2005 yılında 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 55 inci maddesine eklenerek tüm kamu kurumlarında zorunlu hale gelmiş iç kontrol uygulamalarına ilişkin; genel bilgi, standartlar ve 6 Adımda iç kontrol çatısı kurulmasına ilişkin bilgiler içermektedir.
2. İnsan merkezli
yaklaşımla,
birey ve toplum
sağlığını
korumak ve
geliştirmek,
sağlık için risk
oluşturan
faktörlerle
mücadele
etmek,
halkın yaşam
kalitesini
yükseltmek ve
halk sağlığını
tehdit eden
konularda
gerekli tüm
önlemleri
almaktır.
Misyonumuz:
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
4. Sunum Planı
İç Kontrol Nedir?
İç Kontrol Sistemi Neden Gerekli?
İç Kontrolde Sorumluluklar
6 Adımda İç Kontrol Sistemi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
6. Kişisel Yaşamımızdaki İç Kontrol Faaliyetleri:
Evden çıkarken kapıyı kilitlemek
Önemli dosyalarınızı harici belleklere kopyalamak
Banka kartı şifrelerinizi ayrı bir yerde taşımak
7. İç Kontrol Nedir?
Kurumun hedeflerine ulaşması için makul güvence sağlamak üzere tasarlanmış
olan bir sistemdir.
Bu sistemin en iyi bilinen modeli olan Comittee of
Sponsoring Organizations (COSO) çerçevesinde iç
kontrol; kurumdaki iş ve eylemlerin mevzuata
uygunluğunu, mali ve yönetsel raporlamanın
güvenilirliğini, faaliyetlerin etkililiği ve etkinliği
ile varlıkların korunmasını sağlamayı amaçlar.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
8. İç Kontrol Nedir?
İç kontrol kurumdaki yönetici ve personelin yaptıkları işin kontrolünü ellerinde
bulundurmaları için kullanılan bir yöntemdir.
İç kontrol varmak istediğimiz hedeften
sapmadan ilerlememizle ve bu amaçla yapılan
faaliyetlerde ne kadar “kontrol” sahibi
olduğumuzla ilgilidir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
9. "İyi Yönetim" ifadesinin başka bir söyleniş tarzıdır ve yönetim kalitesini
artırarak, kamu yönetimindeki hantallığın kırılmasında önemli bir rol
üstlenmektedir.
Yöneticiye bağlı çalışanların da görevlerini, sorumluluklarının
daha fazla bilincinde olarak yerine getirmelerini sağlar.
İç Kontrol Nedir?
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
11. İç Kontrolün Tarihçesi
Dünya’da;
1949 Amerikan Menkul Kıymet Borsası Komisyonu
1977 Watergate Araştırmaları/ Yabancı Yolsuzluk Kanunu
1985 Treadway-Ulusal Komisyon kurulmuştur.
1985 COSO(Sponsor Organizasyonlar Komitesi/ 5 bileşene vurgu
Türkiye’de;
2005 5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
2005 İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İliş. Usul ve Esaslar
2007 Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği
2009 Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi
2014 Kamu İç Kontrol Rehberi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
17. Kontrol Ortamı
Bir idarede çalışanların iç kontrol bilincinin oluşmasını sağlayarak iç kontrolün
diğer bileşenleri için temel oluşturmaktır.
İyi işleyen bir kontrol ortamında kamu idaresinin
misyon, organizasyon yapısı ve görevlerinin önceden
tespit edilmiş olması ve personelin performansının
düzenli aralıklarla değerlendirilmesi gerekmektedir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
18. Kontrol Ortamı Standartları
1. Etik
Değerler ve
Dürüstlük
2. Misyon,
Organizasyon
Yapısı ve
Görevler
3. Personelin
Yeterliliği ve
Performansı
4.Yetki Devri
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
20. Risk Değerlendirme
Kurumlar, stratejik planında ve performans programında belirlenen
amaç ve hedeflerine ulaşmak için iç ve dış nedenlerden kaynaklanan
riskleri değerlendirir.
