ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Innovatie in het strafrecht

•
•
D
DianBrouwer

Een bijdrage aan het debat hoe de vroeghulp in het strafrecht beter te organiseren.

1 of 5
Download to read offline
Dr. mr. D.V.A. Brouler THEMA: HET C0NGRES VAN DE NVSA r:iJrfr '.iìI.ìd'.,oc.r¡t bil CivìS D..rl:51,:r Busr'lt.¡tttl tè Utrecht er¡ ',v¿s lid ' ¿ r ì cl r. L {) rì l n. i s r'Ì ¡ l r¡ n o,,,.1'. r,t 5 i r ¡ f r r. ¡ h t.r d vtr c.ri u u r De voorstellen van de Commissie In novatie Strafrechtadvocatu u r EEN PERSOONLIJ KE TOELICHTI NG Bespreking van het rapport van de Commissie Innovatie Strafrechtadvocatuur 1 lnleiding en caveat catuur, ten behoeve van de helderheid van het debat in een prikkelende stijl, zonder daarbij overigens lezers uit andere Op het NVSA-congres is door de portefeuillehouder Straf- betrokkenheidsgebieden uit het oog te verliezen. recht van de NOvA het rapport van de Comrnissie Innouatie Strafechtøduo ca.tuur gepresenteerd. Dat rapport bevat een 2 Waar gaat het m¡s? aantal tamelijk onconventionele aanbevelingen. Zo stelt de commissie voor een stelsel van verplichte Salduz-consultaties De opdracht aan de commissie was om met 'out of the box' in te richten, waarbij elke aangehouden verdachte in het voorstellen te komen voor nieuwe werhvijzen en organisa- politiebureau in videoverbinding wordt gebracht met een tievormen voor rechtsbijstandsverlening in de eerste fase van (landelijk) 'Salduz call-center'. Dat callcenter zou mede het strafproces. De Salduz-consultatie en het komende recht bemenst kunnen worden door advocaat-assistenten, en zulke op verhoorbijstand stellen eisen aan de beschikbaarheid van advocaat-assistenten zouden volgens de commissie ook wel rechtsbijstandsverleners die in het huidige organisatiemodel een rol kunnen [rijgen in het verlenen van verhoorbijstand. moeilijk zijn in te passen. Zoals dat op congressen gaat, was het debat met de zaal Dit is het moment waârop een kritisch lezende advocaat al dat op de presentatie volgde noodzakelijk (te) kort en (te) met een eerste tegenwerping komt: 'Øe kennen nu al een gefragmenteerd. Daarom op verzoek van de redactie van paar jaar het recht op Salduz-consultatie, en dat kunnen we StraJblødin deze bijdrage aandacht voor het rapportvan de prima behappen. Dus er is helemaal geen noodzaak om het commissie, haar analyses en de gedachtenvorming die tot stelsel op de schop te nemen.' Mijn reactie daarop is dat die de aanbevelingen van de commissie hebben geleid. Daarbij observatie slechts het collectieve falen van het huidiqe model heb ik ervoor gekozen om af te wijken van het voor dit rype van rechtsbijstandverlening illustree¡t. artikelen gebruikelijke sjabloon.' In deze bijdrage is een meer De cijfers zeggen alles: elk jaar worden zo'n 120.000 ver- persoonlijk perspectief neergelegd: welke argumenten hebben dachten voorA- en B-zaken aangehouden, Al deze mensen mij ertoe gebracht om met overtuiging de aanbevelingen hebben recht op een (kosteloze) Salduz-consultatie. Aan deze van de commissie mede vorm te geven en te onderschrijven? groep worden feitelijk echter slechts circa 40.000 Salduz-con- En hoewel bekend is dar Snafbkd- terecht - in brede kring sulten verstrekt. Dat is een derde. AIs men bedenkt dat in A- wordt gelezen, moet het debat over de herinrichting van de zaken geen afstand kan worden gedaan van het Salduz-con- juridische vroeghulp nu in eerste instantie in de boezem van sult, dan kan de conclusie geen ander zijn dan dat verdachten de strafrechtadvocatuur worden gevoerd. Dat is de reden die worden aangehouden voor B-zaken in uerreueg de meeste waarom ik mij in het navolgende primair richt tot die advo- geuallen aßtand doen van hun recht op Salduz-consult. De advocaten onder u weten waarom dit zo is. Omdat een 1 Belangrijkste redenen: als lid van de commissie kan ik niet namens de verdachte van een kleine winkeldiefstal in de cel wordt voor- commissie spreken, maar het innemen van het perspectief van een gehouden: 'Mevrouw, het is nu 17.00 uur. U heeft natuurlijk onafhankelijke externe beschouwer van de commissievoorstellen past evenmin. het ¡echt om een advocaat te spreken, maar het kan wel even 22 Strafblad MAART 2013 . Sdu Uiloevers
DE VOORSTEI-TEN VAN DE COMMISSIE I NNOVATI E STRAFRE(HTADVOCATU U R duren voordat die er is. Dan gâat het misschien vanavond aangeboden, omdat men anders tijd van de aangehouden niet meer lukken om uw zaak af te ronden en moet u toch verdachte steelt. Overigens sluit deze conclusie aan bij het een nachtje blijven.' Onder advocaten is het bon-ton om dan standpunt van verschillende eminente rechtsgeleerden dat verontwaardigd naar de politie te wijzen en te kreunen over een waiver van Salduz-consultatie pas vrijwillig en geïn- 'oneigenlijke waivers', maar mijn stelling is dat het falen van formeerd kan plaatsvinden als de verdachte eerst door een de advocatuur om onmiddellijk, zonder aanrijtijden, stante rechtshulpverlener omtrent de consequenties van zo'n waiver pedê de gewenste en noodzakelijke bijstand te verlenen de is geïnformeerd. politie het handvat geeft om verdachten tot een (oneigen- Een laatste praktisch punt in dit verband is dat voor een opti- lijke) waiver te verleiden. maal resultaat de onmiddellijke en onvrijwillige Salduz-con- sultatie op een routinematige manier ingebed moet worden Natuurlijk kan men bezwaren van meer principiële aard in het werkproces van de politie. Als daar keuzemomenten of aânvoeren tegen het feit dat de politie verdachten voor k.leine afwegingsvragen ontstaan, stroomt het water naar het laagste winkeldiefstallen aanhoudt. Maar die bezwaren zullen de punt en wo¡dt een wens tot een Salduz-consult door de poli- meeste winkeliers niet delen. Dat de op dit punt diep ingesle- tie bij voorkeur weg geïnformeerd'. Dat betekent aansluiten ten werkprocessen van de politie binnen afzienbare termijn bij de werþrocessen van de politie, in plaats van blijven zó fundamenteel gewijzigd kunnen worden dat het aantal proberen die werkprocessen te