ઈન્ડિયન એસોસિએશન ઑફ ટીચર્સ ઑફ લાઇબ્રેરી સાયન્સની રચના કરવામાં આવશે. શ્રી ગણેશ ભટ્ટાચાર્યએ આભાર વ્યકત કર્યો હતો. અંતે એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી જેમાં ડૉ. ડી. બી. કૃષ્ણા રાવ તેના અધ્યક્ષ તરીકે અને શ્રી પી. એન. કૌલા સચિવ હતા. આ રીતે ભારતમાં પુસ્તકાલય શિક્ષણના હેતુને આગળ વધારવા માટે એક રાષ્ટ્રીય વ્યાવસાયિક સંસ્થા ઈન્ડિયન એસોસિએશન ઑફ ધ ટીચર્સ ઑફ લાઇબ્રેરી એન્ડ ઇન્ફર્મેશન સાયન્સ (IATLIS) નો જન્મ થયો
1 of 6
Download to read offline
More Related Content
IIATLIS પુસ્તકાલય અને માહિતી વિજ્ઞાનના શિક્ષકો2022.docx
1. ઑક્ટોબર 1960માાં દિલ્હી યુનિવનસિટીમાાં આયોજિત યુિેસ્કો પ્રાિેનિક સેનમિારમાાં પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિ
નિક્ષકોિા સાંગઠિિી સ્થાપિા કરવાિો નવચાર રજૂ કરવામાાં આવ્યો હતો અિે બાિમાાં િીચેિા ત્રણ
પદરસાંવાિોમાાં ચચાા કરવામાાં આવી હતી:
બિારસ દહિંદુ યુનિવનસિટી (1963) ખાતે ગ્રાંથપાલ માટે નિક્ષણ પર અખખલ ભારતીય સેનમિાર યોજાયો હતો.
એસએિડીટી નવમેન્સ યુનિવનસિટી (1965) ખાતે ગ્રાંથપાલ માટે નિક્ષણ પર અખખલ ભારતીય સેનમિાર
યોજાયો, અિે દિલ્હી યુનિવનસિટી (1966) ખાતે પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિિા અધ્યાપિ પર અખખલ ભારતીય
સેનમિાર યોજાયો. પુસ્તકાલય િાળાઓમાાં નિક્ષકો પાસેથી અખભપ્રાય મેળવવા માટે, પ્રો. બિીરુદ્દીિ દ્વારા
રાિસ્થાિ િાળાિા સ્વગાસ્થ પ્રો. િાસ ગુપ્તા અિે પી.એિ. કૌલાિા સહયોગથી એક પદરપત્ર બહાર
પાડવામાાં આવ્યો હતો. 1966 માાં દિલ્હી સેનમિારમાાં,આ િ મુદ્દાિી સમીક્ષા કરવામાાં આવી હતી પરાંતુ કોઈ
પદરણામ િ આવ્યુાં.
શ્રી ડેરેક લેન્ગ્રીિ, મુખ્ય વ્યાખ્યાતા, ઉત્તર પનિમ પોખલટેકનિક સ્કૂલ (ઈંગ્લેન્ડ) એ 15-19 દડસેમ્બર 1969
િરનમયાિ ડીઆરટીસી, બેંગ્લોરમાાં સારિા રાંગિાથિ એન્ડોમેન્ટ લેક્ચસા 'ટીખચિંગ ઑફ લાઇબ્રેરી
ક્લાનસદફકેિિ' પર આપ્યાાં. આિાથી સાંસ્થા હોવાિા મુદ્દા પર ચચાા કરવાિી આકસ્સ્મક તક મળી.
પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિિા નિક્ષકો માટે. (સ્ત્રોત: કૌલા, 1970)
સંસ્થાની રચના: 19મી દડસેમ્બર 1969િા રોિ, શ્રી પી.એિ. કૌલા દ્વારા ડીઆરટીસી ખાતે શ્રી સી.કે.