Mevcut koşullarda meydana gelen değişiklikler dikkate alınarak
gerçekleştirilen ve süreklilik arz eden bir faaliyettir.
Risk değerlendirme sonuçlarına göre belirlenen kontrol faaliyetleri
gerçekleştirilerek kurumun hedefleri önündeki engeller bertaraf
edilir veya en aza indirilir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
21. Risk Değerlendirme Standartları
Planlama ve Programlama
Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
22. Risk Yönetimi Süreci
Risklerin tespit edilmesi
Risklerin Değerlendirilmesi
Risklere Cevap Verilmesi
Risklerin Gözden Geçirilmesi
ve Raporlanması
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
24. Kontrol Faaliyetleri
Kontrol faaliyetleri; risklerin yönetilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasına yardımcı olan
faaliyet, politika ve prosedürlerden oluşan mekanizmalardır.
Önleyici, tespit edici ve düzeltici her türlü kontrol faaliyeti belirlenir ve uygulanır.
Öngörülen bir riskin etki ve/veya olasılığını azaltmayı ve böylece idarenin amaç ve
hedeflerine ulaşma olasılığını artırmayı amaçlayan eylemlerdir.
Kontrol faaliyetleri, mali ve mali olmayan kontrolleri kapsamakta olup idarenin tüm
faaliyetleri için bir bütün olarak tasarlanıp uygulanmalıdır.
25. Kontrol Faaliyetleri Standartları
Kontrol
Stratejileri ve
Yöntemleri
Prosedürlerin
belirlenmesi ve
belgelendirilmesi
Görevler Ayrılığı
Hiyerarşik Kontrol
Faaliyetlerin
Sürekliliği
Bilgi Sistemleri
Kontrolleri
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
28. Bilgi ve İletişim
Risklerin tespit edilmesi ve kontrol faaliyetlerinin etkin
bir biçimde uygulanmasını sağlamak üzere gerekli
bilginin elde edilmesi ve ihtiyaç duyan kişi, personel ve
yöneticiye belirli bir formatta ve ilgili zaman dilimi içinde
iletilmesidir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
29. Bilgi ve İletişim Standartları
Bilgi ve
İletişim Raporlama
Kayıt ve
Dosyalama
Sistemi
Hata,
Usulsüzlük ve
Yolsuzlukların
Bildirilmesi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
31. İdarenin amaç ve hedeflerine ulaşma
konusunda iç kontrol sisteminin beklenen
katkıyı sağlayıp sağlamadığının, iç kontrol
standartlarına uyum çerçevesinde
değerlendirilmesi ve sistemin iyileştirmeye açık
alanlarına yönelik eylemlerin belirlenmesidir.
İzleme
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
32. İzleme Standartları
İç Kontrolün
Değerlendirilmesi: İdareler
iç kontrol sistemini yılda en
az bir kez değerlendirmelidir. İç Denetim: İdareler fonksiyonel
olarak bağımsız bir iç denetim
faaliyetini sağlamalıdır.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
33. İç Kontrol Sistemi Neden Gerekli?
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
34. İç Kontrol Sistemi Neden Gerekli?
Yasal zorunluluk gereği
Modern yönetim anlayışı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
35. Faaliyetlerde etkinlik ve verimliliğin artmasını sağlar.
Güvenilir bilginin zamanında elde edilmesine yardımcı olur.
İşlerin yasallık ve düzenliliğine ilişkin yeterli güvence sağlar.
Küçük hataların büyük problemlere dönüşmeden önce fark edilmesini sağlar.
İşlerin, doğru bilgiye dayalı olarak en etkin biçimde gerçekleştirilmesinde yardımcıdır.
Hesap verme mekanizmasını güçlendirir.
İç Kontrol Sistemi Neden Gerekli?
