ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
AZERBAYCAN TARIHI
VE ETNOQRAFIYASI
14.02.2017
HIDIR NEBİ BAYRAMI
Türk halklarının ortak milli-
manevi değerleri
Türk mifologiyasınını məhsulu olan Xızır
peyğəmbər yəhudi və ərəb mənbələrinə görə :
· Mesapotomiyada Həzrəti
İbrahimin və ya Həzrəti
Süleymanın zamanında
yaşayıb
· Mifik İran hökmdarı Efridür
ibn Esfiyünün vaxtında
həyatda olub
· Həzrəti Musanın
zamanında yaşayıb və ona
yoldaş olub
· Həzrəti Adəmin dövründə
həyatda olub, Adəmin dəfn
mərasimində iştirak edib.
· Həzrəti Məhəmməd
peyğəmbərlə görüşüb, Onun
dəfnində iştirak edib, Həzrət
Əli ilə görüşüb.
· Avropa və Asiyaya hakim
olan Zülqərneynin
qoşununun başçısı və onun
xalası oğludur.
· Əsl adı Belka bin Melkan,
künyəsi Əbul-Abbasdır, soyu
Nuhun oğlu Sama bağlıdır
Xıdır Nəbi ı
Azərbaycanda dədə-babadan qaydadır ki, hər il qış yarı
olanda Böyük Çilləylə Kiçik Çillə arasında Xıdır ı
keçirilərdi. Bəzi yerlərdə Xızır Nəbi, bəzi yerlərdə isə Xıdır
Ilyas adı ilə tanınan bu el ı ötən əyyamlarda böyük
təmtəraqla qeyd olunardı.
Xıdır Nəbir ı demək olar ki, Türk xalqlarının
hamısında təntənə ilə qeyd olunur. Xıdır Nəbir babanın
şərəfinə qurban kəsilir, qovrulmuş buğdanı üyüdərək
qovud düzəldirlər. Sonra bu qovud bir siniyə tökülər və
qırağında ailə üzvlərinin sayına görə, şamlar yandırılır.
Qovud doldurulmuş sinini pəncərənin qabağına qoyaraq,
Xıdır Nəbinin burada iz qoyacağına inanırlar. Yaşlı
adamlar Xıdır Nəbinin daha iki qardaşının – Xıdır Əlləz və
Xıdır İlyasın olduğunu söyləyirlər. Bu cür bayram Xıdır
Əlləz adı ilə Şərqi Anadoluda da keçirilir. Tədqiqatçılar bu
ı əski türk inancları ilə bağlayaraq, onun kökünün
çox qədim çağlara gedib çıxdığını qeyd edirlər. Türk
xalqları Xıdır Nəbiyə qurban və ya nəzir verməklə ailədə,
ocaqda bərəkətin təmin olunacağına inanırlar.
Abdulla Şaiq Xıdır Nəbi haqqında:
...Qafqaz və bəzi Şərq xalqları arasında belə bir
əfsanə dolaşmaqda idi ki, guya Xızır adlı bir
peyğəmbər var. O, həmişə diridir. Ona bəzi yerdə
Xızır Nəbi, bəzi yerdə Xıdır Nəbi deyirlər. Böyük
dərd, fəlakət, ya bədbəxt bir hadisə üz verdiyi zaman
«Ya Xızır!» - deyə onu köməyə çağırırdılar.
Xızırın yel qanadlı atı...
Xalq arasında deyilir
ki, həmin vaxt Xızır yel
qanadlı atı ilə obaya
çıxır. Camaat isə
meşədən ailə
üzvlərinin sayı qədər
qələm boyda palıd
çubuğu dərib başına
pambıq dolayırlar,
gecə içərisində buğda
olan sinini bir otağa
qoyub çubuğu
yandırırlar. Səhərə
qədər o otağa heç kəs
keçməməlidir. Səhər
duranda görürlər ki,
buğdanın üzərində nal
izi var. Deyilənə görə
həmin gecə Xıdır Elləs
(variantlardan biri)
bütün evləri gəzib öz
payını götürür.
Xıdır Nəbi bayranmında oxunan nəğmələr
A Yel baba, Yel baba,
Qurban sənə, gəl baba.
Taxılımız yerdə qaldı,
Yaxamız əldə qaldı.
A Yel baba, Yel baba
Qurban sənə, Yel baba
Xızır, Xızır xız gətir
Var dərədən od gətir
Xıdır Nəbi, Xıdır Ilyas
Bitdi çiçək, oldu yaz!
Xızıra Xıdır deyərlər
Yoluna çıraq qoyarlar
Xıdırı saymayanın
Gözlərini oyarlar.
Bəzi inanclara görə Allah tərəfindən Xızır
peyğəmbərə aşağıdakı vəzifələr verilib:
• Aləmləri gəzərək darda olanlara
yardım edir, bəzi təbiət hadisələ-
rinə müdaxilə edir, gərəkli olan
insanlara gizli elm öyrədir.
• Allaha niyaz edən qulların dua-
larını Kəbədə olan Saba mələyi-
nə çatdırır. Hər azan vaxtında
Kəbəyə gedərək yardım edəcəyi
insanların siyahısını alaraq vəzi-
fəsini yerinə yetirir.
• Təkcə insanlara deyil, Allahın ya-
ratdığı digər aləmlərdəki canlı
varlıqlara da yardımçı olur.
• Bitkilərin cücərməsinə,heyvanla-
rın çoxalmasına, insanların güc-
lənməsinə yardımçı olur.
• Müxtəlif xəstəliklərdən şəfa tap-
mağa, ailədə ruzi-bərəkətin art-
masına köməklik edir.
• Yeni doğulan körpənin və can
verən xəstənin yanında olur.
• Yola çıxan yolçu ona əmanət
edilir.
• Xızır əmanətlərin keşikçisi hesab
edilir və insanlar bir-birilərinə bir
şey əmanət etdikləri zaman “Bu
Xızır əmanətidir” deyirlər.
Bayramda bişirilən yeməklər və atalar sözləri
Xızır günündə xəşil, qovut,
halva bişirmək, ağ at
minmək, şam yandırıb dağa
getmək xüsusi adətlərdəndir.
Anadoluda Xızırla bağlı atalar
sözləri və bir sıra müraciət
formaları vardır. Bu qəbildən
“Xızır yoldaşın ola”, “Hər
vaxtını hazır bil, hər
gördüyünü Xızır bil”, “Xızır
kimi yetişdi”, “Yetiş, Xızır
Nəbi, sən imdad eylə”, “Yetiş
carımıza Xızır, ya Xızır”, “Əli
haldaşımız, Xızır yoldaşımız
ola”, “Qul dara düşməyincə
Xızır yetişməz” və sair
göstərmək olar.
Tovuzda Xıdır Nəbi ı
Naxçıvanda Xıdır Nəbi ı
Hazırladı:
T.Heybetov adına 126 №-li tam otra
okulun tarih öğretmeni
Memmedova Şirincan
Ad

