2. '谷sht谷 Interneti dhe si mund t谷
shfryt谷zohet?
Interneti eshte definicion i nj谷 rrjeti
global qe perbehet nga shume rrjeta te
lidhura ne mes vete.Qeshtja unike e
Internetit eshte se mund te keni qasje
ne aq shume informata nepermjet
tij.Sipas nevojes ju mund te kerkoni
dhe te gjeni lloj-lloj informatash per
tema te ndryshme,t'i ruani ato ose
edhe t'i shtypni.Sherbimet kryesore te
Internetit jan谷: WWW,FTP,E-mail,
Chat,E-Commerce.
3. Dallimi n谷 mes World Wide Web
(WWW) dhe Internet-it
Interneti eshte rrjet masiv qe perbehet nga rrjetet tjera,pra nje
infrastrukture e rrjeteve kompjuterike.Ai lidh miliona kompjuter
nga gjithe globi duke formuar nje rrjet te tille ku secili kompjuter
mund te komunikoje me kompjuterin tjeter kudo ne bote,me
kusht qe te dy jane te lidhur ne internet. Informatat qe udhetojne
permes internetit shfrytezojne llojllojshmeri gjuesh te njohura si
protokolle.Ne anen tjeter World Wide Web eshte nje menyre per
t'iu qasur informatave permes mediumit te internetit.Eshte pra nj谷
model qe ndertohen mbi internetin dhe qe perdor protokollin e tij
HTTP per transmetimin e shenimeve.Web-i eshte vetem nje prej
menyrave qe informacionet mund te shfrytezohen permes
internetit.
4. Rrjete informative
LAN(Local Area Network)
MAN(Metropolitian Area Network)
Client/Server
Puna e kompjutereve te lidhur ne grup (Workgroup)
5. LAN(Local Area Network)
Eshte sistem i rrjetes kompjuterike ne te cilen
kyqen/lidhen kompjuteret dhe pajisjet periferike
te nje zyre ose kompanie.Pajisjet gjenden ne nje
distance te vogel fizike.Kjo lidhje behet me
qellim te shfrytezimit te perbashket te
resurseve,pra ndarjes se tyre (p.sh nje printer
perdoret prej disa shfrytezuesve)
6. MAN
(Metropolitian Area Network)
Kur Kompjuteret qe gjenden ne distanca te medha jan谷
t谷 lidhur mes vete permes rrjetes kompjuterike ateher
kemi te bejme me WAN.Shembull mund te jete nje
kompani qe zyrat i ka ne dy qytete te largeta dhe
shfrytezuesit kane mundesi qe te bejne shkembimin e
informatave nga te dy zyrat.
7. Client/Server
Nje arkitekture e rrjetit ne te cilin cdo kompjuter ne
rrjet eshte ose klient ose server.Serveret jane
kompjuter te fuqishem te dedikuar per menaxhimin e
disqeve,shtypseve ose trafikun ne rrjet.Serveret
sigurojne te dhenat per te gjithe kompjuteret qe jane
brenda rrjetit.Klientet ne anen tjeter jane kompjuter
personale(PC),ne te cilet shfrytezuesit i perdorin
programet aplikative.Klientet lidhen ne server谷 me
qellim te shfrytezuesit te resurseve siq jane fajllat dhe
pajisjet e gjithashtu edhe per fuqi procesuese.
8. Puna e kompjutereve te lidhur
ne grup (Workgroup)
Disa kompjuter te lidhur ne rrjet paraqesin nje grup
punues.Ne kete rast shfrytezuesit mund te bejne
ndarjen e shtypesit,modemit,skanerit,por edhe t谷
informatave te tyre neper kompjuter.Shfrytezuesit
mund t'u japin qasje shfrytezuesve te tjere ne resurset
e tyre.Workgroup i ka edhe te metat e veta,pasi qe ne
rast te kyqjes se me shume shfrytezuesve ne nje
kompjuter,ai do te ngadalsohet shume,pastaj siguria
eshte me e vogel dhe ne rast se gabohet ne dhenien e te
drejtave,mund te vjen edhe deri te keqperdorimet e
ndryshme.
9. Funksionimi i internetit
T谷 gjith谷 i keni d谷gjuar
fjal谷t URL dheWWW. Por, 巽do t谷
thon谷 k谷to fjal谷? URL Uniform
Resource Locators s谷sht谷 asgj谷 tjet谷r,
por vet谷m adres谷 e nj谷 faqeje n谷
internet q谷 p谷rmban informacionin e
shk谷mbyer standard t谷 shprehur me
Http:// (HyperText Transfer Protocol),
q谷 ju e shkruani n谷 巽do adres谷 q谷 doni
ta shihni ne Internet. Hypertext do t谷
thot谷 nj谷 tekst i regjistruar n谷 nj谷 forme
elektronike me lidhje referative
nd谷rmjet faqeve.
10. Si ndikon n谷 jet谷n e f谷mij谷ve
p谷rdorimi i tepruar i internetit?
Gjat谷 viteve t谷 fundit, n谷 vendin ton谷 谷sht谷 v谷n谷 re nj谷 lloj
ekspansioni i internetit te f谷mij谷t, ku nj谷 vend t谷 r谷nd谷sish谷m
z谷n谷 rrjetet sociale e lojrat virtuale. K谷to mbartin nj谷 rrezik
t谷 mundsh谷m q谷 lidhet me var谷sin谷 e shfaqur e shpesh t谷
pakontrolluar. Interneti 谷sht谷 shnd谷rruar n谷 infrastruktur谷n baz谷
t谷 shoq谷ris谷 moderne, duke pasur p谷r funksion kryesor at谷 t谷
komunikimit. Informacioni q谷 qarkullon n谷 internet, n谷 pjes谷n
m谷 t谷 madhe t谷 rasteve, 谷sht谷 falas. Por, ky mjet komunikimi
mund t谷 巽oj谷 edhe n谷 ndryshime t谷 perceptimit t谷 f谷mij谷ve p谷r
mjedisin shoq谷ror, shoq谷ruar edhe me rrezikun e ndryshimeve n谷
sjelljen shoq谷rore. F谷mij谷t fal谷 lundrimit n谷 internet, edhe n谷
rastet kur orientohen nga t谷 rriturit, s谷rish rrezikojn谷 t谷 bien pre e
keqinformimit, plagjiatur谷s, por edhe dembelizmit, ku puna
k谷rkimore reduktohet vet谷m n谷 nj谷 klik.