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
37. İç Kontrolde Sorumluluklar
Üst Yönetici; her yıl hazırlanan idare faaliyet
raporuna eklenmek üzere ‘İç Kontrol Güvence
Beyanı’nı imzalar.
Kamu idarelerinde yürütülen iç kontrol
çalışmaları hakkında her yılın Ocak ayında üst
yönetici tarafından ilgili Bakana bilgi verilir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
39. Birim Yöneticileri(Harcama Yetkilileri):
Birimlerinde etkili bir iç kontrol sistemi
oluşturmak, uygulanmasını sağlamak ve izlemek,
zayıf yönleri geliştirmekle sorumludur.
İç Kontrolde Sorumluluklar
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
40. İç Kontrol ≠ İç Denetim
İç denetim biriminin, iç kontrol sisteminin
yeterliliği, etkinliği ve işleyişiyle ilgili olarak
yönetime bilgi sağlama, değerlendirme yapma ve
öneride bulunma fonksiyonu bulunmaktadır.
İç
Denetim
İç Kontrolde Sorumluluklar
İç Kontrol
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
41. Strateji Geliştirme Birimi Yöneticileri; iç kontrol
sisteminin harcama birimlerinde oluşturulması,
uygulanması ve geliştirilmesi çalışmalarında
koordinasyonu sağlamak, eğitim ve rehberlik hizmeti
sağlamaktan sorumludur.
İç Kontrolde Sorumluluklar
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
42. Personel
Mali Yönetim ve Merkezi Uyumlaştırma Birimi(Maliye
Bakanlığı)
Kurum Dışındakiler(Hizmetten yararlananlar, paydaşlar
vb.)
Sayıştay
İç Kontrolde Sorumluluklar
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
43. 6 Adımda İç Kontrol Sistemi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
44. 1.Planlama Adımı
İç Kontrol İzleme Yönlendirme Kurulunun Oluşturulması
İç Kontrol Eylem Planı Hazırlama Grubunun Oluşturulması
Eylem Planı Hazırlama
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
45. İnsan merkezli yaklaşımla, birey ve toplum sağlığını korumak
ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele
etmek, halkın yaşam kalitesini yükseltmek ve halk sağlığını
tehdit eden konularda gerekli tüm önlemleri almaktır.
2.Misyon ve Vizyonun Duyurulması
Herkesin sağlığının korunup geliştirildiği sağlıklı ve mutlu
bir Türkiye
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
47. Görevin Gerektirdiği Nitelikler:
Bağlı Olduğu En Yakın Amiri:
Bağlı Olan En Yakın Personel:
Görev ve Sorumlulukları :
Yetkileri, Sınırları:
3.Tanımlama Adımı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
49. 4. Tespit Adımı
Risk Belirlemede Kullanılabilecek Yöntemler:
SWOT/GZFT Analizi
PESTLE Analizi
Beyin Fırtınası
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
50. 5. Harekete Geçme Adımı
Önleyici
• Mali bilgi ve
yönetim
bilgilerinin kayıt
altına alınması
• Ön Mali Kontrol
Tespit Edici
• Dönemsel
Sayımlar
• Harcama Sonrası
Kontroller
Düzeltici
• Sözleşmelere
yersiz ödemelere
ilişkin hüküm
konulması
Kontrol faaliyetleri geliştirilerek risklerin
üstesinden gelinmesi amaçlanır.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
51. 6. İzleme ve Değerlendirme Adımı
İdarenin tüm iş ve işlemlerinde makul güvence
sağlamak adına atılan adımların ne kadarının
başarıldığı ve çalışmaların beklenen katkıyı sağlayıp
sağlamadığı yılda en az 1 kez değerlendirilir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
52. Özetle;
İç kontrol; kişilere yaptıkları iş ve işlemleri daha düzgün, daha kaliteli ve daha
sistematik yapmaları için uygun ortamı oluşturan ve bu bilincin oluşmasını sağlayan
uzun vadeli algı ve kültür değişimidir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu / Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
#14: İç kontrolle ilgili düzenlemeler doğrultusunda, Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 26/12/2007 tarihli ve 26738 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile kamu idarelerinde iç kontrol sisteminin oluşturulması, uygulanması, izlenmesi ve geliştirilmesi amacıyla;
5 bileşen altında 18 standart ve bu standartlar için gerekli 79 genel şart belirlenmiş bulunmaktadır
#18: Sağlam bir iç kontrol sistemi için kontrol ortamı uygun bir zemin sağlar.
