ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
İş sağlığı ve güvenliği
         İŞ, GÜVENLİK, YAŞAM
   İGY 3. Zirve “Yüksekte Çalışma”
           İstanbul / Mayıs 2008
     Ayhan Akpınar, İnş. Yük. Müh.
              Genel Müd. Yrd.
PERI Kalıp ve İskeleleri San. Tic. Ltd. Şti.
PROGRAM
 BÖLÜM I : PERI Hakkında Genel Bilgi (5’)
    PERI hakkında genel bilgi
 BÖLÜM II : KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİ GENEL BİLGİLER (15’)
    Kalıp ve iskele nedir ?
    Ülkemizdeki kalıp ve iskele türleri (çeşitleri)
    Kalıp ve iskele sistemlerinde ülkemizdeki durum
    Sistem kalıplarında iş sağlığı ve işçi güvenliği planlaması
    Kalıp sistemlerinde iş emniyeti
 BÖLÜM III : “İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ” PERI Çözümleri DVD (10’)
    Yüksek yapılar için güvenlik panelleri CCP ve RCS sistemleri
    PERI Up Rosette Flex iş iskelesi sistemi




                                                      2
ANA FİRMA PERI GmbH
PERI‘nin merkezi Almanya / Weissenhorn




                      Plant 1, Toplam alan 360.000 m²
ANA FİRMA PERI GmbH




                  Plant 2, alan 78.000 m²
PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ

                                                                              PERI Group
                                                                    PERI GmbH Germany                                                                               1969
                                           Artur Schwörer, Alexander Schwörer, Christian Schwörer, Dr. Josef Spieler


 PERI AG             1974   PERI Ltd.           1990      PERIForm       1993              PERI Spol. sro. 1996       TOW PERI           2000    PERI Oplate i Skele 2004
                            Turkey                        Sverige AB Sweden                Slovakia
 Switzerland                                                                                                          Ukraine                    Croatia
 Hans Schläppi              Orhan Terzioglu               Sören Alling Toubro              Miroslav Faktor            Sergej Lopata              Sergej Vujatovic


 PERI S.A.S          1974   PERI Kft.           1990      PERI A/S            1993         PERI (Romania)      1996   OOO PERI           2000    PERI Japan K.K. 2006
                            Hungary                       Denmark                                                                                Japan
 France                                                                                    s.r.l. Romania             Russia
 Hani Samaha                                                                                                          Vladimir Kuzmin            Noriyuki Kimura
                            Tibor Laczai                  Per Egede Nielsen                Octavian Capatina

 PERI S.A.           1975   PERI-HORY           1991      PERI Suomi          1993         PERI Australia      1997   PERI Ltd.          2001    PERI Pvt Ltd        2007
 Spain                                                    Ltd. Finland                                                Egypt                      India
                            Asia Singapore                                                 Pty. Australia
 Gerhard Hexel              Peter Schwarz                 Pekka Ylänne                     Josef Hetesi               Mahmoud Ezz Eldin          Raj Lakhani


 PERI N.V.           1979   PERI           1991           PERICofrag.         1994         PERI (L. L. C.)     1997   PERI AS            2002    PERI Qatar LLC      2007
 Belgium                    Formwork Malaysia                                                                         Estonia                    Qatar
                                                          Lda. Portugal                    United Arab Emirates
 Geert Dekleermaeker        Helmut Schleich               Juan Horstmann                   Hans-Joachim Rau           Raivo Vesiaid              Fady Abdo


 PERI B.V.           1979   PERI Ges.m.b.H. 1992          PERI Korea Ltd.     1994         PERI F.S. Inc.      1998   PERI UAB           2002    PERI LLP            2007
 Netherlands                Austria                                                        Canada                     Lithuania                  Kazakhstan
                                                          South Korea
                                                          Young-Ho Jeon                                                                          Orhan Terzioğlu
 René van Zutven            Hubert Mayerhofer                                              Gaspare Caia               Virginijus Gaidimavicius
                                                          Peter Schwarz

 PERI F.S. Inc.      1982   PERI s.r.o.    1992           PERI S.A.           1996         PERI Hellas Ltd. 1999      PERI SIA           2002
 USA                        Czech Republic                Argentina                        Greece                     Latvia

 Tom Ameel                  Libor Cermak                  Daniel Belloni                   Peter Radel                Harijs Cika


 PERI S.p.A.         1983   PERI Norge AS       1993      PERI Formas         1996         PERI Ltd.       1999       PERI S.A.          2003
 Italy                                                    e Esc. Brazil                    Formwork Eng. Israel       de C. V. Mexico
                            Norway
 Sergio Dal´Soglio          Tom Wium                      Martin Eugenio Sola              Yaron Shay                 Javier Gutierrez


 PERI Ltd.           1989   PERI sp. zo. o.     1993      PERI Chile Ltda. 1996            PERI Bulgaria       2000   PERI Oplate d.o.o. 2003
 Great Britain
                            Poland                        Chile                            Bulgaria                   Serbia-Montenegro
 Carl Heathcote             Wiktor Piwkowski              Gabriel Munoz                    Georgi Yakimov             Mile Bojanic
PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ




1 Germany        7 USA                13 Hungary        19 Finland     25 Argentina     31 Australia      37 Lebanon          43 Kazakhstan     49 Mexico            55 India
  Weissenhorn      Elkridge, MD          Budapest          Hyvinkää       Escobar          Glendenning       Beirut              Almaty            Estado de            Mumbai
                                                                                                                                                   Mexico

2 France         8 Indonesia          14 Malaysia       20 Norway      26 Brazil        32 Estonia        38 Lithuania        44 Russia         50 Azerbaijan        56 Jordan
  Meaux Cedex      Jakarta               Kuala Lumpur      Drammen        Sao Paulo        Saku vald         Vilnius             Moskau            Baku                 Amman


3 Switzerland    9 Italy              15 Singapore      21 Poland      27 Chile         33 Greece         39 Morocco          45 South Africa   51 Turkmenistan      57 Kuwait
  Ohringen         Basiano               Singapore         Plochocin      Santiago de      Koropi            Tanger              Bellville         Asgabat              Kuwait
                                                                          Chile

4 Spain           10 Japan            16 Austria         22 Sweden     28 Romania       34 Latvia         40 Israel           46 Ukraine        52 Belarus           58 Saudi
  Algete / Madrid    Tokyo               Nussdorf ob der    Halmstad      Balotesti –      Riga              Petach Tikva        Kiew              Minsk                Arabia
                                         Traisen                          ILFOV                                                                                         Jeddah

5 Belgium /      11 Great Britain /   17 Czech Republic 23 Korea       29 Slovenia      35 United Arab    41 Bulgaria         47 Egypt          53 Croatia           59 Qatar
  Luxemburg         Ireland              Jesenice          Seoul          Maribor          Emirates          Sofia               Heliopolis /      Donji Stupnik /      Doha
  Londerzeel        Rugby                                                                  Dubai                                 Cairo             Zagreb

6 Netherlands    12 Turkey            18 Denmark        24 Portugal    30 Slovakia      36 Canada          42 Iceland         48 Serbia /       54 Iran              60 Algeria
  Schijndel         Istanbul             Greve             Queijas        Senec            Bolton, Ontario    Hafnarfjordur      Montenegro        Tehran               Kouba –
                                                                                                                                 Novi Beograd                           Alger
CİRO

1970 – 2007 ARASI TOPLAM CİRO (million EUR)
PERSONEL SAYISI
PERI KALIP VE İSKELELERİ (PERI, Türkiye)




                                           9
10
11
12
13
14
15
KALIP ve İSKELE NEDİR ?


 BETON çok eskiden beri bilinen bir yapı malzemesidir.

 Ancak DONATI ÇELİĞİ ile BETONUN birlikte çalıştığı kompozit,
taşıyıcı yapı malzemesi olan BETONARME ile ilgili büyük ve önemli
gelişmeler geçtiğimiz yüzyılın başlarında olmuştur.

 20nci yüzyılda inşaat teknolojilerinde yaşanan hızlı değişimler ve
dinamik ilerlemeler sayesinde BETONARME yapılar günümüze kadar
gelişerek ulaşmıştır.

 BETON şantiyede de rahatlıkla şekillendirilebilen bir malzemedir.
Yerinde dökme beton teknikleri ve teçhizatları da geliştikçe ve bu
konudaki imkanlar da yaygınlaştıkça, BETON günümüzde olduğu gibi
gelecekte de tercih edilecek ideal bir malzeme olacaktır.

 Dolayısı ile şantiyelerde BETON denildiğinde akla hiç şüphesiz ilk
olarak KALIP ve İSKELE gelmektedir ve gelecektir.

                                                      16
KALIP ve İSKELE NEDİR ?




                          17
KALIP ve İSKELE NEDİR ?

 Betona istenilen şeklin verilebilmesi için bir “negatif” veya bir
başka değişle bir “model” oluşturulmalıdır.

    “MODEL”
                                    Oluşturulan bu negatif modele
                                   “KALIP” ve bu modeli emniyetle
                                    taşıyan sisteme de “İSKELE”
          BETON KESİT                           diyoruz.




   KALIP ; betonarme yapı elemanlarına (kolon, perde, döşeme,
  kiriş vs gibi) şekil veren ve beton istenen mukavemete (taşıma
  gücüne) erişinceye kadar bu şekli emniyet ile taşıyan ve bu
  süreçte çalışan personelin güvenliğini sağlayan yapı
  malzemesinin genel adı ve tanımdır.
                                                           18
KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
1. KARA KALIP
      Ülkemizde çok sık gördüğümüz, geleneksel tahta kalıp sistemidir
      5x10 ve/veya 10x10 kereste ile oluşturulan, tahta ile kaplanan ve kavak veya 10x10
       kadron direk ve/veya “demir boru direk” olarak tabir edilen teleskopik dikmeler ile
       kurulan bir sistemdir.
      Ülkemizde kalıp iskelesindeki iş kazalarının büyük kısmı bu sistemden
       kaynaklanmaktadır. Başta kalıp ve iskelenin stabilitesi, hesabı, taşıma gücü gibi
       konular olmak üzere, modern iş güvenliği şartlarının sağlanamaması bunun temel
       nedenidir.




