2. O
IMPERIALISMO
Expansión territorial das
principais potencias europeas
na busqueda dun control e
abastecemento de materias
primas, para o seu
desenvolvemento industrial, e a
apertura a novos mercados. Co
imperialismo comezou o reparto
do mundo entre as potencias
europeas (Gran Bretaña,
Francia, Alemaña, Rusia e Italia)
e as novas potencias (EE.UU. e
Xapón) orixinando tensións e
rivalidades entre elas.
Caricatura publicada en “Le Petit
Journal” en 1885.
3. Determinantes:
Exceso de poboación movementos migratorios cara as colonias no
século XIX, na busca de novas oportunidades.
Factores económicos Busqueda de novos mercados onde colocar
a produción sen elevadas taxas aduaneiras. As colonias eran tamén
espazos onde realizar novas inversións. Interese económico na riqueza e
os recursos das colonias.
Competencia político-militar Control de puntos estratéxicos:
rutas marítimas e terrestres.
Cuestións ideolóxicas e de prestixio O reparto do mundo
alimentaba o prestixio dun país e fortalecía o orgullo nacional.
Xustificación do colonialismo como “misión civilizadora”, baseado no
sentimento de superioridade da braza branca sobre os pobos que
consideraban atrasados e non-civilizados.
Afán aventureiro.
4. A CONQUISTA : Determinada pola superioridade militar por parte das
metrópoles, o que facía máis rápida a sumisión dos indíxenas e a explotación
colonial.
5. Podemos distinguir tres tipos na organización e explotación colonial:
COLONIAS DE EXPLOTACIÓN: Os colonizadores mantiñan o goberno e
administración da colonia, e apropiábanse das terras para explotalas en grandes
plantacións, depósitos minerais e pedras preciosas. A poboación indíxena era a man de
obra barata, que traballaba en duras condicións e por salarios moi baixos. No comercio e
exportación dos recursos a metrópole tiña a exclusiva. (p.e. O congo Belga)
COLONIAS DE POBOAMENTO (DOMINIOS): Nas que os colonos se
instalaban definitivamente. Tiñan unha dependencia especial coa metrópole con certa
autonomía no goberno interior. A nova poboación asentábase en barrios exclusivos e
afastados da vida indíxena. Exemplos deste tipo serían Canadá, Australia, Nova Zelanda
ou Sudáfrica.
PROTECTORADO: A metrópole mantén as autoridades indíxenas que controla
con altos funcionarios. Un exemplo a suliñar é Marrocos, reino repartido entre Francia e
España, ou o establecemento dun protectorado británico sobre Exipto.
6. CONFERENCIA DE BERLÍN 1885
Para evitar enfrontamentos entre as
potencias europeas.
Establece:
LIBRE NAVEGACIÓN DOS RÍOS NÍXER E
CONGO.
LIBERDADE DE COMERCIO NO CENTRO
DE ÁFRICA.
NORMAS DE OCUPACIÓN: A ocupación
dunha franxa costeira daba dereito a ocupar
o interior.
8. IMPERIO BRITÁNICO IMPERIO FRANCÉS
- -Fortes fluxos migratorios cara
diferentes colonias no mundo.
- - Relevancia de tres colonias:
CANADÁ: exportación de trigo
AUSTRALIA: lá, ouro
O CABO: ouro
- - A colonia máis importante durante a
etapa victoriana foi A INDIA (a xoia
da coroa) cuxa explotación
organizábase através da Compañía
das Indias Orientais.
- Estas colonias convertíronse en
grandes mercados para os produtosgrandes mercados para os produtos
industriais británicos ó tempo queindustriais británicos ó tempo que
eran proveedoras de materias primas.eran proveedoras de materias primas.
- Outras colonias británicas eran:
Canadá, Antillas, Guiana, Nixeria,
Colonia do Cabo, Exipto, Rodesia,
India ou Australia
É a segunda potencia colonial
no momento. Comeza a súa
expansión polo Mediterráneo (Tunes
e Alxeria) e o establecemento do
Protectorado de Marrocos, a
colonización de Madagascar e
Indochina.
OUTRAS POTENCIAS EUROPEAS
BélxicaBélxica conseguiu dominar
unha rica colonia: O Congo.
Alemaña e ItaliaAlemaña e Italia anexionan
algúns territorios en África.
Os Países BaixosPaíses Baixos controlaban
as Indias Orientais Holandesas.
RusiaRusia extende o seu territorio
ate o sur (fronteira coa India).