લેંગ્રીિિી અધ્યક્ષતામાાં સારિા રાંગિાથિ એન્ડોવમેન્ટ લેક્ચસામાાં હાિરી આપતા પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિિા
નિક્ષકોિી બેઠક બોલાવવામાાં આવી હતી. જેમાાં અિેક લાયબ્રેરી િાળાઓિા નિક્ષકોએ હાિરી આપી હતી.
ડો. ડી.બી. કૃષ્ણા રાવે શ્રી પી.એિ. કૌલા મીદટિંગિો હેતુ િણાવતા તેમનુાં પ્રારાંખભક સાંબોધિ આપિે. શ્રી
પી.એિ. કૌલાએ િેિમાાં પુસ્તકાલય નિક્ષણનુાં માળખુાં અિે ગ્રાંથાલય નવજ્ઞાિિા નિક્ષકોિા સાંગઠિિી
આવશ્યકતા વણાવી હતી .તેમણે ભ ૂતકાળમાાં કરેલા પ્રયત્િો અિે નિક્ષકોએ સેનમિારમાાં િિાાવેલ રસ પણ
િણાવ્યુાં હતુાં. ડૉ. ડી.બી. દિષ્િા રાવે જાહેર કયુું કે આ હેતુ માટે રચવામાાં આવેલી એડ-હોક સનમનત સાથે
ઈન્ન્ડયિ એસોનસએિિ ઑફ ટીચસા ઑફ લાઇબ્રેરી સાયન્સિી રચિા કરવામાાં આવિે. શ્રી ગણેિ
ભટ્ટાચાયાએ આભાર વ્યકત કયો હતો. અંતે એક સનમનતિી રચિા કરવામાાં આવી હતી જેમાાં ડૉ. ડી. બી.
કૃષ્ણા રાવ તેિા અધ્યક્ષ તરીકે અિે શ્રી પી. એિ. કૌલા સખચવ હતા. આ રીતે ભારતમાાં પુસ્તકાલય
નિક્ષણિા હેતુિે આગળ વધારવા માટે એક રાષ્રીય વ્યાવસાનયક સાંસ્થા ઈન્ન્ડયિ એસોનસએિિ ઑફ ધ
ટીચસા ઑફ લાઇબ્રેરી એન્ડ ઇન્ફમેિિ સાયન્સ (IATLIS) િો િન્મ થયો. IATLIS િી િિરલ બોડીિી બેઠક
21મી દડસેમ્બર 1970 િા રોિ શ્રી પી.બી. રોયિી અધ્યક્ષતામાાં સભ્યોિે અગાઉ પદરવનતિત કરાયેલ
બાંધારણિા ડ્રાફ્ટિેઅપિાવવા માટે યોજાઈ હતી. બાંધારણ પર ચચાા કરવામાાં આવી હતી અિે સવાાનુમતે
સ્વીકારવામાાં આવી હતી. (સ્ત્રોત: કુમાર, 1991a)
2. પુનરુત્થાન: 1969 માાં ફાઉન્ડેિિ મીદટિંગ પછી, પ્રથમ 'રાષ્રીય સેનમિાર' 1970 માાં DRTC, બેંગ્લોરમાાં ડૉ.
રાંગિાથિિા આિીવાાિ અિે પ્રોફેસર પી.એિ. કૌલાિા ગનતિીલ િેત ૃત્વ સાથે યોજાયો હતો. ડૉ. ડી.બી.