                                                                    19
KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
2. TÜNEL KALIP
      Ülkemizde son zamanlarda artan özellikle toplu konut projelerinde kullanılmaktadır
      Bu tür proje üreten idareler bu sistemin kullanılmasını zorunlu kılmaktadır
      Bilinenin aksine tünel kalıp bir kalıp sistemi olmayıp, bir yapım şeklidir ! Geçmişi 50
       yıl önceye dayanan Avrupa menşeili (Fransız, İtalyan) bir yapım tekniğidir. Yapı fiziği
       açısından eleştirilmektedir.
      Yapının statik projesi nerede ise tüm bölme duvarlar dahil olacak şekilde betonarme
       perde ve döşemeleri ise plak (kirişsiz) olarak veya müteahhidin veya ekibinin
       elindeki “tünel kalıba” göre çözülür. Bir kenarları açık “U” biçiminde oluşan bu gözler
       (odacıklar) tünel haline getirilmiş (yan beton duvar ve üst tabliye birlikte) yarım veya
       tam tek parça kalıp modülleri ile kaplanır.
      Beton gören yüzeyi de (3-4-6 mm saç) dahil olmak üzere tüm taşıyıcı sistemi çeliktir.
       Boyutuna bağlı olarak parça ağırlığı 3000 kg kadar çıkabilir.
      Kat etrafında çepeçevre çıkartma iskelesi yapılmak zorundadır. Bu sayede kalıpta
       çalışma sırasında olabilecek muhtemel düşmeler için yakalama iskelesi teşkil
       edilmiş olunur.
      Betonlamadan sonra “ısımak” ve benzeri ısıtıcılar ile kür uygulanarak ve üzeri
       bohçalanarak betonun hızlı mukavemet alması sağlanmaya çalışılır, ancak yüksek
       sıcaklıkla kazandırılan bu erken mukavemetin nihai mukavemeti %35’e kadar
       düşürdüğü bilindiğinden, hesap ve boyutlandırma sırasında ayrıca tedbir alınmasını
       zorunlu kılan normlar bulunmaktadır (ACI)


                                                                       20
KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)

3. ENDÜSTRİYEL KALIP / SİSTEM KALIPLARI

   Döşeme Kalıpları (yatay kalıplar)
   Perde ve Kolon Kalıpları (düşey kalıplar)
    olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılır.

    Bunun temel nedeni; kalıp hesaplarının herbir grup için farklı esaslar dikkate
    alınarak yapılmasıdır. Örneğin; döşeme kalıbı ve iskelesi hesabı (rüzgar yükü
    hariç) düşey yüklere göre, perde ve kolon kalıbı hesapları ise hidrostatik taze
    beton basıncına göre yapılmaktadır. Benzer şekilde çalışma esnasında
    alınması gereken iş emniyeti tedbirleri de özünde aynı olmak ile birlikte
    uygulamalarda farklı detaylar içerebilmektedir.




                                                               21
KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
 Döşeme Kalıpları                       Perde ve Kolon Kalıpları
      Vinçsiz sistem                         Vinçsiz sistem




     Vinçli sistem (Masa Tipi Kalıp)           Vinçli sistem




                                                                 22
SİSTEM KALIPLARINDA İŞ GÜVENLİĞİ PLANLAMASI

   Sistem Kalıplarını “İş sağlığı ve işçi güvenliği” açısından irdeleyecek olursak;

       Kalıp ve iskele betonlama sırasında göçük olmayacak şekilde dizayn ve
        hesap edilmelidir. Buna göre kalıp ve iskele parçalarının “taşıma gücünü
        tevsik eden” ruhsatı olmalıdır.
       Kalıp ve iskele sistemine ait iş sağlığı ve işçi güvenliği ekipmanları
        bulunmalıdır.
       Sistem detayları, çalışan personelin düşme, çarpma, takılma gibi
        durumlarda emniyetini sağlayacak şekilde çözülmüş olmalıdır ve emniyet
        ile ilgili parçalar, kolay ve hızlı bir şekilde uygulanabilir nitelikte dizayn
        edilmelidir. IGY_3_PERIsafety_tips.wmv
       Projeye özgün ve çalışma anında oluşabilecek aşağıdaki temel riskleri
        dikkate alan “güvenlik planına” uygun tebdir alınmalıdır;
           Personel düşmesi
           Malzeme ve ekipman düşmesi (temizlik sırasında inşaat atıklarının düşmesi
            veya keser, çekiç, makas gibi el aletlerinin düşmesi
           Hava koşullarına ve çalışılan irtifaya özel olarak oluşabilecek durumlar
           İşin ani olarak durdurulması anında malzeme ve ekipmanın süratle emniyete
            alınması ve personelin olay yerinden tahliye edilmesi
           Kaza ve yaralanma gibi acil durumlarda personelin güvenle


                                                                  23
KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ

   Kalıp ve iskele sistemlerinde yüksekte çalışma emniyet sistemleri
    AKTİF ve PASİF sistemler olarak iki çeşittir.