veranderen. aanhoudingen voor B-zaken met tienduizenden per jaar wordt teruggebracht, lijkt mij in elk geval illusoi¡. Onder advocaten is het bon-ton om dan Men kan dan natuurlijk eisen dat de politie ruimte geeft aan de al lang geleden onrwikkelde werkrvijze van de advocatuur. verontwaardigd naar de politie te wijzen Dat men de verdachte bijvoorbeeld maar niet voorhoudt dat en te kreunen over bneigenlijke waivers' er wachtdjd verloren gaat totdât de advocaat op het bureau is aangekomen. Altijd ongevraagd een advocaat laten aanruk- De conclusie uit het voorgaande: aangehouden verdachten ken. Maar dat betekent dat de advocaat óók de verdachte die dienen een automatische, onvrijwillige, onverwijlde Salduz- dat niet wil en die écht geen behoefte heeft aan bijstand, in consultatie te laijgen. Elke andere vorm van 'eerste hulp' voorkomende gevallen veroordeelt tot een nachtje cel, omdat is ondermaats, omdat die kan leiden tot (door de politie de advocaat - uiteraard wegens 'drukte in de praktijk - pas gestuurde) onvrijwillige of oneigenlijke waivers. En dat is de volgende ochtend kan verschijnen. wâarom de huidige werkwijze van de strafrechtadvocatuur ernstig tekort schiet. Conclusie 1.' om het aantal (oneigenlijke) waivers omlaag te krijgen is een eerste en absolute voo¡waarde dat er geen 3 Strafbeschikking en ZSM utachttijd zit tussen consultatievraag en consultatiebijstand. De feilen vân onze huidige werkwijze zijn door de invoering Een rweede oorzaakvoor oneigenlijke waivers is de naïeve van de strafbeschikking en ZSM scherper aan het licht getre- (en mogelijk inderdaad zelfs onschuldige) verdachte die den. Als vroeger een aangehouden verdachte werd heenge- zegt niets te verbergen te hebben, en dus geen advocaat zonden zonder dat hij ooit een advocaat had gezien, lçrvam er zegt nodig te hebben. Terwijl de naïeve (en al helemaal de altijd een moment ì¡r'aarop de verdachte een eigen keuze kon onschuldige) verdachte nu juist degene is die het hardst maken over het verdere verloop van de zaak. In lichtere zaken een advocaat nodig heeft. De angst dat het vragen om een viel na verloop van tijd een transactievoorstel op de mat. advocaat betekent dat je iets te verbergen hebt, zit er bij veei Afhankelijk van de mate waarin de verdachte vond dat hij burgers diep in. terecht was op- dan wel aangepakt kon hij beslissen om de transactie te betalen, of om niets te doen. Nietsdoen leidde Conclusie 2: Salduz-consultatie moet onafhankeliik van de dan weer tot een dagvaarding ter zitting, waarbi; de verdachte wil van de verdachte worden qerealiseerd. opnieuw kon beslissen om die zitting alleen of met een advo- caat te doorstaan. Passiviteit leidde konom uiteindelijk tot de En dat kan alleen als die consultatie zonder wachttijd wordt mogelijkheid voor de verdachte om zijn verhaal bij de rechter te doen, en tot een afwegingsmoment om daarbij rechtshulp te zoeken. 2 'Nu, niet seffes, niet direkt, niet sebiet, niet weldra, maar nu, Nu, met de invoering van de strafbeschikking, leidt pas- maintenant, toute de suite, heute noch verdomme'; R. van het Groenewoud, -/e veux de l'amour. siviteit al na nvee weken tot een onherroepelijke vaststelling Slrafblad MAART 2013 . 5du Uitgevers 23
THEMA: HET (0NGRES VAN DE NVSA van schuld, zonder rechtshulp, die in alle opzichten (en met taalbaar als niet per uur mââr per verrichting wordt betaald. name voor de VOG) gelijk staat aan een onherroepelijke Maar welke advocaat gaat één dag in de week op het politie- rechterlijke veroordeling. Het verneukeratieve3 karakter van bureau in Emmen zitten voor twee of drie aanhoudingen per de strafbeschikking wordt nog eens versterkt doo¡ daaraan dag, leidend tot een dagomzet van € 150 of€ 200? voorafgaand een quasi-proces ('ZSM-afdoeningstafel') te 'Dan moet er dus geld bij', zullen dan veel advocaten zeggen. organiseren, waarin de ve¡dachte geacht wordt vooraf in te Maar zelfs al lukt dat tegen de huidige budgettaire verdruk- stemmen met een (taak)straf die bij beschikking zal worden king in, dan nog voldoet zo'n systeem niet aan de 'bestek-ei- ')(l'ant opgelegd.'Welke ve¡dachte, die dan toch maar heeft inge- sen'. wat gebeurt er met de winkeldief in Beilen, Roden stemd mer zo'n aanbod, realiseert zich dat hij na onwangst of Coevorden? Die moet voor een Salduz-consult op trans- van de strafbeschikking nog rwee weken bedenktijd heeft? port naar Assen of Emmen: een halfuu¡ heen, een halfuur Dat hij nog in verzet kan komen als hij het er toch niet terug. Voor die verdachte is geen sprake van een onuerwijld.e mee eens is? En dat hij daarbij gefinancierde rechtshulp kan consultatie. Voor die verdachte is zo'n systeem ondermaats. krijgen? En datzelfde geldt voor de dichter bevolkte regioì, waar de De regels van het spel zijn met de strafbeschikking funda- reistijd niet door de geografische afstand maar door de ver- menteel verande¡d. En daarmee ook de consequenties van keersintensiteit wordt bepaald.6 Zodra men verdachten heen het niet-zien van aangehouden verdachten. Vroeger was dat en weer gaât slepen, voldoet het systeem niet aan de vereisten niet zo'n probleem. Nu wel. Dat vereist een grotere inspan- 'automatisch' en'onverwi jld'. ning zijdens de advocatuur om zo veel mogelijk verdachten omtrent hun rechtspositie te informeren. Kortom: niet alle politiebureaus kunnen permânent door advocaten worden bemand, en het heen en weer rijden met 4 Advocaat op het bureau? verdachten is geen oplossing. Dan ontkomt men er niet aân om moderne telecommunicatietechnieken in te zetten.T De advocatuur staat daarom voor de opdracht voor allea En als men daar toch niet aan ontkomt. dan kan men het aangehouden verdachten een automatische, onvrijwillige, on- gebruik van die technieken maa¡ beter meteen optimaliseren verwijlde Salduz-consultatie te realiseren. En dan is de vraag: - of misschien zelfs als een kans omarmen. hoe dat te organiseren? Het meest voor de hand ligt een systeem van permanente 5 Videoconsult als super¡eure vorm van bü- aanwezigheid van advocaten