4. Android ¡ª Google v? Open Handset Allience t?r?find?n kodla?d?r?lm?? Linux
?m?liyyat sistemi ?sasl? bir mobil cihaz (PDA v? cib telefonlar?) ¨¹?¨¹n inki?af etdirilmi?
a??q qaynaq kodlu bir ?m?liyyat sistemi.
5 noyabr 2007-ci ild? Open Handset Allience Android ?m?liyyat sistemini yaratd?. 34
?d?d t?chizat, proqram v? telekom ?irk?ti, mobil cihazlar ¨¹?¨¹n t?lif haqq? olmayan bir
?m?liyyat sisteminin texnologiyan?n inki?af? ¨¹?¨¹n ?ox faydal? oldu?u m?vzusunda
h?mfikirl?r. 2008d? bazara s¨¹r¨¹ld¨¹y¨¹nd?, bir ?ox Android ?m?liyyat sistemi Apache
free-software v? A??q Qaynaq Kodu lisans?yla inki?af etdirilm?y? a??q olacaq.
5. iOS (ke?mi? ad? il? iPhone OS) Apple'?n ba?lang??ta iPhone ¨¹?¨¹n yaratd??? lakin daha
sonra iPod Touch ve iPad'de de f?aliyy?t g?st?r?n mobil operativ sistemdir. iOS i?ind? 4
t?b?q? vard?r: Core OS, Core Servisleri, Medya ve Cocoa Touch. Yaz?l?m cihaz?n i?ind?
500 MB'l?q yer tutmaqdad?r.
?irk?t: Apple Inc.
D?st?kl?diyi dill?r: 34
?OS ilk d?f? 2007-ci ild?, lakin ?OS deyil, OS X operativ sistemini da??d??? il? birinci n?sil
iPhone tan?d?ld?.
Mart?n 6-s?, 2008-ci ild? is?, OS X operativ sistemi, iPhone OS ad?na d?yi?ildi.
?yulun 11-i, 2008-ci ild? Apple, iPhone OS 2 i??q ¨¹z¨¹ g?rd¨¹ hans? ki, App Store-u da ilk
d?f? tan?td?.
?yun 2009-Apple iPhone OS 3 burax?ld?.
Sentyabr 2009 ¨C Apple iPhone OS-u ?OS kimi bir ad il? d?yi?di.
2010-cu ilin ?vv?ll?rind?, ?OS ¨¹?¨¹n yeni x¨¹susiyy?tl?r meydana g?ldi. Bir ne?? proqrami
eyni zamanda i?l?tm?k v?.s kimi x¨¹susyy?tl?r meydana g?ldi.
Oktyabr 2011- Apple ?OS 5-i tan?td?. ?OS 5-in dig?rl?rind?n ?ox sayda yeni x¨¹susiyy?tl?ri
var idi. H?tta Siri d? ?OS 5-l? bir yerd? tan?d?lm??d?.
6. Microsoft Windows ¡ª 1985-ci ild? Microsoft ?irk?ti t?r?find?n sat??a ??xar?lan
?m?liyyat sistemi. 1987-1989 ill?rd? Windows sistemind? i?l?y?n ?oxlu sayda g¨¹cl¨¹ v?
rahat proqramlar yarad?ld?. M?s?l?n, Windows ¨¹?¨¹n Microsoft Word, Excel, Aldus
PageMaker v? s. Bu proqramlar?n yay?lmas? istifad??il?r aras?nda Windows
sisteminin populyarl???n?n artmas?na s?b?b oldu. 1990-c? ild? yarad?lm?? Windows
3.0 versiyas?ndan ba?layaraq Windows m¨¹asir kompyuterl?r ¨¹?¨¹n standarta ?evrildi.
Windows ?m?liyyat sisteml?rinin ¨¹st¨¹n c?h?tl?ri:
Y¨¹ks?k etibarl?l??? v? asan idar? olunmas?.
Aparat vasit?l?rinin yoxlanmas?.
?nternet? b?y¨¹k daxili inteqrasiya.
?stifad?nin y¨¹ng¨¹ll¨¹y¨¹ v? rahatl???.
Eyni zamanda bir-ne?? proqramdan istifad? m¨¹mk¨¹nl¨¹y¨¹.
Bir m?tnd? bir-ne?? ?rifd?n istifad? m¨¹mk¨¹nl¨¹y¨¹ v? s.
Bir proqram ba?qa proqram vasit?sil? t??kil olunmu? veril?nl?r? m¨¹raci?t ed? bil?r
(DDB-Dinamic Data Exchange).
Multimediya prinsipini saxlay?r. Windows vasit?sil? musiqi s?sl?ndirm?k,
videokameraya baxmaq, animasiyalara baxmaq olar.
7. Linux (az?rb. Linuks) ¨C ?ox populyar, s?rb?st paylanan v? Microsoft Windows-a g¨¹cl¨¹
bir alternativ t??kil ed?n azad v? a??q m?nb?li ?m?liyyat sistemidir.
Linux n¨¹v?sinin yarad?c?s?, Linus Torvalds, 28 dekabr 1969-cu ild? Finlandiyan?n
Helsinki ??h?rind? anadan olmu?dur
Linuxun ¨¹st¨¹nl¨¹kl?ri:
1. Pulsuz olmas?. Linux A??q Lisenziya Raz?la?mas?na ?sas?n pulsuz ??kild? yay?l?r. Bu,
IT-d? bir ?ox h¨¹quqi m?s?l?l?rin qar??s?n? alma?a v? x?rcl?rin ?h?miyy?tli d?r?c?d?
azalmas?na imkan verir.
2. Etibarl?l?q. Dig?r Unix ?sasl? ?S-l?ri kimi Linux da y¨¹ks?k etibarl?l?qla xarakteriz?
olunur.
3. T?hl¨¹k?sizlik. Linuxu Se?m?kl? siz komp¨¹ter viruslar?n? tamamil? unutmaq olar v?
h?m?inin, he? bir antivirusa ehtiyac yoxdur. ?¨¹nki, Linux t?hl¨¹k?sizdir.
4. Universall?q. Linuxun h?r hans? distributivini se?m?kl?, yerin? yetiril?n m?s?l?l?rd?n
as?l? olaraq sistemi m¨¹xt?lif komp¨¹terl?rd? m¨¹xt?lif ??kild? t?nziml?y? bilm?k olar.
5. M?hsuldarl?q. Linuxu ist?nil?n m?s?l?nin h?lli ¨¹?¨¹n t?mzinl?m?k v? bel?likl?,
maksimum m?hsuldarl??a nail olmaq m¨¹mk¨¹nd¨¹r. Buna ?n yax?? s¨¹but Linuxun b?y¨¹k
hesablama qruplar? v? internet-serverl?r ¨¹?¨¹n geni? istifad? olunmas?d?r.