       AKTİF sistemler doğrudan çalışan personelin kişisel emniyetine yönelik
        ekipmanlardır. KKD Kişisel Korunma Donanımları (PPE) olarak
        isimlendirilir.
           Emniyet kemerleri
           Uzatma kabloları (halat ve ipleri)
           Şok emiciler
           Baret
           Gözlük
           Çelik uçlu güvenlik ayakkabısı

       PASİF sistemler ise uygulamadaki diğer riskler için ayrıca alınacak
        tedbirler olarak özetlenebilir.
           Güvenlik ağları
           Korkuluklar, çalışma platformları
           Sabit ve hareketli yaşam hatları
               Yatay yaşam hatları (döşeme kalıpları ve çalışma iskeleleri)
               Dikey yaşam hatları (perde ve kolon kalıpları)
                                                                     24
KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ


 PASİF SİSTEM
    Yatay yaşam hattı örnekleri




                                   25
KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ


 PASİF SİSTEM
    Yatay yaşam hattı




                                  26
KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ


 PASİF SİSTEM
    Dikey yaşam hattı




                                  27
KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM

 Ülkemizde tüketilen (yurtiçi) çimentonun;
     %10’u prekast sektöründe
     %5’i yollarda (parametler, beton yollar, çevre düzenlemeleri vs gibi)
     %35’i diğer amaçlarla (altyapı, saha betonu, briket, sıva, shotcrete, zemin ıslahı)
     Kalan %50’sinin ise yerinde dökme betonlarda kullanıldığı düşünülmektedir
 Toplamın %50’si olan ve kalıba hitap edern bu çimento sarfiyatının %60’ı geleneksel
  kalıp/kara kalıp dediğimiz kalıp sistemlerindeki betonlarda kullanılmaktadır.
 Dolayısı ile tünel kalıp ve sistem kalıbı sadece kalan %40’lık kısımdaki sarfiyat içindedir ki;
  bu miktar toplam tüketimin sadece %20’si dir.
 Türkiye’de irili ufaklı kalıp ve iskele üretimi yapan 300’ün üzerinde tedarikçi firma
  bulunmaktadır. Bu sayı “basına yansıdığı kadarı ile takip edebildiğimiz” kalıp ve iskele
  göçüğünden kaynaklanan ve ölüm ile sonuçlan iş kazaları ile nerede ise aynıdır !
 Üniversitelerimizde “kalıp ve iskele” hakkında, konuya ilgi duyan birkaç öğretim üyesinin
  münferiden yürüttüğü “dönemlik seçmeli” dersler dışında akademik anlamda çalışma yok
  denecek kadar azdır. Aynı durum meslek örgütleri içinde geçerlidir.
 Bu konudaki eksiklik yasal mevzuatlara da yansımış, bilimsel teknik alt yapısı ve dolayısı ile
  norm, standart ve şartnamelerin de olmadığı bir ortamda oluşan bu boşluk nedeni ile “kalıp
  ve iskele sistemleri” fırsatını bulan ve tamamen “ben yaptım oldu” düşüncesi ile imalat yapan
  üreticilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

                                                                                               28
KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM

 Ülkemizde “kalıp ve iskele” konusunda herhangi bir üretim normu yoktur !
 Bu eksiklik nedeni ile kaza halinde üreticiye rücu edilebilecek yasal yaptırımı olan
  bir alt yapınında bulunmadığı anlamına gelmektedir.
 Öykündüğümüz gelişmiş ülkelerde ve AB üye ülkelerinde sözü edilen bu normlar
  vardır ve son derece sıkı bir şekilde uygulanmaktadır.
 Bu normun oluşturulması veya var olanlardan derlenerek yasal mevzuat olarak
  hayat bulması, şantiyelere ve uygulama yapan meslektaşlarımıza bu konuda
  verilen hizmetin kalitesini artıracak ve aynı zamanda güvence de verecektir.
 AB tüzüklerinde sigorta şirketleri şantiyede kalıp ve iskele sistemi nedeni ile
  oluşan kazalarda kusuru bulunan üreticiye oluşan zararı rücu edebilmektedir.
  Çünkü üretici bu üretimi yapmaya ruhsat almış ve yasal zorunluğu olan normlara
  uyduğunu belgelemiş durumdadır.
 Bu üretim ruhsatları ISO ya benzer kalite belgeleri olmayıp, doğrudan üretimi
  denetleyen bağımsız kuruluşlar tarafından işletmelere verilmektedir.
 Bu ruhsat ile kalıp ve iskele üreticisine; üretim için bir yetki, uluslararası geçerliliği
  olan bir akreditasyon ve aynı zamanda sorumluluk verilmiş olur.
 Bu nedenlerle, şantiyeye gelen herhangi bir kalıp ve iskele malzemesinin üretim
  normunun tevsiki, bunu üreten firmanın bu üretimi yapmaya ruhsatı veya yetkisi
  olup olmadığının belgelenmesi kesinlikle gereklidir. Bu koşulları sağlamayan
  ürünlerin sahada kullanımına izin verilmemelidir.
                                                                                               29
PERI KALIP ve İSKELELERİ KALİTE GÜVENCE SERTİFİKASI


 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

   Sistemin temel amacı, şantiyede ki
    güvenli ve verimli çalışma ortamını
    desteklemektir.