10. O REPARTO DE ÁFRICA AS NOVAS POTENCIAS
Forte rivalidade entre Francia e Gran Bretaña
na carreira colonial. Intencionalidade na creación deIntencionalidade na creación de
grandes imperios contínuos:grandes imperios contínuos: do norte ó sur no caso
de Gran Bretaña e do oeste ó este no caso de
Francia.
Para evitar friccións e enfrontamentos,
chegouse a un acordo entre as potencias:
Conferencia de Berlín 1885, na que se establecían as
normas e as zonas de ocupación en África.
•Coa apertura do Canle de Suez, Gran
Bretaña comprendeu a importancia estratéxica da
zona como unha vía máis rápida cara a India, razón
pola que decide entrar a formar parte da compañía
franco-turca.
Estados Unidos decide comezar coa
carreira colonial en dúas direccións:
-Pacífico
-Caribe (Guerra de Cuba 1898)
Ademáis da ocupación dunha franxa de
Panamá.
Xapón Ocupa Manchuria (rivalidade con
Rusia) e ocupou Corea e Formosa (en Taiwán)
13. •Algúns territorios tiñan só un interese económico para a metrópole, explotando a súa
riqueza con grandes plantacións e monocultivos, extraíase a súa riqueza mineral e
sometían á súa poboación a duros traballos.
•Outras colonias recibiron unha grande cantidade de poboadores occidentais, que se
asentaban nas novas terras. En ocasións a poboación indíxena foi vítima dunha dura política de
exterminio (pe Australia).
•Colonizadores e colonizados vivían realidades sociais diferentes.
14. Actividade:Actividade:
Como acordan as potencias europeas aComo acordan as potencias europeas a
colonización de África?colonización de África?
Defínese imperialismoimperialismo como a política levada a cabo
polas grandes potencias destinada a someter territorios e
poboacións baixo o seu dominio.
Por imperialismo colonial enténdese a dominación por
parte dun estado capitalista (metrópole) de países máis
febles e menos desenvolvidos alén das súas fronteiras.
15. IMPERIALISMO NO SÉCULO XIX
Busca de novos
mercados
Busca de novos
territorios
Causas económicas e
demográficas
Materias primas e fontes de enerxía abundantes e baratas
Control de espacios no mercado para asegurar o monopolio
Investir o exceso de capitais acumulados
Obter man de obra barata
Crecemento da poboación: movementos migratorios
Loita pola hexemonía, prestixio, motivacións nacionalistas.
Outras causas
Función Civilizadora
Función Relixiosa
Motivación científica
Deber moral: Aportar progreso/ Racismo: idea dunha raza branca
superior. Xustificación
Laboura misioneira. Evanxelizadora
Descubrimentos territoriais. Exploracións científicas
19. COLONIA: territorio administrado por unha potencia estranxeira.
IMPERIO: organización política do estado que domina varios países ademáis do
propio. O estado inflúe sobre a soberanía dos outros estados, incluso designando
os seus gobernos, ou conformándoos segunda a súa propia imaxe.
CAPITALISMO MONOPOLISTA: estadio do capitalismo caracterizado pola
definitiva desaparición do mercado de libre concurrencia e a súa substitución pola
competencia entra monopolios.
ACULTURACIÓN: Proceso social que significa a perda da propia cultura para
adquirir unha nova diferente á propia xeralmente de forma involuntaria.
Asociando unha perda de valores, crenzas, costumes e língua, para absorver a
nova cultura.
21. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL (1914-1918)
Os antecedentes No último tercio do XIX viviuse en Europa
un período de tensións determinadas por cuestións fundamentais:
As pretensións territoriais e as disputas entre as diferentes
potencias coloniais. (tensión entre Alemaña, Francia e Gran Bretaña
pola cuestión marroquí/ Francia reclama a Alemaña Alsacia e
Lorena).
O crecemento económico de Alemaña: Reino Unido e Francia
comezan a ver a Alemaña como unha ameaza para os seus
intereses.
A exaltación nacionalista:
Inimizade entre Alemaña e Francia dende a guerra franco-prusiana.
Descontento entre as nacionalidades que conformaban o Imperio
Austrohúngaro e Turco. Os Balcáns convértense nun fervedoiro de
tensións.
Pretensión rusas con respecto ós pobos eslavos (Paneslavismo).
O conflicto nos Balcáns: Serbios, Albaneses, Búlgaros e
Romaneses tentaban independizarse dos Imperios Austro-húngaro e
Turco-otomano.
