Irakurketa eta idazketarako tresna: Kinestemak
- 1. AHOLKULARI MINTEGIA Maiatzaren 12, 26a Marisa Revilla 1
- 2. KINESTEMAK: HELBURUAK 1. Kinestemak zer diren jakitea. 2. Kinestemen erabilera ezagutzea. 3. Kinestemen erabileraren oinarrizko gaitasuna lortzea Marisa Revilla 2
- 3. ZER DIRA KINESTEMAK? 1.- Ahozko soinuak ikusteko keinua da. 2.- Ahozko artikulazio puntua eta modua adierazteko keinua da. 3.- Ahozko Soinuen ezaugarri fisikoak bizitzeko aukera ematen duen keinua da: nola eta non kokatzen diren ahozkatzeko organoak, nola eta nondik irteten den airea, giharreen tentsioa eta erlajazioa, kilikiliak,… Marisa Revilla 3
- 4. ZER DIRA KINESTEMAK? 4.- Soinua bizitzeko aukera. Propiozepzioaren lana.Kontzienteak izateko 5.- Aurpegiaren laukian zentratzen dira. 6.-Hitzen egitura fonologikoa ikustarazteko eta bizitzeko oso lagungarriak dira. 7.- Aho hizkuntza memorian finkatzeko lagungarriak dira. Eta idazketarako ere bai. Marisa Revilla 4
- 5. ZER DIRA KINESTEMAK? 8.- Ahozkeraren soinuen katea astiro astiro egitea uzten dizkigun keinuak dira. Kontzienteagoak izanez. 9.- Esaldien markadore morfosintaktikoak eta atzizkiak ikustarazteko eta erabiltzeko lagungarriak dira. 10.- Kinestemen bitartez bai entzumen, ikusmen zein motorearen feedbacka lortzen da 11.- Askoz erakargarriagoak dira: ikaskuntza- irakaskuntza egoeratan ikasleen inplikazioa lortzen da. Marisa Revilla 5
- 6. ZER DIRA KINESTEMAK? 12.- Irakurketa eta idazketa aldi berean lantzen da. 13.- Zerbait egiteko irakurtzen eta idazten da, ez irakurri eta idatzi egiteagatik. Testuingurua ezinbestekoa 14.- kinestema bakoitzak soinu bakoitzaren errepresentazioa da: IDENTIFIKAZIOA===ASOZIAZIOA 15.- Fonema eta grafemaren arteko asoziazioa indartzen saiatzen da. 16.- Ikusmen eta entzumen arteko zubia dira. Marisa Revilla 6
- 7. ZERTARAKO? Irakurketa–idazketarako prozeduran erabiltzeko. Laguntza bezala. Ondo egiteko berba. Entzumen diskriminazioa lantzeko. Metafonologiaren ariketak errazteko. Marisa Revilla 7
- 8. kinestemak Praktikak eta ariketak SONIDOS CONSONÁNTICOS: / b / Mejilla hinchada, dedo índice sobre ella. / z / Lengua posición interdental, mano en comisura labial, a la vez que se realiza la emisión de aire, movimiento rápido y seco de la mano hacia delante. / d / Lengua posición interdental, dedo índice desde la barbilla, movimiento hacia delante suavemente. / j / Dedo índice sobre la garganta. / g / Dedos índice y pulgar sobre la garganta, para sentir las vibraciones. / k / Dedo índice empuja barbilla hacia abajo emitiendo el sonido. Marisa Revilla 8
- 9. kinestemak Praktikak eta ariketak / l / Dedo índice y pulgar extendidos, los otros en puño. El pulgar sobre mandíbula inferior lateral. Movimiento hacia arriba de la mano y descender suavemente. / ll / Doble movimiento. / m / Palma de la mano en la mejilla, sintiendo vibraciones. / n / Índice sobre la aleta de la nariz. / ñ / Posición / n / apretando la narina y soltando. / p / Labios cerrados. Explosión con la mano desde palma a puño y debajo de la barbilla. Marisa Revilla 9
- 10. kinestemak Praktikak eta ariketak / r / Movimiento articulado con el índice y corazón al lado de la boca y labio superior. / r / El mismo que para la / r/ repetidamente vibrándolo. / ch / Ponemos el puño en la comisura de la boca y extendiendo los dedos con fuerza al emitir el sonido y expulsar el aire. / s / Sonriendo, dientes juntos, expulsar el aire lentamente, movimiento suave desde comisuras labiales hacia delante con la mano extendida y plana. / x / Participa de los dos kinestemas / ks /. Marisa Revilla 10
- 11. kinestemak Praktikak eta ariketak / t / Puño cerrado y pulgar levantado, golpe seco, debajo de la barbilla. Posición de la lengua alveolo-dental. / f / Dientes superiores sobre labio inferior, emitir el sonido soplando a la vez que con la mano se hacen zarpazos de gato al lado de comisuras labiales. / y / Repetir rápidamente io-io-io- io-io-io. Marisa Revilla 11
- 12. kinestemak Praktikak eta ariketak SONIDOS VOCÁLICOS: / a / Circunducción de brazos, simultáneamente abrir bien la boca emitiendo: aaaaaaaaaaaa................. / o / Pulgares e índices de las dos manos haciendo la / o / colocados alrededor de los labios y emitiendo: ooooooooooooooo..................... / u / Un dedo índice en cada mejilla, apuntando hacia la boca, van hacia delante y siguen en paralelo emitiendo la: uuuuuuuuuuuuu.......................... / e / Palma detrás de la oreja, la lengua queda caida y emitiendo: eeeeeeeeeeeee............................. / i / Palma encima de la cabeza, se hacen sentir las vibraciones al emitir la / i /, o bien, dedo índice en nariz y emitiendo la: iiiiiiiiiiiiiiiiiiiii..................... Marisa Revilla 12
- 13. kinestemak Praktikak eta ariketak EUSKERAZ: /s/ Idem.Gaztelaniazegitendugunbezala. /z/ Idem.Gaztelaniazegitendugunbezala. /x/ Eskukohatzamarraklotuak.Ahoarenaloban. Atzerantzeramatenditugueskuahatzamarrak zakabanatzen.Dedosdelamanocerradosy apiñados.Alaalturadecomisuraslabiales. Movimientohaciaatrásextendiendolosdedos. /ts/ Idembikinestemakbatabestearenatzetik. /tz/ Idembikinestemakbatabestearenatzetik. /tx/Idembikinestemakbatabestearenatzetik. Marisa Revilla 13
- 15. K.F. lantzeko eta lortzeko abileziak: 1. Fonemak eta silabak identifikatzea 2. Antzeko hizak grafiaz zein eztzumenaz diskriminatzea 3. Hitzetatik fonemak kentzea. 4. Hitz baten zein leku duen fonemak identifikatzea 5. Hitz bateko silabak identifikatzea 6. Hitzak silabaka eta silabak fonemaka banatzea 7. Silabak lekuz aldatzea eta beste hitzak egitea 8. Zenbat bider agertzen den fonema bat emandako hitz zerrendan diskriminatzea. 9. Sakabanatutako silabekin hitzak egitea 10. Ahokorapiloak, onomatopeiak, errimak.