ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
HORMON RESEPTÖRLERİNİN KARSİNOGENEZDEKİ ROLÜ Ediz Demirpençe, MD, PhD HÜTF Tıbbi Biyokimya AD
Schmitt  CA. ( 2003 )  Nat Rev Cancer 3, 286-295 . Kanser Hücresinin Davranış Özellikleri
Hücrede davranış değişikliği Normalden nitelik ve nicelik olarak farklı proteinler Gen ekspresyonu değişiklikleri Gen ekspresyonunun en önemli kontrol basamağı: TRANSKRİPSİYON
Reseptör Tirozin Kinazlar Büyüme Faktörlerinin Sinyal Yolu
Nükleer Reseptörler Gelişim, farklılaşma ve metabolizma ile ilgili fonksiyonları düzenleyen, ökaryotlara özgü transkripsiyon faktörleridir.  GR  (Glukokortikoid R) , MR  (Mineralokortikoid R) , PR  (Progesteron R) , AR  (Androjen R) , ER  (Östrojen R) T3R  (Tiroid h) , VDR  (Vit D) , RAR  (RA all- trans ) , RXR  (RA 9- cis ) , PPAR, …
Nükleer Reseptörlerin Modüler Yapısı C: DNA bağlama bölgesi (DBD) E: Ligand bağlama bölgesi (LBD) Aktivasyon fonksiyonu AF1 ve AF2 A/B C D E F DNADNADNADNA DNADNADNADNA HRE HRE: Hormone Responsive Element (enhancer) R R
Nasıl çalışır? HRE R R Yapısal gen _ Korepresör kompleksinde histon deasetilaz (HDAC) aktivitesi vardır Antagonist (-) HRE R R Yapısal gen (+) Koaktivatör kompleksinde histon asetiltransferaz (HAT) aktivitesi vardır Agonist
Memede Hormon Reseptörlerinin Dağılımı Luminal epitel hücrelerinde bulunan reseptörler: ER  , ER  , PRA, PRB, AR. Biyolojik etkilerden ER   ve PRB/PRA sorumludur. Reseptörler hücrelerin %15-30’unda bulunur. ER olan hücrede PR de vardır. Reseptör içermeyen hücrelerde çoğalma hızı daha yüksektir. ER duktal büyüme, PR alveol gelişimi için mutlaka gereklidir.
N: Nipple, TEB: Terminal end bud, D: Duct, A: Lobuloalveolar structures Hennighausen L, Robinson GW. Dev Cell 1: 467-475, 2001 Meme Gelişiminin Hormonal Kontrolü
Dokudaki en yüksek ER-PR içeriği ve proliferasyon hızı terminal yapılardadır. Farklılaşma oldukça reseptör içeriği ve proliferasyon hızı azalır.
Meme Kanserinde ER ve Östrojenlerin Rolü  Nükleer ER ile kontrol edilen genler:  Sinyal proteinleri (ER, PR, PrlR, IGFR, HER2, IRS1, IGFBP1-4) Hücre döngüsü proteinleri (Siklin D1, Siklin A2, Myc) Reseptör ligandları (VEGF, TGF  , Amphiregulin, Wnt2, IGF2) Diğer (pS2, Hsp27, Katepsin D, bazı MMP’ler, bazı ABCC’ler) Meme kanserlerinin çoğu ER(+)’tir. Östrojenlere maruz kalma sporadik meme kanserinin başlıca sebeplerinden biridir. Aralık 2002’den beri östrojen insanlar için  karsinojen  olarak kabul edilmektedir.
Meme Kanserinde PR ve AR Sinyal Yollarının Rolü  PR  Kontrol edilen genler: Siklin D1, Myc, PrlR, Wnt4, Kitl, IRS-2, STAT5, bağışıklık ve inflamasyon ile ilgili genler. ER(+)/PR(+), ER(+)/PR(-), ER(-)/PR(+) ve ER(-)/PR(-) meme kanseri fenotipleri tanımlanmıştır. AR Normal meme epitelinde androjenlerin büyümeyi inhibe edici etkileri vardır ve meme kanserlerinin çoğu  AR(+)’tir. AR, ER aktivitesini ve Siklin D1 ekspresyonunu azaltır, ER(+) tümörlerde daha düşük ‘grade’, daha iyi prognoz (ve daha uzun sağkalım?) ile ilişkilidir.
