Ayhan Akpınar - İş Sağlığı ve Güvenliği - İGY Zirve 3
1 of 31
Downloaded 146 times
More Related Content
İş Sağlığı ve Güvenliği
1. İş sağlığı ve güvenliği
İŞ, GÜVENLİK, YAŞAM
İGY 3. Zirve “Yüksekte Çalışma”
İstanbul / Mayıs 2008
Ayhan Akpınar, İnş. Yük. Müh.
Genel Müd. Yrd.
PERI Kalıp ve İskeleleri San. Tic. Ltd. Şti.
2. PROGRAM
BÖLÜM I : PERI Hakkında Genel Bilgi (5’)
PERI hakkında genel bilgi
BÖLÜM II : KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİ GENEL BİLGİLER (15’)
Kalıp ve iskele nedir ?
Ülkemizdeki kalıp ve iskele türleri (çeşitleri)
Kalıp ve iskele sistemlerinde ülkemizdeki durum
Sistem kalıplarında iş sağlığı ve işçi güvenliği planlaması
Kalıp sistemlerinde iş emniyeti
BÖLÜM III : “İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ” PERI Çözümleri DVD (10’)
Yüksek yapılar için güvenlik panelleri CCP ve RCS sistemleri
PERI Up Rosette Flex iş iskelesi sistemi
2
3. ANA FİRMA PERI GmbH
PERI‘nin merkezi Almanya / Weissenhorn
Plant 1, Toplam alan 360.000 m²
5. PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ
PERI Group
PERI GmbH Germany 1969
Artur Schwörer, Alexander Schwörer, Christian Schwörer, Dr. Josef Spieler
PERI AG 1974 PERI Ltd. 1990 PERIForm 1993 PERI Spol. sro. 1996 TOW PERI 2000 PERI Oplate i Skele 2004
Turkey Sverige AB Sweden Slovakia
Switzerland Ukraine Croatia
Hans Schläppi Orhan Terzioglu Sören Alling Toubro Miroslav Faktor Sergej Lopata Sergej Vujatovic
PERI S.A.S 1974 PERI Kft. 1990 PERI A/S 1993 PERI (Romania) 1996 OOO PERI 2000 PERI Japan K.K. 2006
Hungary Denmark Japan
France s.r.l. Romania Russia
Hani Samaha Vladimir Kuzmin Noriyuki Kimura
Tibor Laczai Per Egede Nielsen Octavian Capatina
PERI S.A. 1975 PERI-HORY 1991 PERI Suomi 1993 PERI Australia 1997 PERI Ltd. 2001 PERI Pvt Ltd 2007
Spain Ltd. Finland Egypt India
Asia Singapore Pty. Australia
Gerhard Hexel Peter Schwarz Pekka Ylänne Josef Hetesi Mahmoud Ezz Eldin Raj Lakhani
PERI N.V. 1979 PERI 1991 PERICofrag. 1994 PERI (L. L. C.) 1997 PERI AS 2002 PERI Qatar LLC 2007
Belgium Formwork Malaysia Estonia Qatar
Lda. Portugal United Arab Emirates
Geert Dekleermaeker Helmut Schleich Juan Horstmann Hans-Joachim Rau Raivo Vesiaid Fady Abdo
PERI B.V. 1979 PERI Ges.m.b.H. 1992 PERI Korea Ltd. 1994 PERI F.S. Inc. 1998 PERI UAB 2002 PERI LLP 2007
Netherlands Austria Canada Lithuania Kazakhstan
South Korea
Young-Ho Jeon Orhan Terzioğlu
René van Zutven Hubert Mayerhofer Gaspare Caia Virginijus Gaidimavicius
Peter Schwarz
PERI F.S. Inc. 1982 PERI s.r.o. 1992 PERI S.A. 1996 PERI Hellas Ltd. 1999 PERI SIA 2002
USA Czech Republic Argentina Greece Latvia
Tom Ameel Libor Cermak Daniel Belloni Peter Radel Harijs Cika