      KALİTE

      TEKNİK

      EKONOMİ




                                                      30
PERI KALIP ve İSKELELERİ ÜRETİM RUHSATI


 KALIP ve İSKELE ÜRETİMİ İÇİN

   Kaynak tahkik sertifikası (kalıcı
    veya geçici taşıyıcı sistem üretme
    ruhsatı)

      Uluslararası geçerli

      Yetkili ve sorumlu

      DIN ve EUROnorma uygun !




                                          31

More Related Content

İş Sağlığı ve Güvenliği

  • 1. İş sağlığı ve güvenliği İŞ, GÜVENLİK, YAŞAM İGY 3. Zirve “Yüksekte Çalışma” İstanbul / Mayıs 2008 Ayhan Akpınar, İnş. Yük. Müh. Genel Müd. Yrd. PERI Kalıp ve İskeleleri San. Tic. Ltd. Şti.
  • 2. PROGRAM  BÖLÜM I : PERI Hakkında Genel Bilgi (5’)  PERI hakkında genel bilgi  BÖLÜM II : KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİ GENEL BİLGİLER (15’)  Kalıp ve iskele nedir ?  Ülkemizdeki kalıp ve iskele türleri (çeşitleri)  Kalıp ve iskele sistemlerinde ülkemizdeki durum  Sistem kalıplarında iş sağlığı ve işçi güvenliği planlaması  Kalıp sistemlerinde iş emniyeti  BÖLÜM III : “İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ” PERI Çözümleri DVD (10’)  Yüksek yapılar için güvenlik panelleri CCP ve RCS sistemleri  PERI Up Rosette Flex iş iskelesi sistemi 2
  • 3. ANA FİRMA PERI GmbH PERI‘nin merkezi Almanya / Weissenhorn Plant 1, Toplam alan 360.000 m²
  • 4. ANA FİRMA PERI GmbH Plant 2, alan 78.000 m²
  • 5. PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ PERI Group PERI GmbH Germany 1969 Artur Schwörer, Alexander Schwörer, Christian Schwörer, Dr. Josef Spieler PERI AG 1974 PERI Ltd. 1990 PERIForm 1993 PERI Spol. sro. 1996 TOW PERI 2000 PERI Oplate i Skele 2004 Turkey Sverige AB Sweden Slovakia Switzerland Ukraine Croatia Hans Schläppi Orhan Terzioglu Sören Alling Toubro Miroslav Faktor Sergej Lopata Sergej Vujatovic PERI S.A.S 1974 PERI Kft. 1990 PERI A/S 1993 PERI (Romania) 1996 OOO PERI 2000 PERI Japan K.K. 2006 Hungary Denmark Japan France s.r.l. Romania Russia Hani Samaha Vladimir Kuzmin Noriyuki Kimura Tibor Laczai Per Egede Nielsen Octavian Capatina PERI S.A. 1975 PERI-HORY 1991 PERI Suomi 1993 PERI Australia 1997 PERI Ltd. 2001 PERI Pvt Ltd 2007 Spain Ltd. Finland Egypt India Asia Singapore Pty. Australia Gerhard Hexel Peter Schwarz Pekka Ylänne Josef Hetesi Mahmoud Ezz Eldin Raj Lakhani PERI N.V. 1979 PERI 1991 PERICofrag. 1994 PERI (L. L. C.) 1997 PERI AS 2002 PERI Qatar LLC 2007 Belgium Formwork Malaysia Estonia Qatar Lda. Portugal United Arab Emirates Geert Dekleermaeker Helmut Schleich Juan Horstmann Hans-Joachim Rau Raivo Vesiaid Fady Abdo PERI B.V. 1979 PERI Ges.m.b.H. 1992 PERI Korea Ltd. 1994 PERI F.S. Inc. 1998 PERI UAB 2002 PERI LLP 2007 Netherlands Austria Canada Lithuania Kazakhstan South Korea Young-Ho Jeon Orhan Terzioğlu René van Zutven Hubert Mayerhofer Gaspare Caia Virginijus Gaidimavicius Peter Schwarz PERI F.S. Inc. 1982 PERI s.r.o. 1992 PERI S.A. 1996 PERI Hellas Ltd. 1999 PERI SIA 2002 USA Czech Republic Argentina Greece Latvia Tom Ameel Libor Cermak Daniel Belloni Peter Radel Harijs Cika PERI S.p.A. 1983 PERI Norge AS 1993 PERI Formas 1996 PERI Ltd. 1999 PERI S.A. 2003 Italy e Esc. Brazil Formwork Eng. Israel de C. V. Mexico Norway Sergio Dal´Soglio Tom Wium Martin Eugenio Sola Yaron Shay Javier Gutierrez PERI Ltd. 1989 PERI sp. zo. o. 1993 PERI Chile Ltda. 1996 PERI Bulgaria 2000 PERI Oplate d.o.o. 2003 Great Britain Poland Chile Bulgaria Serbia-Montenegro Carl Heathcote Wiktor Piwkowski Gabriel Munoz Georgi Yakimov Mile Bojanic