op het politiebureau. Maar hoe stand werkt dat uit in bijvoorbeeld het mooie Drenthe? Hoeveel politieposten zijn er in die provincie, en hoeveel strafrecht- Vdeoconsultatie heeft onmiddellijk in het oog springende advocaten zljn er werkzaam? Om dat te kunnen bemensen nadelen. Maar anderzijds blijkt uit de evaluatie van een moet men al naar een systeem waarin alleen op de belang- videoconsult-pilot in Rotterdam dat de meeste verdachten rijkste politiebureaus (bijv. Assen, Hoogeveen, Meppel en heel tevreden zijn over de consultatie met een advocaat Emmen) een advocaat permanent aanwezig is - waarbij ik via een videoverbinding. De nadelen van het videoconsuit permanent maar even opvat als van 08:00 tot22:00 uur. Dat worden in de praktijk door ve¡dachten dus niet - in elk zijn per dag twee diensten van zeven uur voor vier politiebu- geval niet zo sterk - ervaren, en in elk geval kan niet wor- reâus waarvoor dus acht advocaten nodig zijn. Er zijn in - den gezegd dat een videoverbinding tot een onvoldoende of Drenthe naar verluid zo'n vijftig strafrechtadvocaten, dus die inferieure communicatie of consultatie leid¡. zouden elk één keer per week (l) een dienst moeten draaien. Videoverbindingen hebben ook een aantal onmiskenbare In een jaar zn dat totaal circa 3000 advocatendiensten, ongeveer 21.000 advocatenuren. Op één punt per uur kost 2,I miljoen - voor alleen nog drieduizend advocaten mee aan het strafpiket. Als er landelijk op alleen Drenthe dan al zo'n € víjftig pol¡t¡eposten permanent een advocaat aanwezig is, heeft elke maar de Salduz-consultatie.s Zo'n systeem is alleen maar be- advocaat één keer per maand dienst. Bij honderd politieposten heeft elke advocaat één keer oer lwee weken dienst. Kosten voor zo'n stelsel Van Dale Groot Woordenboek Hedendaags Nederlands:'(inf) bedoeld op basis van êen punt per uur'zijn bij vijftig bezette politieposten ca. om ¡emand erin te laten lopen'. € 25 mio., bij honderd politieposten ca. € 50 mio. Op d¡t moment liggen Nuancering: deze opdracht geldt primair voor aanhoudingen voor de uitgaven van de RvR voor Salduz-bijstând op ca. € 8 mio. perjaar. B-feiten. De A-categorie kan geen afstand doen en gaat toch de IVS in, Bijvoorbeeld in m¡jn eigen regio: een enkele reis van Zeist of Baarn naar dus daar maakt een uurtje wachten niet uit. Over de C-categorie kan het hoofdbureau in Utrecht duurt buiten de soits een halfuur. men twisten hoeveel inspanning men zich moet getroosten, gelet op Ook denkbaar is om wel alle þol¡tiebureaus te bezetten met de geringe ernst van die feiten. rechtshulpverleners, maar dan kunnen die niet allemaal advocaat zijn. Zo'n berekening kun je ook voor heel Nederland maken. Er doen ca. Die variant laat ik verder rusten Strafblad MAART 2013 . Sdu Uitoevers
DE VOORSTEt¡-EN VAN DE COMMISSIE IN NOVATIE STRAFRECHTADVO(ATUUR voordelen. Zezijn goedkoop - zijn dus ove¡al te plaatsen. Er vraag is in wiens handen die triagebeslissing zou moeten kunnen onmiddellijk verbindingen mee tot stand wo¡den worden gelegd. Daarin kunnen nvee hoofdmodellen worden gebracht. En de geografische locatie van de deelnemers aan onderscheiden. een gesprek is niet van belang. Die voordelen zijn als volgt te benutten: En daarom durf ik te stellen dat zo'n Richt in elhe politiepost op de 'intake' een kamer in voor videoconsultatie. Een aangehouden verdachte wordt bin- systeem van video-Sa lduz-consu ltatie nengebracht, ingeschreven, moet zijn zakken leegmaken en in potentie superieur is aan de manier wo¡dt meteen daarop in de videokamer gezet. Daar wordt waarop tot op heden de êerste hulp bij een verbinding met een rechtshulpverlener tot stand ge- j uridische ongelu kken' wordt verleend bracht. De politieman of -vrouw licht kort toe wat er aan de hand is, en verlaat de videoruimte. Dan volgt per video de Salduz-consultatie. In het 'decent¡ale' model hebben lokale advocaten iideo- Alleen zó kan consultatie automatisch, onvrijwillig en onver- piket'. De videoverbinding wordt tot stand gebracht tussen wijld aangeboden wo¡den. En daarom durf ik te stellen dat de videokamer van de politiepost en het kantoor van de zo'n systeem van video-Salduz-consultatie in potentie superi- piket-advocaat. Een bezwaar is de relatieve complexiteit en eur is aan de manier waarop tot op heden de 'eerste hulp bij daarmee de kwetsbaarheid van zo'n systeem. Hoe vaak gaat juridische ongelukken wordt ve¡leend.8 het voorkomen dat de advocaat van dienst 'even niet op zijn plek is? Hoeveel pogingen zal de centrale moeten onderne- 6 Van triage naar callcenter men voordat ze een advocaat voor het beeldscherm hebben? De meerwaarde van video-S aldt:z zit in het'onverwijlde' ka- Maar als op deze wijze is georganiseerd dat elke aangehou- rakter daarvan, wat verdampt als de videopiketcentrale moet den verdachte een automatisch, onvrijwillig en onverwijld gaan rondbellen om e€n advocaat voor de camera te krijgen. Salduz-consult krijgt aangeboden, dan is de volgende vraag Een rweede bezwaar is dat de kwaliteit van de triagebeslis- natuurlijk wat houdt dat consult in? E¡ laten zich een paar sing in een decentraal model niet kan worden gewaarborgd. eenvoudige scenario's schetsen. Constateert de rechtshulpver- Als u als advocaat deze bijdrage tot hier heeft gelezen, maak lener dat de verdachte is aangehouden voor een A-zaak, dan ik mij over u geen enkele zorgeî. Maar ook u kunt dan op moet de reactie ziin: 'Ik stuur nu een advocaat nââr u toe. de piketlijst van uw eigen arrondissement collega-advocaten Die is er binnen een uur. Tot die tijd moet u zwijgen.'Voor (m/v) aanwijzen aan wie u de belangen van uw dierbaren bij de daaropvolgende onverwijlde bijstand door een 'live'-ad- voorkeur niet zou toevertrouwen. Dat gegeven, gecombi- vocaat moet dan de bestaande en te handhaven piketregeling neerd met de mogelijkheden van misbruik die een decentraal in werking treden. In een C-zaak kan de rechtshulpverlener systeem kent ('ik stuur wel even een kantoorgenoot langs'), volstaan met het geven van algemene strafrechtelijke