2. L-isem Birgu [ej mill-kelma Taljana Borgo li tfisser belt ]ira . Pero’ wara l-Assedju l-Kbir meta l-Kavallieri u l-Maltin i[[eldu kontra t-Torok, din il-belt [iet mog]tija l-isem ta’ Citta’ Vittoriosa li tfisser Belt Rebbie]a. Il-Birgu
4. Qabel nid]u f’din il-belt nsibu: L-ewwel bieb li huwa mag]ruf b]ala Advanced Gate li jwassalna fejn illum hemm il-Kunsill Lokali. Minn hawn nistg]u naraw il-pont li jwassalna g]at-tieni bieb. Il-Birgu
5. Il-Birgu It-tieni bieb huwa mag]ruf b]ala Couvre Porte li jfisser il-Bieb Mo]bi. Naqsmu l-bit]a minn qalb is-swar u naslu g]at-tielet bieb.
6. Il-Birgu It-tielet bieb huwa mag]ruf b]ala l-Main Gate. Dan hu bieb kbir li jwassalna [ewwa l-Birgu.
7. Malajr insibu ru]na quddiem dak li hu mag]ruf b]ala l-Palazz ta’ l-Inkwitur. Il-membri tal-inkwizzjoni kienu m]allfin tal-knisja. F’dan il-palazz il-Knisja Kattolika kienet tis]arreg u temina ka fejn kien ji[i mxerred tag]lim li jmur kontra dak li tg]allem il-Knisja Kattolilka. Il-Palazz tal-Inkwitur
8. Kienu ji[u arrestati nies li kienu jag]mlu u minn kotba pprojbiti, dawk in-nies li ma jsumux fir-Randan, ka ta’ se]er l-aktar min-nisa u o]rajn. Il-Palazz tal-Inkwitur
9. Fil-palazz kien hemm w[ tipi ta’ `elel, dawk pubbli`i u dawk sigrieta. F’dawk pubbli`i jitqieg]du dawk kollha li kienu suspettati. Il-Palazz tal-Inkwitur
10. F’dawk sigrieta li huma ]afna i]ar kienu jitqieg]du dawk l-akkuti li kienu jir`ievu sentenza ta’ ]abs. Il-bibien ta’ dawn i`-`elel kienu baxxi ]afna u f’kull `ella wie]ed jista’ jara ]afna graffiti li kienu jag]mlu l-pri[unieri biex jg]addu l-]in. Il-Palazz tal-Inkwitur
11. L-a]]ar sular li huwa mag]ruf b]ala l-‘Piano Nobile’ huwa fejn kien jg]ix l-Inkwitur. Illum din il-parti tal-palazz qeg]da ti[i wta g]al xi wirjiet ta’ vari. Illum huwa wt b]ala ‘Muw tal-Folklor. F’dan il-palazz nsibu mezzi ta’ tortura li kienu ji[u wti ma’ l-akkuti sakemm jg]idu l-verita’. Il-Palazz tal-Inkwitur
12. Kif no]or[u minn dan il-palazz nibqg]u nein aktar ‘l isfel u nsibu l-Pjazza tar-Reb]a. Misra] ir-Reb]a
13. - F’dan il-misra] insibu statwa sabi]a ta’ San Lawrenz li huwa l-patrun tal-Birgu u li l-festa tieg]u ti[i ``elebrata fl-10 t’Awwissu. Misra] ir-Reb]a
14. - Nsibu wkoll statwa o]ra ta’ Malta Rebbie]a. Il-]adid madwar din l-istatwa huwa forma ta’ lanza b’salib fin-na]a ta’ fuq. Il-lanza tinfed [o qamar. Dan ifisser ir-reb]a ta’ l-Insara kontra t-Torok. Misra] ir-Reb]a
15. - F’din il-pjazza kien hemm torri li kien g]oli ]afna. Dan kien juh La Vallette biex jara l-attakki fl-Assedju l-Kbir. Wara sar arlo[[ fil-parti ta’ fuq nett tieg]u u kien sar mag]ruf b]ala t-Torri ta’ l-Arlo[[. Misra] ir-Reb]a
16. Illum dan it-torri ma fadal xejn minnu g]ax twaqqa’ mill-g]adu fit-tieni gwerra dinjija. Kull ma nsibu hija forma kwadra ma’ l-art ta’ din il-pjazza li turi biss fejn kien. Misra] ir-Reb]a
17. Fuq il-lemin mill-Pjazza tar-Reb]a nsibu ftit mill-bere[ tal-Kavallieri. Ber[a hija palazzo fejn il-Kavallieri kienu joqog]du skont il-pajjitag]hom. Il-Kavallieri kellhom tmien lingwi differenti. Fil-Birgu mill-ewwel ]asbu biex kull lingwa jkollha ber[a. Il-Bere[
18. Il-bere[, li mhumiex ‘il bog]od ]afna minn xulxin, [ew mibnija f’parti mag]rufa b]ala l-COLLACCHIO. Il-COLLACCHIO kienet art fejn kienu jid]lu l-Kavallieri biss. Il-Collacchio
19. F’din l-istess parti naraw il-kunvent tas-sorrijiet tal-klawsura Benedittini ta’ Santa Skolastika. Parti minn dan il-bini kien jintu b]ala l-ewwel infermerija (sptar) ta’ l-Ordni ta’ San {wann meta l-Kavallieri g]amlu l-Birgu b]ala l-belt kapitali tag]hom. Sptar tal-Ordni
20. Jekk ninu l’isfel mill-Pjazza tar-Reb]a nsibu l-Oratorju tal-Knisja. Dan jinsab ett ma[enb il-Knisja ta’ San Lawrenz. Dan fih bosta affarijiet prezzju li l-Kavallieri kienu ]allew lill-Knisja ta’ San Lawrenz. L-Oratorju tal-Knisja