İdarenin organizasyon yapısı ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları açık bir şekilde belirlenir.
Kurumun yöneticilerinin ve çalışanlarının iç kontrole yönelik olumlu bakış açısı sağlanır.
Etik değerlere ve dürüst bir yönetim anlayışına sahip olunması esastır.
Görev, yetki ve sorumlulukların uzmanlığa önem verilerek bilgili ve yeterli kişilere verilerek personelin performansının değerlendirilmesi sağlanır.
#21:
Amaç ve hedeflerin gerçekleşmesini olumsuz etkileyebileceği değerlendirilen olay veya durumlar risk, amaç ve hedefler üzerinde olumlu etkide bulunabileceği değerlendirilen olay veya durumlar ise fırsat olarak tanımlanır.
Risk yönetiminin idarenin tamamında aynı tutarlılıkta uygulanması gerekir ki, bu da “Kurumsal Risk Yönetimi” kavramını ortaya çıkarmaktadır.
#22: 5. Planlama ve Programlama: İdareler, faaliyetlerini, amaç, hedef ve göstergelerini ve bunları gerçekleştirmek için duydukları kaynakları içeren plan ve programları oluşturmalı ve duyurmalı; faaliyetlerinin plan ve programlara uygunluğunu sağlamalıdır.
6. Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi:İdareler; sistemli bir şekilde analizler yaparak amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyebilecek iç ve dış riskleri tanımlayarak değerlendirmeli ve alınacak önlemleri belirlemelidir.
#26: Kontrol Stratejileri ve Yöntemleri: İdareler, hedeflerine ulaşmayı amaçlayan ve riskleri karşılamaya uygun kontrol strateji ve yöntemlerini belirlemeli ve uygulamalıdır.
Prosedürlerin belirlenmesi ve belgelendirilmesi: İdareler, faaliyetleri ile ilgili mali karar ve işlemleri için gerekli yazılı prosedürleri ve bu alanlara ilişkin düzenlemeleri hazırlamalı, güncellemeli ve ilgili personelin erişimine sunmalıdır.
Görevler Ayrılığı: Hata, eksiklik, yanlışlık, usulsüzlük ve yolsuzluk risklerini azaltmak için faaliyetler ile mali karar ve işlemlerin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrol edilmesi görevleri personel arasında paylaştırılmalıdır.
Hiyerarşik Kontrol: Yöneticiler, iş ve işlemlerin prosedürlere uygunluğunu sistemli bir şekilde kontrol etmelidir.
Faaliyetlerin Sürekliliği: İdareler, faaliyetlerin sürekliliğini sağlamaya yönelik gerekli önlemleri almalıdır.
Bilgi Sistemleri Kontrolleri: İdareler, bilgi sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğini sağlamak için gerekli kontrol mekanizmaları geliştirmelidir.
#28: Kontrol ortamı, risk değerlendirme, kontrol faaliyetleri ve izleme arasındaki ilişkiyi bilgi paylaşımı ve iletişim yoluyla sağlar
Bilgi iletişim sistemleri gerektiği gibi işlemediği takdirde yöneticiler ve personel, zamanında ve doğru karar alamama, bunları uygulayamama ve nihayetinde hedeflere istenildiği şekilde ulaşamama gibi riskler ile karşı karşıya kalabilirler. Bu bakımdan bilgi, ulaşılabilir, faydalı, zamanlı, doğru, tam ve güncel olmalıdır.