  • 6. PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ 1 Germany 7 USA 13 Hungary 19 Finland 25 Argentina 31 Australia 37 Lebanon 43 Kazakhstan 49 Mexico 55 India Weissenhorn Elkridge, MD Budapest Hyvinkää Escobar Glendenning Beirut Almaty Estado de Mumbai Mexico 2 France 8 Indonesia 14 Malaysia 20 Norway 26 Brazil 32 Estonia 38 Lithuania 44 Russia 50 Azerbaijan 56 Jordan Meaux Cedex Jakarta Kuala Lumpur Drammen Sao Paulo Saku vald Vilnius Moskau Baku Amman 3 Switzerland 9 Italy 15 Singapore 21 Poland 27 Chile 33 Greece 39 Morocco 45 South Africa 51 Turkmenistan 57 Kuwait Ohringen Basiano Singapore Plochocin Santiago de Koropi Tanger Bellville Asgabat Kuwait Chile 4 Spain 10 Japan 16 Austria 22 Sweden 28 Romania 34 Latvia 40 Israel 46 Ukraine 52 Belarus 58 Saudi Algete / Madrid Tokyo Nussdorf ob der Halmstad Balotesti – Riga Petach Tikva Kiew Minsk Arabia Traisen ILFOV Jeddah 5 Belgium / 11 Great Britain / 17 Czech Republic 23 Korea 29 Slovenia 35 United Arab 41 Bulgaria 47 Egypt 53 Croatia 59 Qatar Luxemburg Ireland Jesenice Seoul Maribor Emirates Sofia Heliopolis / Donji Stupnik / Doha Londerzeel Rugby Dubai Cairo Zagreb 6 Netherlands 12 Turkey 18 Denmark 24 Portugal 30 Slovakia 36 Canada 42 Iceland 48 Serbia / 54 Iran 60 Algeria Schijndel Istanbul Greve Queijas Senec Bolton, Ontario Hafnarfjordur Montenegro Tehran Kouba – Novi Beograd Alger
  • 7. CİRO 1970 – 2007 ARASI TOPLAM CİRO (million EUR)
  • 9. PERI KALIP VE İSKELELERİ (PERI, Türkiye) 9
  • 10. 10
  • 11. 11
  • 12. 12
  • 13. 13
  • 14. 14
  • 15. 15
  • 16. KALIP ve İSKELE NEDİR ?  BETON çok eskiden beri bilinen bir yapı malzemesidir.  Ancak DONATI ÇELİĞİ ile BETONUN birlikte çalıştığı kompozit, taşıyıcı yapı malzemesi olan BETONARME ile ilgili büyük ve önemli gelişmeler geçtiğimiz yüzyılın başlarında olmuştur.  20nci yüzyılda inşaat teknolojilerinde yaşanan hızlı değişimler ve dinamik ilerlemeler sayesinde BETONARME yapılar günümüze kadar gelişerek ulaşmıştır.  BETON şantiyede de rahatlıkla şekillendirilebilen bir malzemedir. Yerinde dökme beton teknikleri ve teçhizatları da geliştikçe ve bu konudaki imkanlar da yaygınlaştıkça, BETON günümüzde olduğu gibi gelecekte de tercih edilecek ideal bir malzeme olacaktır.  Dolayısı ile şantiyelerde BETON denildiğinde akla hiç şüphesiz ilk olarak KALIP ve İSKELE gelmektedir ve gelecektir. 16
  • 17. KALIP ve İSKELE NEDİR ? 17
  • 18. KALIP ve İSKELE NEDİR ?  Betona istenilen şeklin verilebilmesi için bir “negatif” veya bir başka değişle bir “model” oluşturulmalıdır. “MODEL”  Oluşturulan bu negatif modele “KALIP” ve bu modeli emniyetle taşıyan sisteme de “İSKELE” BETON KESİT diyoruz.  KALIP ; betonarme yapı elemanlarına (kolon, perde, döşeme, kiriş vs gibi) şekil veren ve beton istenen mukavemete (taşıma gücüne) erişinceye kadar bu şekli emniyet ile taşıyan ve bu süreçte çalışan personelin güvenliğini sağlayan yapı malzemesinin genel adı ve tanımdır. 18
  • 19. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ) 1. KARA KALIP  Ülkemizde çok sık gördüğümüz, geleneksel tahta kalıp sistemidir  5x10 ve/veya 10x10 kereste ile oluşturulan, tahta ile kaplanan ve kavak veya 10x10 kadron direk ve/veya “demir boru direk” olarak tabir edilen teleskopik dikmeler ile kurulan bir sistemdir.  Ülkemizde kalıp iskelesindeki iş kazalarının büyük kısmı bu sistemden kaynaklanmaktadır. Başta kalıp ve iskelenin stabilitesi, hesabı, taşıma gücü gibi konular olmak üzere, modern iş güvenliği şartlarının sağlanamaması bunun temel nedenidir. 19