Bazı östrojen metabolitleri serbest radikaller oluşturarak DNA’da hasar oluşturabilir -> doğrudan kanser oluşturucu etki
Levin ER. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 295:R1425-R1430, 2008. Çekirdek-dışı Östrojen Reseptörleri
Levin ER. Mol Endocrinol 25(3), 2011 (doi:10.1210/me.2010-0284) HBEGF: Heparin-bound epidermal growth factor
Johnston SRD. Clin Breast Cancer 9:S28-S36, 2009. Reseptörlerin Karşılıklı Etkileşimi
Cortés J et al.  Nat Rev Clin   Oncol  201 0  ( doi:10.1038/nrclinonc.2010.185 ) Reseptörlerin Etkileşimi ve Hedeflenmiş Tedavi Yaklaşımı
EK BİLGİLER
Nükleer Reseptörlerin Filogenetik Ağacı Gronemeyer H., Gustafsson J. A., Laudet V. Nat Rev Drug Discov. 3:950-964, 2004.
Steroid Hormon Reseptörleri Reseptörlerin A/B, C ve E bölgelerindeki dizi benzerliği Glukokortikoid Reseptörüne (GR) oranlanıp % olarak verilmiştir.
Reseptörde İşlevlerin Bölgelere Göre Dağılımı Gronemeyer H., Gustafsson J. A., Laudet V. Nat Rev Drug Discov. 3:950-964, 2004.
Nükleer Reseptörlerin Etki Mekanizmasında Farklı Yollar Perissi V, Rosenfeld MG.  Nat Rev Mol Cell Biol. 6:542 -554,  2005
Transkripsiyonu Düzenleyen Proteinler Perissi V, Rosenfeld MG.  Nat Rev Mol Cell Biol. 6:542 -554,  2005
Tamoksifene Dirençli MCF-7 Hücrelerinde Çoğalma Hızı ve ER-PR Düzeyleri Badia E et al. Cancer Res . 6 0 : 4130-4138,  200 0
Meme Kanserinde AR Durumunun Diğer Reseptörlerle İlişkisi Park S et al. Ann Oncol . 20 11 (doi:10.1093/annonc/mdq678)
Bir protein değişir, herşey değişir 1543 Reseptör genleri 150 Protein fosfataz genleri 518 Protein kinaz genleri 1850 Transkripsiyon faktörü genleri 2,5 Protein başına ortalama translasyon sonrası değişiklik  %40-60 Alternatif “splicing” yapılan genler ~  25000 Genler 200 Hücre tipleri

More Related Content

Hormon reseptörlerinin karsinogenezdeki rolü - Ediz Demirpençe

  • 1. HORMON RESEPTÖRLERİNİN KARSİNOGENEZDEKİ ROLÜ Ediz Demirpençe, MD, PhD HÜTF Tıbbi Biyokimya AD
  • 2. Schmitt CA. ( 2003 ) Nat Rev Cancer 3, 286-295 . Kanser Hücresinin Davranış Özellikleri
  • 3. Hücrede davranış değişikliği Normalden nitelik ve nicelik olarak farklı proteinler Gen ekspresyonu değişiklikleri Gen ekspresyonunun en önemli kontrol basamağı: TRANSKRİPSİYON
  • 4. Reseptör Tirozin Kinazlar Büyüme Faktörlerinin Sinyal Yolu
  • 5. Nükleer Reseptörler Gelişim, farklılaşma ve metabolizma ile ilgili fonksiyonları düzenleyen, ökaryotlara özgü transkripsiyon faktörleridir. GR (Glukokortikoid R) , MR (Mineralokortikoid R) , PR (Progesteron R) , AR (Androjen R) , ER (Östrojen R) T3R (Tiroid h) , VDR (Vit D) , RAR (RA all- trans ) , RXR (RA 9- cis ) , PPAR, …
  • 6. Nükleer Reseptörlerin Modüler Yapısı C: DNA bağlama bölgesi (DBD) E: Ligand bağlama bölgesi (LBD) Aktivasyon fonksiyonu AF1 ve AF2 A/B C D E F DNADNADNADNA DNADNADNADNA HRE HRE: Hormone Responsive Element (enhancer) R R
  • 7. Nasıl çalışır? HRE R R Yapısal gen _ Korepresör kompleksinde histon deasetilaz (HDAC) aktivitesi vardır Antagonist (-) HRE R R Yapısal gen (+) Koaktivatör kompleksinde histon asetiltransferaz (HAT) aktivitesi vardır Agonist
  • 8. Memede Hormon Reseptörlerinin Dağılımı Luminal epitel hücrelerinde bulunan reseptörler: ER  , ER  , PRA, PRB, AR. Biyolojik etkilerden ER  ve PRB/PRA sorumludur. Reseptörler hücrelerin %15-30’unda bulunur. ER olan hücrede PR de vardır. Reseptör içermeyen hücrelerde çoğalma hızı daha yüksektir. ER duktal büyüme, PR alveol gelişimi için mutlaka gereklidir.
