Çiğdem Başgöl
- 1. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı 04 Mart 2016 EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ (Mevcut Durum ve Bakanlık Vizyonu)
- 2. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Sunum Planı• THSK Misyon ve Vizyonu • Mevzuat ve Gerekçe • Hizmetlerin Kapsamı • Mevcut Durum • Yönetmeliğin Getirdikleri • Pilot Uygulama • Yapılan Çalışmalar 2
- 3. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı THSK Misyon ve Vizyonu • Misyonumuz; insan merkezli yaklaşımla, birey ve toplum sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek, halkın yaşam kalitesini yükseltmek ve halk sağlığını tehdit eden konularda gerekli tüm önlemleri almaktır. • Vizyonumuz; Herkesin sağlığının korunup geliştirildiği sağlıklı ve mutlu bir Türkiye. 3
- 4. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Evde Bakım ve Evde Sağlık• Evde bakım hizmetleri; ihtiyacı olanlara kendi evlerinde sağlanan bir dizi sağlık ve sosyal destek hizmetleridir. (DSÖ) • Evde sağlık hizmetleri; çeşitli hastalıklar nedeniyle evde sağlık hizmeti almaya ihtiyacı olan bireylere, evinde ve aile ortamında, sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetleridir. (Evde Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği) 4
- 5. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mevzuat• 10.03.2005 tarihli ve 25751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Evde Bakım Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik” . • 01.02.2010 tarihli ve 3895 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren “Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge”. • 27.02.2015 tarihli ve 29280 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik” 5
- 6. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Gerekçe (1)• Doğumda beklenen ortalama yaşam süresinin uzamasıyla birlikte yaşlı nüfusun artışı, • Buna bağlı olarak; kronik hastalığı ve/veya bakım ihtiyacı (engellilik hali vb.) olan kişi sayısında artış, • Kanser hastalarının sayısında artış nedeniyle ortaya çıkan palyatif bakım ihtiyacı, • Gereksiz yatak işgali vb. hususların sağlık maliyetlerine olumsuz etkisi, 6
- 7. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı • Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Ülkemizde de nüfus yaşlanıyor. 7 Gerekçe (2)
- 8. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı • Doğumda beklenen yaşam süresi uzuyor. 8 Gerekçe (3)
- 9. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı 9 Gerekçe (4) • İllere ve bölgelere göre farklılıklar olmakla birlikte 65 yaş ve üzeri nüfus oranı artıyor.
- 10. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı • Kanser insidansı ve yatan hasta sayısı artıyor. 10 Gerekçe (5)
- 11. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Hizmetlerin Kapsamı (1)Evde sağlık hizmetleri; • Hastaya, konulmuş olan tanı ve planlanan tedavi çerçevesinde, bulunduğu ev ortamında muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini, • Uzun süreli kullanımı sağlık raporu ile belgelendirilen ilaçların reçete edilmesini, • Tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin raporların çıkarılmasına yardımcı olunmasını, 11
- 12. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Hizmetlerin Kapsamı (2)• Hastanın ve ailesinin, hastalıklar ve bakım sürecinde üstlenecekleri görevler hakkında bilgilendirilmesini, • Hastaya ve ailesine, evde kullanılması gereken tıbbi cihaz ve ekipmanlar konusunda eğitim verilmesini, • Gerekli görülen hallerde hastanın ilgili sağlık kuruluşuna ve/veya sağlık kuruluşundan evine nakledilmesini kapsar. 12
- 13. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mevcut Durum (1)• Ocak 2016 sonu itibariyle evde sağlık hizmetleri; 545 H Tipi Birim, 295 T Tipi Birim (50’si E2-E3 hastanelerde konuşlanmış), 107 D Tipi birim olmak üzere, Toplam 947 birim ve aile hekimlikleri tarafından sunulmaktadır. • 2010 yılından bu güne kadar 712.345 evde sağlık hizmeti hastasına ulaşılmış olup 278.885 hasta, hizmet almaya devam etmektedir. Bu hastaların 33.675’ine evinde ağız ve diş sağlığı hizmeti verilmiştir. 13
- 14. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mevcut Durum (2) 14 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Ulaşılan Toplam Hasta 16.651 124.085 244.961 380.814 510.352 693.648 712.345 Aktif Kayıtlı Hasta 16.651 80.388 139.214 186.666 218.353 272.934 278.885 Birim Sayısı 407 642 715 817 915 947 947 Araç Sayısı 78 793 956 1.128 1.111 1.251 1.308 Personel Sayısı 478 3.512 4.143 4.248 4.605 5.091 5.308
- 15. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı 15 Hematolojik Hastalıklar Kas Hastalıkları (Yatağa Bağımlı) Onkolojik Hastalıklar Akciğer-Solunum Sistemi Hastalıkları Kronik ve Endokrin Hastalıklar Ortopedi -Travmatoloji Hastalıkları Kardiyo Vasküler Hastalıklar Nörolojik ve Psikiyatrik Hastalıklar 1% 2% 4% 5% 10% 13% 23% 42% EVDE SAĞLIK HASTALARININ HASTALIK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (OCAK 2016)
- 16. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı 16 0-1 Ay 3- 18 Yaş 46-65 Yaş 66-85 Yaş 0% 0% 4% 9% 16% 20% 51% EVDE SAĞLIK HASTALARININ YAŞ GRUPLARINA DAĞILIMI (OCAK 2016)