કૃષ્ણ રાવ,પદ્મશ્રી બિીરુદ્દીિ, પ્રો. એ. િીલમેઘિ, પ્રો. એમ.આર. કુાંબરે એસોનસએિિિા રચિાત્મક
વર્ષોમાાં મહત્ત્વિી ભ ૂનમકા ભિવી હતી. િોકે,એસોનસએિિ 1973-80 સુધી નિન્ષ્િય રહ્ુાં હતુાં. માચા 1980
માાં, પ્રોફેસર કૌલાએ BHU ખાતે િેિિી બિલાતી િરૂદરયાતો માટે LIS નિક્ષણિી સુસાંગતતા પર અખખલ
ભારતીય સેનમિારનુાં આયોિિ કયુું હતુાં. આ સેનમિારમાાં IATLISિે પ્રોફેસર કૌલા પ્રમુખ તરીકે અિે
પ્રોફેસર કુમાર િિરલ સેિેટરી તરીકે પુિઃજીનવત કરવામાાં આવ્યુાં હતુાં. 1981 થી તે ફરી એકવાર સદિય
થયુાં અિે પ્રોફેસર કુમાર દ્વારા IATLISકોમ્યુનિકેિિ અિે અન્ય ઘણી પ્રવૃનત્તઓ િરૂ કરવામાાં આવી. 1986
થી નિયનમતપણે રાષ્રીય પદરસાંવાિો યોિવામાાં આવે છે. (સ્ત્રોતો: કુમાર,1991b; અિે કુમાર,2009)
ઉદ્દેશ્યો:- એસોનસએિિિા મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો િીચે પ્રમાણે છે:
1 પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ પર નવચારોિા આિાિપ્રિાિિે પ્રોત્સાહિ આપવુાં.
2 પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણમાાં સાંિોધિિે પ્રોત્સાહિ આપવુાં.
3 પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ પર પુસ્તકો અિે સામનયકોિા પ્રકાિિિે પ્રોત્સાહિ આપવુાં.
4 પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ અંગેિા નવચારોિા નવકાસ અિે પ્રચાર માટે પદરર્ષિો,પદરસાંવાિ
અિે બોલચાલનુાં આયોિિ કરવુાં.
5 પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ અંગે પરામિા સેવા આપવી.
6 ભારતમાાં પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિિા નિક્ષકોિી તાલીમિે પ્રોત્સાહિ આપવા.
7 ભારતમાાં પુસ્તકાલય નવજ્ઞાિિા નિક્ષકોિા કલ્યાણિે પ્રોત્સાહિ આપવુાં.
8 પુસ્તકાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ પર નવચારોિા આિાિપ્રિાિિે પ્રોત્સાહિ આપવા,
9 પુસ્તકાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણમાાં સાંિોધિિે પ્રોત્સાહિ આપવા, પુસ્તકાલય અિે
માદહતી નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ પર પુસ્તકો અિે સામનયકોિા પ્રકાિિિે પ્રોત્સાહિ આપવા,
10 પદરર્ષિો, પદરસાંવાિો યોિવા,અિે ગ્રાંથાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ પરિા નવચારોિા
નવકાસ અિે પ્રચાર માટે, પુસ્તકાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિમાાં નિક્ષણ પર પરામિા સેવા આપવા,
11 ભારતમાાં પુસ્તકાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિિા નિક્ષકોિી તાલીમિે પ્રોત્સાહિ આપવા અિે
નિક્ષકોિા કલ્યાણિે પ્રોત્સાહિ આપવા માટે બોલચાલ.
12 ભારતમાાં પુસ્તકાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિ.
તાજેતરિી પ્રવૃનત્તઓ: પ્રો. િગતાર નસિંહ િવેમ્બર 2008માાં પાંજાબ યુનિવનસિટી,ચાંિીગઢ ખાતે તેિી
XXV િેિિલ કોન્ફરન્સમાાં IATLIS િા પ્રમુખ તરીકે સવાાનુમતે ચ ૂાંટાયા હતા. આજે, IATLIS એ LIS
નિક્ષકોનુાં એક મિબ ૂત અિે ગનતિીલ વ્યાવસાનયક સાંગઠિ છે જેમાાં 575 થી વધુ સભ્યો છે.
દડસેમ્બર 2008 થી, ભારત અિે નવિેિિા 150 થી વધુ LIS નિક્ષકો અિે વ્યાવસાનયકો, જેમ કે
િાઇજીરીયા, દરપબ્લલક ઓફ ચાઇિા અિે યુએસએ આ વ્યાવસાનયક સાંસ્થાિા સભ્ય બન્યા છે.