pro- maakt dat ik een groot voorstander ben van een 'centraal' cesinfo¡matie. De meeste hoofclbrekens leveren de B-zaken, systeem. omdat die kunnen va¡iëren van zeer licht (leidend tot het Zo'n systeem - noem het een 'callcenter'- moet dan wel verstrekken van procesinfo¡matie en mogelijk enig advies) tot deugdelijk zijn ingericht: altijd ten minste één ervaren straf- aanmerkelijk zwaar (leidend tot de beslissing om een 'live'- rechtadvocaat op de werkvloer aanwezig voor intern overleg. rechtshulpverlener op pad te sturen). Medewerkers die voor hun specifieke taakzijn opgeleid en De kern van de taak van de rechtshulpverlener is om in het getraind. Goed uitgewerkte scripts, vragenlijsten en protocol- videoconsult op basis van de aard van de verdenking en de len, zodat men zeker weet dat de medewerkers alle ¡elevante persoon van de verdachtee te beoordelen wat de rechmhulp- punten met de verdachte hebben besproken, en daarop ook behoefte van de aangehouden verdachte is, en daar vervol- de passende ¡espons geven. Vastgelegd systeem van kwaliteits- gens op te handelen. Deze beoordelings- en selectiebeslissing bewaking. Mogelijk maken dat videoconsulten voor interne is door de commissie de 'triage' genoemd. Een wezenlijke evaluatie- en trainingsdoeleinden worden opgenomen. En dat alles onder volledig advocatuurlijk verschoningsrecht. Nadeel is dat medewerkers van een centraal callcenter niet Terzijde: De vertrouwelijkheid van de videoverbinding is een voorwaarde en een terecht punt van aandacht, maar is anderzijds zoveel zicht zullen hebben op de 'couleur locale'- in elke vooral een kwestie van lT. Daar zijn, naar de commissie heeft geleerd, regio gaan de zaken toch wee¡ even anders. Maar dat nadeel technische garcnlies voor in te bouwen en te verkrijgen. wordt mijns inziens meer dan gecompenseerd door het Denk aan jeugdige verdachten en verdachten met een psychische gegeven dat een medewerker van een callcenter in een week stoornis. Strafblad MAART 2013 . 5du Uitgevers 25
THEMA: HET C0NGRES VAN DE NVSA méér aangehouden verdachten zal spreken dan een gewone Bij die aantallen zijn de personeelskosten van belang. En piketadvocaat in een jaar. met name voor de C-zaken moet de vraag worden gesteld of het, gelet op de geringe ernst van die feiten en de beperkte 7 Deadvocaat-ass¡stent rechtshulpvragen die bij die feiten aan de o¡de uilenzijn, verantwoord is om ve¡houdingsgewijs dure advocaten in te Een laatste vraag is dan of de callcenter medewerkers in alle zetten. Ik meen dat in elk geval die zaken uitstekend door gevallen als advocaat beëdigd moeten zijn. Maar laat ik eerst assistenten - ja, ik durfhet te zeggen, zelfs door hbo-juristenl een andere vraag stellen: wie heeft er op dit moment bezwaar - kunnen worden behandeld. Maar wel altijd met een verant- tegen dat advocaat-stagiaires die iets meer dan één jaar erva- woordelijke ervâren advocaat als vraagbaak op de werkvloer. ring hebben en die alleen een piketcursus hebben gevolgd op de piketlijst komen? En dus piketbijstand mogen verlenen I Besluit in A-zaken? Ik hoor buitengewoon weinig kritische geluiden vanuit de advocatuur op dit punt, hetgeen mij steeds met Op ons werkterrein hebben zich grote veranderingen voor- enige reserve vervult als wee¡ eens het kwaliteitsargument gedaan: Salduz, strafbeschikking, ZSM en binnenkort de tegen de figuur van de advocaat-assistent in stelling wordt verhoorbijstand. De strafrechtadvocatuur heeft op die veran- gebracht. deringen niet gereageerd, maar is voortgegaan de rechtshulp De praktijk bewijst met enige regelmaat dat beëdiging als op de oude, vertrouwde wï1ze aan te bieden. Met teleurstel- advocaat op zichzelfgeen gârântie biedt voor kwaliteit. Van lende resultaten. belang is slechts dat callcentermedewe¡kers goed en toege- Het wordt tijd scherp te stellen op de belangen en wensen sneden op hun taak zijn opgeleid. Tot die opleiding moet van de aangehouden burger. Die is beduidend beter af met dan ook behoren het verkrijgen van voldoende ioeling' met een rechtshulpverlener die beschikbaar is voor onverwijlde de latere fasen ìn het straþroces, met name de wijze wâarop consultatie - al is het via een suboptimale videoverbinding -, proceskeuzes en -verzuimen in de eerste fase doorwerken op dan met een rechtshulpverlener die zich zó onbereikbaar de behandeling ter ziming en de uiteindelijke rechterlijke houdt dat 90o/ovan de aangehouden burgers dan maarvan beslissing. Maar beëdiging tot advocaat is daarvoor geen zijn bijstand afziet. Het advies van de Commissie Innova- vereiste,lo tie biedt een model waarmee de strafrechtadvocatuur zich eindelijk zou âanpassen aan de ingrijpende veranderingen Praktisch gezien lijkt de beanwoording van de vraag of een in haar omgeving. 'Øe hebben het altijd al zo gedaan' is het callcenter met meer of minder advocaat-assistenten moer argument van de dinosaurus. En velen van u weten wat er worden bemenst afhankelijk van de ambities. Zou de ambitie van hen geworden is. zijn om alleen voor A- en B-zaken videoconsult mogelijk te maken, dan gaat het om 120.000 consulten. Dat zrjn er gemiddeld zo'n 330 per dag. Zou je daarnaast óók de C-zaken willen bedienen dan komen daar nog eens - naar schatting - 240.000 consulten bij, leidend tot een totaal van gemiddeld ca. 1000 per dag. Uitgaande van beschikbaarheid tussen 08.00 en22.00 uur. en een consultatieduur van circa 30 minuten, moeten voor de A- en B-zaken op elk willekeu- rig moment 24 cùlcentermedewerkers beschikbaa¡ zijn. Zou de ambitie zijn om ook de C-zaken bedienen, dan moeten op het callcenter tussen 08.00 uur en 22.00 uur permanent 75 medewerkers aanwezig zijn. Uiteraard is de feitelijke'work- flow' niet constant, dus de bezetting zal fluctueren, maar dit om de gedachten te vormen. l0 Wél vereist is dat elke medewerker van het callcenter een verschoningsrecht moet hebben. Aanpassing van de Advocatenwet om daarin advocaat-assistenten een zelfstandige verschoningsgerechtigde (en tuchtrechtelijke) positie te geven lijkt daarvoor de meest elegante weg. 26 Sttafbl.td MAART 2013 . 5du Uitoevers