Recommended

şIrincan məmmədova 126
şIrincan məmmədova 126
Shirincan Mammadova
My eTwinning activity..
My eTwinning activity..
Shirincan Mammadova
şIrincan mammadova 126
şIrincan mammadova 126
Shirincan Mammadova
Son zəng 11b son -2014
Son zəng 11b son -2014
Shirincan Mammadova
126 saylı məktəbdə tarixdən açıq dərs
126 saylı məktəbdə tarixdən açıq dərs
Shirincan Mammadova
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
OECD Directorate for Financial and Enterprise Affairs
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC

More Related Content

Featured (20)

2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
OECD Directorate for Financial and Enterprise Affairs
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray

şIrincan memmedova 126-hidir nebi̇ bayrami

  • 2. HIDIR NEBİ BAYRAMI Türk halklarının ortak milli- manevi değerleri
  • 3. Türk mifologiyasınını məhsulu olan Xızır peyğəmbər yəhudi və ərəb mənbələrinə görə : · Mesapotomiyada Həzrəti İbrahimin və ya Həzrəti Süleymanın zamanında yaşayıb · Mifik İran hökmdarı Efridür ibn Esfiyünün vaxtında həyatda olub · Həzrəti Musanın zamanında yaşayıb və ona yoldaş olub · Həzrəti Adəmin dövründə həyatda olub, Adəmin dəfn mərasimində iştirak edib. · Həzrəti Məhəmməd peyğəmbərlə görüşüb, Onun dəfnində iştirak edib, Həzrət Əli ilə görüşüb. · Avropa və Asiyaya hakim olan Zülqərneynin qoşununun başçısı və onun xalası oğludur. · Əsl adı Belka bin Melkan, künyəsi Əbul-Abbasdır, soyu Nuhun oğlu Sama bağlıdır
  • 4. Xıdır Nəbi ı Azərbaycanda dədə-babadan qaydadır ki, hər il qış yarı olanda Böyük Çilləylə Kiçik Çillə arasında Xıdır ı keçirilərdi. Bəzi yerlərdə Xızır Nəbi, bəzi yerlərdə isə Xıdır Ilyas adı ilə tanınan bu el ı ötən əyyamlarda böyük təmtəraqla qeyd olunardı. Xıdır Nəbir ı demək olar ki, Türk xalqlarının hamısında təntənə ilə qeyd olunur. Xıdır Nəbir babanın şərəfinə qurban kəsilir, qovrulmuş buğdanı üyüdərək qovud düzəldirlər. Sonra bu qovud bir siniyə tökülər və qırağında ailə üzvlərinin sayına görə, şamlar yandırılır. Qovud doldurulmuş sinini pəncərənin qabağına qoyaraq, Xıdır Nəbinin burada iz qoyacağına inanırlar. Yaşlı adamlar Xıdır Nəbinin daha iki qardaşının – Xıdır Əlləz və Xıdır İlyasın olduğunu söyləyirlər. Bu cür bayram Xıdır Əlləz adı ilə Şərqi Anadoluda da keçirilir. Tədqiqatçılar bu ı əski türk inancları ilə bağlayaraq, onun kökünün çox qədim çağlara gedib çıxdığını qeyd edirlər. Türk xalqları Xıdır Nəbiyə qurban və ya nəzir verməklə ailədə, ocaqda bərəkətin təmin olunacağına inanırlar.