PERI S.p.A. 1983 PERI Norge AS 1993 PERI Formas 1996 PERI Ltd. 1999 PERI S.A. 2003
Italy e Esc. Brazil Formwork Eng. Israel de C. V. Mexico
Norway
Sergio Dal´Soglio Tom Wium Martin Eugenio Sola Yaron Shay Javier Gutierrez
PERI Ltd. 1989 PERI sp. zo. o. 1993 PERI Chile Ltda. 1996 PERI Bulgaria 2000 PERI Oplate d.o.o. 2003
Great Britain
Poland Chile Bulgaria Serbia-Montenegro
Carl Heathcote Wiktor Piwkowski Gabriel Munoz Georgi Yakimov Mile Bojanic
6. PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ
1 Germany 7 USA 13 Hungary 19 Finland 25 Argentina 31 Australia 37 Lebanon 43 Kazakhstan 49 Mexico 55 India
Weissenhorn Elkridge, MD Budapest Hyvinkää Escobar Glendenning Beirut Almaty Estado de Mumbai
Mexico
2 France 8 Indonesia 14 Malaysia 20 Norway 26 Brazil 32 Estonia 38 Lithuania 44 Russia 50 Azerbaijan 56 Jordan
Meaux Cedex Jakarta Kuala Lumpur Drammen Sao Paulo Saku vald Vilnius Moskau Baku Amman
3 Switzerland 9 Italy 15 Singapore 21 Poland 27 Chile 33 Greece 39 Morocco 45 South Africa 51 Turkmenistan 57 Kuwait
Ohringen Basiano Singapore Plochocin Santiago de Koropi Tanger Bellville Asgabat Kuwait
Chile
4 Spain 10 Japan 16 Austria 22 Sweden 28 Romania 34 Latvia 40 Israel 46 Ukraine 52 Belarus 58 Saudi
Algete / Madrid Tokyo Nussdorf ob der Halmstad Balotesti – Riga Petach Tikva Kiew Minsk Arabia
Traisen ILFOV Jeddah
5 Belgium / 11 Great Britain / 17 Czech Republic 23 Korea 29 Slovenia 35 United Arab 41 Bulgaria 47 Egypt 53 Croatia 59 Qatar
Luxemburg Ireland Jesenice Seoul Maribor Emirates Sofia Heliopolis / Donji Stupnik / Doha
Londerzeel Rugby Dubai Cairo Zagreb
6 Netherlands 12 Turkey 18 Denmark 24 Portugal 30 Slovakia 36 Canada 42 Iceland 48 Serbia / 54 Iran 60 Algeria
Schijndel Istanbul Greve Queijas Senec Bolton, Ontario Hafnarfjordur Montenegro Tehran Kouba –
Novi Beograd Alger
16. KALIP ve İSKELE NEDİR ?
BETON çok eskiden beri bilinen bir yapı malzemesidir.
Ancak DONATI ÇELİĞİ ile BETONUN birlikte çalıştığı kompozit,
taşıyıcı yapı malzemesi olan BETONARME ile ilgili büyük ve önemli
gelişmeler geçtiğimiz yüzyılın başlarında olmuştur.
20nci yüzyılda inşaat teknolojilerinde yaşanan hızlı değişimler ve
dinamik ilerlemeler sayesinde BETONARME yapılar günümüze kadar
gelişerek ulaşmıştır.
BETON şantiyede de rahatlıkla şekillendirilebilen bir malzemedir.
Yerinde dökme beton teknikleri ve teçhizatları da geliştikçe ve bu
konudaki imkanlar da yaygınlaştıkça, BETON günümüzde olduğu gibi
gelecekte de tercih edilecek ideal bir malzeme olacaktır.
Dolayısı ile şantiyelerde BETON denildiğinde akla hiç şüphesiz ilk
olarak KALIP ve İSKELE gelmektedir ve gelecektir.