More Related Content

Innovatie in het strafrecht

  • 1. Dr. mr. D.V.A. Brouler THEMA: HET C0NGRES VAN DE NVSA r:iJrfr '.iìI.ìd'.,oc.r¡t bil CivìS D..rl:51,:r Busr'lt.¡tttl tè Utrecht er¡ ',v¿s lid ' ¿ r ì cl r. L {) rì l n. i s r'ÃŒ ¡ l r¡ n o,,,.1'. r,t 5 i r ¡ f r r. ¡ h t.r d vtr c.ri u u r De voorstellen van de Commissie In novatie Strafrechtadvocatu u r EEN PERSOONLIJ KE TOELICHTI NG Bespreking van het rapport van de Commissie Innovatie Strafrechtadvocatuur 1 lnleiding en caveat catuur, ten behoeve van de helderheid van het debat in een prikkelende stijl, zonder daarbij overigens lezers uit andere Op het NVSA-congres is door de portefeuillehouder Straf- betrokkenheidsgebieden uit het oog te verliezen. recht van de NOvA het rapport van de Comrnissie Innouatie Strafechtøduo ca.tuur gepresenteerd. Dat rapport bevat een 2 Waar gaat het m¡s? aantal tamelijk onconventionele aanbevelingen. Zo stelt de commissie voor een stelsel van verplichte Salduz-consultaties De opdracht aan de commissie was om met 'out of the box' in te richten, waarbij elke aangehouden verdachte in het voorstellen te komen voor nieuwe werhvijzen en organisa- politiebureau in videoverbinding wordt gebracht met een tievormen voor rechtsbijstandsverlening in de eerste fase van (landelijk) 'Salduz call-center'. Dat callcenter zou mede het strafproces. De Salduz-consultatie en het komende recht bemenst kunnen worden door advocaat-assistenten, en zulke op verhoorbijstand stellen eisen aan de beschikbaarheid van advocaat-assistenten zouden volgens de commissie ook wel rechtsbijstandsverleners die in het huidige organisatiemodel een rol kunnen [rijgen in het verlenen van verhoorbijstand. moeilijk zijn in te passen. Zoals dat op congressen gaat, was het debat met de zaal Dit is het moment waârop een kritisch lezende advocaat al dat op de presentatie volgde noodzakelijk (te) kort en (te) met een eerste tegenwerping komt: 'Øe kennen nu al een gefragmenteerd. Daarom op verzoek van de redactie van paar jaar het recht op Salduz-consultatie, en dat kunnen we StraJblødin deze bijdrage aandacht voor het rapportvan de prima behappen. Dus er is helemaal geen noodzaak om het commissie, haar analyses en de gedachtenvorming die tot stelsel op de schop te nemen.' Mijn reactie daarop is dat die de aanbevelingen van de commissie hebben geleid. Daarbij observatie slechts het collectieve falen van het huidiqe model heb ik ervoor gekozen om af te wijken van het voor dit rype van rechtsbijstandverlening illustree¡t. artikelen gebruikelijke sjabloon.' In deze bijdrage is een meer De cijfers zeggen alles: elk jaar worden zo'n 120.000 ver- persoonlijk perspectief neergelegd: welke argumenten hebben dachten voorA- en B-zaken aangehouden, Al deze mensen mij ertoe gebracht om met overtuiging de aanbevelingen hebben recht op een (kosteloze) Salduz-consultatie. Aan deze van de commissie mede vorm te geven en te onderschrijven? groep worden feitelijk echter slechts circa 40.000 Salduz-con- En hoewel bekend is dar Snafbkd- terecht - in brede kring sulten verstrekt. Dat is een derde. AIs men bedenkt dat in A- wordt gelezen, moet het debat over de herinrichting van de zaken geen afstand kan worden gedaan van het Salduz-con- juridische vroeghulp nu in eerste instantie in de boezem van sult, dan kan de conclusie geen ander zijn dan dat verdachten de strafrechtadvocatuur worden gevoerd. Dat is de reden die worden aangehouden voor B-zaken in uerreueg de meeste waarom ik mij in het navolgende primair richt tot die advo- geuallen aßtand doen van hun recht op Salduz-consult. De advocaten onder u weten waarom dit zo is. Omdat een 1 Belangrijkste redenen: als lid van de commissie kan ik niet namens de verdachte van een kleine winkeldiefstal in de cel wordt voor- commissie spreken, maar het innemen van het perspectief van een gehouden: 'Mevrouw, het is nu 17.00 uur. U heeft natuurlijk onafhankelijke externe beschouwer van de commissievoorstellen past evenmin. het ¡echt om een advocaat te spreken, maar het kan wel even 22 Strafblad MAART 2013 . Sdu Uiloevers
  • 2. DE VOORSTEI-TEN VAN DE COMMISSIE I NNOVATI E STRAFRE(HTADVOCATU U R duren voordat die er is. Dan gâat het misschien vanavond aangeboden, omdat men anders tijd van de aangehouden niet meer lukken om uw zaak af te ronden en moet u toch verdachte steelt. Overigens sluit deze conclusie aan bij het een nachtje blijven.' Onder advocaten is het bon-ton om dan standpunt van verschillende eminente rechtsgeleerden dat verontwaardigd naar de politie te wijzen en te kreunen over een waiver van Salduz-consultatie pas vrijwillig en geïn- 'oneigenlijke waivers', maar mijn stelling is dat het falen van formeerd kan plaatsvinden als de verdachte eerst door een de advocatuur om onmiddellijk, zonder aanrijtijden, stante rechtshulpverlener omtrent de consequenties van zo'n waiver pedê de gewenste en noodzakelijke bijstand te verlenen de is geïnformeerd. politie het handvat geeft om verdachten tot een (oneigen- Een laatste praktisch punt in dit verband is dat voor een opti- lijke) waiver te verleiden. maal resultaat de onmiddellijke en onvrijwillige Salduz-con- sultatie op een routinematige manier ingebed moet worden Natuurlijk kan men bezwaren van meer principiële aard in het werkproces van de politie. Als daar keuzemomenten of aânvoeren tegen het feit dat de politie verdachten voor k.leine afwegingsvragen ontstaan, stroomt het water naar het laagste winkeldiefstallen aanhoudt. Maar die bezwaren zullen de punt en wo¡dt een wens tot een Salduz-consult door de poli- meeste winkeliers niet delen. Dat de op dit punt diep ingesle- tie bij voorkeur weg geïnformeerd'. Dat betekent aansluiten ten werkprocessen van de politie binnen afzienbare termijn bij de werþrocessen van de politie, in plaats van blijven zó fundamenteel gewijzigd kunnen worden dat het aantal proberen die werkprocessen te veranderen. aanhoudingen voor B-zaken met tienduizenden per jaar wordt teruggebracht, lijkt