  • 9. N: Nipple, TEB: Terminal end bud, D: Duct, A: Lobuloalveolar structures Hennighausen L, Robinson GW. Dev Cell 1: 467-475, 2001 Meme Gelişiminin Hormonal Kontrolü
  • 10. Dokudaki en yüksek ER-PR içeriği ve proliferasyon hızı terminal yapılardadır. Farklılaşma oldukça reseptör içeriği ve proliferasyon hızı azalır.
  • 11. Meme Kanserinde ER ve Östrojenlerin Rolü Nükleer ER ile kontrol edilen genler: Sinyal proteinleri (ER, PR, PrlR, IGFR, HER2, IRS1, IGFBP1-4) Hücre döngüsü proteinleri (Siklin D1, Siklin A2, Myc) Reseptör ligandları (VEGF, TGF  , Amphiregulin, Wnt2, IGF2) Diğer (pS2, Hsp27, Katepsin D, bazı MMP’ler, bazı ABCC’ler) Meme kanserlerinin çoğu ER(+)’tir. Östrojenlere maruz kalma sporadik meme kanserinin başlıca sebeplerinden biridir. Aralık 2002’den beri östrojen insanlar için karsinojen olarak kabul edilmektedir.
  • 12. Meme Kanserinde PR ve AR Sinyal Yollarının Rolü PR Kontrol edilen genler: Siklin D1, Myc, PrlR, Wnt4, Kitl, IRS-2, STAT5, bağışıklık ve inflamasyon ile ilgili genler. ER(+)/PR(+), ER(+)/PR(-), ER(-)/PR(+) ve ER(-)/PR(-) meme kanseri fenotipleri tanımlanmıştır. AR Normal meme epitelinde androjenlerin büyümeyi inhibe edici etkileri vardır ve meme kanserlerinin çoğu AR(+)’tir. AR, ER aktivitesini ve Siklin D1 ekspresyonunu azaltır, ER(+) tümörlerde daha düşük ‘grade’, daha iyi prognoz (ve daha uzun sağkalım?) ile ilişkilidir.
  • 13. Bazı östrojen metabolitleri serbest radikaller oluşturarak DNA’da hasar oluşturabilir -> doğrudan kanser oluşturucu etki
  • 14. Levin ER. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 295:R1425-R1430, 2008. Çekirdek-dışı Östrojen Reseptörleri
  • 15. Levin ER. Mol Endocrinol 25(3), 2011 (doi:10.1210/me.2010-0284) HBEGF: Heparin-bound epidermal growth factor
  • 16. Johnston SRD. Clin Breast Cancer 9:S28-S36, 2009. Reseptörlerin Karşılıklı Etkileşimi
  • 17. Cortés J et al. Nat Rev Clin Oncol 201 0 ( doi:10.1038/nrclinonc.2010.185 ) Reseptörlerin Etkileşimi ve Hedeflenmiş Tedavi Yaklaşımı
  • 19. Nükleer Reseptörlerin Filogenetik Ağacı Gronemeyer H., Gustafsson J. A., Laudet V. Nat Rev Drug Discov. 3:950-964, 2004.
  • 20. Steroid Hormon Reseptörleri Reseptörlerin A/B, C ve E bölgelerindeki dizi benzerliği Glukokortikoid Reseptörüne (GR) oranlanıp % olarak verilmiştir.
  • 21. Reseptörde İşlevlerin Bölgelere Göre Dağılımı Gronemeyer H., Gustafsson J. A., Laudet V. Nat Rev Drug Discov. 3:950-964, 2004.
  • 22. Nükleer Reseptörlerin Etki Mekanizmasında Farklı Yollar Perissi V, Rosenfeld MG. Nat Rev Mol Cell Biol. 6:542 -554, 2005
  • 23. Transkripsiyonu Düzenleyen Proteinler Perissi V, Rosenfeld MG. Nat Rev Mol Cell Biol. 6:542 -554, 2005
  • 24. Tamoksifene Dirençli MCF-7 Hücrelerinde Çoğalma Hızı ve ER-PR Düzeyleri Badia E et al. Cancer Res . 6 0 : 4130-4138, 200 0
  • 25. Meme Kanserinde AR Durumunun Diğer Reseptörlerle İlişkisi Park S et al. Ann Oncol . 20 11 (doi:10.1093/annonc/mdq678)
  • 26. Bir protein değişir, herşey değişir 1543 Reseptör genleri 150 Protein fosfataz genleri 518 Protein kinaz genleri 1850 Transkripsiyon faktörü genleri 2,5 Protein başına ortalama translasyon sonrası değişiklik %40-60 Alternatif “splicing” yapılan genler ~ 25000 Genler 200 Hücre tipleri