16
18. KALIP ve İSKELE NEDİR ?
Betona istenilen şeklin verilebilmesi için bir “negatif” veya bir
başka değişle bir “model” oluşturulmalıdır.
“MODEL”
Oluşturulan bu negatif modele
“KALIP” ve bu modeli emniyetle
taşıyan sisteme de “İSKELE”
BETON KESİT diyoruz.
KALIP ; betonarme yapı elemanlarına (kolon, perde, döşeme,
kiriş vs gibi) şekil veren ve beton istenen mukavemete (taşıma
gücüne) erişinceye kadar bu şekli emniyet ile taşıyan ve bu
süreçte çalışan personelin güvenliğini sağlayan yapı
malzemesinin genel adı ve tanımdır.
18
19. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
1. KARA KALIP
Ülkemizde çok sık gördüğümüz, geleneksel tahta kalıp sistemidir
5x10 ve/veya 10x10 kereste ile oluşturulan, tahta ile kaplanan ve kavak veya 10x10
kadron direk ve/veya “demir boru direk” olarak tabir edilen teleskopik dikmeler ile
kurulan bir sistemdir.
Ülkemizde kalıp iskelesindeki iş kazalarının büyük kısmı bu sistemden
kaynaklanmaktadır. Başta kalıp ve iskelenin stabilitesi, hesabı, taşıma gücü gibi
konular olmak üzere, modern iş güvenliği şartlarının sağlanamaması bunun temel
nedenidir.
19
20. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
2. TÜNEL KALIP
Ülkemizde son zamanlarda artan özellikle toplu konut projelerinde kullanılmaktadır
Bu tür proje üreten idareler bu sistemin kullanılmasını zorunlu kılmaktadır
Bilinenin aksine tünel kalıp bir kalıp sistemi olmayıp, bir yapım şeklidir ! Geçmişi 50
yıl önceye dayanan Avrupa menşeili (Fransız, İtalyan) bir yapım tekniğidir. Yapı fiziği
açısından eleştirilmektedir.
Yapının statik projesi nerede ise tüm bölme duvarlar dahil olacak şekilde betonarme
perde ve döşemeleri ise plak (kirişsiz) olarak veya müteahhidin veya ekibinin
elindeki “tünel kalıba” göre çözülür. Bir kenarları açık “U” biçiminde oluşan bu gözler
(odacıklar) tünel haline getirilmiş (yan beton duvar ve üst tabliye birlikte) yarım veya
tam tek parça kalıp modülleri ile kaplanır.
Beton gören yüzeyi de (3-4-6 mm saç) dahil olmak üzere tüm taşıyıcı sistemi çeliktir.
Boyutuna bağlı olarak parça ağırlığı 3000 kg kadar çıkabilir.
Kat etrafında çepeçevre çıkartma iskelesi yapılmak zorundadır. Bu sayede kalıpta
çalışma sırasında olabilecek muhtemel düşmeler için yakalama iskelesi teşkil
edilmiş olunur.
Betonlamadan sonra “ısımak” ve benzeri ısıtıcılar ile kür uygulanarak ve üzeri
bohçalanarak betonun hızlı mukavemet alması sağlanmaya çalışılır, ancak yüksek
sıcaklıkla kazandırılan bu erken mukavemetin nihai mukavemeti %35’e kadar
düşürdüğü bilindiğinden, hesap ve boyutlandırma sırasında ayrıca tedbir alınmasını
zorunlu kılan normlar bulunmaktadır (ACI)
20
21. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
3. ENDÜSTRİYEL KALIP / SİSTEM KALIPLARI
Döşeme Kalıpları (yatay kalıplar)
Perde ve Kolon Kalıpları (düşey kalıplar)
olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılır.