mij in elk geval illusoi¡. Onder advocaten is het bon-ton om dan Men kan dan natuurlijk eisen dat de politie ruimte geeft aan de al lang geleden onrwikkelde werkrvijze van de advocatuur. verontwaardigd naar de politie te wijzen Dat men de verdachte bijvoorbeeld maar niet voorhoudt dat en te kreunen over bneigenlijke waivers' er wachtdjd verloren gaat totdât de advocaat op het bureau is aangekomen. Altijd ongevraagd een advocaat laten aanruk- De conclusie uit het voorgaande: aangehouden verdachten ken. Maar dat betekent dat de advocaat óók de verdachte die dienen een automatische, onvrijwillige, onverwijlde Salduz- dat niet wil en die écht geen behoefte heeft aan bijstand, in consultatie te laijgen. Elke andere vorm van 'eerste hulp' voorkomende gevallen veroordeelt tot een nachtje cel, omdat is ondermaats, omdat die kan leiden tot (door de politie de advocaat - uiteraard wegens 'drukte in de praktijk - pas gestuurde) onvrijwillige of oneigenlijke waivers. En dat is de volgende ochtend kan verschijnen. wâarom de huidige werkwijze van de strafrechtadvocatuur ernstig tekort schiet. Conclusie 1.' om het aantal (oneigenlijke) waivers omlaag te krijgen is een eerste en absolute voo¡waarde dat er geen 3 Strafbeschikking en ZSM utachttijd zit tussen consultatievraag en consultatiebijstand. De feilen vân onze huidige werkwijze zijn door de invoering Een rweede oorzaakvoor oneigenlijke waivers is de naïeve van de strafbeschikking en ZSM scherper aan het licht getre- (en mogelijk inderdaad zelfs onschuldige) verdachte die den. Als vroeger een aangehouden verdachte werd heenge- zegt niets te verbergen te hebben, en dus geen advocaat zonden zonder dat hij ooit een advocaat had gezien, lçrvam er zegt nodig te hebben. Terwijl de naïeve (en al helemaal de altijd een moment ì¡r'aarop de verdachte een eigen keuze kon onschuldige) verdachte nu juist degene is die het hardst maken over het verdere verloop van de zaak. In lichtere zaken een advocaat nodig heeft. De angst dat het vragen om een viel na verloop van tijd een transactievoorstel op de mat. advocaat betekent dat je iets te verbergen hebt, zit er bij veei Afhankelijk van de mate waarin de verdachte vond dat hij burgers diep in. terecht was op- dan wel aangepakt kon hij beslissen om de transactie te betalen, of om niets te doen. Nietsdoen leidde Conclusie 2: Salduz-consultatie moet onafhankeliik van de dan weer tot een dagvaarding ter zitting, waarbi; de verdachte wil van de verdachte worden qerealiseerd. opnieuw kon beslissen om die zitting alleen of met een advo- caat te doorstaan. Passiviteit leidde konom uiteindelijk tot de En dat kan alleen als die consultatie zonder wachttijd wordt mogelijkheid voor de verdachte om zijn verhaal bij de rechter te doen, en tot een afwegingsmoment om daarbij rechtshulp te zoeken. 2 'Nu, niet seffes, niet direkt, niet sebiet, niet weldra, maar nu, Nu, met de invoering van de strafbeschikking, leidt pas- maintenant, toute de suite, heute noch verdomme'; R. van het Groenewoud, -/e veux de l'amour. siviteit al na nvee weken tot een onherroepelijke vaststelling Slrafblad MAART 2013 . 5du Uitgevers 23
  • 3. THEMA: HET (0NGRES VAN DE NVSA van schuld, zonder rechtshulp, die in alle opzichten (en met taalbaar als niet per uur mââr per verrichting wordt betaald. name voor de VOG) gelijk staat aan een onherroepelijke Maar welke advocaat gaat één dag in de week op het politie- rechterlijke veroordeling. Het verneukeratieve3 karakter van bureau in Emmen zitten voor twee of drie aanhoudingen per de strafbeschikking wordt nog eens versterkt doo¡ daaraan dag, leidend tot een dagomzet van € 150 of€ 200? voorafgaand een quasi-proces ('ZSM-afdoeningstafel') te 'Dan moet er dus geld bij', zullen dan veel advocaten zeggen. organiseren, waarin de ve¡dachte geacht wordt vooraf in te Maar zelfs al lukt dat tegen de huidige budgettaire verdruk- stemmen met een (taak)straf die bij beschikking zal worden king in, dan nog voldoet zo'n systeem niet aan de 'bestek-ei- ')(l'ant opgelegd.'Welke ve¡dachte, die dan toch maar heeft inge- sen'. wat gebeurt er met de winkeldief in Beilen, Roden stemd mer zo'n aanbod, realiseert zich dat hij na onwangst of Coevorden? Die moet voor een Salduz-consult op trans- van de strafbeschikking nog rwee weken bedenktijd heeft? port naar Assen of Emmen: een halfuu¡ heen, een halfuur Dat hij nog in verzet kan komen als hij het er toch niet terug. Voor die verdachte is geen sprake van een onuerwijld.e mee eens is? En dat hij daarbij gefinancierde rechtshulp kan consultatie. Voor die verdachte is zo'n systeem ondermaats. krijgen? En datzelfde geldt voor de dichter bevolkte regioì, waar de De regels van het spel zijn met de strafbeschikking funda- reistijd niet door de geografische afstand maar door de ver- menteel verande¡d. En daarmee ook de consequenties van keersintensiteit wordt bepaald.6 Zodra men verdachten heen het niet-zien van aangehouden verdachten. Vroeger was dat en weer gaât slepen, voldoet het systeem niet aan de vereisten niet zo'n probleem. Nu wel. Dat vereist een grotere inspan- 'automatisch' en'onverwi jld'. ning zijdens de advocatuur om zo veel mogelijk verdachten omtrent hun rechtspositie te informeren. Kortom: niet alle politiebureaus kunnen permânent door advocaten worden bemand, en het heen en weer rijden met 4 Advocaat op het bureau? verdachten is geen oplossing. Dan ontkomt men er niet aân om moderne telecommunicatietechnieken in te zetten.T De advocatuur staat daarom voor de opdracht voor allea En als men daar toch niet aan ontkomt. dan kan men het aangehouden verdachten een automatische, onvrijwillige, on- gebruik van die technieken maa¡ beter meteen optimaliseren verwijlde Salduz-consultatie te realiseren. En dan is de vraag: - of misschien zelfs als een kans omarmen. hoe dat te organiseren? Het meest voor de hand ligt een systeem van permanente 5 Videoconsult als super¡eure vorm van bü- aanwezigheid van advocaten op het politiebureau. Maar hoe stand werkt dat uit in bijvoorbeeld het mooie