ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów

•
•
Marcin Wilkowski
Marcin Wilkowski

Prezentacja z konferencji "Porządek wobec wyzwań swoich czasów" @IH UW, 07-06-2013

1 of 19
Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów Marcin Wilkowski Collegium Civitas, Historia i Media
arkheion -> archiwum korzysta z porzÄ…dku i go wytwarza
digitalizacja to proces ²õ±è´ÇÅ‚±ð³¦³ú²Ô²â
Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów
Jak działa digitalizacja? • rewolucja w dostępności (format cyfrowy i zasięg online); • nowe grupy odbiorców (nienaukowe, niehistoryczne); • korzystanie nienaukowe - cele estetyczne, tożsamościowe i integracyjne, wizerunkowe itp; • koniec monopolu, równorzędny status zbiorów online (kod numeryczny, Google jako uniwersalny interfejs)
Rewolucja cyfrowa? NAC: 15 mln zdjęć - 180 tys. online (2013) Europa: 20 proc. zbiorów zdigitalizowanych (ENUMERATE, 2012)
Jak digitalizacja zmienia porządki archiwów?
Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów
Porządek monopolu • archiwum traci kontrolę nad zbiorami online (kopiowanie, redystrybucja, reuse) • prawo autorskie staje się narzędziem kontroli (Wszystkie prawa zastrzeżone) • OpenGLAM, GLAM-Wiki: świadoma rezygnacja z własności i kontroli nad kopiami cyfrowymi zbiorów z domeny publicznej • koniec monopolu: archiwa społeczne, alternatywne, niszowe; digitalizacja oddolna i amatorska (pamięć vs historia)
Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów
Porządek znaczenia • dekontekstualizacja przy redystrybucji online (Sztuczne fiołki) • wyszukiwanie w katalogu online; wyszukiwanie pełnotekstowe – gdzie jest archiwista i porządek kolekcji? • folksonomia (tagowanie społecznościowe) • API archiwów cyfrowych: tworzenie aplikacji automatycznie wykorzystujących zbiory i metadane • Problem skali: automatyczny opis milionów dokumentów, znaczenie zbiorom nadaje algorytm
Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów
Porządek oryginału • archiwum jako agregator zbiorów (Europeana 1989) • zbiory born digital – oryginał nie istnieje; problem wersji i autentyczności • archiwa cyfrowego dziedzictwa, archiwa Webu: Internet Archive, UK Web Archive
Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów
Porządek gromadzenia • oddolna digitalizacja i archiwa społeczne • gromadzenie społecznościowe, aktywna rola użytkowników (Europeana 1989, Hurricane Digital Memory Bank) • gromadzenie automatyczne (web harvesting) • archiwum partycypacyjne: radykalna otwartość na użytkownika - archiwum Saari Manor (Huvila, 2008)
Wyzwania dla historyków • problem skali zbiorów (eksploracja za pomocą algorytmów, komunikacja między archiwami – protokoły, np. OAI-PMH) • archiwa alternatywne (jakość opisu • problem zachowania zbiorów cyfrowych (digital preservation) • problem autentyczności, wersjonowanie • prawo autorskie • dostęp do zbiorów born digital (np. YouTube, Twitter)
• Twitter + Biblioteka Kongresu • 500 milionów wpisów dziennie • query do bazy - 24h • 400 zgłoszeń od badaczy
YouTube versus the national film and sound archive: Which is the more useful resource for historians of Australian television? (McKee, 2011)
Dziękuję Marcin Wilkowski marcin@wilkowski.org Historiaimedia.org

More Related Content

Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porządki archiwów

  • 1. Historyczne zbiory cyfrowe: nowe porzÄ…dki archiwów Marcin Wilkowski Collegium Civitas, Historia i Media
  • 2. arkheion -> archiwum korzysta z porzÄ…dku i go wytwarza
  • 3. digitalizacja to proces ²õ±è´ÇÅ‚±ð³¦³ú²Ô²â
  • 5. Jak dziaÅ‚a digitalizacja? • rewolucja w dostÄ™pnoÅ›ci (format cyfrowy i zasiÄ™g online); • nowe grupy odbiorców (nienaukowe, niehistoryczne); • korzystanie nienaukowe - cele estetyczne, tożsamoÅ›ciowe i integracyjne, wizerunkowe itp; • koniec monopolu, równorzÄ™dny status zbiorów online (kod numeryczny, Google jako uniwersalny interfejs)
  • 6. Rewolucja cyfrowa? NAC: 15 mln zdjęć - 180 tys. online (2013) Europa: 20 proc. zbiorów zdigitalizowanych (ENUMERATE, 2012)
  • 7. Jak digitalizacja zmienia porzÄ…dki archiwów?
  • 9. PorzÄ…dek monopolu • archiwum traci kontrolÄ™ nad zbiorami online (kopiowanie, redystrybucja, reuse) • prawo autorskie staje siÄ™ narzÄ™dziem kontroli (Wszystkie prawa zastrzeżone) • OpenGLAM, GLAM-Wiki: Å›wiadoma rezygnacja z wÅ‚asnoÅ›ci i kontroli nad kopiami cyfrowymi zbiorów z domeny publicznej • koniec monopolu: archiwa spoÅ‚eczne, alternatywne, niszowe; digitalizacja oddolna i amatorska (pamięć vs historia)
  • 11. PorzÄ…dek znaczenia • dekontekstualizacja przy redystrybucji online (Sztuczne fioÅ‚ki) • wyszukiwanie w katalogu online; wyszukiwanie peÅ‚notekstowe – gdzie jest archiwista i porzÄ…dek kolekcji? • folksonomia (tagowanie spoÅ‚ecznoÅ›ciowe) • API archiwów cyfrowych: tworzenie aplikacji automatycznie wykorzystujÄ…cych zbiory i metadane • Problem skali: automatyczny opis milionów dokumentów, znaczenie zbiorom nadaje algorytm
  • 13. PorzÄ…dek oryginaÅ‚u • archiwum jako agregator zbiorów (Europeana 1989) • zbiory born digital – oryginaÅ‚ nie istnieje; problem wersji i autentycznoÅ›ci • archiwa cyfrowego dziedzictwa, archiwa Webu: Internet Archive, UK Web Archive
  • 15. PorzÄ…dek gromadzenia • oddolna digitalizacja i archiwa spoÅ‚eczne • gromadzenie spoÅ‚ecznoÅ›ciowe, aktywna rola użytkowników (Europeana 1989, Hurricane Digital Memory Bank) • gromadzenie automatyczne (web harvesting) • archiwum partycypacyjne: radykalna otwartość na użytkownika - archiwum Saari Manor (Huvila, 2008)
  • 16. Wyzwania dla historyków • problem skali zbiorów (eksploracja za pomocÄ… algorytmów, komunikacja miÄ™dzy archiwami – protokoÅ‚y, np. OAI-PMH) • archiwa alternatywne (jakość opisu • problem zachowania zbiorów cyfrowych (digital preservation) • problem autentycznoÅ›ci, wersjonowanie • prawo autorskie • dostÄ™p do zbiorów born digital (np. YouTube, Twitter)
  • 17. • Twitter + Biblioteka Kongresu • 500 milionów wpisów dziennie • query do bazy - 24h • 400 zgÅ‚oszeÅ„ od badaczy
  • 18. YouTube versus the national film and sound archive: Which is the more useful resource for historians of Australian television? (McKee, 2011)