  • 5. Abdulla Şaiq Xıdır Nəbi haqqında: ...Qafqaz və bəzi Şərq xalqları arasında belə bir əfsanə dolaşmaqda idi ki, guya Xızır adlı bir peyğəmbər var. O, həmişə diridir. Ona bəzi yerdə Xızır Nəbi, bəzi yerdə Xıdır Nəbi deyirlər. Böyük dərd, fəlakət, ya bədbəxt bir hadisə üz verdiyi zaman «Ya Xızır!» - deyə onu köməyə çağırırdılar.
  • 6. Xızırın yel qanadlı atı... Xalq arasında deyilir ki, həmin vaxt Xızır yel qanadlı atı ilə obaya çıxır. Camaat isə meşədən ailə üzvlərinin sayı qədər qələm boyda palıd çubuğu dərib başına pambıq dolayırlar, gecə içərisində buğda olan sinini bir otağa qoyub çubuğu yandırırlar. Səhərə qədər o otağa heç kəs keçməməlidir. Səhər duranda görürlər ki, buğdanın üzərində nal izi var. Deyilənə görə həmin gecə Xıdır Elləs (variantlardan biri) bütün evləri gəzib öz payını götürür.
  • 7. Xıdır Nəbi bayranmında oxunan nəğmələr A Yel baba, Yel baba, Qurban sənə, gəl baba. Taxılımız yerdə qaldı, Yaxamız əldə qaldı. A Yel baba, Yel baba Qurban sənə, Yel baba Xızır, Xızır xız gətir Var dərədən od gətir Xıdır Nəbi, Xıdır Ilyas Bitdi çiçək, oldu yaz! Xızıra Xıdır deyərlər Yoluna çıraq qoyarlar Xıdırı saymayanın Gözlərini oyarlar.
  • 8. Bəzi inanclara görə Allah tərəfindən Xızır peyğəmbərə aşağıdakı vəzifələr verilib: • Aləmləri gəzərək darda olanlara yardım edir, bəzi təbiət hadisələ- rinə müdaxilə edir, gərəkli olan insanlara gizli elm öyrədir. • Allaha niyaz edən qulların dua- larını Kəbədə olan Saba mələyi- nə çatdırır. Hər azan vaxtında Kəbəyə gedərək yardım edəcəyi insanların siyahısını alaraq vəzi- fəsini yerinə yetirir. • Təkcə insanlara deyil, Allahın ya- ratdığı digər aləmlərdəki canlı varlıqlara da yardımçı olur. • Bitkilərin cücərməsinə,heyvanla- rın çoxalmasına, insanların güc- lənməsinə yardımçı olur. • Müxtəlif xəstəliklərdən şəfa tap- mağa, ailədə ruzi-bərəkətin art- masına köməklik edir. • Yeni doğulan körpənin və can verən xəstənin yanında olur. • Yola çıxan yolçu ona əmanət edilir. • Xızır əmanətlərin keşikçisi hesab edilir və insanlar bir-birilərinə bir şey əmanət etdikləri zaman “Bu Xızır əmanətidir” deyirlər.
  • 9. Bayramda bişirilən yeməklər və atalar sözləri Xızır günündə xəşil, qovut, halva bişirmək, ağ at minmək, şam yandırıb dağa getmək xüsusi adətlərdəndir. Anadoluda Xızırla bağlı atalar sözləri və bir sıra müraciət formaları vardır. Bu qəbildən “Xızır yoldaşın ola”, “Hər vaxtını hazır bil, hər gördüyünü Xızır bil”, “Xızır kimi yetişdi”, “Yetiş, Xızır Nəbi, sən imdad eylə”, “Yetiş carımıza Xızır, ya Xızır”, “Əli haldaşımız, Xızır yoldaşımız ola”, “Qul dara düşməyincə Xızır yetişməz” və sair göstərmək olar.
  • 12. Hazırladı: T.Heybetov adına 126 №-li tam otra okulun tarih öğretmeni Memmedova Şirincan