Drenthe? Hoeveel politieposten zijn er in die provincie, en hoeveel strafrecht- Vdeoconsultatie heeft onmiddellijk in het oog springende advocaten zljn er werkzaam? Om dat te kunnen bemensen nadelen. Maar anderzijds blijkt uit de evaluatie van een moet men al naar een systeem waarin alleen op de belang- videoconsult-pilot in Rotterdam dat de meeste verdachten rijkste politiebureaus (bijv. Assen, Hoogeveen, Meppel en heel tevreden zijn over de consultatie met een advocaat Emmen) een advocaat permanent aanwezig is - waarbij ik via een videoverbinding. De nadelen van het videoconsuit permanent maar even opvat als van 08:00 tot22:00 uur. Dat worden in de praktijk door ve¡dachten dus niet - in elk zijn per dag twee diensten van zeven uur voor vier politiebu- geval niet zo sterk - ervaren, en in elk geval kan niet wor- reâus waarvoor dus acht advocaten nodig zijn. Er zijn in - den gezegd dat een videoverbinding tot een onvoldoende of Drenthe naar verluid zo'n vijftig strafrechtadvocaten, dus die inferieure communicatie of consultatie leid¡. zouden elk één keer per week (l) een dienst moeten draaien. Videoverbindingen hebben ook een aantal onmiskenbare In een jaar zn dat totaal circa 3000 advocatendiensten, ongeveer 21.000 advocatenuren. Op één punt per uur kost 2,I miljoen - voor alleen nog drieduizend advocaten mee aan het strafpiket. Als er landelijk op alleen Drenthe dan al zo'n € víjftig pol¡t¡eposten permanent een advocaat aanwezig is, heeft elke maar de Salduz-consultatie.s Zo'n systeem is alleen maar be- advocaat één keer per maand dienst. Bij honderd politieposten heeft elke advocaat één keer oer lwee weken dienst. Kosten voor zo'n stelsel Van Dale Groot Woordenboek Hedendaags Nederlands:'(inf) bedoeld op basis van êen punt per uur'zijn bij vijftig bezette politieposten ca. om ¡emand erin te laten lopen'. € 25 mio., bij honderd politieposten ca. € 50 mio. Op d¡t moment liggen Nuancering: deze opdracht geldt primair voor aanhoudingen voor de uitgaven van de RvR voor Salduz-bijstând op ca. € 8 mio. perjaar. B-feiten. De A-categorie kan geen afstand doen en gaat toch de IVS in, Bijvoorbeeld in m¡jn eigen regio: een enkele reis van Zeist of Baarn naar dus daar maakt een uurtje wachten niet uit. Over de C-categorie kan het hoofdbureau in Utrecht duurt buiten de soits een halfuur. men twisten hoeveel inspanning men zich moet getroosten, gelet op Ook denkbaar is om wel alle þol¡tiebureaus te bezetten met de geringe ernst van die feiten. rechtshulpverleners, maar dan kunnen die niet allemaal advocaat zijn. Zo'n berekening kun je ook voor heel Nederland maken. Er doen ca. Die variant laat ik verder rusten Strafblad MAART 2013 . Sdu Uitoevers
  • 4. DE VOORSTEt¡-EN VAN DE COMMISSIE IN NOVATIE STRAFRECHTADVO(ATUUR voordelen. Zezijn goedkoop - zijn dus ove¡al te plaatsen. Er vraag is in wiens handen die triagebeslissing zou moeten kunnen onmiddellijk verbindingen mee tot stand wo¡den worden gelegd. Daarin kunnen nvee hoofdmodellen worden gebracht. En de geografische locatie van de deelnemers aan onderscheiden. een gesprek is niet van belang. Die voordelen zijn als volgt te benutten: En daarom durf ik te stellen dat zo'n Richt in elhe politiepost op de 'intake' een kamer in voor videoconsultatie. Een aangehouden verdachte wordt bin- systeem van video-Sa lduz-consu ltatie nengebracht, ingeschreven, moet zijn zakken leegmaken en in potentie superieur is aan de manier wo¡dt meteen daarop in de videokamer gezet. Daar wordt waarop tot op heden de êerste hulp bij een verbinding met een rechtshulpverlener tot stand ge- j uridische ongelu kken' wordt verleend bracht. De politieman of -vrouw licht kort toe wat er aan de hand is, en verlaat de videoruimte. Dan volgt per video de Salduz-consultatie. In het 'decent¡ale' model hebben lokale advocaten iideo- Alleen zó kan consultatie automatisch, onvrijwillig en onver- piket'. De videoverbinding wordt tot stand gebracht tussen wijld aangeboden wo¡den. En daarom durf ik te stellen dat de videokamer van de politiepost en het kantoor van de zo'n systeem van video-Salduz-consultatie in potentie superi- piket-advocaat. Een bezwaar is de relatieve complexiteit en eur is aan de manier waarop tot op heden de 'eerste hulp bij daarmee de kwetsbaarheid van zo'n systeem. Hoe vaak gaat juridische ongelukken wordt ve¡leend.8 het voorkomen dat de advocaat van dienst 'even niet op zijn plek is? Hoeveel pogingen zal de centrale moeten onderne- 6 Van triage naar callcenter men voordat ze een advocaat voor het beeldscherm hebben? De meerwaarde van video-S aldt:z zit in het'onverwijlde' ka- Maar als op deze wijze is georganiseerd dat elke aangehou- rakter daarvan, wat verdampt als de videopiketcentrale moet den verdachte een automatisch, onvrijwillig en onverwijld gaan rondbellen om e€n advocaat voor de camera te krijgen. Salduz-consult krijgt aangeboden, dan is de volgende vraag Een rweede bezwaar is dat de kwaliteit van de triagebeslis- natuurlijk wat houdt dat consult in? E¡ laten zich een paar sing in een decentraal model niet kan worden gewaarborgd. eenvoudige scenario's schetsen. Constateert de rechtshulpver- Als u als advocaat deze bijdrage tot hier heeft gelezen, maak lener dat de verdachte is aangehouden voor een A-zaak, dan ik mij over u geen enkele zorgeî. Maar ook u kunt dan op moet de reactie ziin: 'Ik stuur nu een advocaat nââr u toe. de piketlijst van uw eigen arrondissement collega-advocaten Die is er binnen een uur. Tot die tijd moet u zwijgen.'Voor (m/v) aanwijzen aan wie u de belangen van uw dierbaren bij de daaropvolgende onverwijlde bijstand door een 'live'-ad- voorkeur niet zou toevertrouwen. Dat gegeven, gecombi- vocaat moet dan de bestaande en te handhaven piketregeling neerd met de mogelijkheden van misbruik die een decentraal in werking treden. In een C-zaak kan de rechtshulpverlener systeem kent ('ik stuur wel even een kantoorgenoot langs'), volstaan met het geven van algemene strafrechtelijke pro- maakt dat ik een groot voorstander ben van een 