22. Austria desexaba a ocupación de Serbia e chegar ó Mediterráneo por Tesalónica, este
obxectivo tamén abranguía un intento de rematar con este centro nacionalista.
Os serbios eran eslavos e a forte Rusia pretendía a protección de todos os pobos
eslavos e tamén pretende abrirse camiño cara o Mediterráneo, razóns polas que estaba
disposta a defender os intereses serbios.
Estas tensións entre as potencias alimentaron o interese por comezar unha
carreira armamentística, durante a chamada Paz Armada.
Comeza a artellarse un Sistema de Alianzas
23. Sistema de Alianzas complexo:
1882 Alemaña, Austria-Hungría e Italia
asinan a TRIPLA ALIANZA.
1907 Asinase o Triplo Acordo (TRIPLA
ENTENTE) formada por Reino Unido, Francia
e Rusia.
1917 Rusia retírase da contenda. Paz de
Brest-Litovsk.
1917 Estados Unidos entra a apoiar ós
aliados.
24. AS GRANDES ALIANZAS
TRIPLE
ENTENTE
G. BRETAÑA
FRANCIA
RUSIA
TRIPLE
ALIANZA
ALEMAÑA
AUSTRIA-
HUNGRÍA
ITALIA
CRISES POLÍTICAS
ANTES DA I GUERRA
MUNDIAL
1905 Marrocos
1908-1909 Bosnia-
Herzegovina
1912-1913 Guerras Balcánicas
1914 Asasinato en Saraxevo do
herdeiro ao Imperio Austro-
húngaro.
REARME DAS POTENCIAS DURANTE A PAZ ARMADA: Prepáranse ante a inminencia
do conflito.
25. En 1914 ten lugar un acontecemento que acelera o conflicto, o
asasinato do herdeiro da coroa austro-húngara en Saraxevo, a
mans dun estudante serbio nacionalista.
Comeza a porse en práctica o sistema de alianzas militares e
comezan as declaracións de guerra.
Austria-Hungría declara a guerra a Serbia, co apoio de Alemaña.
Rusia mobilízase contra Austria-Hungría
Alemaña declara a guerra a Rusia, e dous días despois a Francia
Reino Unido decláralle a guerra a Alemaña.
27. EXTENSIÓN TERRITORIAL DO CONFLITOEXTENSIÓN TERRITORIAL DO CONFLITO
Imperios coloniais.
EMPREGO DE NOVAS ARMASEMPREGO DE NOVAS ARMAS Maior
capacidade mortífera.
GUERRA TOTALGUERRA TOTAL Produción de material bélico.
Efectos da guerra na poboación.
Incorporación da muller ao mundo laboral.
28. 1914: GUERRA DE MOVEMENTOS: Grandes ofensivas.
1914-1918: GUERRA DE POSICIÓNS. TRINCHEIRAS
Ano 1917 ENTRADA DOS EE.UU NO CONFLITO
SAÍDA DE RUSIA DO TRIUNFO DA REVOLUCIÓN SOVIÉTICA.
1918: RENDICIÓN DOS IMPERIOS CENTRAIS.
19 CONFERENCIA DE PARÍS
TRATADO DE VERSALLES
ovas armas empregadas no conflito?
coas etapas da I Guerra Mundial.
31. PAZ DE PARÍS (1919-1923)
14 PUNTOS DE
WILSON
oFIN DA DIPLOMACIA SEGREDA
oDEMOCRATIZACVIÓN DOS
ESTADOS
oDEREITO DE
AUTODETERMINACIÓN DOS
POBOS
oRETORNO AO LIBRECAMBIO
oCREACIÓN DA SDN
TRATADOS:
Versalles (ALEMAÑA)
Saint Germain (Austria)
Trianon (Hungría)
Neuilly (Bulgaria)
Sèvres (Turquía)
A paz foi imposta polos
vencedores, o que xerou un
sentimento de revanchismo de
Alemaña e os seus aliados.
A paz non trouxo a pacificación
de Europa
Cuantiosas reparacións impostas
aos vencidos
34. SOCIEDADE DE NACIÓNS
Garantir a paz e a cooperación internacional.
Fomento do desenvolvemento social e cultural
Conferencia de París 1919
Sede en Xenebra Suíza
Asamblea Xeral
Consello: 4 membros permanentes (R.Unido/
Francia/Italia/Xapón) e 4 temporais. Reúnense cada 2
anos
Tribunal Internacional da Haya
Os acordos tómanse por unanimidade.
Inexistencia de medios para facer cumprir as resolucións
Falta de implicación das potencias que a integraron.
Efectividade escasa da SdN