Bunun temel nedeni; kalıp hesaplarının herbir grup için farklı esaslar dikkate
alınarak yapılmasıdır. Örneğin; döşeme kalıbı ve iskelesi hesabı (rüzgar yükü
hariç) düşey yüklere göre, perde ve kolon kalıbı hesapları ise hidrostatik taze
beton basıncına göre yapılmaktadır. Benzer şekilde çalışma esnasında
alınması gereken iş emniyeti tedbirleri de özünde aynı olmak ile birlikte
uygulamalarda farklı detaylar içerebilmektedir.
21
22. KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)
Döşeme Kalıpları Perde ve Kolon Kalıpları
Vinçsiz sistem Vinçsiz sistem
Vinçli sistem (Masa Tipi Kalıp) Vinçli sistem
22
23. SİSTEM KALIPLARINDA İŞ GÜVENLİĞİ PLANLAMASI
Sistem Kalıplarını “İş sağlığı ve işçi güvenliği” açısından irdeleyecek olursak;
Kalıp ve iskele betonlama sırasında göçük olmayacak şekilde dizayn ve
hesap edilmelidir. Buna göre kalıp ve iskele parçalarının “taşıma gücünü
tevsik eden” ruhsatı olmalıdır.
Kalıp ve iskele sistemine ait iş sağlığı ve işçi güvenliği ekipmanları
bulunmalıdır.
Sistem detayları, çalışan personelin düşme, çarpma, takılma gibi
durumlarda emniyetini sağlayacak şekilde çözülmüş olmalıdır ve emniyet
ile ilgili parçalar, kolay ve hızlı bir şekilde uygulanabilir nitelikte dizayn
edilmelidir. IGY_3_PERIsafety_tips.wmv
Projeye özgün ve çalışma anında oluşabilecek aşağıdaki temel riskleri
dikkate alan “güvenlik planına” uygun tebdir alınmalıdır;
Personel düşmesi
Malzeme ve ekipman düşmesi (temizlik sırasında inşaat atıklarının düşmesi
veya keser, çekiç, makas gibi el aletlerinin düşmesi
Hava koşullarına ve çalışılan irtifaya özel olarak oluşabilecek durumlar
İşin ani olarak durdurulması anında malzeme ve ekipmanın süratle emniyete
alınması ve personelin olay yerinden tahliye edilmesi
Kaza ve yaralanma gibi acil durumlarda personelin güvenle
23
24. KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ
Kalıp ve iskele sistemlerinde yüksekte çalışma emniyet sistemleri
AKTİF ve PASİF sistemler olarak iki çeşittir.
AKTİF sistemler doğrudan çalışan personelin kişisel emniyetine yönelik
ekipmanlardır. KKD Kişisel Korunma Donanımları (PPE) olarak
isimlendirilir.
Emniyet kemerleri
Uzatma kabloları (halat ve ipleri)
Şok emiciler
Baret
Gözlük
Çelik uçlu güvenlik ayakkabısı
PASİF sistemler ise uygulamadaki diğer riskler için ayrıca alınacak
tedbirler olarak özetlenebilir.
Güvenlik ağları
Korkuluklar, çalışma platformları
Sabit ve hareketli yaşam hatları
Yatay yaşam hatları (döşeme kalıpları ve çalışma iskeleleri)
Dikey yaşam hatları (perde ve kolon kalıpları)
24
28. KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Ülkemizde tüketilen (yurtiçi) çimentonun;
%10’u prekast sektöründe
%5’i yollarda (parametler, beton yollar, çevre düzenlemeleri vs gibi)
%35’i diğer amaçlarla (altyapı, saha betonu, briket, sıva, shotcrete, zemin ıslahı)
Kalan %50’sinin ise yerinde dökme betonlarda kullanıldığı düşünülmektedir
Toplamın %50’si olan ve kalıba hitap edern bu çimento sarfiyatının %60’ı geleneksel
kalıp/kara kalıp dediğimiz kalıp sistemlerindeki betonlarda kullanılmaktadır.
