2. Ներածություն
Հանթինգթոնի խորեան
անբուժելի ժառանգական
հիվանդություն է (մեկ եզակի գենի
արատ), որը հանգեցնում է մտավոր և
շարժողական խանգարումների
առաջացման: Որպես կանոն,
հիվանդությունը սկսվում է 40
տարեկանից հետո, և 10-15 տարվա
ընթացքում հիվանդները կորցնում են
ինքնուրույն շարժվելու, սնվելու և
նույնիսկ իրենց հետ կատարվող
երևույթները ըմբռնելու
հնարավորությունը:
3. Սա նյարդաբանական
ամենածանր արագ զարգացող
հիվանդություններից է, սակայն
գիտությունն առ այսօր չի կարողանում
հասկանալ գենի արատն ու
ախտանշաններն առաջացնող
պատճառները և ինչպես կարելի է
բուժել այս հիվանդությունը:
Աղբյուր.՝ https://pixshark.com/people-with-huntingtons-disease.htm
4. Վաղ ախտանշաններ
Վաղ ախտանիշները կարող
են ներառել զայրույթը, դեպրեսիան,
անկառավարելի շարժումները, վատ
տրամադրությունը, ինչպես նաև
դժվարացնել նրանց մոտ նոր
տեղեկատվութան ընկալումը կամ
որոշումներ կայացնելու
գործընթացը: Հանթինգթոնի
հիվանդության հետ կապված շատ
մարդկանց մոտ զարգանում է
քորեա՝ անկառավարելի
շարժումներ:
5. Երբ հիվանդությունը զարգանում է, ապա նշված
շարժումները դառնում են ավելի պարզ:
Հիվանդները կարող են խնդիրներ ունենալ կապված
քայլելու, խոսելու և կուլ տալու գործառույթների հետ,
փոփոխություններ են լինում նաև մտածելու ունակությունների
հետ: Հանթինգթոնի հիվանդությամբ մեծահասակների մոտ
ախտանշանների հայտանբերումից հետո հիվանդները
սովորաբար ապրում են մոտ 15-20 տարի:
7. Հանթինգթոնի հիվանդության ավելի քիչ տարածված ձևը, որը
հայտնի է որպես անչափահասների ձև անունով, սկսվում է
մանկությունում կամ դեռահասության շրջանում:
Հիվանդության ժամանակ առկա են շարժողական խնդիրներ,
մտավոր և զգացմունքային փոփոխություններ:
Անչափահասի ձևի լրացուցիչ ախտանշանները ներառում են
դանդաղ շարժումները, անտարբերությունը, հաճախակի վայր ընկնելը,
կոպտությունը ընկերների նկատմամբ, դողը:
Առաջադիմությունը նվազում է, քանի որ մտածելու
ունակությունները նվազում են: Հիվանդները հիվանդության
ախտանշանների հայտնաբերումից հետո սովորաբար ապրում են 10-15
տարի հետո:
9. HTT գենի մուտացիաները հանգեցնում են Հանթինգթոնի
հիվանդության: HTT գենը պատասխանատու է համապատասխան
սպիտակուցի սինթեզի համար: Չնայած այդ սպիտակուցի ֆունկցիան
անհայտ է, այն, կարծես, կարևոր դեր է խաղում ուղեղի նյարդային
բջիջների նորմալ զարգացման գործընթացում:
HTT- ի մուտացիան, լինում է ԴՆԹ-ի այն հատվածում, որը
հայտնի է որպես CAG տրինուկլեոտիդ անունով: Այս հատվածը
բաղկացած է մի շարք կառուցվածքային նուկլեոտիդներից՝ ցիտոզին
/cytosine/, ադենին/adenine/ և գուանին/guanine/, որոնք ԴՆԹ-ի
մոլեկուլում մի քանի անգամ են հանդիպում: Սովորաբար CAG
հատվածը կրկնվում է 10-ից 35 անգամ: Հանթինգթոն հետ կապված CAG
հատվածը կրկնվում է 36-ից ավելի անգամ, երբեմն՝ 120 անգամ:
36-39 կրկնողության դեպքում հիվանդության նշանները և
ախտանիշները նկատելի են, իսկ 40 կամ ավելի կրկնումների դեպքում
գրեթե միշտ զարգացնում են նշանակալի ֆունկցիոնալ
խանգարումներ: