulmanek erresuma bisigodoa konkistatu zuten eta Al Andalus deitu zuten.
  • 26. MUSULMANEN KONKISTA 711. urtean musulmanek bisigodoak garaitu zituzten eta Penintsulako lurralde asko eta Balear uharteak menderatu zituzten. Al Andalus deitu zioten eta Kordoba izan zen hiriburua. -Hasieran, Al Andalus emirerria zen Damaskoko kalifaren mendean zegoen. - Baina, 929. urtean kaliferri bihurtu zuen Abd ar Rahman IIIak.
  • 28. Iparraldeko kristauek aurre egin zioten musulmanen konkistari eta Asturiasko Erresuma sortu zen. Gero, sortu ziren Leongo Erresuma eta Gaztelako Erresuma. Pirinioetan sortu ziren Nafarroako Erresuma, Kataluniako Konderriak eta Aragoiko Erresuma.
  • 29. 1031. urtean, Al Andalus zenbait taifatan banatu zen elkarren aurka zeudelako. Orduan , Kristau Erresumek mugak hegoalderantz hedatu zituzten. Afrikatik almohadeak eta almorabideak heldu ziren musulmanei laguntzera.
  • 30. Kataluniako konderriek eta Aragoiko Erresumak bat egin zuten eta Aragoiko Koroa sortu zen. (1137. urtean) Leongo Erresuma eta Gaztelakoak ere bat egin zuten eta Gaztelako Koroa sortu zen. (1230. urtean)
  • 32. 1212. urtean, Kristau-Erresumek bat eginda, musulmanak azpiratu zituzten Navas de Tolosako Guduan. Al Andalus murriztu zen eta Granadako Nazarien Erresuma geratu zen. Alhambra
  • 33. 1492. urtean, Elisabet Gaztelakoak eta Fernando Aragoikoak, Errege Erregina Katolikoek, Granadako Erresuma menderatu zuten. Boabdil eta Granadako Erresuma Bideoa: La Reconquista
  • 34. GIZARTEA ETA ARTEA Musulmanak oso toleranteak ziren. Horregatik, musulmanak, kristauak eta juduak elkarrekin lasai bizi ziren. Kristau batzuk musulman bihurtu ziren eta muladi deitu zieten. Gizartea bi taldetan banatuta zegoen: pribilegiatuek (nobleak eta kleroa) ez zuten zergarik ordaindu behar eta ez-pribilegiatuak (nekazariak, merkatariak eta eskulangileak) zergak ordaindu behar zituzten.
  • 35. Bi estiloak zeuden: erromanikoa eta gotikoa. Erdi Aroaren hasieran eliza eta monasterio erromaniko asko eraiki zituzten kristau- erresumetan. Harrizkoak ziren. Oso horma lodiak eta leiho txikiak zituzten.
  • 36. XIII menditik aurrera jauregi eta katedral gotikoak egiten hasi ziren. Altuera handia, leihate handiak beiratez apaindutakoak... Arte erromanikoan eta gotikoan, margolanak eta eskulturak erabiltzen zituzten elizak eta katedralak apaintzeko.
  • 37. BESTE TERMINO BATZUK Moz叩rabe Cristianos que viv鱈an en Al-Andalus. Nombre dado a la poblaci坦n cristiana que tras la invasi坦n 叩rabe en el 711, no se convirti坦 al islam, conservando su lengua, leyes y religi坦n, a cambio de pagar un tributo al Estado. Mulad鱈 Cristianos convertidos al Islam para no tener que pagar impuestos especiales, pero tambi辿n porque la profesi坦n de la fe isl叩mica no les llevaba a renegar de Jes炭s ni de la Virgen Mar鱈a. Mud辿jar Musulm叩n que se quedaba, mediante pacto, en los reinos cristianos peninsulares al ser conquistada su tierra. Ten鱈a un estatuto especial, pagaba tributo y conservaba su religi坦n y propiedades bajo ciertas condiciones. Morisco Nombre dado a los musulmanes obligados a convertirse, por propia voluntad o a la fuerza, al cristianismo, tras la toma de Granada en 1492 hasta su expulsi坦n de Espa単a en 1610.