#30: Bilgi ve İletişim: İdareler, birimlerinin ve çalışanlarının performansının izlenebilmesi, karar alma süreçlerinin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve hizmet sunumunda etkinlik ve memnuniyetin sağlanması amacıyla uygun bir bilgi ve iletişim sistemine sahip olmalıdır.
Raporlama: İdarenin amaç, hedef, gösterge ve faaliyetleri ile sonuçları, saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda raporlanmalıdır.
15. Kayıt ve Dosyalama Sistemi: İdareler, gelen ve giden her türlü evrak dahil iş ve işlemlerin kaydedildiği, sınıflandırıldığı ve dosyalandığı kapsamlı ve güncel bir sisteme sahip olmalıdır.
16. Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi: İdareler, hata, usulsüzlük ve yolsuzlukların belirlenen bir düzen içinde bildirilmesini sağlayacak yöntemler oluşturulmalıdır
#32: İç kontrol sistem ve faaliyetleri sürekli izlenir, gözden geçirilir ve değerlendirilir.
Sistem yönetim tarafından izleme yapılarak geliştirilir.
İdarenin amaç ve hedeflere ulaşma konusunda iç kontrol sisteminin beklenen katkıyı sağlayıp sağlamadığının, iç kontrol standartlarına uyum çerçevesinde değerlendirilmesi ve sistemin iyileştirmeye açık alanlarına yönelik eylemlerin belirlenmesidir.
İzlemede, soru formları, iç ve dış denetim raporları, kişi ve/veya idarelerin talep ve şikayetleri, bütçe bilgileri, ön mali kontrole ilişkin veriler ile birim yöneticilerinin görüşlerinden yararlanılır.
#35: Öncelikle Klasik Yönetim Anlayışına Bakıldığında;
Merkezi yönetim,
Katı ve hiyerarşik dikey örgütlenme,
Mevzuat ve kurallara dayalı yönetim,
Merkezi kontrol ve teftiş,
Girdi odaklı, usulsüzlük ve yolsuzluğu araştıran kontrol ve denetim anlayışı,
Kadro hukukuna dayalı personel rejimi.
Modern yönetim anlayışının gereği;
Yönetim sorumluluğu,
Siyasi ve yönetsel sorumluluk,
Katılımcılık ve saydamlık,
Performansa dayalı yönetim,
Hesap verebilirlik,
Kaynak kullanımında üç “e” ilkesi,
İç kontrol,
Risk yönetimi,
İç denetim.
#38: Üst Yönetici; genel olarak izleme görevi üstlenmekle birlikte kurumun hedefleri doğrultusunda iç kontrol sisteminin düzgün bir biçimde işleyişinin sağlanmasından sorumludur.
İdarede yeterli ve etkili bir iç kontrol sistemi kurulmasını sağlamak, işleyişi izlemek ve gerekli tedbirleri alarak geliştirmek üst yöneticinin sorumluluğundadır.
KAMU İDARELERİNCE HAZIRLANACAK FAALİYET RAPORLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
#41: Kontrol denetimden önce gelen daha geniş kapsamlı olarak düşünülmesi gereken bir husustur. İkisi arasındaki başlıca farklar:
Kontrol devamlı bir faaliyettir, denetim belirlenen periyotta yapılır.
Kontrol eş anlı olarak yürütülür, denetim geçmişe dönüktür.
Kontrolde mekanik araçlar kullanılabilir, denetim insan tarafından gerçekleştirilir.
Kontrolde işletmeden bağımsız olmak gerekmez, denetimde bağımsızlık şarttır.
#51: Düzeltici : Sözleşmelere Yersiz ödemelerin tahsil edilmesine ilişkin hüküm koyulması
Tespit edici: Harcama Sonrası Kontroller, Dönemsel sayımlar/fiziksel envanterler
Önleyici:mali bilgi ve yönetim bilgilerinin kayıt altına alınması, ön mali kontrol