- 17. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (1)• Yönetmelikte evde sağlık, evde bakım ve sosyal destek hizmetlerinin, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından, bütünleşik bir şekilde yürütülmesine dair düzenleme yapılmıştır. • Evde Sağlık, Bakım ve Sosyal Destek Hizmetlerinin İşbirliği İçerisinde Yürütülmesine Dair Protokol, 31.03.2015 tarihinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı, İçişleri Bakanı, Sağlık Bakanı ve Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı tarafından imzalanmıştır. 17
- 18. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (2)• Evde sağlık hizmetlerinin koordinasyon görevi, sahada en yaygın teşkilatlanması olan ve hizmetleri en uç noktadaki ihtiyaç sahiplerine ulaştırabilen Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’na verilmiştir. • Hizmetin tek elden yönetimi ile birimler arasındaki iletişim ve koordinasyonu sağlamak amacıyla kurulan Koordinasyon Merkezi’nin konumunun güçlendirilmesi ve halk sağlığı müdürlüğü bünyesinde teşekkül ettirilmesi öngörülmüştür. 18
- 19. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (3)• İl düzeyinde evde sağlık, evde bakım ve sosyal destek hizmetlerinin koordinasyonun gerçekleştirilmesi için, Vali ya da görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında toplanacak Evde Sağlık ve Sosyal Hizmetleri Değerlendirme Komisyonu, • Merkezi düzeyde koordinasyonu sağlamak ve ihtiyaç duyulan düzenlemeleri kolaylaştırmak için, Sağlık Bakanlığı Müsteşarı ya da görevlendireceği Müsteşar Yardımcısı başkanlığında toplanacak Merkez Koordinasyon Komisyonu tanımlanmıştır. 19
- 20. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (4)• Üç tip birim ve standart personel planlamıştır: T (TSM) Tipi Birim H (Hastane)Tipi Birim D (ADSM) Tipi Birim • T tipi birimler, hizmetlerin öncelikli olarak sunulmasından sorumludur. • H ve D tipi birimler ile aile hekimlikleri, öncelikle kendi görev tanımları kapsamındaki hizmetleri sunmakla mükelleftir. 20
- 21. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (5)• Evde sağlık hizmetlerin sunumu için, standartları haiz; Ekip aracı, Hasta nakil ambulansı tanımlanmıştır. • Ekip araçlarının amaca uygun olarak giydirilmesi, ev ziyaretlerinin öncelikle bu araçlarla gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. 21
- 22. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yönetmelikle Yapılan Değişiklikler (6) • Sağlık kuruluşuna sevk edilen evde sağlık hastasının muayene, tetkik ve tedavinin uzun sürmesi ya da sonraki günlere sarkması halinde, mağduriyete mahal verilmeden işlemlerin gerçekleştirilebilmesi ve kısa süreli tedavilerin yapılabilmesi için ilgili hastane bünyesinde, en az beş yatak kapasiteli, uygun donanıma sahip “Evde Sağlık Hizmet Ünitesi” tanımlanmıştır. 22
- 23. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Pilot Uygulama• Yönetmelik gereğince Aydın, Bursa, Burdur, Çankırı, Düzce, Elazığ, Edirne, Eskişehir, Iğdır, İstanbul, Sakarya ve Samsun illeri, 01 Ocak 2016 tarihine kadar pilot il kapsamına alınmıştır. • 10 il Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Belediye ile 1 il sadece Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ile protokol imzalamış; 1 il henüz protokol imzalamamıştır. • 2016 yılında, yeni model doğrultusunda hizmet sunumunun tüm illere yaygınlaştırılması sağlanacaktır. 23
- 24. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı 24 Aktif hasta Ziyaret edilen hasta H Tipi birim T Tipi birim H Tipi birim T Tipi birim Ocak 2015 51.411 9.170 2.371 611 Aralık 2015 52.440 29.399 2.294 2.342 0 20,000 40,000 60,000 T/H Tipi Birimlerin Aktif Hasta Sayısının Değişimi (Pilot İller) H Tipi Birim T Tipi Birim 0 1,000 2,000 3,000 T/H Tipi Birimlerin Ziyaret Sayısının Değişimi (Pilot İller) H Tipi Birim T Tipi Birim Pilot Uygulama (2)
- 25. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yapılan Çalışmalar (1)• 2015 yılında evde sağlık hizmetleri kapsamında yaptıkları günlük ziyaret sayıları; halı hazırdaki T ve H tipi birim sayıları; bu birimlerdeki giydirilmiş ekip araçlarının sayısı vb. hususlar göz önünde bulundurularak illerin birim ve araç planlamaları taşra teşkilatları ile birlikte yapılmıştır. • İllere araç, kıyafet ve tablet bilgisayar ödeneklerinin aktarılması için Strateji Daire Başkanlığı ile birlikte çalışmalarımız devam etmektedir. 25
- 26. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yapılan Çalışmalar (2) • “Evde Yatağa Bağımlı ve Son Dönem Hasta Bakıcısı Yetiştirme Eğitim Rehberi” hazırlanmış ve bastırılmıştır. • Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından “Evde Sağlık Hizmetleri Hemşireliği Sertifikasyon Programı” hazırlanmıştır. • “Evde Sağlık Hizmetleri Eğitim Modülü” geliştirilmiş; İstanbul ve Ankara'da eğitimler gerçekleştirilmiştir. • HSBS kapsamında Evde Sağlık Modülü ve MBYS hazırlanmış olup ülke genelinde kullanılmaktadır. 26
- 27. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Yapılan Çalışmalar (3) • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile hizmet verilerinin elektronik ortamda paylaşılabilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. • Toplum sağlığı merkezlerinde görev yapan hekimlerin, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen yetki doğrultusunda ilaç yazabilmeleri sağlanmıştır. • Uygulama Genelgesi hazırlanarak görüşlere sunulmuştur. 27
- 28. Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı 28 Unutulmamalıdır ki evde sağlık hizmeti… Özveri Sevgi Sabır Hoşgörü ve Güvenle sunulabilir. TEŞEKKÜR EDERİM Dr. Çiğdem BAŞGÜL