21. Il-Knisja ta’ San Lawrenz kienet l-ewwel knisja ta’ l-Ordni. Il-Kavallieri kienu juwha biex jag]mlu funzjonijiet importanti li kellhom x’jaqsmu ma’ l-Ordni. Hawnhekk in]atru l-ewwel seba’ Gran Mastri ta’ l-Ordni. Kif nafuha llum nbniet fuq id-disinn tal-perit Lorenzo Gafa’. Il-Knisja ta’ San Lawrenz
22. Fil-knisja naraw ukoll il-kwadru tal-martirju tal-qaddis li [ie mixwi ]aj, li sar minn Mattia Preti. Fuq il-fa``ata tal-knisja hemm is-salib tal-Kavallieri li huwa bi tmien ponot li juru l-pajji minn fejn kienu [ejjin il-Kavallieri. Il-Knisja ta’ San Lawrenz
23. Quddiem il-knisja, hemm il-monument ta’ Jum il-}elsien li jfakkarna meta l-Ingli telqu minn Malta. Jum il-}elsien ni``elebrawh fil-31 ta’ Marzu. Jum il-}elsien
24. Jekk nersqu lejn ix-xatt tal-Birgu naraw il-[miel tal-Marina li saret dan l-a]]ar matul ix-xatt. Hawn naraw ukoll palazz antik li [ie rrestawrat b]ala casino’ – Casino’ di Venezia. Casino’ di Venezia
25. F’din l-istess parti hemm ukoll il-Muw Marittimu fejn hemm miuma ]afna mudelli ta’ bastimenti. Fih hemm ukoll ritratti u pitturi ta’ bastimenti kif ukoll kanuni u affarijet o]ra li kienu juw in-nies tal-ba]ar. Il-Muw Marittimu
26. Fil-ponta tal-Birgu nsibu l-Kastell Sant’An[lu li kien jissejja] Castello a Mare (Castellimar) li tfisser kastell ]dejn il-ba]ar. X’aktarx li l-G]arab kienu kissru t-tempju li l-Feni`i kienu bnew u floku bnew kastell. Forti Sant’ An[lu
27. Meta [ew il-kavallieri g]amlu l-Birgu b]ala l-Belt Kapitali tag]hom. Allura l-Kavallieri sa]]ew il-Birgu billi dawruh bis-swar, kabbru l-Kastellimar u semmewh il-Forti Sant’An[lu. Forti Sant’ An[lu
28. Fl-Assedju l-Kbir il-Gran Mastru La Vallette mexxa l-[lied minn fuqu. Minn dan il-kastell kienu jikkmandaw il-Port il-Kbir g]ax minn fuqu kienu jaraw kull vapur u [ifen li kien jid]ol fil-port u jisparaw fuqu. Forti Sant’ An[lu
30. Il-Kavallieri kienu qawwa tal-ba]ar u allura riedu belt qrib il-port flok l-Imdina. Fil-fatt meta [ew il-Kavallieri ta’ San {wann dawn marru joqog]du l-Birgu ]abba li kellhom x-xwieni tag]hom. Il-Birgu
31. Huma taw ukoll bidu g]at-tarzna peress li kellhom bnn post minn fejn isewwu x-xwieni tag]hom. Fi ien il-Kavallieri, il-Birgu sar b]al suq kbir g]ax fih kienu ji[u negozjanti minn pajji o]ra biex jixtru l-qoton u ]wejje[ o]ra. Il-Birgu
34. A]seb u ftakar min jien. G]andi w[ tipi ta’ `elel: Il-Palazz ta’ l-Inkwitur Go fiha hemm statwa ta’ Malta Rebbie]a: Misra] ir-Reb]a Palazz fejn il-Kavallieri kienu joqog]du: Ber[a
35. A]seb u ftakar min jien. Art fejn kienu jid]lu l-kavallieri biss: Collacchio Qieg]ed ett ma[enb il-knisja ta’ San Lawrenz: L-Oratorju tal-Knisja Qabel kont sptar tal-Kavallieri: Kunvent ta’ Santa Skolastika
36. A]seb u ftakar min jien. Monument qudiem il-Knisja ta’ San Lawrenz: Ta’ Jum il-}elsien Nissejja] Castello a Mare: Forti Sant’ An[lu Tajna bidu lit-tarzna: Il-Kavallieri
37. }ares lejn l-istampi li [ejjin u ara tiftakarx x’juru. Wara g]id dak li tiftakar fuq kull stampa. Il-Palazz ta’ l-Inkwitur Collacchio Monument ta’ Jum il-}elsien
38. }ares lejn l-istampi li [ejjin u ara tiftakarx x’juru. Wara g]id dak li tiftakar fuq kull stampa. Il-Forti Sant’ An[lu Casino’ di Venezia Il-Muw Marittimu
39. }ares lejn l-istampi li [ejjin u ara tiftakarx x’juru. Wara g]id dak li tiftakar fuq kull stampa. Il-Knisja ta’ San Lawrenz Malta Rebbie]a It-Torri ta’ l-Arlo[[
40. A]seb, Ftakar u Ddiskuti: G]ala l-Kavallieri g]au l-Birgu b]ala l-belt kapitali tag]hom? X’g]amlu l-Kavallieri biex sa]]ew il-Birgu? X’tip ta’ bini ie]or bnew g]all-u tag]hom [ewwa l-Birgu?
41. Tmiem Minn Ms. Joanne Abdilla u l-istudenti tal-]ames sena Kulle[[ San Benedittu Skola Primarja Mqabba