Dolayısı ile tünel kalıp ve sistem kalıbı sadece kalan %40’lık kısımdaki sarfiyat içindedir ki;
bu miktar toplam tüketimin sadece %20’si dir.
Türkiye’de irili ufaklı kalıp ve iskele üretimi yapan 300’ün üzerinde tedarikçi firma
bulunmaktadır. Bu sayı “basına yansıdığı kadarı ile takip edebildiğimiz” kalıp ve iskele
göçüğünden kaynaklanan ve ölüm ile sonuçlan iş kazaları ile nerede ise aynıdır !
Üniversitelerimizde “kalıp ve iskele” hakkında, konuya ilgi duyan birkaç öğretim üyesinin
münferiden yürüttüğü “dönemlik seçmeli” dersler dışında akademik anlamda çalışma yok
denecek kadar azdır. Aynı durum meslek örgütleri içinde geçerlidir.
Bu konudaki eksiklik yasal mevzuatlara da yansımış, bilimsel teknik alt yapısı ve dolayısı ile
norm, standart ve şartnamelerin de olmadığı bir ortamda oluşan bu boşluk nedeni ile “kalıp
ve iskele sistemleri” fırsatını bulan ve tamamen “ben yaptım oldu” düşüncesi ile imalat yapan
üreticilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
28
29. KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Ülkemizde “kalıp ve iskele” konusunda herhangi bir üretim normu yoktur !
Bu eksiklik nedeni ile kaza halinde üreticiye rücu edilebilecek yasal yaptırımı olan
bir alt yapınında bulunmadığı anlamına gelmektedir.
Öykündüğümüz gelişmiş ülkelerde ve AB üye ülkelerinde sözü edilen bu normlar
vardır ve son derece sıkı bir şekilde uygulanmaktadır.
Bu normun oluşturulması veya var olanlardan derlenerek yasal mevzuat olarak
hayat bulması, şantiyelere ve uygulama yapan meslektaşlarımıza bu konuda
verilen hizmetin kalitesini artıracak ve aynı zamanda güvence de verecektir.
AB tüzüklerinde sigorta şirketleri şantiyede kalıp ve iskele sistemi nedeni ile
oluşan kazalarda kusuru bulunan üreticiye oluşan zararı rücu edebilmektedir.
Çünkü üretici bu üretimi yapmaya ruhsat almış ve yasal zorunluğu olan normlara
uyduğunu belgelemiş durumdadır.
Bu üretim ruhsatları ISO ya benzer kalite belgeleri olmayıp, doğrudan üretimi
denetleyen bağımsız kuruluşlar tarafından işletmelere verilmektedir.
Bu ruhsat ile kalıp ve iskele üreticisine; üretim için bir yetki, uluslararası geçerliliği
olan bir akreditasyon ve aynı zamanda sorumluluk verilmiş olur.
Bu nedenlerle, şantiyeye gelen herhangi bir kalıp ve iskele malzemesinin üretim
normunun tevsiki, bunu üreten firmanın bu üretimi yapmaya ruhsatı veya yetkisi
olup olmadığının belgelenmesi kesinlikle gereklidir. Bu koşulları sağlamayan
ürünlerin sahada kullanımına izin verilmemelidir.
29
30. PERI KALIP ve İSKELELERİ KALİTE GÜVENCE SERTİFİKASI
TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Sistemin temel amacı, şantiyede ki
güvenli ve verimli çalışma ortamını
desteklemektir.
KALİTE
TEKNİK
EKONOMİ
30
31. PERI KALIP ve İSKELELERİ ÜRETİM RUHSATI
KALIP ve İSKELE ÜRETİMİ İÇİN
Kaynak tahkik sertifikası (kalıcı
veya geçici taşıyıcı sistem üretme
ruhsatı)
Uluslararası geçerli
Yetkili ve sorumlu
DIN ve EUROnorma uygun !
31