  • 20. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ) 2. TÜNEL KALIP  Ülkemizde son zamanlarda artan özellikle toplu konut projelerinde kullanılmaktadır  Bu tür proje üreten idareler bu sistemin kullanılmasını zorunlu kılmaktadır  Bilinenin aksine tünel kalıp bir kalıp sistemi olmayıp, bir yapım şeklidir ! Geçmişi 50 yıl önceye dayanan Avrupa menşeili (Fransız, İtalyan) bir yapım tekniğidir. Yapı fiziği açısından eleştirilmektedir.  Yapının statik projesi nerede ise tüm bölme duvarlar dahil olacak şekilde betonarme perde ve döşemeleri ise plak (kirişsiz) olarak veya müteahhidin veya ekibinin elindeki “tünel kalıba” göre çözülür. Bir kenarları açık “U” biçiminde oluşan bu gözler (odacıklar) tünel haline getirilmiş (yan beton duvar ve üst tabliye birlikte) yarım veya tam tek parça kalıp modülleri ile kaplanır.  Beton gören yüzeyi de (3-4-6 mm saç) dahil olmak üzere tüm taşıyıcı sistemi çeliktir. Boyutuna bağlı olarak parça ağırlığı 3000 kg kadar çıkabilir.  Kat etrafında çepeçevre çıkartma iskelesi yapılmak zorundadır. Bu sayede kalıpta çalışma sırasında olabilecek muhtemel düşmeler için yakalama iskelesi teşkil edilmiş olunur.  Betonlamadan sonra “ısımak” ve benzeri ısıtıcılar ile kür uygulanarak ve üzeri bohçalanarak betonun hızlı mukavemet alması sağlanmaya çalışılır, ancak yüksek sıcaklıkla kazandırılan bu erken mukavemetin nihai mukavemeti %35’e kadar düşürdüğü bilindiğinden, hesap ve boyutlandırma sırasında ayrıca tedbir alınmasını zorunlu kılan normlar bulunmaktadır (ACI) 20
  • 21. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ) 3. ENDÜSTRİYEL KALIP / SİSTEM KALIPLARI  Döşeme Kalıpları (yatay kalıplar)  Perde ve Kolon Kalıpları (düşey kalıplar) olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılır. Bunun temel nedeni; kalıp hesaplarının herbir grup için farklı esaslar dikkate alınarak yapılmasıdır. Örneğin; döşeme kalıbı ve iskelesi hesabı (rüzgar yükü hariç) düşey yüklere göre, perde ve kolon kalıbı hesapları ise hidrostatik taze beton basıncına göre yapılmaktadır. Benzer şekilde çalışma esnasında alınması gereken iş emniyeti tedbirleri de özünde aynı olmak ile birlikte uygulamalarda farklı detaylar içerebilmektedir. 21
  • 22. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)  Döşeme Kalıpları  Perde ve Kolon Kalıpları  Vinçsiz sistem  Vinçsiz sistem  Vinçli sistem (Masa Tipi Kalıp)  Vinçli sistem 22
  • 23. SİSTEM KALIPLARINDA İŞ GÜVENLİĞİ PLANLAMASI  Sistem Kalıplarını “İş sağlığı ve işçi güvenliği” açısından irdeleyecek olursak;  Kalıp ve iskele betonlama sırasında göçük olmayacak şekilde dizayn ve hesap edilmelidir. Buna göre kalıp ve iskele parçalarının “taşıma gücünü tevsik eden” ruhsatı olmalıdır.  Kalıp ve iskele sistemine ait iş sağlığı ve işçi güvenliği ekipmanları bulunmalıdır.  Sistem detayları, çalışan personelin düşme, çarpma, takılma gibi durumlarda emniyetini sağlayacak şekilde çözülmüş olmalıdır ve emniyet ile ilgili parçalar, kolay ve hızlı bir şekilde uygulanabilir nitelikte dizayn edilmelidir. IGY_3_PERIsafety_tips.wmv  Projeye özgün ve çalışma anında oluşabilecek aşağıdaki temel riskleri dikkate alan “güvenlik planına” uygun tebdir alınmalıdır;  Personel düşmesi  Malzeme ve ekipman düşmesi (temizlik sırasında inşaat atıklarının düşmesi veya keser, çekiç, makas gibi el aletlerinin düşmesi  Hava koşullarına ve çalışılan irtifaya özel olarak oluşabilecek durumlar  İşin ani olarak durdurulması anında malzeme ve ekipmanın süratle emniyete alınması ve personelin olay yerinden tahliye edilmesi  Kaza ve yaralanma gibi acil durumlarda personelin güvenle 23
  • 24. KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ  Kalıp ve iskele sistemlerinde yüksekte çalışma emniyet sistemleri AKTİF ve PASİF sistemler olarak iki çeşittir.  AKTİF sistemler doğrudan çalışan personelin kişisel emniyetine yönelik ekipmanlardır. KKD Kişisel Korunma Donanımları (PPE) olarak isimlendirilir.  Emniyet kemerleri  Uzatma kabloları (halat ve ipleri)  Şok emiciler  Baret  Gözlük  Çelik uçlu güvenlik ayakkabısı  PASİF sistemler ise uygulamadaki diğer riskler için ayrıca alınacak tedbirler olarak özetlenebilir.  Güvenlik ağları  Korkuluklar, çalışma platformları  Sabit ve hareketli yaşam hatları  Yatay yaşam hatları (döşeme kalıpları ve çalışma iskeleleri)  Dikey yaşam hatları (perde ve kolon kalıpları) 24