3. LISERT India - ભારતમાાં LIS એજ્યુકેિિ દરસચા એન્ડ રેનિિંગ પર એક મધ્યમ નવદ્વતાપ ૂણા ચચાા
યાિી IATLIS દ્વારા દડસેમ્બર 2008 માાં િરૂ કરવામાાં આવી હતી જેમાાં 166 સભ્યો છે.
વર્કશોપ: IATLISએ 17-19 જાન્યુઆરી 2007 િરનમયાિ સેન્રલ લાયબ્રેરી,IIT મદ્રાસ, ચેન્નાઈ ખાતે
'LIS ટીચસા એન્ડ ધ દડજિટલ ફયુચર'પર પ્રથમ રાષ્રીય વકાિોપનુાં આયોિિ કયુું હતુાં. વકાિોપમાાં
17 રાજ્યોમાાંથી 46 સહભાગીઓએ ભાગ લીધો હતો. સેન્રલ લાઇબ્રેરી,IIT બોમ્બે IATLIS (ઇન્ન્ડયિ
એસોનસએિિ ઑફ ટીચસા ઑફ લાઇબ્રેરી એન્ડ ઇન્ફમેિિ સાયન્સ) િા સહયોગથી IIT િા
કેમ્પસમાાં 13-15 જૂિ 2007 િરનમયાિ દડજિટલ યુગમાાં LIS નિક્ષણ પર 3-દિવસીય રાષ્રીય
કાયાિાળાનુાં આયોિિ કયુું હતુાં. તેમાાં િેિભરમાાંથી પુસ્તકાલય અિે માદહતી નવજ્ઞાિિા નિક્ષકો,
ગ્રાંથપાલો અિે સાંિોધિ નવદ્વાિો સદહત 38 સહભાગીઓએ ભાગ લીધો હતો.
વ્યાખ્યાન શ્રેણી: IATLIS એ સતીન્િર કૌર રામિેવ મેમોદરયલ રસ્ટ ફોર એડવાન્સમેન્ટ ઑફ
લાઇબ્રેદરયિનિપ (SATKAL) િા સહયોગથી તેિી વ્યાખ્યાિ શ્રેણી પણ િરૂ કરી છે. પ્રથમ IATLIS-
SATKALવાનર્ષિક વ્યાખ્યાિ કે.કે. બેિિી, ડાયરેક્ટર,RRRLFઅિે દડરેક્ટર (I/C), િેિિલ લાયબ્રેરી,
કોલકાતા દ્વારા IATLISિેિિલ કોન્ફરન્સ િરનમયાિ "સમગ્ર ભારતમાાં જાહેર પુસ્તકાલય સેવાઓિા
પ્રચારમાાં RRRLFિી ભ ૂનમકા" નવર્ષય પર આપવામાાં આવ્યુાં હતુાં. 27મી િવેમ્બર 2009િા રોિ
બિાવાિ યુનિવનસિટી. શ્રેણીમાાં બીજુ ાં વ્યાખ્યાિ અિે પ્રથમ IATLIS-SATKAL-ETTLIS લીદડિંગ એિ
પેપર "મૂવ પર લાઈબ્રેરીઓ: ઈમજિિંગ મોબાઈલ એપ્લીકેિન્સ ફોર લાઈબ્રેરીઓ" જ્હોિ પોલ
અન્બુ કે,હેડ,પીદરયોદડકલ યુનિવનસિટી ઓફ દ્વારા રજૂ કરવામાાં આવ્યુાંહતુાં. સ્વાઝીલેન્ડ,સ્વાઝીલેન્ડ,
જેપી યુનિવનસિટી ઓફ ઇન્ફોમેિિ ટેકિોલોજી, વાકિાઘાટ (જિ. સોલિ) ખાતે 03-05 જૂિ 2010
િરનમયાિ આયોજિત ઇમજિિંગ રેન્્સ એન્ડ ટેક્િોલોજીસ ઇિ લાઇબ્રેરીઝ એન્ડ ઇન્ફમેિિ
સનવિસીસ (ETTLIS) પરિી આંતરરાષ્રીય પદરર્ષિ િરનમયાિ. શ્રેણીમાાં આ વ્યાખ્યાિ ડૉ. IATLIS
કોન્ફરન્સમાાં CR કદરનસદ્દપ્પા, પુણે યુનિવનસિટી, પુણે 17 િવેમ્બર 2010.