'centraal' cesinfo¡matie. De meeste hoofclbrekens leveren de B-zaken, systeem. omdat die kunnen va¡iëren van zeer licht (leidend tot het Zo'n systeem - noem het een 'callcenter'- moet dan wel verstrekken van procesinfo¡matie en mogelijk enig advies) tot deugdelijk zijn ingericht: altijd ten minste één ervaren straf- aanmerkelijk zwaar (leidend tot de beslissing om een 'live'- rechtadvocaat op de werkvloer aanwezig voor intern overleg. rechtshulpverlener op pad te sturen). Medewerkers die voor hun specifieke taakzijn opgeleid en De kern van de taak van de rechtshulpverlener is om in het getraind. Goed uitgewerkte scripts, vragenlijsten en protocol- videoconsult op basis van de aard van de verdenking en de len, zodat men zeker weet dat de medewerkers alle ¡elevante persoon van de verdachtee te beoordelen wat de rechmhulp- punten met de verdachte hebben besproken, en daarop ook behoefte van de aangehouden verdachte is, en daar vervol- de passende ¡espons geven. Vastgelegd systeem van kwaliteits- gens op te handelen. Deze beoordelings- en selectiebeslissing bewaking. Mogelijk maken dat videoconsulten voor interne is door de commissie de 'triage' genoemd. Een wezenlijke evaluatie- en trainingsdoeleinden worden opgenomen. En dat alles onder volledig advocatuurlijk verschoningsrecht. Nadeel is dat medewerkers van een centraal callcenter niet Terzijde: De vertrouwelijkheid van de videoverbinding is een voorwaarde en een terecht punt van aandacht, maar is anderzijds zoveel zicht zullen hebben op de 'couleur locale'- in elke vooral een kwestie van lT. Daar zijn, naar de commissie heeft geleerd, regio gaan de zaken toch wee¡ even anders. Maar dat nadeel technische garcnlies voor in te bouwen en te verkrijgen. wordt mijns inziens meer dan gecompenseerd door het Denk aan jeugdige verdachten en verdachten met een psychische gegeven dat een medewerker van een callcenter in een week stoornis. Strafblad MAART 2013 . 5du Uitgevers 25
  • 5. THEMA: HET C0NGRES VAN DE NVSA méér aangehouden verdachten zal spreken dan een gewone Bij die aantallen zijn de personeelskosten van belang. En piketadvocaat in een jaar. met name voor de C-zaken moet de vraag worden gesteld of het, gelet op de geringe ernst van die feiten en de beperkte 7 Deadvocaat-ass¡stent rechtshulpvragen die bij die feiten aan de o¡de uilenzijn, verantwoord is om ve¡houdingsgewijs dure advocaten in te Een laatste vraag is dan of de callcenter medewerkers in alle zetten. Ik meen dat in elk geval die zaken uitstekend door gevallen als advocaat beëdigd moeten zijn. Maar laat ik eerst assistenten - ja, ik durfhet te zeggen, zelfs door hbo-juristenl een andere vraag stellen: wie heeft er op dit moment bezwaar - kunnen worden behandeld. Maar wel altijd met een verant- tegen dat advocaat-stagiaires die iets meer dan één jaar erva- woordelijke ervâren advocaat als vraagbaak op de werkvloer. ring hebben en die alleen een piketcursus hebben gevolgd op de piketlijst komen? En dus piketbijstand mogen verlenen I Besluit in A-zaken? Ik hoor buitengewoon weinig kritische geluiden vanuit de advocatuur op dit punt, hetgeen mij steeds met Op ons werkterrein hebben zich grote veranderingen voor- enige reserve vervult als wee¡ eens het kwaliteitsargument gedaan: Salduz, strafbeschikking, ZSM en binnenkort de tegen de figuur van de advocaat-assistent in stelling wordt verhoorbijstand. De strafrechtadvocatuur heeft op die veran- gebracht. deringen niet gereageerd, maar is voortgegaan de rechtshulp De praktijk bewijst met enige regelmaat dat beëdiging als op de oude, vertrouwde wï1ze aan te bieden. Met teleurstel- advocaat op zichzelfgeen gârântie biedt voor kwaliteit. Van lende resultaten. belang is slechts dat callcentermedewe¡kers goed en toege- Het wordt tijd scherp te stellen op de belangen en wensen sneden op hun taak zijn opgeleid. Tot die opleiding moet van de aangehouden burger. Die is beduidend beter af met dan ook behoren het verkrijgen van voldoende ioeling' met een rechtshulpverlener die beschikbaar is voor onverwijlde de latere fasen ìn het straþroces, met name de wijze wâarop consultatie - al is het via een suboptimale videoverbinding -, proceskeuzes en -verzuimen in de eerste fase doorwerken op dan met een rechtshulpverlener die zich zó onbereikbaar de behandeling ter ziming en de uiteindelijke rechterlijke houdt dat 90o/ovan de aangehouden burgers dan maarvan beslissing. Maar beëdiging tot advocaat is daarvoor geen zijn bijstand afziet. Het advies van de Commissie Innova- vereiste,lo tie biedt een model waarmee de strafrechtadvocatuur zich eindelijk zou âanpassen aan de ingrijpende veranderingen Praktisch gezien lijkt de beanwoording van de vraag of een in haar omgeving. 'Øe hebben het altijd al zo gedaan' is het callcenter met meer of minder advocaat-assistenten moer argument van de dinosaurus. En velen van u weten wat er worden bemenst afhankelijk van de ambities. Zou de ambitie van hen geworden is. zijn om alleen voor A- en B-zaken videoconsult mogelijk te maken, dan gaat het om 120.000 consulten. Dat zrjn er gemiddeld zo'n 330 per dag. Zou je daarnaast óók de C-zaken willen bedienen dan komen daar nog eens - naar schatting - 240.000 consulten bij, leidend tot een totaal van gemiddeld ca. 1000 per dag. Uitgaande van beschikbaarheid tussen 08.00 en22.00 uur. en een consultatieduur van circa 30 minuten, moeten voor de A- en B-zaken op elk willekeu- rig moment 24 cùlcentermedewerkers beschikbaa¡ zijn. Zou de ambitie zijn om ook de C-zaken bedienen, dan moeten op het callcenter tussen 08.00 uur en 22.00 uur permanent 75 medewerkers aanwezig zijn. Uiteraard is de feitelijke'work- flow' niet constant, dus de bezetting zal fluctueren, maar dit om de gedachten te vormen. l0 Wél vereist is dat elke medewerker van het callcenter een verschoningsrecht moet hebben. Aanpassing van de Advocatenwet om daarin advocaat-assistenten een zelfstandige verschoningsgerechtigde (en tuchtrechtelijke) positie te geven lijkt daarvoor de meest elegante weg. 26 Sttafbl.td MAART 2013 . 5du Uitoevers