  • 25. KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ  PASİF SİSTEM  Yatay yaşam hattı örnekleri 25
  • 26. KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ  PASİF SİSTEM  Yatay yaşam hattı 26
  • 27. KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ  PASİF SİSTEM  Dikey yaşam hattı 27
  • 28. KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM  Ülkemizde tüketilen (yurtiçi) çimentonun;  %10’u prekast sektöründe  %5’i yollarda (parametler, beton yollar, çevre düzenlemeleri vs gibi)  %35’i diğer amaçlarla (altyapı, saha betonu, briket, sıva, shotcrete, zemin ıslahı)  Kalan %50’sinin ise yerinde dökme betonlarda kullanıldığı düşünülmektedir  Toplamın %50’si olan ve kalıba hitap edern bu çimento sarfiyatının %60’ı geleneksel kalıp/kara kalıp dediğimiz kalıp sistemlerindeki betonlarda kullanılmaktadır.  Dolayısı ile tünel kalıp ve sistem kalıbı sadece kalan %40’lık kısımdaki sarfiyat içindedir ki; bu miktar toplam tüketimin sadece %20’si dir.  Türkiye’de irili ufaklı kalıp ve iskele üretimi yapan 300’ün üzerinde tedarikçi firma bulunmaktadır. Bu sayı “basına yansıdığı kadarı ile takip edebildiğimiz” kalıp ve iskele göçüğünden kaynaklanan ve ölüm ile sonuçlan iş kazaları ile nerede ise aynıdır !  Üniversitelerimizde “kalıp ve iskele” hakkında, konuya ilgi duyan birkaç öğretim üyesinin münferiden yürüttüğü “dönemlik seçmeli” dersler dışında akademik anlamda çalışma yok denecek kadar azdır. Aynı durum meslek örgütleri içinde geçerlidir.  Bu konudaki eksiklik yasal mevzuatlara da yansımış, bilimsel teknik alt yapısı ve dolayısı ile norm, standart ve şartnamelerin de olmadığı bir ortamda oluşan bu boşluk nedeni ile “kalıp ve iskele sistemleri” fırsatını bulan ve tamamen “ben yaptım oldu” düşüncesi ile imalat yapan üreticilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. 28
  • 29. KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM  Ülkemizde “kalıp ve iskele” konusunda herhangi bir üretim normu yoktur !  Bu eksiklik nedeni ile kaza halinde üreticiye rücu edilebilecek yasal yaptırımı olan bir alt yapınında bulunmadığı anlamına gelmektedir.  Öykündüğümüz gelişmiş ülkelerde ve AB üye ülkelerinde sözü edilen bu normlar vardır ve son derece sıkı bir şekilde uygulanmaktadır.  Bu normun oluşturulması veya var olanlardan derlenerek yasal mevzuat olarak hayat bulması, şantiyelere ve uygulama yapan meslektaşlarımıza bu konuda verilen hizmetin kalitesini artıracak ve aynı zamanda güvence de verecektir.  AB tüzüklerinde sigorta şirketleri şantiyede kalıp ve iskele sistemi nedeni ile oluşan kazalarda kusuru bulunan üreticiye oluşan zararı rücu edebilmektedir. Çünkü üretici bu üretimi yapmaya ruhsat almış ve yasal zorunluğu olan normlara uyduğunu belgelemiş durumdadır.  Bu üretim ruhsatları ISO ya benzer kalite belgeleri olmayıp, doğrudan üretimi denetleyen bağımsız kuruluşlar tarafından işletmelere verilmektedir.  Bu ruhsat ile kalıp ve iskele üreticisine; üretim için bir yetki, uluslararası geçerliliği olan bir akreditasyon ve aynı zamanda sorumluluk verilmiş olur.  Bu nedenlerle, şantiyeye gelen herhangi bir kalıp ve iskele malzemesinin üretim normunun tevsiki, bunu üreten firmanın bu üretimi yapmaya ruhsatı veya yetkisi olup olmadığının belgelenmesi kesinlikle gereklidir. Bu koşulları sağlamayan ürünlerin sahada kullanımına izin verilmemelidir. 29
  • 30. PERI KALIP ve İSKELELERİ KALİTE GÜVENCE SERTİFİKASI  TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ  Sistemin temel amacı, şantiyede ki güvenli ve verimli çalışma ortamını desteklemektir.  KALİTE  TEKNİK  EKONOMİ 30
  • 31. PERI KALIP ve İSKELELERİ ÜRETİM RUHSATI  KALIP ve İSKELE ÜRETİMİ İÇİN  Kaynak tahkik sertifikası (kalıcı veya geçici taşıyıcı sistem üretme ruhsatı)  Uluslararası geçerli  Yetkili ve sorumlu  DIN ve EUROnorma uygun ! 31