IATLIS જનકલ ઑફ લાઇબ્રેરી એજ્યુર્ેશન એન્ડ રરસચક (IJLER),LIS એજ્યુકેિિ એન્ડ દરસચામાાં
તાજેતરિા નવકાસિે LIS નિક્ષકો, સાંિોધકો, નવદ્યાથીઓ અિે પુસ્તકાલય અિે માદહતી વ્યવસાનયકો
અિે આ ક્ષેત્રમાાં રસ ધરાવતા અન્ય લોકોિા ધ્યાિ પર લાવવાિા IATLIS પ્રયાસોનુાં નત્રમાનસક
પ્રકાિિ., સાંપાિકીય ટીમ,
એદડટર-ઇિ-ચીફ, ડૉ. િગતાર નસિંઘ, પ્રોફેસર, DLIS, પાંજાબી યુનિવનસિટી, પદટયાલા અિે પ્રમુખ,
IATLIS.
સાંપાિકીય સલાહકાર માંડળ,
I. આશુ િોકીિ, પ્રોફેસર, ડીએલઆઈએસ, કુરુક્ષેત્ર યુનિવનસિટી, કુરુક્ષેત્ર
II. ચેન્નુપનત કે. રામૈયા, પ્રોફેસર, ડીએલઆઈએસ, પોંદડચેરી યુનિવનસિટી, પુડુચેરી
III. આઈ.વી. મલ્હિ, પ્રોફેસર, ડીએલઆઈએસ, સેન્રલ યુનિવનસિટી ઓફ દહમાચલ પ્રિેિ, ધમાિાલા
4. IV. જે.કે. સરખેલ, પ્રોફેસર, ડીએલઆઈએસ, કલ્યાણી યુનિવનસિટી, કલ્યાણી
V. મુતૈયા એમ. કોગનુરામથ, પ્રોફેસર, સેન્રલ યુનિવનસિટી ઓફ ગુિરાત, ગાાંધીિગર.
VI. એસ. એમ. િફી, પ્રોફેસર, ડીએલઆઈએસ, કાશ્મીર યુનિવનસિટી, શ્રીિગર
VII. નત્રિિજીત કૌર, પ્રોફેસર, ડીએલઆઈએસ, પાંજાબી યુનિવનસિટી, પદટયાલા
1 નવા પુરસ્ર્ારોની સ્થાપના: બે િવા પુરસ્કારો, એટલે કે IATLIS-પ્રો. એસ.પી. િારાંગ સાંિોધિ
પ્રમોિિ એવોડા, અિે IATLIS-પ્રો. િગીન્િર નસિંહ રામિેવ લાઈફટાઈમ અચીવમેન્ટ એવોડાિી
સ્થાપિા પહેલાથી િ અસ્સ્તત્વમાાં રહેલા બે એવોડા ઉપરાાંત કરવામાાં આવી છે.
2 ભાનવ યોિિાઓ: IATLISટૂાંક સમયમાાં પીઅર-દરવ્યુિિાલ IATLISિિાલ ઑફ લાઇબ્રેરી એજ્યુકેિિ
એન્ડ દરસચા િરૂ કરવાિી યોિિા ધરાવે છે. તેણે LISનિક્ષકો અિે વ્યાવસાનયકો માટે વકાિોપ અિે
તાલીમ કાયાિમોનુાં આયોિિ કરવા માટે માલિીવ, મોદરનિયસ અિે શ્રીલાંકામાાં અગ્રણી સાંસ્થાઓ,
યુનિવનસિટીઓ અિે એસોનસએિિો સાથે ચચાાઓ િરૂ કરી છે.
