2. Ang wika ang gamit sa lahat ng larangan ng disiplina
at sa lahat ng gustong paunlarin,tuklasin at
pagyamanin.
Ang wikang Tagalog ay almost perfect language
ayon kay Dr. Richard Pittman, isang linggwistikong
Amerikano. Ayon kay Pittman, ang wikang tagalong ay
may higit na katangian ponetiko kaysa sa wikang
Ingles at wikang Kastila. Ang Tagalong ay may higit na
katangian sa dahilang halos lahat ng titik at pantig ay
may katapat na tunog at kaukulang bigkas.
3. Salik ng Ponema
Hangin
Baga
Resunador
Artikulador
Kailangan sa Pagbigkas ng
Tunog
Dila
Ngipin
Matigas ng ngalangala
Malambot ng ngalangala
Ponolohiya/Palatunugan
Ang pag-aaral ng ponolohiya ay sumasaklaw sa ponema
(tunog), diin(stress), pagtaas o pagbaba ng tinig (pitch) ,
pagpapahaba ng tunog (lengthening) at
paghinto(juncture).
4. Ponema
Ang pinakamaliit ng yunit ng tunog. May
dalawang uri ng ponema, ang segmental at
suprasegmental. Ang wikang Filipino ay may
dalawamput isang ponemang segmental.
Binubuo ng ponemang katinig at patinig, ang
impit nga tunog o glottal stop ay napadagdag sa
katinig dahil nakapagpapabago sa kahulugan ng
salita, kaya 29 ang tunog kasama na ang impit na
tunog.
Hal:
Ga : bi Plant ta : la star
Ga : b鱈h Night ta : l叩 lista
5. Punto o Artikulasyon
Nailalarawan ang ponemang katinig sa
pamamagitan ng punto ng artikulasyon o kung
saang bahagi o salik ang pagbigkas ng ponema.
1. Panlabi B,P,M
Hal: B - Bansa - /ban-sah/
P - puti - /pu-tih/
M - mata - /ma-tah/
2. Pangipin T,D,N
Hal: T - Tabi - /ta-bi/
D - dala - /da-la/
N - nasa - /na-sa/
6. 3. Panaggilagid S,L,R
Hal: S - Salita - /sa-li-ta/
L - labas - /la-bas/
R - rubi - /ru-bi/
4. Pangalangala Y
Hal: Y - Yagit - /ya-git/ , yaman - /ya-man/
5. Pam-velar K,G, ng, W
Hal: K - Kain - /ka-in/
G - gulay - /gu-lay/
ng - ngayon - /nga-yon/
W - wasak - /wa-sak/
6. Pang-gotal H, (kudlit)
Hal: H - Handa - /han-da/
kudlit( ) - tala-tal叩 - /tala
7. Paraan ng Artikulasyon
Ang paraan ng artikulasyon ay nagsasabi kung anong bahagi ng
bibig ang gumagalaw o artikulador.
1. Pasara o hinto sarado o harang ang daanan ng hangin
hal: /p/ , /b/
2. Nasal o pailong sa ilong lumalabas ang hangin
hal: /m/ , /n/
3. Pasutsot - sa pagitan ng dila at ng ngalangala lumalabas ang
hangin
hal: /s/ , /h/
4. Pagilid o Lateral ang dulo ng dila ay nakadikit sa harap ng
gilagid kaya ang hangin ay lumalabas sa gilid ng dila
hal: /l/
5. Pakatal o trill ang dila ay hinaharang at pinapalabas sa
pamamagitan ng mabilis na paggalaw ng dulo ng nakaarkong dila
hal: /r/
6. Malapatinig o Glayd(Glide) ang dila ay nagkakaroon ng ibang
galaw mula sa isang posisyon sa ibang posisyon
hal: /w/ , /y/
8. Mga Ponemang Patinig
HARAP SENTRAL LIKOD
MATAAS i u
GITNA e o
MABABA a
Hal: /lalake/ /lalaki/
/roon/ /duon/
Pares Minimal
Mga pares na salita na magkatulad maliban sa isang
ponema na nagbabago ang kahulugan ng salita.
Hal: basa pasa , lapad lapat
9. HARAP SENTRAL LIKOD
MATAAS iw , iy uy
GITNA ey oy
MABABA aw , ay
Patinig Malapatinig
a.) sa /h/k/g/w/y hndi gnagamitan ng gitling
hal : pangkatok , panghalo, singganda,
pangwalis,pangayaya
b.) Patinig a,e,i,o,u ginagamitan ng gitling kung ginagamitan ng
panlaping pang, sing
hal: sing-asim, pang-inom, pang-umaga