3 આ ઉપરાાંત, IATLIS ભારત અિે નવિેિમાાં રસ ધરાવતી સાંસ્થાઓ સાથે સહયોગ અિે િોડાણ
માટેિી િક્યતાઓ િોધિે.
4 IATLISિી ગનતિીલ અિે ઇન્ટરેન્ક્ટવ વેબસાઇટ િરૂ કરવામાાં આવિે, િોકે મૂળભ ૂત માદહતી સાઇટ
http://sites.google.com/site/iatlishome પર ઉપલલધ છે.
IATLIS પ્રમુખ િિરલ સેિેટરીઓ
1 1969-1981 પ્રો. બિીરુદ્દીિ પ્રો. પી. એિ. કૌલા
2 1981-1985 પ્રો. પી.એિ.કુઆલા પ્રો. પી.એસ.જી.કુમાર
3 1985-1989 પ્રો. દકિિ કુમાર પ્રો. પી.એસ.જી.કુમાર
4 1989-1991 પ્રો. પી.એસ.જી.કુમાર ડૉ. એ. તેિોમૂનતિ
5 1991-1993 ડૉ. જી.વી.એસ.એલ.એિ.રાજુ ડૉ. એ. તેિોમૂનતિ
6 1993-1995 ડૉ. કૃષ્ણ કુમાર ડૉ. એ. અમુધવલ્લી
7 1996-1998 ડૉ. એ.એ.એિ.રાજુ ડૉ. એસ. સુિિાિ રાવ
8 1999-2000 ડૉ. એિ.બી. પાંગન્નાયા ડૉ. િાખલિી ઉસા
9 2001- 2005 ડૉ. એિ. લક્ષ્મણ રાવ ડૉ. એસ. સુિિાિ રાવ
10 2006-2007 ડૉ. સી.આર. ર્રરસસદ્દપ્પા ડૉ. બી.ડી. કુંબર
11 2008-2011 ડૉ. જગતાર સસિંહ ડૉ. નત્રિિજીત કૌર
12 2011- 2017 ડૉ. જગતાર સસિંહ ડૉ. H. P. S. કાલરા
13 2017-2020 ડૉ. આઈ. વી. મલ્હાિ ડૉ. એચ. પી. એસ. કાલરા
14 2020-અત્યાર સુધી ડૉ. એચ.પી.એસ. કાલરા ડૉ. ખુિપ્રીત નસિંહ બ્રાર,
(સ્ત્રોત: IATLISકોન્ફરન્સ પેપસા)
6. એિ. લક્ષ્મણ રાવ અિે એસ. સુિિાિ રાવ દ્વારા સાંપાદિત. હૈિરાબાિ: IATLIS, 2006.
Xix+408 પૃષ્ઠ. હાડાબાઉન્ડ.
સંદર્ક યાદી:-
1 Kaula, P.N. (1970) Library Education and the Association of Teachers of
Library Science Herald of Library Science 9(1) January 1970.
2 Kumar, P.S.G. (1991a) Indian Association of Teachers of Library and
Information Science (IATLIS) In Handbook of Libraries, Archives and
Information Centres in India Vol. 10 New Delhi, Aditya Prakashan, 1991.
pp 91.
3 Kumar, P.S.G. (1991b) Presidential Address at 8th
IATLIS National
Seminar on Specialization in Library and Information Science Education,
Bangalore 17 January, 1991
4 Kumar, P.S.G. (2009) Prof Kaula and I. Information Age, 3 (4) October –
December 2009, p.20.
5 Created and maintained by IATLIS. Please send your valuable suggestions
and feedback to the General Secretary, IATLIS at iatlis.patiala@gmail.com